سید عبیدالله نادر

د پنجاب د خود سره پوځ او کړنو په وړاندی د پښتنو دریځونه!

دا څو کرخي د کوم شاعر دي نه پوهیږم خو محسن داور تل او همیشه تکراری کړی او ويلی یې دي . چې پوره یو حقیقت هم دی ،

چې د پنجابی حکومت او یا د پنجاب د انګلیس مشربه حکومت پالیسی چې د شاعر په دي څو کرخو کې ښه څرګندیږي او د پوځي حکومت ټول ماهیت او اصلیت یې څرګند کړی . چې وایی :

څه د جلوس ، څه دجلسی څه د غزا شهیدان ،

مونږ بی هنره پښتنو سره بلا شهیدان

او په میدان ما جنګوي ماله شاباسۍ راکوی

او بیا د میدان په ویش کې نه منی زما شهیدان

مونږ د یو جنګه خبر نه شو چې چا و ګټه

مونږ له هر جنګه راوړي دي بلا شهیدان

د پوځی حکومت او د دوی د بیباکه او د عاقبت او له سنجشه لیری پالسیو په هکله هر کله محسن داور خپل غږ پورته کړی ، او تل یې نیوکی ورباندی کړي ، د ده یوه وینا ما په میډا کې شریکه کړې ده ، چې تر شلو زیاتو خپرونو کې خپره شوي او دفیسبوک په ډيرو پاڼو او ګروپونو کې هم شریکه شوي. چې په دي لیکنه کې یې داسي لیکلي:( :

په بنيادي طور اوس د پاکستان ټول سیاسي قیادت په دي يوه خبره متفق دي، چې دا کوم بد معاشان د سر کار په جامو کې د سرکار په وردی کې راشي، زما او ستا په پيسو او په زورباندی ، کومی ټو پکې یې چې اخیستي دي د هغی ټو پکې په زور باندی راشي دلته په ما باندی خپله بد معاشی پخوي ، او د خپلې بد معاشۍ په زور باندی حکومتونه راولی او ماتوی یا ړنګوی یې . دا حکومتونه دوي د خپلې بد معاشۍ په زور باندی راولي ، د خپلې بد معاشۍ په زور باندی دهشت ګردی جوړوي ، د خپلې بد معاشۍ په زور باندی د دهشت ګردو مرسته کوي د خپلې بد معاشۍ په زور باندی سیاسی ورکران ځوروی ) او دا هغه خبری دي چې د پاکستان خلکو د افغانستان خلکو په خپلو سترګو ولیدل ، او د دنیا خلکو هم ولیدل، او دا صحنې لیدلي او د پوځ په دي لوبو پوهیدلي ،

د پښتون ژغورنۍ غور ځنګ او د پښتنو بیداری هم د دوي د کړنو په پایله کې مینځ ته راغله ،چې پښتانه ټول بیداره او تر یو حده په یو نظر شول .

 

عبدالصمد ازهر                                                                            ۰۶/۰۱۲/۲۰۲۴

