مرکه: ولي الله ملکزی

د سیاسي ګوندونو په قاموس کې، د نړۍ لومړنی منظم سیاسي حزب (ولسي ډیموکرات ګوند) دی چې د امریکا دریم ولسمشر، تامس جیفرسن په ۱۷۹۲م کال کې جوړ کړ. بیا دغه لړۍ اروپا او په مزه مزه آسیا او افریقا ته وغزیدله. په افغانستان کې لومړنی مشروطه غورځنګ، ویښ زلمیان، جمعیت وطن او ورپسې د ډیموکراسۍ لسیزې کې ښي لاسو او کیڼ اړخو سیاسي ګوندونو وار په وار سر راپورته کړ. د څارونکو په باور، دغه ګوندونه د مارکسیسزم، سوسیالزم او اخوانيزم په خم کې رنګ وو او ملي اجندا یې تته وه. د سیاسي، مذهبي، سمتي او سلیقوي ګوندونو دغه بهیر د جمهوریت په شلو کلونو کې بې بریده پراخه شو او د عدلیې د وزارت په چوکاټ کې یې شمیر ۱۰۵ ته ورسید. 
په همداسې یو زبیښلي چاپیریال کې، د ملي محور په نوم سیاسي ګوند چې مشري یې ډاکټر خوشحال روهي کوي؛ د نسبتا ځوانې او تعلیم یافته طبقې د یو شمیر فعالانو له خوا جوړ شو. په داسې حال کې چې طالبانو سیاسي ګوندونه غیرقانوني اعلان کړي او د فعالیت اجازه نه ورکوي؛ نو آیا د احزابو تعدد، د ستونزو په حل کې څه ګټه لري؟ آیا ملي محور د نورو ګوندونو په څیر، د ټکر د تګلارې پلوي دی؟‌ د دې ګوند ځانګړتیا په څه کې ده؟‌ د همدې ډول پوښتنو د ځواب میندنې د یوې هڅې په توګه مې له ښاغلي ډاکټر روهي سره مرکه کړې چې ستاسو درانه خدمت ته یې وړاندې کوم.

پوښتنه: که په لنډ ډول راته ووایې چې کله او د کومې انګیزې پربنسټ مو د ملي محور د جوړیدو تکل وکړ؟
روهي: اتلس کاله وړاندې، د علمي، فرهنګي او مدني فعاليتونو او يو شمېر بنسټونو په جوړولو کې مې ونډه درلودله. ولی څه موده وروسته له ځینو همفکره ملګرو سره دې نتيجې ته ورسېدو چې دا ډول هڅې که څه هم اغیزمنې دي، خو افغانستان له روانې غميزې څخه نه شي ژغورلی. ځکه د هیواد ستونزه سياسي ده او برخليک یې داسې کړيو يرغمل کړی چې شخصي ګټو ته تر ملي ګټو لومړيتوب ورکوي؛ نو پرېکړه مو وکړه چې بايد د سياست ميدان ته راووځو. څرنګه چې په هېواد کې جنګ، جهل، فساد او بلواکي ګورو او غواړو چې وطن او ولس ته نجات ورکړو، نو دلته سياست په ملي، اسلامي او انساني مکلفيت باندې بدلېږي. لومړی مو د ويښ افغان په نامه يو اصلاحي خوځښت رامنځ ته کړ، بيا مو له يو شمېر نورو خوځښتونو سره د وحدت له لارې افغان ملي غورځنګ تشکیل کړ. د ۲۰۱۶م کال په سپټمبر کې د غورځنګ لومړنۍ کنګره جوړه شوه او د غورځنګ نوم په ملي محور باندې بدل شو. 

له نورو سیاسي ګوندونو سره ستاسې د ګوند ځانګړتیا په څه کې ده؟
روهي: موږ ادعا نه کوو چې يوازې د ملي محور غړي د هېواد ملي ګټو ته ژمن دي او د ولس خير ښېګڼه غواړي. موږ باور لرو چې د هېواد ډېرو بچيانو به په پاک نيت د هېواد د ژغورنې او ولس ته د خدمت ملا تړلې وي، خو له بده مرغه د تېر جمهوريت پر مهال زياتره ګوندونه د قدرت يا ثروت پر محور جوړ شول او مبارزه يې تر ډېره امتيازي، عکس العملي او له تشکيلاتي اړخه فرد محوره وه. همدغې نيمګړتيا ته په کتو سره، موږ د خپل ولس د باورونو، ارزښتونو او ارمانونو پر محور يوې اوږد مهالې ستراتيژيکې مبارزې ته ملا تړلې او هېڅکله به د قدرت او امکاناتو لپاره پر اصولو معامله ونه کړو. د جمهوريت له نسکورېدو سره اکثره ګوندونه له منځه لاړل، خو ملي محور نه يوازې له منځه نه دی تللی بلکې تر پخوا لا پياوړی شویدی. د ملي محور بله ځانګړتيا دا ده چې د فرد محوره رهبرۍ په ځای د ملي کدرونو يوه پياوړې مجموعه لري او د هېواد د ښېرازۍ لپاره د پوهې، تدبير او پياوړي هوډ څخه برخمنه ده. په تېره نيمه پېړۍ کې د ملي نفاق لپاره ډېر کار وشو او د افغانانو ترمنځ کرکې او دښمنۍ ته لمن ووهل شوه؛ اوس د دې وخت دی چې مينې، تفاهم او عدالت ته موقع ورکړل شي او ملي محور دغې تګلارې ته ژمن دی.

