عبدالصمد ازهر                                                                            ۰۶/۰۱۲/۲۰۲۴

طالبانو تاسې زمونږ ګران هيواد او سرلوړي افغانان ونړۍ ته په شرمو وشرمول. تاسې نړۍ ته د اسلام هغه څېره وروړاندې کړه چې نتنياهو او بايدن په کې پاتې راغلي ول.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         
زمونږ ښې تمې مو راناهيلې کړې. مونږ تمه درلوده ورځ تر بلې به مو ماغزه رڼا شي او د تحجر له تپو تيارو نه به روڼ اندۍ او مدنيت پلو ته بدلون ومومئ. خو له بده مرغه مخ په شا روان ياست او دا وياړلی ملت تيارې کندې ته غورځوئ. 
ستاسو د استبداد چاړه ورځ تر بلې لا تېره کېږي او د دې پتمن ولس پر مرۍ ننوځي. تاسې دومره بې غيرته ياست چې د نجونو او مېرمنو له زده کړې، هوښيارېدو او بوختيا نه وېره لرئ؛ له ټلويزيون او راډيو نه ډارېږئ؛ له آنلاين زده کړو ته ترها لرئ او د رغنده خبرو د اورېدو شهامت هم نه لرئ.
تاسې لا تر اوسه په تېرو ليرو پېړيو کې ویده پاتې ياست.  که تصور کوئ چې راويښ شوي یاست، نو په کيڼه ډډه را کښېنستلي او سمدلاسه مو نجونې او مېرمنې د انسانيت او اسلاميت له ډلو حذف او د بې وزلو پرګنو زږېرويو او نالښتونو ته مو د سوټي او چړې غبرګون ښودلی دی. امريکه ولې ملامتوئ چې د افغانستان مالي شتمنۍ يې کنګل يا غصب کړي دي؟ تاسې پخپله د زرګونو متقاعدانو روا حقونه ولې تر ګونډې لاندې کړي او د دوی پر کورنيو مو ولږه او رنځورتيا تحميل کړې ده؟ تاسې د کوم اللهي حکم او يا د رسول الله د کوم ارشاد له مخې ورځ تر بلې نړۍ پر ښځينه و تنګوئ، روا حقونه ترې اخلئ، کار او زده کړې ته يې نه پرېږدئ او پسې را اخيستې مو دي چې څرک يې له ټولنې نه ورک کړئ. 
د منځنيو او ورپسې د لوړو زده کړو له تحريم نه وروسته، هغه يواځنی ور چې پس له ډېرې مودې، د ډېر جدي ضرورت له مخې، د پخواني روغتيا سرپرست وزير په ابتکار د قابله ګۍ، نرسنګ، لابراتور او روغتياپالۍ زده کړو له پاره په طبي انستتوت کې، بېرته پرانیسنل شوی و، همدا و چې وړمه ورځ  د همغو ځپونکو فرمانونو په لړۍ کې بېرته وتړل شو او په سلګونه نجونې او ورپورې تړلي زرګونه د کورنيو غړي يې د يوې غوړې مړۍ  له امکانه محروم کړل. همدا رنګه يې روغتيايي خدمتونه ګوډ او بې لاس او پښې کړل. اوس حدس وهلی شم چې ولې د طالبانو لومړنی روغتيا سرپرست وزير ډاکتر قلندر عباد ، چې د مسلکيتوب او پوهې له کبله د دوی وياړ و او تل به پرې نازېدل، له دندې ګوښه او پر ځای يې له طبابت بې خبره ملا جلال کښېنول شو. په داسې حال کې چې تصور کېده نه نور څه پاتې دي چې طالب بنديز پرې راولي او نه به دوی پخپله دا لټه وکړي، خو ناببره پر نجونو د طبي انستتونو د ورونه وتړل شول. دا تړل په دې مانا دي چې وطندښمنو زمونږ پر ټولنې د خپلو آخري زهرونو د ښيندلو حکم رااستولی دی او لاسپوڅي ماموران يې اجرا کولو ته اړ دي. 
که داسې نه وي نو زما عقل او پوهه خو د دې معما په سپړلو کې هېڅ مرسته راسره نه شي کولی چې ستاسو واکداران ولې د وطن او ولس د حياتي ګټو او د افغانستان د ښېرازې راتلونکي، چې د پر لوړو زده کړو سمبال او خوځنده ځوان نسل په لاسونو رغېدلای شي، پر ضد عمل کوي؟! 
مونږ ته شک رالوېږي چې مونږ به خوشې چټي غولېدلي يو چې طالبانو د وطنپالنې له مخې هيواد له پردي اشغاله وژغوره او د خلکو مرۍ يې د پليتو جنايت کارانو او فاسدو ظالمانو له پوندې نه راوژغوره يا يې د مځکې تماميت خوندي کړ. اصلي موخه به  د له لاسه وتلي قدرت بيا ترلاسه کول، رقيبان ليرې کول او د ځواک پر ګدۍ بېرته کښېناستل وه. ناهيلي خلک اوس ورو ورو همغو زړو کفن کشانو ته زړه ښه کوي او وايي که هر څه ول، نه يې زمونږ په شخصي حریم  کار درلود، نه يې زمونږ د ماشومانو راتلونکی په داسې سپين سترګۍ ړنګاوه او نه يې مونږ له سره ونوي ډول او بېل روايت اسلام ته اړ وېستلو.  که باوري ياست زما قضاوت ستاسو په اړه ناسم دی، نو راشئ سمدلاسه يې په عمل کې  ثابته کړئ او ټول غير عادلانه، غير متمدنانه او استبدادي حکمونه باطل  او زما ادعاوې غلطې وګرځوئ. تاسې ته نه ښايي ځانونه د ملت باداران وبولئ، که په حکومتولۍ کې بری غواړئ اړ ياست په ټول شعور او وجدان سره ځانونه د خلکو خدمتګاران وګڼئ. د ملت  غږ او غوښتنو ته بابېزه مه ګورئ.
په لنډه:
مونږ په لوړ آواز پر تاسو غږ کوو چې ټول بنديزونه له ولس نه او په تېره پر ښځينه و او د دوی پر منځنیو او لوړو زده کړو لغو کړئ. دا د افغان ولس غږ دی چې د افغان دښمنانو د پليتو پروژو پلي کول بايد په هره بيه چې وي ودرول شي.
من آنچه شرط بلاغ است با تو می گویم          تو خواه از سخنم پند گیری خواه ملال
و ما علينا الا البلاغ!
۱۶/۰۹/۱۴۰۳
۰۶/۱۲/۲۰۲۴


النا پانینا مدیر مؤسسه استراتژی‌های سیاسی و اقتصادی بین‌المللی RUSSTRAT در تحلیلی با عنوان ""درس‌های سوریه" برای روسیه به تحلیل وضعیت سوریه و اشتباهات راهبردی روسیه در این کشور پرداخت.-
 در این یادداشت آمده است: بدترین سناریوی ممکن برای توسعه وضعیت در شمال سوریه، جایی که حلب چند میلیونی در عرض فقط سه روز عملاً به دست تروریست‌ها افتاد، نیازمند تحلیل دقیق است. اما حتی اکنون می‌توانیم اولین نتیجه‌گیری‌ها را به شکل درس‌های مهم برای کشورمان استخراج کنیم.