طالبانو تاسې زمونږ ګران هيواد او سرلوړي افغانان ونړۍ ته په شرمو وشرمول. تاسې نړۍ ته د اسلام هغه څېره وروړاندې کړه چې نتنياهو او بايدن په کې پاتې راغلي ول.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         
زمونږ ښې تمې مو راناهيلې کړې. مونږ تمه درلوده ورځ تر بلې به مو ماغزه رڼا شي او د تحجر له تپو تيارو نه به روڼ اندۍ او مدنيت پلو ته بدلون ومومئ. خو له بده مرغه مخ په شا روان ياست او دا وياړلی ملت تيارې کندې ته غورځوئ. 
ستاسو د استبداد چاړه ورځ تر بلې لا تېره کېږي او د دې پتمن ولس پر مرۍ ننوځي. تاسې دومره بې غيرته ياست چې د نجونو او مېرمنو له زده کړې، هوښيارېدو او بوختيا نه وېره لرئ؛ له ټلويزيون او راډيو نه ډارېږئ؛ له آنلاين زده کړو ته ترها لرئ او د رغنده خبرو د اورېدو شهامت هم نه لرئ.
تاسې لا تر اوسه په تېرو ليرو پېړيو کې ویده پاتې ياست.  که تصور کوئ چې راويښ شوي یاست، نو په کيڼه ډډه را کښېنستلي او سمدلاسه مو نجونې او مېرمنې د انسانيت او اسلاميت له ډلو حذف او د بې وزلو پرګنو زږېرويو او نالښتونو ته مو د سوټي او چړې غبرګون ښودلی دی. امريکه ولې ملامتوئ چې د افغانستان مالي شتمنۍ يې کنګل يا غصب کړي دي؟ تاسې پخپله د زرګونو متقاعدانو روا حقونه ولې تر ګونډې لاندې کړي او د دوی پر کورنيو مو ولږه او رنځورتيا تحميل کړې ده؟ تاسې د کوم اللهي حکم او يا د رسول الله د کوم ارشاد له مخې ورځ تر بلې نړۍ پر ښځينه و تنګوئ، روا حقونه ترې اخلئ، کار او زده کړې ته يې نه پرېږدئ او پسې را اخيستې مو دي چې څرک يې له ټولنې نه ورک کړئ. 
د منځنيو او ورپسې د لوړو زده کړو له تحريم نه وروسته، هغه يواځنی ور چې پس له ډېرې مودې، د ډېر جدي ضرورت له مخې، د پخواني روغتيا سرپرست وزير په ابتکار د قابله ګۍ، نرسنګ، لابراتور او روغتياپالۍ زده کړو له پاره په طبي انستتوت کې، بېرته پرانیسنل شوی و، همدا و چې وړمه ورځ  د همغو ځپونکو فرمانونو په لړۍ کې بېرته وتړل شو او په سلګونه نجونې او ورپورې تړلي زرګونه د کورنيو غړي يې د يوې غوړې مړۍ  له امکانه محروم کړل. همدا رنګه يې روغتيايي خدمتونه ګوډ او بې لاس او پښې کړل. اوس حدس وهلی شم چې ولې د طالبانو لومړنی روغتيا سرپرست وزير ډاکتر قلندر عباد ، چې د مسلکيتوب او پوهې له کبله د دوی وياړ و او تل به پرې نازېدل، له دندې ګوښه او پر ځای يې له طبابت بې خبره ملا جلال کښېنول شو. په داسې حال کې چې تصور کېده نه نور څه پاتې دي چې طالب بنديز پرې راولي او نه به دوی پخپله دا لټه وکړي، خو ناببره پر نجونو د طبي انستتونو د ورونه وتړل شول. دا تړل په دې مانا دي چې وطندښمنو زمونږ پر ټولنې د خپلو آخري زهرونو د ښيندلو حکم رااستولی دی او لاسپوڅي ماموران يې اجرا کولو ته اړ دي. 
که داسې نه وي نو زما عقل او پوهه خو د دې معما په سپړلو کې هېڅ مرسته راسره نه شي کولی چې ستاسو واکداران ولې د وطن او ولس د حياتي ګټو او د افغانستان د ښېرازې راتلونکي، چې د پر لوړو زده کړو سمبال او خوځنده ځوان نسل په لاسونو رغېدلای شي، پر ضد عمل کوي؟! 
مونږ ته شک رالوېږي چې مونږ به خوشې چټي غولېدلي يو چې طالبانو د وطنپالنې له مخې هيواد له پردي اشغاله وژغوره او د خلکو مرۍ يې د پليتو جنايت کارانو او فاسدو ظالمانو له پوندې نه راوژغوره يا يې د مځکې تماميت خوندي کړ. اصلي موخه به  د له لاسه وتلي قدرت بيا ترلاسه کول، رقيبان ليرې کول او د ځواک پر ګدۍ بېرته کښېناستل وه. ناهيلي خلک اوس ورو ورو همغو زړو کفن کشانو ته زړه ښه کوي او وايي که هر څه ول، نه يې زمونږ په شخصي حریم  کار درلود، نه يې زمونږ د ماشومانو راتلونکی په داسې سپين سترګۍ ړنګاوه او نه يې مونږ له سره ونوي ډول او بېل روايت اسلام ته اړ وېستلو.  که باوري ياست زما قضاوت ستاسو په اړه ناسم دی، نو راشئ سمدلاسه يې په عمل کې  ثابته کړئ او ټول غير عادلانه، غير متمدنانه او استبدادي حکمونه باطل  او زما ادعاوې غلطې وګرځوئ. تاسې ته نه ښايي ځانونه د ملت باداران وبولئ، که په حکومتولۍ کې بری غواړئ اړ ياست په ټول شعور او وجدان سره ځانونه د خلکو خدمتګاران وګڼئ. د ملت  غږ او غوښتنو ته بابېزه مه ګورئ.
په لنډه:
مونږ په لوړ آواز پر تاسو غږ کوو چې ټول بنديزونه له ولس نه او په تېره پر ښځينه و او د دوی پر منځنیو او لوړو زده کړو لغو کړئ. دا د افغان ولس غږ دی چې د افغان دښمنانو د پليتو پروژو پلي کول بايد په هره بيه چې وي ودرول شي.
من آنچه شرط بلاغ است با تو می گویم          تو خواه از سخنم پند گیری خواه ملال
و ما علينا الا البلاغ!
۱۶/۰۹/۱۴۰۳
۰۶/۱۲/۲۰۲۴


