ډونالډ ټرمپ یو ځل بیا د منتخب ولسمشر په توګه د متحده ایالاتو ولسمشریزې ټاکنې وګټلې.

په دې ټاکنو کې چې ویل کېږي ډیره نژدې سیالي وه، ډونالډ ټرمپ او د هغه مرستیال جیمز ډیویډ ونس وتوانېدل چې سپینې ماڼۍ ته لاره مومي.

ډونالډ ټرمپ د جدي ګوندي مبارزو وروسته په رسمي توګه د جمهوري غوښتونکي ګوند له خوا د امریکا د ولسمشرۍ لپاره د نوماند په توګه ونومول شو.

ډونالډ ټرمپ چې یو سوداګر دی، په ۲۰۱۶ کال کې وتوانېد چې د بهرنیو چارو پخوانۍ وزیرې او د ډیموکراټ ګوند نوماندې هیلري کلنټن ته ماتې ورکړي او ولسمشر شي.

ټرمپ په ۲۰۲۰ کال کې، د دیموکرات ګوند کاندید جو بایډن په وړاندې ماتې وخوړه.

ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال په بېلابېلو قضیو کې محکمې ته حاضر شو. خو هغه تل په ټولو قضیو کې خپله بې ګناهي اعلان کړه.

لاسته راوړنې او سرخوږي

د ډونالډ ټرمپ د ولسمشرۍ د لومړۍ دورې په جریان کې (۲۰۱۷ تر ۲۰۲۱) څو لوې لاسته راوړنې درلودې. دغه جمهوري غوښتونکي ولسمشر د مالیاتو کمولو او دندو قانون تصویب کړ، چې د شرکتونو د مالیاتو کچه یې راټیټه کړه چې موخه یې د اقتصادي ودې هڅول وو.

د ټرمپ د لومړۍ دورې حکومت د مقرراتو په کمولو په ځانګړي توګه د چاپیریال او مالي سکتورونو کې د کارو بار په هڅولو باندې تمرکز وکړ. د ټرمپ مخکنۍ اداره په یو اړخیزه توګه په ۲۰۱۷ کې د پاریس د اقلیم د بدلون له تړون څخه ووتله. هغه همداشان د ۲۰۱۸ کال د مۍ په میاست کې په یو اړخیزه ډول د ایران اټومي تړون څخه هم ووت، هغه اقدام چې د ډیموکراتانو له سخت مخالفت سره مخ شو.

ټرمپ د خپلې ولسمشرۍ په څلورو کلونو کې له چین سره په سوداګریزه شخړه کې ښکېل و او بیجینګ یې په غیرعادلانه سوداګریزو معاملو تورن کړ.

هغه همداشان د کډوالۍ سختې تګلارې په لاره واچولې چې پکې پر پولې دیوال جوړول او امریکا ته د "مسلمانانو په راتګ بندیز" شامل وو.

د متحده ایالاتو اقتصاد د کرونا وبا تر خپریدو دمخه د پام وړ وده درلودله. په هغه دوره کې، د بیکارۍ کچه ټیټه او د ونډو مخ په ودې و. خو د کوویډ – ۱۹ وبا پر وړاندې د ټرمپ د انتقادونو سره مخ شو.

ټرمپ د خپلې ولسمشرۍ په لومړۍ دوره کې درې ځلې د شمالي کوریا له مشر کیم جونګ اون سره وکتل او هڅه یې وکړه چې دغه هېواد له اټومي وسلو پاک کړي، خو دا هڅې بې پایلې پاتې شوې او د جوبایډن له واک ته رسېدو وروسته شمالي کوریا څو ځلې بالستیک توغندي وازمایل، چې خپل بین القاروي بالستیک توغندی هم وازمایه.

ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال په وار وار ادعا کړې وه چې که ولسمشر وای نو پر اوکراین د روسیې برید او د ۲۰۲۳ کال د اکټوبر په اوومه پر اسرائیل د حماس زړه بوږنونکی برید به نه وای شوی. هغه دا هم ویلي وو چې که ولسمشر شي، هغه به د راتلونکي جنوري په میاشت کې سپینې ماڼۍ ته د سفر کولو دمخه دواړه جګړې حل کړي، خو دا یې مشخص نه کړل چې څنګه به دا کار وکړي.