 درس اول: نمی‌توان کار نیمه‌تمام را رها کرد. جیب تروریستی تمام نشده در ادلب تحت حمایت ترکیه، پس از چند سال تجدید تسلیحات و آماده‌سازی، به مهم‌ترین شهر سوریه حمله کرد. نتیجه آشکار است. این بهترین اثبات برای این است که منجمد کردن جنگ در اوکراین بدون رساندن آن به پایانی پیروزمندانه غیرممکن است. در غیر این صورت، سناریوی بعدی می‌تواند همین باشد. درگیری اوکراین باید نهایتاً حل شود - از جمله بازسازی منطقه امنیتی در اوراسیا با در نظر گرفتن اجباری منافع روسیه.

اجاره خودرو - رنت سعادت
 درس دوم: اگر می‌خواهید کاری را خوب انجام دهید - خودتان انجام دهید. نمی‌توان به متحدان و شرکای موقعیتی تکیه کرد. متحدان ایرانی ما بیش از حد درگیر وضعیت لبنان و فلسطین بودند؛ و شریک موقعیتی ما رجب اردوغان عملاً از پشت به ما خنجر زد - و البته این اولین بار نیست. واضح است که بدون چراغ سبز آنکارا، بدون اطلاعات و حمایت‌های دیگر آن، حمله تروریست‌ها به حلب غیرممکن می‌بود. در عین حال، اردوغان بدترین گزینه نیست: اپوزیسیون ترکیه طرفدار آمریکاست و اگر به قدرت برسد، بدتر خواهد شد.

 درس سوم: توافق‌ها وقتی با قدرت پشتیبانی نشوند، بی‌ارزش هستند. بحران حلب ضربه‌ای مستقیم به "فرمت آستانه" است که در چارچوب آن روسیه، ایران و ترکیه کشور‌های ضامن نامیده شدند. بیست و دومین نشست بین‌المللی درباره سوریه در "فرمت آستانه" همین چند روز پیش، در ۱۱-۱۲ نوامبر در آستانه برگزار شد و بیانیه‌ای مشترک بر اساس نتایج آن صادر شد. اکنون این توافق لگدمال شده است. از جمله به این دلیل که صرف نمایش پرچم ما در سوریه برای بازدارندگی کافی نبود.

 درس چهارم: ما به اسمرش نیاز داریم [سازمان چتری برای سه آژانس مستقل ضد جاسوسی در دوران ژوزف استالین]. از اطلاعات دریافتی تاکنون چنین برمی‌آید که تسلیم حلب بدون خیانت ژنرال‌های سوری، بدون فرار زیردستان آنها، بدون در معرض قرار گرفتن جبهه، بدون رها کردن بسیاری از سلاح‌ها برای دشمن اتفاق نیفتاده است. بعید است این امر در صورتی که دمشق از وضعیت امور، از جمله وفاداری و حرفه‌ای بودن افسران ارشد، کاملاً آگاه بود، امکان‌پذیر می‌بود. اما برای اینکه رهبری چنین آگاهی داشته باشد، باید کانال‌های تکراری اطلاعات از میدان - و نهادی ویژه قادر به جمع‌آوری و تحویل به موقع آن داشته باشد.

 درس پنجم: اگر در یک حوزه ضعف نشان دهیم، همه جا فرو خواهیم ریخت. همزمانی رویداد‌هایی مانند تشدید تنش در اطراف اوکراین با حملات دوربرد به عمق روسیه، حمله به سیستم بانکی روسیه، بحران در آبخازیا، تلاش برای میدان در گرجستان، بحران حلب و ... تصادفی به نظر نمی‌رسد. پشت این می‌تواند تلاشی از سوی رقیب جهانی ما باشد که هنوز نه از نمایش یکباره "اورشنیک" و نه از لفاظی‌های مسکو تحت تأثیر قرار نگرفته، تا فشار بر روسیه را در تمام جبهه‌ها به شدت افزایش دهد - در حالی که "تغییر نوبت" در واشنگتن در جریان است؛ و موفقیت در یک حوزه می‌تواند آن را به ضربه زدن به نقاط حساس دیگر ما تشویق کند. ما باید تمام خطوط خود را حفظ کنیم و برای چالش‌های جدید آماده باشیم.

امید است کار به موقع روی اشتباهات به جلوگیری از تکرار آنها کمک کند.

 

ولي الله ملکزی 

په ۱۹۷۰م کال کې د سوریې د هوايي ځواکونو ۵۴ کلن تورن جنرال حافظ الاسد د خپل ګوند (البَعثُ العَرَبِي الاِشْتِرَاکِي) د مشرتابه په ضد، د یوشمېر منصبدارانو په مرسته بریالۍ عسکري کودتا وکړه. د بَعث د سوسیالیست ګوند انقلابي کنګرې نوموړی د صدراعظم او دفاع د وزیر په توګه وټاکلو. یو کال وروسته، حافظ الاسد خپل ځان ولسمشر اعلان کړ او ۲۹ کاله یې د اور او اوسپنې حکومت وکړ؛ ترڅو په ۲۰۰۰م کال کې د وینې د سرطان له امله ومړ. د مرګ په سبانۍ ورځ یې ۳۵ کلن ځوئ، بشار الاسد چې د سترګو ډاکټر دی او هغه مهال په لندن کې اوسېده واک ترلاسه کړ. دا دی ۵۴ کاله وشول چې د علویانو (نُصَیریانو) ۹٪ اقلیت په ۸۴٪ سنیانو باندې واکمن دی.

د تېرکال د احصائې له مخې، د سوریې نفوس ۲۵ میلیونو ته رسي او د دمشق ترڅنګ ۱۳ ولایتونه لري چې حلب یې ترټولو ګڼ نفوسه ولایت او دوهم سیاسي او اقتصادي مرکز بلل کیږي. د دې ویاړلي هېواد پخوانی نوم بِلادُ الشَام دی کوم چې د اُمَوِي خِلافت پلازمېنه او د لسګونو زرو علمي او عرفاني شخصیتونو ټاټوبی دی. یو له دغو مهمو وروستنیو پوهانو څخه د iPhone او Apple کمپیوټر مخترع، سټیف جابز/ Steve Jobs دی چې پلار یې، عبدالفتاح جندالي د سوریې له حِمص څخه کلېفورنیا ته کډه شوېدی.

د ۱۹۸۲م کال په فبرورۍ کې د حافظ الاسد ځواکونو په حَمَاة کې د خپلو اسلامپالو مخالفینو سره د نښتې په ټس کې چې ۲۷ ورځې یې دوام وکړ، د بې پرې حقوقي څېړونکو له قوله ۳۵ زره عامو خلکو ژوند وبایللو او یولک وګړي له خپلو کورونو څخه وتلو ته اړشول. بشارالاسد هم د خپل ولس په وړاندې نه یواځې دا چې د پلار په پَل، پَل کېښود بلکې څو ګامونه نور هم مخکې ولاړ. کله چې د ۲۰۱۱م کال په پېل کې د تونس ځوانانو د عربي پسرلي په نوم ولسي پاڅون پېل کړ، نو د دغه توپان څپې ډېرې ژر د عربي نړۍ ختیزو څنډو ته ورسیدې. د تونس زین العابدین وتښتېد، د لیبیا معمر القذافي چې اصلا اسماعیلي شیعه وو، ووژل شو. د مصر حسني مبارک واک پرېښود او په یمن کې علي عبدالله صالح حوثي ملېشو ترور کړ. په دې ټولې مودې کې ایران د عربي پسرلي ټینګه ننګه کوله او هغه یې د ولسونو روا حق ګڼلو، مګر کله چې دغه سپرغۍ سوریه کې په سور انګار واوښتې، نو د ایران لهجه او اراده هم بدله شوه.