النا پانینا مدیر مؤسسه استراتژی‌های سیاسی و اقتصادی بین‌المللی RUSSTRAT در تحلیلی با عنوان ""درس‌های سوریه" برای روسیه به تحلیل وضعیت سوریه و اشتباهات راهبردی روسیه در این کشور پرداخت.-
 در این یادداشت آمده است: بدترین سناریوی ممکن برای توسعه وضعیت در شمال سوریه، جایی که حلب چند میلیونی در عرض فقط سه روز عملاً به دست تروریست‌ها افتاد، نیازمند تحلیل دقیق است. اما حتی اکنون می‌توانیم اولین نتیجه‌گیری‌ها را به شکل درس‌های مهم برای کشورمان استخراج کنیم.

 درس اول: نمی‌توان کار نیمه‌تمام را رها کرد. جیب تروریستی تمام نشده در ادلب تحت حمایت ترکیه، پس از چند سال تجدید تسلیحات و آماده‌سازی، به مهم‌ترین شهر سوریه حمله کرد. نتیجه آشکار است. این بهترین اثبات برای این است که منجمد کردن جنگ در اوکراین بدون رساندن آن به پایانی پیروزمندانه غیرممکن است. در غیر این صورت، سناریوی بعدی می‌تواند همین باشد. درگیری اوکراین باید نهایتاً حل شود - از جمله بازسازی منطقه امنیتی در اوراسیا با در نظر گرفتن اجباری منافع روسیه.

اجاره خودرو - رنت سعادت
 درس دوم: اگر می‌خواهید کاری را خوب انجام دهید - خودتان انجام دهید. نمی‌توان به متحدان و شرکای موقعیتی تکیه کرد. متحدان ایرانی ما بیش از حد درگیر وضعیت لبنان و فلسطین بودند؛ و شریک موقعیتی ما رجب اردوغان عملاً از پشت به ما خنجر زد - و البته این اولین بار نیست. واضح است که بدون چراغ سبز آنکارا، بدون اطلاعات و حمایت‌های دیگر آن، حمله تروریست‌ها به حلب غیرممکن می‌بود. در عین حال، اردوغان بدترین گزینه نیست: اپوزیسیون ترکیه طرفدار آمریکاست و اگر به قدرت برسد، بدتر خواهد شد.

 درس سوم: توافق‌ها وقتی با قدرت پشتیبانی نشوند، بی‌ارزش هستند. بحران حلب ضربه‌ای مستقیم به "فرمت آستانه" است که در چارچوب آن روسیه، ایران و ترکیه کشور‌های ضامن نامیده شدند. بیست و دومین نشست بین‌المللی درباره سوریه در "فرمت آستانه" همین چند روز پیش، در ۱۱-۱۲ نوامبر در آستانه برگزار شد و بیانیه‌ای مشترک بر اساس نتایج آن صادر شد. اکنون این توافق لگدمال شده است. از جمله به این دلیل که صرف نمایش پرچم ما در سوریه برای بازدارندگی کافی نبود.

 درس چهارم: ما به اسمرش نیاز داریم [سازمان چتری برای سه آژانس مستقل ضد جاسوسی در دوران ژوزف استالین]. از اطلاعات دریافتی تاکنون چنین برمی‌آید که تسلیم حلب بدون خیانت ژنرال‌های سوری، بدون فرار زیردستان آنها، بدون در معرض قرار گرفتن جبهه، بدون رها کردن بسیاری از سلاح‌ها برای دشمن اتفاق نیفتاده است. بعید است این امر در صورتی که دمشق از وضعیت امور، از جمله وفاداری و حرفه‌ای بودن افسران ارشد، کاملاً آگاه بود، امکان‌پذیر می‌بود. اما برای اینکه رهبری چنین آگاهی داشته باشد، باید کانال‌های تکراری اطلاعات از میدان - و نهادی ویژه قادر به جمع‌آوری و تحویل به موقع آن داشته باشد.