ټرمپ هېڅکله د ۲۰۲۰ کال په ټاکنو کې خپله ماتې ونه منله او د اسنادو او شواهدو له وړاندې کولو پرته یې ادعا کږله چې په ټاکنو کې درغلۍ شوې دي.

د ټرمپ دغه څرګندونې په پای کې د دې لامل شوې چې د ۲۰۲۱ کال د جنورۍ په شپږمه د هغه ملاتړي د امریکا پر کانګریس برید وکړي، چې د امریکا په تاریخ کې بې ساری عمل و.

پر ټرمپ د ټاکنیزو کمپاینونو پر مهال لږ تر لږه دوه ځله برید وشو چې یو ځل په غوږ ټپي هم شو.

ډونالډ ټرمپ ۷۸ کاله وړاندې د نیویارک په "کوینز" کې زیږیدلی او په یوه بډایه ګاونډ کې لوی شوی.

هغه د خپل مور او پلار څلورم ماشوم دی، پلار یې فریډ ټرمپ نومیده چې د املاکو او جایدادونو په اخیستلو او پلورولو کې یې کار کاوه.

ډونالډ ټرمپ په ۱۹۶۸ کال کې د پنسلوانیا پوهنتون د اقتصاد له پوهنځي فارغ شو او بیا یې له خپل پلار سره د نیویارک ښار په کوینز او بروکلین کې په ساختماني پروژو کې کار پیل کړ.

ډونالډ ټرمپ درې ځله واده کړی، لومړۍ مېرمن یې ایوانا وه او درې ماشومان لري. د خپلې میرمنې له طلاق وروسته، هغه د مارلا مپلس سره واده وکړ او بیا له هغې څخه هم جدا شو.
هغه وروسته په ۲۰۰۵ کال کې د سلووینیا له یوې ماډلې میلانیا سره واده وکړ.

ټرمپ د لومړي ځل لپاره د اتیاومې په وروستیو کې له سیاست سره علاقه څرګنده کړه.

هغه لومړی د اصلاح ګوند سره یو ځای شو، وروسته دیموکراتیک ګوند، او بیا خپلواک شو او بالاخره په ۲۰۱۲ کې یې ځان جمهوري غوښتونکی اعلان کړ.

له خپلې ولسمشرۍ د پايي ته رسېدلو وروسته، ټرمپ د لویو جرمي تورونو سره مخ شو، او لومړی ولسمشر دی، چې په لوي جرمي تور محکم شوی. خو د دې سره سره د پخوا

د پي‌ټي‌اېم ویاند زبیر شاه بي‌بي‌سي ته وویل، "پر جرګې برايي ماخوستن د ریاست له خوا حمله وشوه او دوی له ځانه سره ماشینونه هم راوړي وو ټول کمپونه یې سره ټول کړل او د جرګې منځ کې یې کندکې وکیندلې او او درې – څلور ورغلې لارې یې وکیندلې."

زبیر شاه زیاتوي، سهار چې خلک او ځوانان ورتلل،‌ دوی ډزې وکړې چې درې ځوانان پکې وژل شوي او لس نور ټپیان شوي او له واڼه او وزیرستان نه د قامي جرګې لپاره د راتلونکو کاروانونو پر مخ یې لارې تړلې دي او ګڼ خلک په پښو را روان شوي او پولیسو پر هغوی هم ډزې وکړې چې یو ځوان پکې مړ شوی دی.

د پي‌ټي‌اېم دغه ویاند وايي، له بنو او شمالي وزیرستان هم خلک جرګې ته روان شوي، خو پولیسو ډزې پرې کړې دي چې دوی یې په اړه ډېر معلومات نه لري.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پښتين وايي "پاکستاني پوليسو او عسکرو د پښتنو ملې جرګې پر ميدان بريد کړی او د لويو ماشيونو په وسيله د کمپ شاوخوا خندقونه کيندي."

نوموړي پر اېکس يوه پوسټ کې د دې تر څنګ ليکلي، "په پاکستان کې د پښتنو دا حال دی چې په خپل تاريخي کلي علاقو کې هم د خپلو رواياتو مطابق د يوې ناستې اجازه نه لري."