د نړیوالو څارونکو له نظره، بَشارُ الاسد د خپل هېواد د سوله ایزو پاڅون والو سره د خبرو په ځای، د مردکو لاره انتخاب کړه. ایران چې لا ترمخه یې عراق، لبنان او یمن د خپل ستراتېژیک عقیدوي اقلیم برخه ګڼله، په ټول ځواک سره د سوریې د علوي اقلیتي رژیم په څنګ کې ودرید. د جنرال قاسم سلیماني تر قومندې لاندې د سپاه قدس مجربو جنګیاليو او د فاطمیون او زینبیون مذهبي ملیشو د دغه نظام په پایښت کې ډېر ژور رول ولوبولو. همدا شان، حزب الله چې په لبنان کې له خپل حکومت سره یې متوازي پوځي تشکیل درلود، په زرګونو مذهبي وسله وال ځواکونه سوریې ته ولېږل. پخپله حسن نصرالله (د حزب الله پخواني عمومي منشي) چې ځان یې د ایران د ولایت فقیه عسکر بللو، عسکري درېشي په تن کړه او د سوریې جنګي لیکو ته لاړ؛ وېډیو ګانې یې اوس هم په یوټیوب کې ښکته پورته کېږي.

له ۲۰۱۱م څخه تر دې دمه، په سوریه کې له نیم میلیون څخه زیات کسان وژل شوي، ۶ ملیونه یې ترکیې، لبنان، اردن او غربي نړۍ ته تللي او ۷ میلیونه یې د کور دننه بېکوره شویدي. زه شخصا، هرځل چې ترکیې ته تللی یم د سوریې د مُهَذَب او تعلیم یافته خلکو ستونزمن حالت مې له نژدې څخه لیدلی چې په څومره بې صبرۍ سره خپلو کورونو ته د بېرته ستنېدو لارې څاري؟ سوریه اوسمهال د خپل ویاړلي تاریخ په ډېر دردوونکي پانډ ولاړ هېواد دی. یوازې نیمه خاوره یې د بشار الاسد د نظام په ولکه کې ده او په پاتې نیمايي کې د ایران، روسیې، آمریکا، ترکیې او حزب الله پوځي اډې دي، یا د هغوئ د نیابتي ډلو واکمني ده.

د تېرو شپږو ورځو راهیسې، هلته نقشه په حېرانوونکي ډول سره د بدلون په حال کې ده؛ د الاسد د نظام او مخالفو وسله والو ډلو ترمنځ د ځواک تله درنیږي او کله سپکیږي. د حلب ښار په بشپړ ډول د واکمن رژیم د اتو بېلابېلو مخالفو نیمه پوځي ډلو په لاس کې کېوتی دی. ورسره جوخت، د اِدلِب مهم ښار هم بشار الاسد باېلود او جګړه اوس په جنوب کې د حَماة او حِمص لورو ته غزېدلې ده. د حَلَبْ چټک سقوط څرګندوي چې بشار الاسد ته وفادار ځواکونه څومره کمزوري او بې موراله دي؟ البته دا هېڅکله په دې معنا نه ده چې جګړه به ژر پای ته ورسیږي، ځکه نړیوال او سېمه ایز لوبغاړي هېڅکله دغسې رسوا ماته نه شي زغملای. د «قَناةُ التَغییر» ټلویزیون یو تن میلمه وايي: (همدا اوس د عراق د الحَشْدُ الشَعبِي (ولسي لښکر) اوه زره مذهبي ملیشې د سوریې دِیرُالزور ولایت ته په لارې دي).

د بشار الاسد کاواکه حکومت د خپلې واکمنۍ په ډېرو سختو شېبو کې راګېر دی. د دوو میاشتو دننه، د لبنان حزب الله د حسن نصرالله په ګډون خپل ګڼ شمېر مهم سیاسي مشران او پوځي قومندانان له لاسه ورکړي، روسان په اوکراین کې نښتي او ښايي له ترکانو سره کوم تفاهم ته رسېدلي وي. ایران هم په هغه پخواني دریځ کې نه دی پاتې، نړیوال اقتصادي بندېزونه، پرله پسې استخباراتي کمزورۍ، په سیمه کې د خپلو مهمو ائتلافي انډیوالانو او جبهو له لاسه ورکول او په امریکا کې د نوي ولسمشر راتګ؛ ټول هغه لاملونه دي چې د ایران اغېز کمرنګه کوي.

لږ وړاندې مې په یو عربي چېنل کې پرتلیزه مباحثه لیدله چې د سوریې د روان کړکېچ اړوند وه. دوه ټکي یې په زړه پورې وو؛ لومړی دا چې ایران او تقرییا ټول واکمن عربان په بېساري ډول د همدې لانجې په اړه له اندېښنو ډک یوشان دریځ لري او ټول د دغو وسله والو ډلو د مخنیوي په لټه کې دي. دوهم اړخ یې دا وو چې د سوریې ګڼ شمېر وسله والو ګروپونو ټولې خپلمنځي لانجې شاته پریښي او په یوه خوله د دومره پراخې جګړې اداره او کنټرول د یوې قومندې تر چتر لاندې پرمخ بیايي چې پخوا یې چا تصور هم نه شو کولای؟ البته یوه مهمه ډله یې د ترهګرو په لېست کې ده.

د یو عیني واقعیت په توګه، ایران یا فارس د لرغوني او شتمن تاریخ درلودونکی هیواد دی چې د تمدن لمن یې د زمان پېړۍ پېړۍ په بر کې نیسي. له همدې بابته، خلک یې ځانګړی غرور لري او له خپلې ماضي سره بې کچه مینه یې په ډېپلوماسۍ او پوځي تنابونو کې له ورایه څرګندېږي. ولی د مذهبي شخړو ښکار شوې پراخه پرګنې هیله مندې دي چې ټول اړخونه باید د مذهبي غچ پالیسۍ نورې مهار کړي. د حسین (رض) د شهادت او یزید په مرګ باندې ۱۳۴۴ کاله تېر شوي او هغوئ دواړه د الله تعالی حضور ته ورغلي دي. آیا زموږ وینې او اوښکې هغوئ ته څه سود یا زیان رسوي؟

یقینا، اوس د دې وخت را رسېدلی چې دغه کرکجنې مذهبي جګړې پای ومومي او د قتلان او بهتان ځنځیرونه مات شي ترڅو له سوریې رانیولې تر پاړه چناره دا بېګناه امتیان د آرام ساه واخلي او په سوله کې ژوند وکړي. تاریخ ګواه دی چې هر جنګ ګټه او بایلات لري،‌ خو د مذهبي جنګونو دواړه لوري له پېله په ماتې او زوال محکوم دي.