 درس پنجم: اگر در یک حوزه ضعف نشان دهیم، همه جا فرو خواهیم ریخت. همزمانی رویداد‌هایی مانند تشدید تنش در اطراف اوکراین با حملات دوربرد به عمق روسیه، حمله به سیستم بانکی روسیه، بحران در آبخازیا، تلاش برای میدان در گرجستان، بحران حلب و ... تصادفی به نظر نمی‌رسد. پشت این می‌تواند تلاشی از سوی رقیب جهانی ما باشد که هنوز نه از نمایش یکباره "اورشنیک" و نه از لفاظی‌های مسکو تحت تأثیر قرار نگرفته، تا فشار بر روسیه را در تمام جبهه‌ها به شدت افزایش دهد - در حالی که "تغییر نوبت" در واشنگتن در جریان است؛ و موفقیت در یک حوزه می‌تواند آن را به ضربه زدن به نقاط حساس دیگر ما تشویق کند. ما باید تمام خطوط خود را حفظ کنیم و برای چالش‌های جدید آماده باشیم.

امید است کار به موقع روی اشتباهات به جلوگیری از تکرار آنها کمک کند.

 

ولي الله ملکزی 

په ۱۹۷۰م کال کې د سوریې د هوايي ځواکونو ۵۴ کلن تورن جنرال حافظ الاسد د خپل ګوند (البَعثُ العَرَبِي الاِشْتِرَاکِي) د مشرتابه په ضد، د یوشمېر منصبدارانو په مرسته بریالۍ عسکري کودتا وکړه. د بَعث د سوسیالیست ګوند انقلابي کنګرې نوموړی د صدراعظم او دفاع د وزیر په توګه وټاکلو. یو کال وروسته، حافظ الاسد خپل ځان ولسمشر اعلان کړ او ۲۹ کاله یې د اور او اوسپنې حکومت وکړ؛ ترڅو په ۲۰۰۰م کال کې د وینې د سرطان له امله ومړ. د مرګ په سبانۍ ورځ یې ۳۵ کلن ځوئ، بشار الاسد چې د سترګو ډاکټر دی او هغه مهال په لندن کې اوسېده واک ترلاسه کړ. دا دی ۵۴ کاله وشول چې د علویانو (نُصَیریانو) ۹٪ اقلیت په ۸۴٪ سنیانو باندې واکمن دی.

د تېرکال د احصائې له مخې، د سوریې نفوس ۲۵ میلیونو ته رسي او د دمشق ترڅنګ ۱۳ ولایتونه لري چې حلب یې ترټولو ګڼ نفوسه ولایت او دوهم سیاسي او اقتصادي مرکز بلل کیږي. د دې ویاړلي هېواد پخوانی نوم بِلادُ الشَام دی کوم چې د اُمَوِي خِلافت پلازمېنه او د لسګونو زرو علمي او عرفاني شخصیتونو ټاټوبی دی. یو له دغو مهمو وروستنیو پوهانو څخه د iPhone او Apple کمپیوټر مخترع، سټیف جابز/ Steve Jobs دی چې پلار یې، عبدالفتاح جندالي د سوریې له حِمص څخه کلېفورنیا ته کډه شوېدی.

د ۱۹۸۲م کال په فبرورۍ کې د حافظ الاسد ځواکونو په حَمَاة کې د خپلو اسلامپالو مخالفینو سره د نښتې په ټس کې چې ۲۷ ورځې یې دوام وکړ، د بې پرې حقوقي څېړونکو له قوله ۳۵ زره عامو خلکو ژوند وبایللو او یولک وګړي له خپلو کورونو څخه وتلو ته اړشول. بشارالاسد هم د خپل ولس په وړاندې نه یواځې دا چې د پلار په پَل، پَل کېښود بلکې څو ګامونه نور هم مخکې ولاړ. کله چې د ۲۰۱۱م کال په پېل کې د تونس ځوانانو د عربي پسرلي په نوم ولسي پاڅون پېل کړ، نو د دغه توپان څپې ډېرې ژر د عربي نړۍ ختیزو څنډو ته ورسیدې. د تونس زین العابدین وتښتېد، د لیبیا معمر القذافي چې اصلا اسماعیلي شیعه وو، ووژل شو. د مصر حسني مبارک واک پرېښود او په یمن کې علي عبدالله صالح حوثي ملېشو ترور کړ. په دې ټولې مودې کې ایران د عربي پسرلي ټینګه ننګه کوله او هغه یې د ولسونو روا حق ګڼلو، مګر کله چې دغه سپرغۍ سوریه کې په سور انګار واوښتې، نو د ایران لهجه او اراده هم بدله شوه.