ښاغلي پښتين په سيمه کې د مخابراتی شبکو د بندېدو خبره هم کړې او وايي په سيمه کې يې د غورځنګ له غړو سره ټيليفوني اړيکې پرې شوې دي.

د منظور پښتین لیکلي، "د پښتنو په جرګې خیبر میدان کې د خیبرپښتونخوا پولیسو حمله وکړه او مخامخ ډزې یې وکړې. تر اوسه د درې ملګرو د شهادت او لسګونو د ټپي کېدو راپورونه ورکړل شوي دي".

نوموړی وايي، د دې نه علاوه په په نورو ضلعو کې هم د جرګې ګډونوالو باندې د پولیسو لخوا ډزې شوې دي. په جنوبي وزیرستان کې د ډزو له کبله یو شهید او څو کسان ټپیان شوي دي او په شمالي وزیرستان کې هم د قافلې پر وړاندې د ډزو تایید شوي راپورونه دي. په بېلا بېلو سیمو کې لارې بندې شوې، خو خلک بیا هم د خنډونو سربېره مخته روان دي.

منظور پښتين
منظور پښتین زیاتي، "دا راز تېره شپه پوځ د جرګې په میدان برید وکړ او اراده یې لرله چې هلته وینې تویې کړي، خو موږ د امن د ساتنې لپاره میدان خالي کړ. کله چې دوی ته هېڅ جواز پیدا نه شو، نو نن یې له میدانه لرې پر ناستو ملګرو شیلنګ او ډزې پیل کړې او ملګري یې شهید او ټپیان کړل".

په سيمه کې يو ځايي خبريال وايي، پوليسو د جرګې لپاره جوړ شوی کمپ نړولی او دې ځای ته تلونکې لارې تړل شوې دي.

په خواله رسنیو کې خپاره شویو تصویرونو کې لیدل کېږي د جرګې په میدان کې ګڼ شمیر پولیس له وسایلو سره ولاړ دي.

تر دې وړاندې هم د پښتون ژغورنې غورځنګ څو ځله ويلي وو چې امنيتي کسانو د خيبر ضلعې په جمرود سيمه کې د پښتنو قامي جرګې د غونډې په تالار چاپه وهلې وه او ادعا کوي چې له ۲۰۰ زيات ملګري يې له بېلابېلو ځايونو نيول شوي دي.

د خلکو پر راټولېدو بنديز لګول شوی
په همدې مهال د خيبر د ډېپيوټي کمېنشر د دفتر له خوا په خپاره شوي بيان کې راغلي، په خيبر کې د امنيتي حالت په نظر کې نيولو سره د يوې مياشتې لپاره ۱۴۴ ماده نافذه شوې او د خلکو پر راټولېدو بنديز لګول شوی دی.

د خپاره شوي بيان له مخې له پنځو زيات کسان نشي کولی يو ځای راټول شي او دغه حالت به د اکټوبر له ۹ مې د نومبر تر ۷ نېټې پورې دوام وکړي.

د منظور پښتين په مشرۍ د پښتون ژغورنې غورځنګ په خيبر کې د اکټوبر پر ۱۱ د "پښتنو قومي عدالت" په نامه جرګه رابللې چې څو ورځو راهيسې د دې غورځنګ غړي هلته په چمتووالي بوخت دي.

په دې دری ورځنۍ جرګه کې د خیبر پښتونخوا او بلوچستان د ټولو سیاسي ګوندونو مشرانو، ملتپالو او یو شمېر نورو مشرانو ته د ګډون بلنه ورکړل شوې وه.

وړاندې څو ځله منظور پښتين او د غورځنګ ګڼو نورو فعالانو بيا بيا ادعا کړې وه چې د پاکستان حکومت د جرګې پر وړاندې له ډول ممکنه خنډونو کار اخلي.

د خيبر پښتونخوا حکومت د پي ټي اېم په غونډو کې پر دولتي کارکوونکو د ګډون بنديز لګولی

د خيبر پښتونخوا صوبايي حکومت د پښتون ژغورنې غورځنګ په جرګه يا ناسته کې پر دولتي کارکوونکو د ګډون بنديز لګولی دی.