—------------------------------

پاملرنه: که لوستونکي وخت او علاقه لري، کولای شي د ملکزي نورې لیکنې او څیړنې د هغه په فیسبوک او یوټیوب چینل کې ولولي او وګوري. ادرس یې دا دی: Wali Malakzay

 

عبدالصمد ازهر                                                                      

قبل از پرداختن به موضوع، یک خبر و دو سطری از یک تحلیل را مطالعه فرمایید:

خبر، از صدای امریکا:

«جو بایدن، رئیس‌ جمهور ایالات متحده، روز جمعه ۱۵ نومبر (۲۵ عقرب) با رهبران کوریای جنوبی و جاپان دیدار کرد تا درباره پاسخ هماهنگ به اعزام هزاران نیروی نظامی کوریای شمالی به روسیه برای کمک به جنگ مسکو علیه اوکراین و هم چنین تهدید هسته‌ای پیونگ‌ یانگ تصمیم‌ گیری کنند.

بایدن هنگام دیدار با شیگیرو ایشیبا، صدراعظم جاپان و یون سوک یول، رئیس جمهور کوریای جنوبی در حاشیه نشست سران سازمان همکاری‌ های اقتصادی آسیا – پسفیک در لیما، پایتخت پیرو گفت که جهان در آستانهٔ تغییرات سیاسی مهمی است و افزود: "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم." بایدن هم چنین در میان نگرانی ‌های روزافزون از اعزام نیروهای نظامی کوریای شمالی به روسیه برای جنگ با اوکراین، از "همکاری خطرناک و بی ثبات کننده" کوریای شمالی با روسیه هشدار داد.»

تحلیل، ازمنبع: انتی وار مورخ /۱۱/۱۲ ۲۰۲

نویسنده: میتیو پیتی مترجم: سید حسام مل

«مایک والتز(مشاور امنیتی اداره آینده ترامپ) خواستار یک «گزینه نظا می معتبر» علیه ایران شده است، می خواهد «دستبند» را از اوکراین بردارد و از پایان دادن به «جنگ چند نسلی» در افغانستان پشیما ن ومتا سف است...»

 

جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده امریکا، در آخرین مراحل هجمونی هجومی جهانیش، با بهانه قرار دادن اشتراک نیروهای نظامی کوریای شمالی در جنگ اوکراین، به روز یکشنبه ۱۷ نومبر ۲۰۲۴ به اوکراین اجازه داد راکت های دور برد امریکایی را به داخل خاک روسیه شلیک کند. این دقیقاً عبور از خط قرمزیست که پوتین عبور از آن را به معنای شامل شدن مستقیم امریکا در جنگ با روسیه اعلان نموده، روسیه را مجاز می کند اهداف امریکا و یارانش را هدف قرار دهد. همان گونه که در ملاقات با رهبران جاپان و کوریای جنوبی به روز جمعه گفته بود که جهان در آستانهٔ تغییرات سیاسی مهمی است و "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم»، آغاز این تغییر را برملا گردانید.

این تصمیم بایدن، در این مقطع زمانی، چه تعبیری داشته می تواند؟

آن نقشه بایدن که با تعزیرات و جنگ فرسایشی در درازمدت روسیه را از پا اندازد، از یکسو در عمل نتیجه نداد و از سوی دیگر بی عرضه دانسته شدن خود وی برای دور دیگر انتخابات و ناکامی کاندید دلخواهش، هر آرمانی را که در مغز داشت، به صفر ضرب داد. بنا بران به این تصمیم خطیر رو آورد. این، نخست به این معناست که وی باک ندارد در نبودش جهان در جنگ ذروی تباه گردد. روی دیگر این تصمیم به میراث گذاشتن یک وضع نهایت پرکشش میان روسیه و دولت آینده امریکا به رهبری ترامپ می باشد.

من این احتمال را هم بعید نمی دانم که بایدن در ملاقات با ترامپ  بعد از انتخابات در کاخ سپید، این اراده اش را با وی شریک و او را قناعت داده باشد که با این روش، ترامپ امکان خواهد داشت در بدل صلح امتیازات کلان از روسیه بگیرد. (که با دید والتز در تحلیل فوق همرسانی دارد). خصلت عدم پابندی ترامپ به قواعد بازی در عرصه مناسبات بین المللی، اقتصاد، تجارت و حتا به آنچه ارزش های ملی امریکا تبلیغ می شوند، او را یک کرکتر خاص غیر قابل پیش بینی و غیر ثابت شناسانده است. وی که تجارت پیشه و پیوسته در پی سود است از هر راهی که میسر شود – قانونی، غیر قانونی؛ اخلاقی، غیر اخلاقی؛ به رضا یا به زور، در عرصه حکومت داری نیز تمام تمرکز و اصرارش بر «بده» است نه«بگیر». اما همین خصلت بازرگانی، او را مخالف مصارف بی ثمر در جنگ های فرسایشی ساخته، تلاش خواهد کرد ضمن غریدن از مقام قدرت، خلاف سلفش به مذاکره رو آورده از طریق فشار و دپلوماسی امتیازاتی برای امریکا یا اوکراین و یا برای هردو به دست آورد.

ولادمیر پوتین که همواره از فرو ریختن اتحاد جماهیر شوروی تأسف می خورد و یکی از آرمان های بزررگش اینست روزی عظمت امپراتوری از دست رفته را احیا کند، چشمانش پیوسته با نگرانی کشورهای پیوست به خاک روسیه را می پالند تا نفوذ غربی ها امنیت و منافع روسیه را با خطر رو به رو نکند. چنانچه در برخی موارد علیه کشورهایی که به اصطلاح حد خود را نشناخته اند، دست به اقدامات نظامی هم زده است چنانچه گرجستان متمایل به اروپا، در ۲۰۰۸ با از دست دادن اوسیتیای جنوبی و اپخازیا این تجربه را گذشتانده و امروز حزب رویای گرجستان به رهبری ایوانیشویلی Bidzina Ivanishvili با آموختن از این تجربه تلخ، گرچه در جنگ اوکراین در جانب غر ب به اوکراین کمک می کند اما در برابر جنبش های رنگین زیر حمایت غرب مقاومت نشان می دهد وتایید اکثریت جامعه را نیز دارد. هجوم نظامی روسیه بر اوکراین در فبروری ۲۰۲۲  مثال برجسته دیگر هراس و مقابله با نفوذ غرب به دیوارهای کشورش می باشد. بنا بر همین اصل، سرنوشت آینده اوکراین که می خواهند آنرابه عضویت ناتو دراورند، برای روسیه اهمیت بسیار بزرگ دارد و به ساده گی نمی شود از آن دست بردارد.

روسیه که چندی قبل گفته بود دکتورین نظامی اتومی خود را بازنگری می کند، اینک اعلام داشت این دکتورین آماده شده است. در عین زمان، شاید به دلیل اجتناب از توسل عاجل به آخرین وسیله و دوری از اشتعال جنگ احتمالی جهانی و یا به منظورجلوگیری از تشنج زایی با اداره آینده کاخ سپید، صرف تهدید نمود در صورت به کاربرد این راکت های دوربرد در داخل خاک روسیه، پاسخ خیلی شدید خواهد داد، و آماج قرار دادن اهداف در غرب را به اشتراک مستقیم غربی ها در استعمال آن سلاح ها از خاک اوکراین مشروط کرد. خبرهای دیروزی حاکی از فیر شش راکت بر تاسیسات نظامی منطقه بریانسک روسیه بود. این خبر را منابع روسیه عجالتاً با لحن عادی پخش کردند.