افغانان ولې هر سیاسي بدلون له کودتا او ټوپک سره تړلې ګڼي؟
روهي: دا مسئله ګڼ تاريخي، ټولنيز، سياسي او اقتصادي اړخونه لري. لومړی خو د افغانستان تاريخي او جيو پوليټيک شرائط داسې دي چې په آسيا کې د يرغلونو او فتوحاتو د څلور لارې په توګه د سيمه ييزو او نړيوالو قدرتونو د شخړو او سياليو ډګر ګرځیدلی دی. پرله پسې جګړو او جغرافيايي موقعیت یې د لويو مدنيتونو او پياوړو دولتونو مخه ډب کړېده. له خپلواکۍ سره بې کچې مينې افغانان اړ کړي چې د هر يرغلګر پر وړاندې ودرېږي. که څه هم غلیمان يې مات کړي خو ورسره يې د هېواد سياسي او اقتصادي بنسټونه نړېدلي، د واک خلا، کورنۍ جګړې او اوږد مهاله بې ثباتي رامنځته شوې او دولتونه کمزوري شویدي. نيمه پېړۍ وړاندې د واکمنۍ نسبتاً مشروع چتر ونړېد. د کيڼ او ښي اړخ افراطيت او بهرنيو دسيسو له کبله جګړو او يرغلونو ته لاره اواره  شوه او تشدد او وسله واله مبارزه د سياسي بدلون يوازینۍ لاره وګرځېدله. پوځي، ايډيالوژيکو، استخباراتي او فرهنګي يرغلونو هېواد کې ژورو اختلافاتو ته لمن ووهله او په پاکستان او ايران کې د افراطيت لپاره منظم کار وشو. 
اجنبي ايډيالوژیو، د پياوړو ملي بنسټونو نشتوالي، د سواد ټيټې کچې، انحصاري نظامونو، جنګسالارانو او قومي ټېکه دارانو د مافيا ظهور او حضور ته زمينه مساعده کړه. همدا دليل دی چې په دې پنځو لسیزو کې ټول نظامونه د زور له لارې راغلل او د زور له لارې وپرځېدل، خو له بده مرغه اوسنی نظام هم پر پخوانۍ لاره روان دی. که غواړو چې خپل سياسي برخليک د زور، کودتا او ټوپک له منګولو څخه خلاص کړو، نو په کار ده چې د ملي ډيالوګ له لارې، ملي پخلاينې، ملت جوړونې، ټولنيز عدالت او د ملي ارادې د تمثيل لپاره یو ډاډمن ميکانېزم رامنځته کړو.  

د جنګسالارۍ دا کلچر له کومه رامنځ ته شو؟
روهي: په افغانستان کې د قبايلي جوړښت او کمزورو حکومتونو له کبله د پخوا څخه یو ډول ملوک الطوایفي موجوده وه او تل یې د مرکزي واکمنۍ پر وړاندې سرخوږی جوړولو. د شورویانو د یرغل پرمهال او په ځانګړې توګه د ډاکتر نجيب په وروستيو کې د قومي ملېشو جوړولو د جنګسالارئ کلچر ته لاره پرانيسته. کله چې د ډاکتر نجيب حکومت نسکور شو نو د کورنۍ جګړې پر مهال ملېشو او تنظيمي قومندانانو هڅه وکړه چې خپل سيمه ييز قدرت او واکمني پراخه کړي. دوئ سيمه ييزو اقتصادي سرچینو لکه مخدره موادو، کانونو او ګمرکونو ته لاسرسی پيدا کړ او خپلې ملېشې یې تمويل کړې؛ په پایلې کې يوشمېر بهرنيو هېوادونو ته هم د لاسوهنو او نفوذ لاره هواره شوه. کله چې امريکايانو د طالبانو لومړنۍ واکمني نسکوره کړه نو د بن په کنفرانس کې د افغانستان سياسي واک د تنظيمي ډلو او قومندانانو ترمنځ ووېشل شو؛ د جنګسالارۍ دود ته قانوني زمينه برابره شوه او همدغه خلک بیا د جمهوريت د سقوط لامل وګرځیدل. 