د نړیوالو څارونکو له نظره، بَشارُ الاسد د خپل هېواد د سوله ایزو پاڅون والو سره د خبرو په ځای، د مردکو لاره انتخاب کړه. ایران چې لا ترمخه یې عراق، لبنان او یمن د خپل ستراتېژیک عقیدوي اقلیم برخه ګڼله، په ټول ځواک سره د سوریې د علوي اقلیتي رژیم په څنګ کې ودرید. د جنرال قاسم سلیماني تر قومندې لاندې د سپاه قدس مجربو جنګیاليو او د فاطمیون او زینبیون مذهبي ملیشو د دغه نظام په پایښت کې ډېر ژور رول ولوبولو. همدا شان، حزب الله چې په لبنان کې له خپل حکومت سره یې متوازي پوځي تشکیل درلود، په زرګونو مذهبي وسله وال ځواکونه سوریې ته ولېږل. پخپله حسن نصرالله (د حزب الله پخواني عمومي منشي) چې ځان یې د ایران د ولایت فقیه عسکر بللو، عسکري درېشي په تن کړه او د سوریې جنګي لیکو ته لاړ؛ وېډیو ګانې یې اوس هم په یوټیوب کې ښکته پورته کېږي.

له ۲۰۱۱م څخه تر دې دمه، په سوریه کې له نیم میلیون څخه زیات کسان وژل شوي، ۶ ملیونه یې ترکیې، لبنان، اردن او غربي نړۍ ته تللي او ۷ میلیونه یې د کور دننه بېکوره شویدي. زه شخصا، هرځل چې ترکیې ته تللی یم د سوریې د مُهَذَب او تعلیم یافته خلکو ستونزمن حالت مې له نژدې څخه لیدلی چې په څومره بې صبرۍ سره خپلو کورونو ته د بېرته ستنېدو لارې څاري؟ سوریه اوسمهال د خپل ویاړلي تاریخ په ډېر دردوونکي پانډ ولاړ هېواد دی. یوازې نیمه خاوره یې د بشار الاسد د نظام په ولکه کې ده او په پاتې نیمايي کې د ایران، روسیې، آمریکا، ترکیې او حزب الله پوځي اډې دي، یا د هغوئ د نیابتي ډلو واکمني ده.

د تېرو شپږو ورځو راهیسې، هلته نقشه په حېرانوونکي ډول سره د بدلون په حال کې ده؛ د الاسد د نظام او مخالفو وسله والو ډلو ترمنځ د ځواک تله درنیږي او کله سپکیږي. د حلب ښار په بشپړ ډول د واکمن رژیم د اتو بېلابېلو مخالفو نیمه پوځي ډلو په لاس کې کېوتی دی. ورسره جوخت، د اِدلِب مهم ښار هم بشار الاسد باېلود او جګړه اوس په جنوب کې د حَماة او حِمص لورو ته غزېدلې ده. د حَلَبْ چټک سقوط څرګندوي چې بشار الاسد ته وفادار ځواکونه څومره کمزوري او بې موراله دي؟ البته دا هېڅکله په دې معنا نه ده چې جګړه به ژر پای ته ورسیږي، ځکه نړیوال او سېمه ایز لوبغاړي هېڅکله دغسې رسوا ماته نه شي زغملای. د «قَناةُ التَغییر» ټلویزیون یو تن میلمه وايي: (همدا اوس د عراق د الحَشْدُ الشَعبِي (ولسي لښکر) اوه زره مذهبي ملیشې د سوریې دِیرُالزور ولایت ته په لارې دي).