این تحولات، یا با کلمات بایدن این «تغییرات سیاسی بسیار مهم در جهان» که ما در آستانه آن قرار داریم و "ما اکنون به لحظه‌ تغییر قابل توجه سیاسی رسیده ایم»، در این مقطع مهم انتقال قدرت در امریکا، به ساده گی قابل پیشبینی نیست. مشکل است حدس زد که در مدت دو ماه تا انتقال کامل قدرت، اداره فعلی کاخ سپید با تصامیم خودش و یا در تبانی پنهانی با ترامپ چه قدر جهان را به لبه جنگ ذروی می کشاند و درک این موضوع هم سهل نیست که روسیه، که او هم از جنگ و هزینه های سنگین آن خسته است، تا کجا می تواند حوصله اجتناب از تقابل مستقیم نظامی با امریکا و هم پیماننش را داشته می تواند و تا چه قدر توان مقابله رویاروی، با قبول خطر گسترش آن به جنگ همگانی با استفاده از آخرین تکنالوژی و اعجوبه های ناشناخته را دارد.

هیچ کس، هیچ سازمان جهانی و هیچ ثالث بالخیر گاهی نپرسید که ای غریق های نشای قدرت، آيا کشاندن کشوری به عضویت ناتو ارزش این همه خون های یک ملت را دارد؟ و هیچ کس از زلنسکی نپرسید که آیا باید صرف به خاطر عضویت در ناتو و یا برای خوشنودی یک ابر قدرت، آن ملت شکوهمند را قربانی  و آن کشور زیبا و داشته های بزرگ فرهنگی  و پیشرفت های خارق العاده آن را بدون احساس مسوولیت به بربادی سپرد؟!

جنگ ها همیشه زمانی خطیر و جهانی می شوند که دو طرف حاضر نمی شوند قدمی به عقب نهند و آن را مخالف پرستیژ و یا عظمت قدرت خود ارزیابی کنند. در چنین حالتی ضرورت مداخله مسالمت آمیز و اقدامات جهانی به میان می آید.

خواستم در این سطور، واقعیت های روی تخته شطرنج سیاسی جهان را پیشکش خواننده گرامی کنم. نباید از آن انتباه خلق هراس گرفت. مردمان جهان و به خصوص رهبران دولتی، اجتماعی، دانشمندان، هنرمندان و اهل قلم، نباید در برابر همه تهدید های جنگ ها خاموش بمانند و برای جلوگیری از خونریزی و به وخامت رفتن اوضاع بایست دست به اقدامات دستجمعی بزنند و بشریت را از زیستن طولانی در زیر شبح ترسناک جنگ، هم در شرق اروپا، هم در خاور میانه و جهان، برهانند.

۳۰/۰۸/۱۴۰۳

۱۵/۱۱/۲۰۲۴

 

 

 

                                 عبدالصمد ازهر

پیروزی ترامپ در انتخابات کی ها را خنداند و کی ها را گریاند؟

بیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا رغم تبلیغات مسلسل نظر سنج ها مبنی بر نزدیکی آرای هردو با کمی چربی کاملا هریس، آب سردی بر دیگ جوشان هیزم کشان آتش جنگ در اوکراین، فلسطین و لبنان ریخت و در طول امروز از سنگ صدا برامد ولی از بایدن و هریس نه. صرف در پایان کامل نتایج بود که هر یک این ها به ترامپ مبارکی گفتند. این که چنین انتخابی خوب شد یا بد، موضوع دیگر است که هر کسی، هر گروهی، هر حزبی و هر کشوری از ورای عینک باورها و منافع خود به آن می نگرد. این نتیجه، راست گرایان افراطی را به خصوص در اروپا، خورسند و معتقدان راستین و همچنان ممثلان ظاهری قانونمندی و ارزش های مقبول جهانی را اندوهگین ساخت. 

 

اما در این میان کی ها را گریاند؟

 

ولادیمیر زلینسکی رییس جمهور اوکراین، آنالینا بیربوک وزیر امور خارجه آلمان و ریشی سوناک و بوریس جانسن صدر اعظمان پیشین بریتانیا، یقیناً گریسته و به عزا نشسته خواهند بود.

 

فدراسیون روسیه انتظار دارد با قطع حمایت مالی و نظامی کاخ سپید از اوکراین مطابق تبلیغات انتخاباتی ترامپ، روابط عادی دولت با دولت را برقرار کند. این، ممکن است، اما نه به آن آسانیی که بعضی ها تصور د ارند، بلکه با یک معامله ی با سود هنگفت. ترامپ اصولاً بازرگان است و همیشه در پی آنست تا از راه قانونی یا غیر قانونی، اخلاقی یا غیر اخلاقی، به صورت علنی یا مخفی و با رضا یا به زور هدفش را که سود است به کف آرد. ضرورت غرب در مجموع برای گشایش دوباره بازار بزرگ روسیه به روی صادرات غرب، که در اثر تعزیرات شدید کاملاً بسته شده است از یک طرف و بحران خطیر اقتصادی که در اثر به دوش کشیدن بار گران کمرشکن جنگ در اوکراین و از دست دادن انرژی ارزان روسیه سراسر اروپا را فر ا گرفته است از سوی دیگر، برقراری دوباره روابط و تعاملات سیاسی – اقتصادی را یک پدیده مرغوب و منطقی می گرداند. سیاست پُخته شیطانی بایدن، آن روباه مکار، اروپا را گام به گام در دام پرداخت هزینه های سنگین جنگ در اوکراین انداخت و آن را چنان در خصومت با روسیه کشاند که بازگشت از آن بدون تغییر در رهبری ها دشوار خواهد بود. به این گونه، اروپای به بحران برده و ضعیف را از آن رقابت ها و تمایلات خودگردانی و یگان سرپیچی باز گرداند، محتاج حمایت  و بازار اجباری گاز و نفت امریکا با بهای بلند، ساخت. سرمایه ها نیز از ترس بحران، از اروپا به امریکا انتقال یافتند تا با بدبختی اروپاییان، امریکا را خوشبخت بسازند.

 

 در دور نخست ریاست جمهوری ترامپ، وقتی وی با این استدلال که گویا چون ناتو وسیله ی دفاع از اروپا است، چرا باید امریکا هزینه آن را تامین کند، فشار وارد می کرد که اروپا کم از کم همان دو در صد از تولید ناخالص خود را به ناتو اختصاص دهد، کشورهای اروپا، از آن جمله جرمنی نتوانست آن در صدی را بپردازد. دلیل آن این بود که بر حفظ توازن معمول اقتصادی خود منهمک بودند. اما پالیسی بایدن جرمنی را آنقدر از حراست منافع ملی و آسایش شهروندان دور و بی اعتنا ساخت که با وجود بحران کاملاً بی سابقه اقتصادی و از پا افتادن روزمره بزرگترین صنایع آن، به شمول افتخار صنعتی آن فولکس واگون، زمامداران کشور اکنون نه تنها بوجی های نقدینه و مقادیر عظیم اسلحه سنگین را به اوکراین و اسراییل تقدیم کرده می روند، بل آن دو در صد تولید ناخالص را به ناتو نیز می پردازند.