د ملي مقاومت په نوم یوه ډله د طالبانو خلاف په وسله والې مبارزې ټینګار کوي، آیا تاسو ورسره تماس لرئ؟
روهي: افغانستان نور د جګړو تحمل نه لري، جګړه نه يوازې د افغانستان د ستونزو حل نه دی، بلکې کورنۍ جګړو، بهرنۍ لاسوهنې، ملي غميزې او بشري ناورين ته زمينه جوړوي. موږ شاوخوا ۴۵ کاله جګړې تجربه کړې او نتيجې مو هم وليدلې. نور بايد افغانستان د زور، تشدد او نظامونو د نسکورولو له کرغېړن پیر څخه راووځي. په همدې دليل موږ نه يوازې د ملي !؟ مقاومت له ډلې سره، بلکې له هېڅ داسې ډلې سره چې د جګړې لپاره لابي کوي او یا جګړه د حل لار ګڼي، اړيکې او همکاري نه لرو. همدوئ وو چې تېرې شل کلنې جګړې ته يې د يوې پروژې په سترګه کتل او خپلې شخصي او تنظيمي ګټې يې په کې لټولې. موږ د افغانستان پر سالمو ملي ډلو، ټولنو او شخصيتونو غږ کوو چې په زغرده راميدان ته شي او د هېواد برخليک نور د زورواکو له منګولو څخه، که واکمن دي يا بېواکه، وژغوري.

تیره میاشت، کابل ته له سفر وروسته په تاسو تور ولګید چې ګواکې د طالبانو لپاره لابي کوئ، آیا خبره همداسې ده؟
روهي: ملکزی صيب، موږ کابل ته د یو ملي مسئوليت او مشخص رسالت لپاره تللي وو. څه باندې يو کال مخکې موږ د افغان نجونو د زده کړو په خاطر يو ملي کمپاين پيل کړ او د تړلو ليکونو، غونډو، ټولنيزو رسنيو او ټويټر/ اېکس سپېس له لارې مو د نجونو د تعليم لپاره ډېرې هڅې وکړې. پدې لړ کې يو شمېر هېوادوالو بیا بيا غوښتنه وکړه چې موږ د طالبانو له مشرتابه سره مخامخ خبرې وکړو، نو ځکه کابل ته لاړو او د طالبانو ډېر مهم مشران مو ولیدل. له دوئ سره مو په افغانستان کې د ملي ارادې د تمثيل له لارې د يو ټولمنلي نظام د جوړېدو، ملي پخلاينې، لويې جرګې، اساسي قانون، مسلکي حکومت او يوشمېر نورو ملي مسائلو په اړه خبرې وکړې. خو ډېر تمرکز مو په بشري حقوقو او د نجونو د تعليم او د ښځو د کار پر حقونو وو. زموږ خبرې سپينې او جدي وې؛ تر ډېره زموږ د غوښتنو ملاتړ وشو. خو تاسو پوهیږئ چې د پرېکړې اصلي واک په کندهار کې دی، خو بريالي نه شو چې هلته د دوئ له مشر سره وګورو او د ښوونځيو د پرانيستلو ژمنه ترې واخلو. د هېواد ستونزې باید د سوله ايزو فشارونو او ډيالوګ له لارې حل شي کوم چې يوې منظمې او ستراتيژيکې مبارزې ته اړتیا لري. 

اکثره سیاسي ګوندونه دعوه لري چې ګواکې ملي تجار د دوئ لګښتونه ورکوي، تاسو خپل مصارف له کوم مدرکه ترلاسه کوئ؟
روهي: د اساسنامې له مخې زموږ د تمويل اصلي منبع زموږ د غړيتوب ونډې او بسپنې دي، خو ترڅنګ يې کله ناکله نور هېوادوال او افغان پانګوال هم مرسته کوي. موږ د ځانګړو فعاليتونو د تمويل لپاره، ځانګړي کمپاينونه کوو چې هم د محور غړي بسپنې کوي او هم د دوئ له لارې نور هېوادوال مرسته کوي. البته پر يوه خبره ټينګار کوم چې زموږ د اصولو له مخې د بهرنیو مرستو اخېستل هېڅ ډول جواز نه لري. 