د بشار الاسد کاواکه حکومت د خپلې واکمنۍ په ډېرو سختو شېبو کې راګېر دی. د دوو میاشتو دننه، د لبنان حزب الله د حسن نصرالله په ګډون خپل ګڼ شمېر مهم سیاسي مشران او پوځي قومندانان له لاسه ورکړي، روسان په اوکراین کې نښتي او ښايي له ترکانو سره کوم تفاهم ته رسېدلي وي. ایران هم په هغه پخواني دریځ کې نه دی پاتې، نړیوال اقتصادي بندېزونه، پرله پسې استخباراتي کمزورۍ، په سیمه کې د خپلو مهمو ائتلافي انډیوالانو او جبهو له لاسه ورکول او په امریکا کې د نوي ولسمشر راتګ؛ ټول هغه لاملونه دي چې د ایران اغېز کمرنګه کوي.

لږ وړاندې مې په یو عربي چېنل کې پرتلیزه مباحثه لیدله چې د سوریې د روان کړکېچ اړوند وه. دوه ټکي یې په زړه پورې وو؛ لومړی دا چې ایران او تقرییا ټول واکمن عربان په بېساري ډول د همدې لانجې په اړه له اندېښنو ډک یوشان دریځ لري او ټول د دغو وسله والو ډلو د مخنیوي په لټه کې دي. دوهم اړخ یې دا وو چې د سوریې ګڼ شمېر وسله والو ګروپونو ټولې خپلمنځي لانجې شاته پریښي او په یوه خوله د دومره پراخې جګړې اداره او کنټرول د یوې قومندې تر چتر لاندې پرمخ بیايي چې پخوا یې چا تصور هم نه شو کولای؟ البته یوه مهمه ډله یې د ترهګرو په لېست کې ده.

د یو عیني واقعیت په توګه، ایران یا فارس د لرغوني او شتمن تاریخ درلودونکی هیواد دی چې د تمدن لمن یې د زمان پېړۍ پېړۍ په بر کې نیسي. له همدې بابته، خلک یې ځانګړی غرور لري او له خپلې ماضي سره بې کچه مینه یې په ډېپلوماسۍ او پوځي تنابونو کې له ورایه څرګندېږي. ولی د مذهبي شخړو ښکار شوې پراخه پرګنې هیله مندې دي چې ټول اړخونه باید د مذهبي غچ پالیسۍ نورې مهار کړي. د حسین (رض) د شهادت او یزید په مرګ باندې ۱۳۴۴ کاله تېر شوي او هغوئ دواړه د الله تعالی حضور ته ورغلي دي. آیا زموږ وینې او اوښکې هغوئ ته څه سود یا زیان رسوي؟

یقینا، اوس د دې وخت را رسېدلی چې دغه کرکجنې مذهبي جګړې پای ومومي او د قتلان او بهتان ځنځیرونه مات شي ترڅو له سوریې رانیولې تر پاړه چناره دا بېګناه امتیان د آرام ساه واخلي او په سوله کې ژوند وکړي. تاریخ ګواه دی چې هر جنګ ګټه او بایلات لري،‌ خو د مذهبي جنګونو دواړه لوري له پېله په ماتې او زوال محکوم دي.

—------------------------------

پاملرنه: که لوستونکي وخت او علاقه لري، کولای شي د ملکزي نورې لیکنې او څیړنې د هغه په فیسبوک او یوټیوب چینل کې ولولي او وګوري. ادرس یې دا دی: Wali Malakzay

 

عبدالصمد ازهر                                                                      

قبل از پرداختن به موضوع، یک خبر و دو سطری از یک تحلیل را مطالعه فرمایید:

خبر، از صدای امریکا:

«جو بایدن، رئیس‌ جمهور ایالات متحده، روز جمعه ۱۵ نومبر (۲۵ عقرب) با رهبران کوریای جنوبی و جاپان دیدار کرد تا درباره پاسخ هماهنگ به اعزام هزاران نیروی نظامی کوریای شمالی به روسیه برای کمک به جنگ مسکو علیه اوکراین و هم چنین تهدید هسته‌ای پیونگ‌ یانگ تصمیم‌ گیری کنند.

بایدن هنگام دیدار با شیگیرو ایشیبا، صدراعظم جاپان و یون سوک یول، رئیس جمهور کوریای جنوبی در حاشیه نشست سران سازمان همکاری‌ های اقتصادی آسیا – پسفیک در لیما، پایتخت پیرو گفت که جهان در آستانهٔ تغییرات سیاسی مهمی است و افزود: "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم." بایدن هم چنین در میان نگرانی ‌های روزافزون از اعزام نیروهای نظامی کوریای شمالی به روسیه برای جنگ با اوکراین، از "همکاری خطرناک و بی ثبات کننده" کوریای شمالی با روسیه هشدار داد.»