 

چین که از زمان حاکمیت گذشته ترامپ، به مثابه دشمن شماره یک در پالیسی خارجی امریکا قرار داد ه شد و برای جلوگیری از توسعه اقتصاد و تحدید بازار چین، به هر وسیله یی متوسل و با زیر پا کردن معیارهای پذیرفته شده در تجارت و معاملات جهانی تعزیرات و تعرفه های غیر معمول را بر آن روا داشت و با ختم اشغال و تقدیم دو دسته قدرت به طالبان در افغانستان، خود را برای مصاف با چین در آب های پاسفیک آماده کرد، شاید این بار بنا بر دلایلی خوشبینی محتاطانه داشته باشد. یکی از این دلایل می تواند ناشی از ضرورت باز کردن دوباره بازار پهناور چین  برای تولیدات امریکا و متحدانش بنا بر دشواری های اقتصادی باشد و دلیل دیگر، احتمال کاهش تشنج در ارتباط با تایوان، بنا بر اولیت های مالی ـ اقتصادی ترامپ، می تواند باشد. اما در سیاست سودجویانه او، وضع تعرفه های بلند بر فراورده های خام و پخته کشورهای دیگر، به شمول اروپا،  جایگاه برجسته خواهد داشت و عقب روی در آن وجود نخواهد داشت.

 

اما بیایید کمی بر این مسئله مکث کنیم که چرا ترامپ رغم پشت کردن به «ارزش های دموکراتیک امریکا»، بی ارزش دانستن حفظ محیط زیست، باورهای تبعیضی و سقید پوست گرایی، مهاجر ستیزی، هجوم گستاخانه بر کانگرس، این مرکز قانونگزاری و محور قدرت امریکا، اتهام های سنگین جنایی مطرح در دادگاه های امریکا و ... موفق شد آرای مردمان را در سر تا سر امریکا و همچنان آرای کالج انتخاباتی (نخبه گان انتخاباتی) را به اصطلاح خود شان جاروب کند و چه عواملی باعث شدند مردم امریکا از بایدن و هریس روگردان شوند؟

ایجاد تصنعی فضای ترس و رعب با تبلیغ خطر کذایی حمله اتومی روسیه بر اروپا و پایگاهای امریکا  و تمویل و تجهیز جنگ در اوکراین و سپس همزمان به اسراییل درجنگ خاور میانه، که باعث گردید مبالغ و منابع گزافی به جای هزینه شدن در بهبود وضع بشری خود امریکایی ها، به جنگ ها انتقال و بر ثروت کمپنی ها و کارتل های تولید اسلحه افزوده شده برود؛ بیکاری، افزونی بیچاره گی و بی خانه گی در اثر این سیاست؛ دروغ گویی، دو رویه گی و ارتکاب جنایات فوق ضد بشری در زیر نقاب بشر دوستی بالخصوص در فلسطین؛ تبلیغات وسیع جمهوری خواهان علیه پالیسی دموکرات ها در برابر مهاجران، از جمله عواملی اند که مردم از ایشان رو گردانند و به ترامپ که با شعار همه برای امریکا و بازگرداندن عظمت به امریکا، بارقه امیدی می دیدند و روشنی هایی برای پایان جنگ را انتظار داشتند، رو آوردند. جامعه مسلمانان و به خصوص عرب ها از پشتیبانی عنعنوی شان از دموکرات ها بریدند و در میان سیاهان کشور نیز بر موضع عنعنوی طرفداری از دموکرات ها دوگانه گی به میان آمد.

د ر روی نقشه یی که تلویزیون ها ایالت های موید نامزدان را به رنگ سرخ  برای جمهوری خواهان و آبی برای دموکرات ها نمایش می دادند، به صورت باور نکردنی رنگ سرخ بر سراسر نقشه پهنای چشمگیر داشت. حتا ایالت های دایماً آبی هم رنگ سرخ گرفته بودند. این، یک چرخش بزرگ در اذهان عامه امریکا را که از اوضاع جاری خسته شده اند نشان می دهد. احتمالاً این چرخش به انتقال قدرت خلاصه نشود و پی آمدها و خواست های بیشتر در پی داشته باشد که آینده آنها را به نمایش خواهد گذاشت.

 

گرچه تفاوت بزرگی در پالیسی های دو حزب بزرگ امریکا نسبت به جهان وجود ندارد و این ستراتژیست های مسلط اند که آن را تنظیم می کنند، به نظر بنده، احتمالا یگانه خوبی ترامپ مخالفت وی با جنگ های پر مصرف خواهد بود. دیده شود، بدون شک آنچه در دیگ ااست در چمچه خواهد آمد.

 

۱۶/۰۸/۱۴۰۳

۰۶/۱۱/۲۰۲۴

 

نوشته از بصیر  دهزاد 

سه شنبه پنجم نوامبر پیشرو انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکا  آغاز و یکی از دو کاندید این مقام را بر مسند چهارساله  کرسی ریاست جمهوری تعین مینماید.  بدون شک این روز، پیشبینی ها و نتایج این انتخابات  جهان را در دو جهت متقابل  یعنی در یک جهت دنیای ترس، تشویش و در جهت دیگر تردید در امیال  وامید های نو ویا تداوم  سیاست های چهارسال گذشته  قرار داده است.  در واقعیت امر این انتخابات  به یک نکته نیرنگی زمان مبدل شده است.

مردم ایالات متحده آمریکا بیشترخویش را بر تغیر در سیاست های اقتصادی  و وعده های دو کاندید ، دونال ترامپ و  کامالا هریس، متمرکز ساخته اند. ولی  بخش بزرگ جهان  با اضطراب ، ترس و تشویش به آینده جهان میاندیشند که موضوع صلح، ثبات و امنیت بین المللی ،در تداوم  مقطعی تشدید خطرات  تهدید صلح و ثبات جهانی بعد از سالهای ۱۹۴۵،  یکبار دیگر در معرض تهدید جدی و جهان در آستانه یک جنگ تمام عیار جهانی  قرار گرفته است.

هدف نویسنده  در این خاکه  ازمسائل پر تشنج جهان  این بوده است که حتی در مقاطع زمانی گذشته بار ها  مورد تهدید جدی استفاده از سلاح های کشتارجمعی  مواجه گردیده و به اصطلاح انگشت ها بر دکمه ها آماده فشار بوده اند.  

  در اوضاع کنونی بین المللی  با یک بررسی و تمرکز بر فاکت های عینی زور تا روز و ساعت به ساعت ، جهان ما یکبار دیگر در چنین یک خطر تهدید قرار گرفته است.

پس این سوال را در بخش سیاست های بین المللی  قسمی باید مطرح و بدان پاسخ دریافت نمود که  با ارزیابی و نتیجه گیری های  قریب به هشتاد سال بعد  از ایجاد سازمان ملل متحد  و بروز مخاصمات بین المللی  در مقطع های مختلف زمانی  نقش دولت ایالات متحده آمریکا چگونه بوده است  و تا کدام حد در تنش های بین المللی و منطقوی رول داشته است تا بتوان  خط  فاصل میان امید، آرزو و اعتماد  و همچنان اضطراب ،تشویش، ، تردید را  با  آسیب شناسی و نتیجه گیری منطقی تعین نمود و بر آن معتقد شد.

اگر ما بر تاریخ  سیاسی  و انتخاباتی  دولت ایالات متحده آمریکا، بعد از  ختم جنگ جهانی دوم و ایجاد سازمان ملل متحد  یک برررسی کوتاه تاریخی نمائیم،  نقش دو حزب  دموکرات و جمهوریخواه  و رئیسان جمهور منتخب  هر دو حزب را  در پروبلم های  بین المللی و منطقوی  در هر مقطع زمانی باید به بررسی و نتیجه گیری گرفت.