آیا ملي محور کومه منتخبه شورا لري، که د مشر هره فیصله د کاڼي کرښه ده؟
روهي: ملي محور کوم فرد محوره حرکت نه دی، بلکې مهمه ځانګړنه يې دا ده چې په مشرتابه کې يې ګڼ شمېر پياوړي کدرونه او شخصيتونه حضور لري او ټولې مهمې پرېکړې له همدوئ سره د مشورې له لارې کېږي. موږ له لومړۍ ورځې هوډمن یو چې د موروثي رهبرۍ پرځای به د ډموکراتيکو اصولو پربنسټ د مشرتابه يوه پياوړې او منتخبه رهبري رامنځته کوو. د اساسنامې له مخې ملي محور يوه مرکزي شورا، يوه لارښوده شورا او يوه اجرائيه شورا لري. د يو ځانګړي ميکانيزم له مخې مسئولين ټاکل کېږي، پرېکړې کېږي او چارې پرمخ وړل کېږي. د ملي محور مشر يوازې دوه دورې د ګوند مشري کوي. د ملي محور اوسنی مشر او مرکزي شورا د ګوند په کنګره کې د پټو او ازادو رايو له لارې ټاکل شوي او راتلونکی مشرتوب به هم انتخابي وي.  

له نن څخه لس کاله وروسته، ملي محور خپل ځان د افغانستان په سیاسي نقشې کې چیرته ګوري؟
روهي: زه چې د ملي محور اهدافو، تګلارې، د غړو ظرفيت، ژمنتيا او صداقت ته ګورم، نو هيله مې دا ده چې لس کاله وروسته به ملي محور، که په واکمنۍ کې وي يا نه وي خو د افغان ولس د هيلو، ارادې او ملي ګټو تر ټولو ډاډمن سنګر به وي. ان شاء الله، له کلک هوډ او منظمې ستراتيژيکې مبارزې سره به موږ وتوانيږو د ملي يووالي محور وګرځو. پرخپلو ګرانو هېوادوالو او ځانګړې توګه روڼ آندو افغانانو غږ کوم چې که غواړئ خپله راتلونکې په يو آزاد، سوله ييز، پرمختللي او سرلوړي افغانستان کې ووينئ، نو دا يوازې په خبرو، نيوکو، شکايتونو او حتی تحليلونو نه کېږي. بلکې موږ بايد د بې تفاوتۍ، بې مسئوليتۍ او ځانځانۍ له فرهنګ څخه راووځو او د سوله ييزې او متشکلې مبارزې له لارې خپل ملي مسئوليت ترسره کړو. د افغانستان ستونزه ډېره پېچلې، ژوره او ګڼ اړخيزه ده، زموږ پرمخ اوږد مزل پروت دی او تر منزله رسېدل پياوړي هوډ، پراخې حوصلې او ژور تدبير ته اړتيا لري.
د یادونې ده چې (۵۷) کلن ډاکټر خوشحال روهي د هیواد د منلي څیړونکي او لیکوال، محمد صدیق روهي زوی او د خوست په ولایت کې زیږیدلی دی. په (۱۳۷۱) لمریز کال کې د کابل له طبي پوهنتون څخه فارغ شوی؛ واده یې کړې او د (۳) اولادونو پلار دی.
—-----------------------------------
پاملرنه: که لوستونکي وخت او علاقه لري، نو کولاې شي د ملکزي نورې لیکنې او څیړنې د هغه په فیسبوک، لنکد ان او د یوټیوب په چینل کې ولولي او وګوري؛ ادرس یې دا دی: Wali Malakzay

 انجنیر زلمی نصرت 

 کومه دریمه ناسته چې په دوحه کې د نړیوالې ټولنې له خوا د افغانستان د حال او مستقبل په ارتباط تر سره شو٬ د افغانستان د سر پرست حکومت هیئت هم بلاخره په کې گډون وکړ.

 دا ځکه چې دا پلا نړیواله ټولنه د افغانستان د سر پرست حکومت ځنې غوښتنې او وړاندیزونه ومنل او دواړه خواوې یو گام مخ ته  سره کیښود.

زما له نظره دغه ناسته د افغانستان او د نړیوالې ټولنی له پاره د خبرو اترو٬ گد کار او د تعامل د دوام لاره خلاصه کړه٬ دواړو خواوې  خپلې غوښتنې مخامخ یو بل ته سره وویل او سره پوه شول٬ چې په مستقبل  کې خپلې غوښتنې او ستونزې څرنگه حل کړي.