تحلیل، ازمنبع: انتی وار مورخ /۱۱/۱۲ ۲۰۲

نویسنده: میتیو پیتی مترجم: سید حسام مل

«مایک والتز(مشاور امنیتی اداره آینده ترامپ) خواستار یک «گزینه نظا می معتبر» علیه ایران شده است، می خواهد «دستبند» را از اوکراین بردارد و از پایان دادن به «جنگ چند نسلی» در افغانستان پشیما ن ومتا سف است...»

 

جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده امریکا، در آخرین مراحل هجمونی هجومی جهانیش، با بهانه قرار دادن اشتراک نیروهای نظامی کوریای شمالی در جنگ اوکراین، به روز یکشنبه ۱۷ نومبر ۲۰۲۴ به اوکراین اجازه داد راکت های دور برد امریکایی را به داخل خاک روسیه شلیک کند. این دقیقاً عبور از خط قرمزیست که پوتین عبور از آن را به معنای شامل شدن مستقیم امریکا در جنگ با روسیه اعلان نموده، روسیه را مجاز می کند اهداف امریکا و یارانش را هدف قرار دهد. همان گونه که در ملاقات با رهبران جاپان و کوریای جنوبی به روز جمعه گفته بود که جهان در آستانهٔ تغییرات سیاسی مهمی است و "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم»، آغاز این تغییر را برملا گردانید.

این تصمیم بایدن، در این مقطع زمانی، چه تعبیری داشته می تواند؟

آن نقشه بایدن که با تعزیرات و جنگ فرسایشی در درازمدت روسیه را از پا اندازد، از یکسو در عمل نتیجه نداد و از سوی دیگر بی عرضه دانسته شدن خود وی برای دور دیگر انتخابات و ناکامی کاندید دلخواهش، هر آرمانی را که در مغز داشت، به صفر ضرب داد. بنا بران به این تصمیم خطیر رو آورد. این، نخست به این معناست که وی باک ندارد در نبودش جهان در جنگ ذروی تباه گردد. روی دیگر این تصمیم به میراث گذاشتن یک وضع نهایت پرکشش میان روسیه و دولت آینده امریکا به رهبری ترامپ می باشد.

من این احتمال را هم بعید نمی دانم که بایدن در ملاقات با ترامپ  بعد از انتخابات در کاخ سپید، این اراده اش را با وی شریک و او را قناعت داده باشد که با این روش، ترامپ امکان خواهد داشت در بدل صلح امتیازات کلان از روسیه بگیرد. (که با دید والتز در تحلیل فوق همرسانی دارد). خصلت عدم پابندی ترامپ به قواعد بازی در عرصه مناسبات بین المللی، اقتصاد، تجارت و حتا به آنچه ارزش های ملی امریکا تبلیغ می شوند، او را یک کرکتر خاص غیر قابل پیش بینی و غیر ثابت شناسانده است. وی که تجارت پیشه و پیوسته در پی سود است از هر راهی که میسر شود – قانونی، غیر قانونی؛ اخلاقی، غیر اخلاقی؛ به رضا یا به زور، در عرصه حکومت داری نیز تمام تمرکز و اصرارش بر «بده» است نه«بگیر». اما همین خصلت بازرگانی، او را مخالف مصارف بی ثمر در جنگ های فرسایشی ساخته، تلاش خواهد کرد ضمن غریدن از مقام قدرت، خلاف سلفش به مذاکره رو آورده از طریق فشار و دپلوماسی امتیازاتی برای امریکا یا اوکراین و یا برای هردو به دست آورد.

ولادمیر پوتین که همواره از فرو ریختن اتحاد جماهیر شوروی تأسف می خورد و یکی از آرمان های بزررگش اینست روزی عظمت امپراتوری از دست رفته را احیا کند، چشمانش پیوسته با نگرانی کشورهای پیوست به خاک روسیه را می پالند تا نفوذ غربی ها امنیت و منافع روسیه را با خطر رو به رو نکند. چنانچه در برخی موارد علیه کشورهایی که به اصطلاح حد خود را نشناخته اند، دست به اقدامات نظامی هم زده است چنانچه گرجستان متمایل به اروپا، در ۲۰۰۸ با از دست دادن اوسیتیای جنوبی و اپخازیا این تجربه را گذشتانده و امروز حزب رویای گرجستان به رهبری ایوانیشویلی Bidzina Ivanishvili با آموختن از این تجربه تلخ، گرچه در جنگ اوکراین در جانب غر ب به اوکراین کمک می کند اما در برابر جنبش های رنگین زیر حمایت غرب مقاومت نشان می دهد وتایید اکثریت جامعه را نیز دارد. هجوم نظامی روسیه بر اوکراین در فبروری ۲۰۲۲  مثال برجسته دیگر هراس و مقابله با نفوذ غرب به دیوارهای کشورش می باشد. بنا بر همین اصل، سرنوشت آینده اوکراین که می خواهند آنرابه عضویت ناتو دراورند، برای روسیه اهمیت بسیار بزرگ دارد و به ساده گی نمی شود از آن دست بردارد.