- اولین اقدامات نظامی و بر بنیاد سیاست های ملیتاریستی  بعد از جنگ دوم جهانی و ایجاد پکت نظامی ناتو در جابجا کردن راکت های با کلاهک های هستوی در انگلستان، ایتالیا ، یونان وترکیه،

- جنگ طولانی در ویتنام بین سالهای ۱۹۵۵-۱۹۷۵ که در وحشت استفاده از بم های آتشافزا  فراموش ناشدنی است،

-  تهدید حمله بر کشور کوبا بعد از انقلاب ۱۹۵۹، درسال ۱۹۶۲ که خطر یک جنگ با استفاده سلاح های اتومی را به وجود آورده بود ، 

- جنگ های  سه مرحله ئی دهه شصت و هفتاد در شرق میانه ، با کمک های مالی، تسلیحاتی  و استخباراتی  دولت آمریکا از رژیم اسرائیل،

 - مداخله  ، حمایت  و تحویل ملیارد ها دالر پول و سلاح برای  تنظیم های اسلامی  و استفاده خاک افغانستان علیه اتحاد شوروی وقت،

- تحریک و مداخله  مشترک با نیرو های  مخفی استخباراتی  کشور های غربی  در تحریک بلوا های  ضد دولت های مشروع ، قانونی و در حال انکشاف سریع اقتصادی ، تحت نام انقلابات سبز ، در شمال آفریقا مانند مصر، تونس و  لیبیا تا سطح  مداخله مستقیم در قتل معمر القدافی،

- حمله نا مشروع  و تعرض به حاکمیت ملی کشور عراق زیر نام موجودیت سلاح های هستوی ،خلاف همه  کنوانسیون های بین المللی  تا سرحد  دست  داشتن مستقیم در پروسه اعدام  صدام حسین رئیس جمهور آن وقته عراق،

 -  ایجاد و تقویه  سازمان تروریستی داعش در سوریه که آغاز آنرا جان مکین  پیر سالخورده و عضو سابق مجلس سنای آمریکا و مسئول سیاست خارجی آن مجلس و به همکاری مستقیم سازمان استخباراتی موساد اسرائیل  به عهده داشت،

-  صحنه سازی پروژه  نظامی ستراتیژیک  در افغانستان  که  بیست و یک سال جنگ  در افغانستان را در قبال داشت و به  قدرت رسیدن طالبان انجامید. پروژه دوحه یک صحنه سازی و تداوم یک پلان طویل المدت   که تا سرحد شکست اخلاقی  دولت آمریکا  را در قبال داشته که طوق افتخار آن!!!! بر گردن جیوبایدن افتاد.

-  تحریک ۱۰ ساله (بعد از سال ۲۰۱۴)  برای آغاز یک جنگ منطقوی در سرحدات روسیه  توسط  دستنشانده  استخبارات غرب در اکرائین که در جابجائی  چندین  مرحله ئی  یک حکومت  ژاندارم  و دست نشانده در آن کشور و  اکنون ایالات متحده آمریکا  قویترین مانع  بکار گیری راه های مسالمت آمیز ختم جنگ  بین روسیه و اوکرائین تلقی میگردد،

- اکنون جنگ ظالمانه و نا برابر حکومت سهیونیستی  اسرائيل علیه خلق مظلوم فلسطین که  درواقعیت تمامی اصول و پرنسیپ های قوانین بین المللی  با خشن ترین و غیر انسانی ترین وجه زیر پا گردیده و هنوز تداوم دارد. روزانه  توسط هواپیما ها و کشتی های نظامی آمریکائي هزاران تن بم های  یک تا دو هزار کیلوئی  برای حکومت اسرائیل تحویل داده میشوند تا بر منازل مسکونی، مکاتب، شفاخانه ها، امبولانس ها  و مراکز دیگر غیر نظامی ریخته شوند.

پر واضیح و غیر قابل انکار است که در اوضاع کنونی بین المللی  باز هم بر هم زدن صلح و ثبات جهان  تحت پلان های استراتیژیک جهانی و منطقوی  دولت ایالات متحده آمریکا و  در وجود  سازمان ناتو به یک وسیله بزرگ نقض حقوق بشر و زیر پا کردن سایر کنوانسیون های ملل متحد  و همچنان  ارتکاب جنایات جنگی و ضد انسان و انسانیت مبدل  و تهدید بزرگ برای نقض حاکمیت ملی، ثبات و مانع در راه یابی هر کشوری و هر منطقه جهان به انکشاف اقتصادی میباشد. 

این واقعیت دیگر  برجسته است که دول مستقل دیگر بر ادعا های حقوق بشر و تضمین تطبیق کنوانسیون های ملل متحد اعتماد خویش را از دست داده و  راه مستقل تر را دارند به پیش میگیرند .

یکی از مشخصات  پر تشنج   مداخلات  و تحریک  و کمک های سیل آسای  مالی و تسلیحاتی  در سالهای بعد از سقوط اتحاد شوروی (  قدرت های شوروی و آمریکا بحث دو فکتور تعادل و توازن قدرت نظامی و همزمان یکی از عوامل حفظ امنیت و، صلح و ثبات بین المللی  در زمان جنگ سرد)  در آن بوده و است که  استفاده از محتوای منشور ملل متحد در حل و فصل منازعات بین المللی و منطقوی   با استفاده از وسايل مسالمت آمیز،  میانجیگری، مزاکرات دیپلوماتیک و حل و فصل حقوقی و مجازات قضایای ارتکاب  جرایم بین المللی، شدیدن به چالش گرفته شده اند که در کنوانسیون های ملل متحد پیشبینی  گردیده اند و در این عرصه رول  منفی ایالات متحده آمریکا برجسته ترتلقی میگردد.  بدین معنی که سیاست ایالات متحده آمریکا دیگر به سیاست زور، تهدید و استفاده از  وسائی نظامی  در تسلط و نفوذ بر  حاکمیت ملی کشور ها و مناطق جهان مبدل شده است.

با در نظرداشت نکات  که در بالا  تذکر داده شده اند چنین  میتوان  به ارزیابی و نتیجه گیری زیر رسید که:

انتخابات روز سه شنبه پنجم نوامبر در کشور ایالات متحده آمریکا  در روان و فکار عمومی جهان  در مقطع کنونی بخاطر مهم و یک نکته نیرنگی است که  با در نظرداشت تحریکات و سیاست های نظامیگری دولت ایالات متحده آمریکا ، مردم جهان با ترس، اضطراب و تشویش  امیدوارند تا مردم ایالات متحده آمریکا بین « بد ترین و بدتر»  انتخاب  نمایند که حد اقل  قدمی در جهت تخفیف و رفع خطرات  ناشی از جنگ و تشویق و تحریک  آن  و تداوم  و وسعت آتش جنگ  گذاشته شود.

نویسنده با  ارزیابی های که در روان عامه جهانی  در حالت شکل گیری است، این است که  احتمال برنده شدن دونالد ترومپ را با تفاوت یکونیم تا دو فیصد  قابل پیشبینی نیز میداند، دور از احتمال نمیداند.