حکومتي ادارو ته ويل شوي د هغې ډلې په پروګرامونو يا فعالیتونو کې چې بنديز پرې لګول شوی ګډون که هغه مالي، فزيکي او يا په بل ډول وي غير قانوني دي او له سرغړونکو سره به قانوني چلند کېږي.

ياده دې وي چې د پاکستان مرکزي حکومت څو ورځې وړاندې په پښتون ژغورنې غورځنګ بنديز ولګاوه او دغه غورځنګ يې "د پاکستان د کورني امنيت لپاره ګواښ" وباله.

له دغه بنديز وروسته، د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پښتين د پاکستان حکومت دا پرېکړه "ظالمانه تګلاره" وبلله او ويلي يې وو چې د "فدرالي حکومت له دې اعلان سره د پښتنو پر وړاندې د دښمنۍ ټولې پولې ماتې کړې."

پاکستان تحريک انصاف (پي ټي ای) دعوه کوي چې اسلام اباد ته د مظاهرې لپاره تللی، د خیبر پښتونخوا اعلا وزیر علي امين ګنډه پور "ورک" شوی دی.
د ګوند مخکښ اسد قیصر د اکتوبر پر پينځمه شپې ناوخته په يو ويډيو بیان کې د ګنډه پور د "ورکولو" تور پر وفاقي حکومت پورې کړ او زیاته یې کړه چې دا د ټولې صوبې بې عزتي ده. "په اسلام اباد کې پر پښتونخوا هاوس د رېنجرز ځواک [د سرتېرو] چاپه ډېره د افسوس او غندنې وړ ده. په دې اړه موږ د خیبر پښتونخوا د اسمبلۍ [بیړنۍ] غونډه وربللې ده. د دې ترڅنګ موږ په دې معاملاتو کې د ټولې صوبې د ګوندونو او د مشرانو جرګې هم راغواړو چې په څه ډول اوس زموږ اعلا وزیر غایب دی، هغه تښتول شوی او نیول شوی دی. هغه د صوبې منتخب وزیر اعلا دی او دا نه یوازې د علي امین ګنډه پور بلکې د ټولې صوبې بې عزتي ده."

ګنډه پور او د تحریک انصاف نور مشران او پلویان د اکتوبر پر څلورمه د اسلام اباد جمهوریت څلورلارې یا ډي چوک ته د مظاهرې لپاره ورغلي ول. ګوند دا احتجاج د خپل زنداني رهبر عمران خان د خوشې کولو لپاره کړی وو.

د پاکستان مسلم ليګ (ن) په مشرۍ د وفاقي اېتلافي حکومت د کورنيو چارو وزیر محسن نقوي د اکتوبر پر شپږمه په اسلام اباد کې خبریالانو ته وویل چې ګنډه پور نه حکومت او نه کومې استخباراتي ادارې نیولی دی.

نوموړي وویل چې وفاقي حکومت د خیبر پښتونخوا د اعلاوزیر د ځای ځایګي پته لګولي ځکه چې د اسلام اباد له خیبر پښتونخوا هاوسه تللی دی.

د کورنیو چارو وزیر زیاته کړه چې خبر نه دی چې ایا هغه اوس خیبر پښتونخوا ته رسېدلی دی او که نه.

نقوي تر دې مخکې د اکتوبر پر پینځمه په اسلام اباد کې په خبري غونډه کې د ګنډه پور د لادرکۍ په اړه پوښتنې ځواب نه کړې.

په همدې حال کې د اسلام اباد پولیسو د اکتوبر پر شپږمه په بیان کې ویلي دي چې په هغه ښار کې د پي ټي ای د پلویانو او پولیسو ترمینځ په اخ و ډب کې یو سرتېري وژل شوی دی.

پولیسو دعوه کړې چې د پي ټي ای پلویانو پر هغه پولیس تشدد وکړ، هغه یې ژوبل کړ چې وروسته یې سا ورکړه.

تحریک انصاف لا د اسلام اباد د پولیسو د بیان په غبرګون کې څه نه دي ویلي خو د اکتوبر پر شپږمه یې وویل چې پر ټولو محدودیتونو سربېره احتجاج ته دوام ورکوي.