روسیه که چندی قبل گفته بود دکتورین نظامی اتومی خود را بازنگری می کند، اینک اعلام داشت این دکتورین آماده شده است. در عین زمان، شاید به دلیل اجتناب از توسل عاجل به آخرین وسیله و دوری از اشتعال جنگ احتمالی جهانی و یا به منظورجلوگیری از تشنج زایی با اداره آینده کاخ سپید، صرف تهدید نمود در صورت به کاربرد این راکت های دوربرد در داخل خاک روسیه، پاسخ خیلی شدید خواهد داد، و آماج قرار دادن اهداف در غرب را به اشتراک مستقیم غربی ها در استعمال آن سلاح ها از خاک اوکراین مشروط کرد. خبرهای دیروزی حاکی از فیر شش راکت بر تاسیسات نظامی منطقه بریانسک روسیه بود. این خبر را منابع روسیه عجالتاً با لحن عادی پخش کردند.

این تحولات، یا با کلمات بایدن این «تغییرات سیاسی بسیار مهم در جهان» که ما در آستانه آن قرار داریم و "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم»، در این مقطع مهم انتقال قدرت در امریکا، به ساده گی قابل پیشبینی نیست. مشکل است حدس زد که در مدت دو ماه تا انتقال کامل قدرت، اداره فعلی کاخ سپید با تصامیم خودش و یا در تبانی پنهانی با ترامپ چه قدر جهان را به لبه جنگ ذروی می کشاند و درک این موضوع هم سهل نیست که روسیه، که او هم از جنگ و هزینه های سنگین آن خسته است، تا کجا می تواند حوصله اجتناب از تقابل مستقیم نظامی با امریکا و هم پیماننش را داشته می تواند و تا چه قدر توان مقابله رویاروی، با قبول خطر گسترش آن به جنگ همگانی با استفاده از آخرین تکنالوژی و اعجوبه های ناشناخته را دارد.

هیچ کس، هیچ سازمان جهانی و هیچ ثالث بالخیر گاهی نپرسید که ای غریق های نشای قدرت، آيا کشاندن کشوری به عضویت ناتو ارزش این همه خون های یک ملت را دارد؟ و هیچ کس از زلنسکی نپرسید که آیا باید صرف به خاطر عضویت در ناتو و یا برای خوشنودی یک ابر قدرت، آن ملت شکوهمند را قربانی  و آن کشور زیبا و داشته های بزرگ فرهنگی  و پیشرفت های خارق العاده آن را بدون احساس مسوولیت به بربادی سپرد؟!

جنگ ها همیشه زمانی خطیر و جهانی می شوند که دو طرف حاضر نمی شوند قدمی به عقب نهند و آن را مخالف پرستیژ و یا عظمت قدرت خود ارزیابی کنند. در چنین حالتی ضرورت مداخله مسالمت آمیز و اقدامات جهانی به میان می آید.

خواستم در این سطور، واقعیت های روی تخته شطرنج سیاسی جهان را پیشکش خواننده گرامی کنم. نباید از آن انتباه خلق هراس گرفت. مردمان جهان و به خصوص رهبران دولتی، اجتماعی، دانشمندان، هنرمندان و اهل قلم، نباید در برابر همه تهدید های جنگ ها خاموش بمانند و برای جلوگیری از خونریزی و به وخامت رفتن اوضاع بایست دست به اقدامات دستجمعی بزنند و بشریت را از زیستن طولانی در زیر شبح ترسناک جنگ، هم در شرق اروپا، هم در خاور میانه و جهان، برهانند.

۳۰/۰۸/۱۴۰۳

۱۵/۱۱/۲۰۲۴

 

 

 

زیاتې مقالې …