  


نور محمد غفوري

جان کیری د امریکا د خارجه چارو پخواني وزیر هغه وخت د افغانستان د اسلامی جمهوریت د رهبرانو په اړه ویلی و چې:

«حکومت دست نشانده ما در افغانستان فاسد، بی کفایت، بی منطق، قبیله ای، فرقه ای، وحشی و منفور است».
نور یې نو څه ویلي وای او دا د اسلامي جمهوریت مشران یې څنګه ستایلی، پوهولی او اصلاح ته تشویق کړي وای؟

نور یې کوم کلمات ورته موندلی او قطار کړي وای چې افغانانو او نړیوالو ته یې د افغانستان له پاره پخپل لاس جوړو کړیو مشرانو څخه د کرکې او نفرت پیغام رسولای وای؟

دا چې دا د افغانستان د اسلامي جمهوری حکومت د امریکا لاس پوڅی دی، واضح او بې له هر ډول پردې یې د امریکا د خارجه چارو د وزیر او د امریکا د لومړۍ درجې دیپلومات په حیث اعتراف کړی. د دیپلوماسۍ په ډګر کې د لومړي ځل له پاره د امریکا د زبرځواک د بهرنیو چارو وزیر داسې په صراحت اعتراف کوي چې د افغانستان د حکومت مشران یې لاسپوڅي دي. زه فکر نه کوم چې انګلیسانو به د شاه شجاع په وخت کې هم لا داسې په صراحت اعتراف کړی وی چې د نوموړي حکومت د انګریزانو لاسپوڅی دی. شورویانو خو تر آخره داسې خبره تر خوله راونه ایسته او پخپل لاس جوړ کړی حکومت یې مستقل باله.  

جان کیري اما دا په څرګندو ټکو ویلی چې دا حکومت نه یوازې چې فاسد دی، د کار او د حکومتي چارو کفایت هم نه لري؛ یعنی غیر مسلکي او ناپوهه کسان یې په سر کې راوستل شوي دي. نه یوازې چې فاسد او بې کفایته دی، ورسره بې منطقه هم دي چې د هیچا خبرې ته غوږ نه نیسي، پخپله نه پوهیږي او د بل چا په خبره د پوهیدو استعداد هم نه لري. قبیلوی او فرقه ای دی چې په همدې کې خپلی شخصي ګټې لټوي او بالآخره منفور دی او ځناور او وحشي دی چې په ولس کې د پښې ایښودلو ځای نه لري. راځی چې فکر وکړو او د جان کیری هره کلمه ژوره وڅیړو

 

جان کیری د امریکا د خارجه چارو پخواني وزیر هغه وخت د افغانستان د اسلامی جمهوریت د رهبرانو په اړه ویلی و چې:

«حکومت دست نشانده ما در افغانستان فاسد، بی کفایت، بی منطق، قبیله ای، فرقه ای، وحشی و منفور است».
نور یې نو څه ویلي وای او دا د اسلامي جمهوریت مشران یې څنګه ستایلی، پوهولی او اصلاح ته تشویق کړي وای؟

نور یې کوم کلمات ورته موندلی او قطار کړي وای چې افغانانو او نړیوالو ته یې د افغانستان له پاره پخپل لاس جوړو کړیو مشرانو څخه د کرکې او نفرت پیغام رسولای وای؟

دا چې دا د افغانستان د اسلامي جمهوری حکومت د امریکا لاس پوڅی دی، واضح او بې له هر ډول پردې یې د امریکا د خارجه چارو د وزیر او د امریکا د لومړۍ درجې دیپلومات په حیث اعتراف کړی. د دیپلوماسۍ په ډګر کې د لومړي ځل له پاره د امریکا د زبرځواک د بهرنیو چارو وزیر داسې په صراحت اعتراف کوي چې د افغانستان د حکومت مشران یې لاسپوڅي دي. زه فکر نه کوم چې انګلیسانو به د شاه شجاع په وخت کې هم لا داسې په صراحت اعتراف کړی وی چې د نوموړي حکومت د انګریزانو لاسپوڅی دی. شورویانو خو تر آخره داسې خبره تر خوله راونه ایسته او پخپل لاس جوړ کړی حکومت یې مستقل باله.  

جان کیري اما دا په څرګندو ټکو ویلی چې دا حکومت نه یوازې چې فاسد دی، د کار او د حکومتي چارو کفایت هم نه لري؛ یعنی غیر مسلکي او ناپوهه کسان یې په سر کې راوستل شوي دي. نه یوازې چې فاسد او بې کفایته دی، ورسره بې منطقه هم دي چې د هیچا خبرې ته غوږ نه نیسي، پخپله نه پوهیږي او د بل چا په خبره د پوهیدو استعداد هم نه لري. قبیلوی او فرقه ای دی چې په همدې کې خپلی شخصي ګټې لټوي او بالآخره منفور دی او ځناور او وحشي دی چې په ولس کې د پښې ایښودلو ځای نه لري. راځی چې فکر وکړو او د جان کیری هره کلمه ژوره وڅیړو!

 

دادی اوس له ډیرې حوصلې وروسته دا خبرې په لږ نرم شکل د خلیلزاد له خولې هم راووتلې چې د امریکا د دولت د سیاست د یوه اړخ ښکارندویی کوي. دی هم وايي چې د افغانستان د اسلامي جمهوري حکومت چارواکي بې کفایته و چې «نه په جګړه کې ښه وو، نه په خبرو اترو کې او نه د هېواد په اداره کې».

د تاند ویبسایټ په استناد خلیلزاد ویلی چې «د افغانستان جمهوریت ځکه ړنګ شو چې پرته له څو استثناوو، مشران یې په حکومت کولو کې بد، په خبرو اترو کې بد او په جګړه کې بد وو». دا د افغانستان د اسلامي جمهوریت «فاسد» او «بې کفایته» سیاسي مشران و چې د ټولو په پرمختګ مینو ځوانانو او د خپلو تر لاس لاندې نظامی ځواکونو لاسته راوړنې یې هم په باد لاهو کړې.

هو، په دې کې شک نشته چې د افغانستان اسلامی جمهوری نظام که د پردې تر شا د هرچا په پلان او نقشه له منځه ولاړ، خو عملاً زموږ د سترګو په وړاندې د جان په خبره د جمهوریت د «بې منطقه او وحشي» سیاسي مشرانو په واسطه او د دوی د اعمالو په پایله کې په تدریج سره ړنګ شو. جمهوریت د جمهوریت د دښمنانو تر مخ پخپله د لاسپوڅو قلابي سیاسي جمهوریت غوښتنوکو د اعمالو په نتیجه کې له سقوط سره مخامخ شو. خلیلزاد وویل چې د پخواني حکومت (سیاسي) مشرانو د افغانستان «طلایي فرصت له منځه یووړ.» نوموړي وویل چې د جان کیري په خبره د امریکا «لاس پوڅی، بې کفایته، بې منطقه وحشي او منفور» «مشران» د «خپل مخونه په هینداره کې وګوري چې څوک ورته ملامت ښکاري؟». که دوی د واقعیت په هنداره کې خپله څیره وګوری، له هیبت او وحشته به د زړونو سکته او یا د مغزو شوک پرې راشي.

مګر دا د تاریخ تورمخي لاسپوڅي قبیله یی او فرقه یی مشران د خپلو چټلو کارونو په مردارۍ لړل شوي کسان د واقعیت په هنداره کې هيڅکله خپل مخونه نه شي لیدلای!

31.10.2024

 

يادونه: درانه لوستونکي د دا په نظر کې ولري چې د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت د سیاسي مشرانو په اړوند دا سخت کلمات او صفتونه زما نه، بلکې د جان کیری او زلمي خلیلزاد دی.

!

 

زیاتې مقالې …