پاکستان تحریک انصاف پر خپله رسمي ایکس پاڼه (پخواني ټوېټر) لیکلي چې چارواکو د احتجاجیانو د ورتګ مخنیوي لپاره په لاره کې خنډونه درولي ول او ګڼ پوځیان یې ځای پر ځای کړي ول.

د ګوند مشران تور پورې کوي چې پولیسو ورباندې اوښلن ګیس استعمال کړی دی.

خو د کورنیو چارو وفاقي وزیر محسن نقوي د اکتوبر پر پینځمه خبریالانو ته وویل چې د تحریک انصاف مظاهرچیانو په پنجاب او اسلام اباد کې ۱۰۰ پولیس ژوبل کړي دي.

نوموړي خبرداری ورکړ چې د ګنډه پور په ګډون د تحریک انصاف د ټولو مخکښانو پرضد "سخته کاروايي" کوي.

نقوي دعوه وکړه چې ۵۶۴ مظاهرچيان یې نيولي چې ۱۱ پکې د "خیبر پښتونخوا پولیس او ۱۲۰ افغانان" دي.

په اسلام اباد کې د پي ټي ای د احتجاج تازه حال
 
په عین حال کې د خیبر پښتونخوا حکومت د اعلاوزیر علي امین ګنډه پور د ورکېدو پرضد د بحث لپاره د اسمبلۍ بیړنۍ غونډه وربللې ده.

خو په اسمبلۍ کې د مخالفو ګوندونو سیاستوالانو دعوه کړې ده چې اعلاوزیر خپله ځان پټ کړی دی.

په اسمبلۍ کې د مخالفو ډلو مشر او د مسلم لیګ (ن) سیاستوال عباد الله خان هم مشال راډیو ته وویل چې ګنډه پور خپله ځان ورک کړی دی.

په خیبر پښتونخوا اسمبلۍ کې د مخالفو ډلو ځینو غړو د عباد الله خان په دفتر کې په لاسونو کې بینرونه نیولي ول چې ورباندې لیکل شوي چې ګنډه پور دې "خپله روپوشي ختمه کړي."

هغوی پر لوحو دا هم لیکلي دي چې اعلاوزیر دې د خپلو سیاسي موخو لپاره د سرکاري وسایلو ناسم استعمال ودروي.

د خیبر پښتونخوا په اسمبلۍ کې د مخالفو ډلو غړو پر بینرونو لیکلي چې اعلاوزیر دې خپله روپوشي ختمه کړي او د سرکاري وسایلو ناسم استعمال دې ودروي - د اکتوبر شپږمې 
د خیبر پښتونخوا په اسمبلۍ کې د مخالفو ډلو غړو پر بینرونو لیکلي چې اعلاوزیر دې خپله روپوشي ختمه کړي او د سرکاري وسایلو ناسم استعمال دې ودروي - د اکتوبر شپږمې 
په عین حال کې حکومت په اسلام اباد کې د موټرسایکل پر غبرګې سپرلۍ بندیز لګولی او د ښار په زیاتره برخو کې د موبایل ټېلېفون شبکه هم ځنډول شوی دی.

انتظامیې داراز، اسلام اباد ته پر تلونکو لارو او په ښار کې دننه پر سړکونو لکه مارګله روډ، ګولړه روډ، فلای اووراو انډر پاس کنټېنرونه درولي دي.

تر دې یوه ورځ وړاندې د پاکستان د کورنیو چارو وزارت د اکتوبر له پینځمې تر ۱۷مې پورې په اسلام اباد کې د پوځ د ځای پر ځای کولو اعلامیه خپره کړې وه. په اعلامیه کې راغلي ول چې حکومت دا ګام په اسلام اباد کې د شانګهای همکارۍ سازمان د غونډې د امنیت په خاطر اخیستی دی.

ټاکل شوې ده چې د شانګهای همکارۍ سازمان ۲۳مه سرمشريزه د اکتوبر پر ۱۵مه او ۱۶مه په اسلام اباد کې وشي.

شانګهای همکارۍ سازمان په ۲۰۰۱ز کال کې جوړ شو چې نهه غړي لري. چين، روسیه، قرغيزستان، قازقستان، تاجکستان او ازبکستان د هغه سازمان باني غړي دي خو پاکستان، ايران او هند یې په ۲۰۱۷ز کال کې غړيتوب تر لاسه کړ.