د ذبیح الله مجاهد  لنډ٬  مشخص او غیر تحریک امیزې خبرې او د کنفرانس له بهیره څخه راته معلومه شوه چې  د افغانستان د سر پرست حکومت پلاوي د لازم سیاسي او تخنیکي امادگي او د یو واحد باور او نظره سره ناستې او کنفرانس ته ورغلي وه٬ چې په نتیجه کې کنفرانس مثبت وارزول شو اود دوه کمیټو جوړولو ته سره توافق وکړل.

 د افغانستان د اقتصادي خصوصي سکتور  اود مخدره موادو پر ضد او د هغه پر ځای د بدیل کښت له پاره د مبارزې کمیټه.

دا چې د  افغانستان د سر پرست حکومت ٫٫ مخالفین ٬٬ په دې غونډه  او کنفرانس کې  نه وو سره را دعوت شوي٬ زما په اند دا هم یو مثبت گام و په دوو دلایلو:

۱ ـ د احساساتو او منفی تحریکاتو  او د بې نتیجه پایلو مخه و نیول شو.

۲ـ  کله چې د افغانستان سر پرست حکومت د نړیوالې ټولنې سره د تعامل د ستونزو د حل پر لارو توافق وکړي٬ دغه حالت خپله زمینه بین الافغانی ناستو ته لاره برابروي او افغانان مجبوروي٬ چې خپلو کې سره کینې او خپل مشکلات سره حل  او یو بل و مني.

 د دوحې د دریمې ناستې د پایلو څخه داسې معلومیږي٬ چې نړیواله ټولنه نور نه  غواړي٬ چې د افغانستان یو سلسله واقعیتونه له نظره وغورځوي٬ غواړي تعامل وکړي او د تعامل په لاره قدم کیږي نه د پرځولو او برید له لیاري.

انجنیر زلمی نصرت 

گورې زړور غله٬ چې ورغوي کې ډیوې لري 

گروه های ازموده و ورشکسته ناکام جمهوریت از حکومت همه شمول و شراکت در قدرت تعریف و تفسیر خود را دارند٬ که یا خود شان یا فرزندان و اطرافیان شان در مسند قدرت منحیث تیکه داران میراث خور از نام قوم٬ زبان٬ سمت و مذهب شریک ساخته شوند٬ البته انتخاب و سهم چوکی و مقام هم به خواست و رغبت خود شان.

 غرض کشور های مغرض از حکومت همه شمول که با حلقات مرکز گریز ریشدار و بی ریش٬ تیکه داران قوم٬ سمت٬ زبان و مذهب٬ جهادی و غیر جهادی روابط دارند هم جابجا نمودن افراد همان حلقات مرکز گریز فاسد در زیر نام حکومت همه شمول در قدرت میباشد که زره ای از مفکوره و احساس ملی و افغانی در سر نه دارند.

ما طرفدارن حکومت افغان شمول استیم٬  طرفدار جابحایی و شراکت افغان های در قدرت و حکومت استیم که فکر افغانی داشته باشند نه  فکر قومی٬ سمتی٬ زبانی و مذهبی. ما طرفدار جابجای  و شراکت انعده از کادر های مسلکی و تخصصی ملی در حکومت و قدرت استیم که به آینده صلح امیز افغانستان می اندیشند و فکر میکنند.

 ما طرفدار جابجای کادر های در قدرت و حکومت میباشیم که  در مورد ثبات٬ عزت٬ حیثیت و استحکام افغانستان فکر می کنند و افغانستان را دوست داشته باشند نه اینکه در جای دیگر اویزان و بند باشند٬ پیشرفت و ترقی افغانستان را در اویزان بودن در شرق و یا غرب میبینند.

 مردم افغانستان ثمر نظام های وابسته به شرق و غرب را  در طی ۴۰ سال اخیر با خون خود تجربه کردند  که افغانستان را به کدام طرف تیله کرد.

انهایکه خر لنگ نداشتند٬ مالک طیاره های شخصی٬ قصر ها و بانک شدند٬ عملکرد و اخلاق شان قابل عفوه نیست . خون ریزی و تجاوز شان قابل عفوه نیست. فساد شان قابل عفوه نیست. غصب و چور و دزدی شان قابل عفوه نیست٬ قتل و جنایت شان قابل عفوه نیست.

درست نمیدانم که این دزدان چراغ به دست با کدام اخلاق٬ نام نیک و پیشینه نیک از نام مردم از شراکت  و مشارکت در قدرت حرف میزنند.!

من نمیگویم که فقر بی داد نمیکند و یا افغانستان با امدن طالب ها بهشت روی زمین شد.

ما افغان ها نه همه یک عادت بد داریم و او اینکه: تا زمانیکه در مسند قدرت استیم٬ فقر را نمیبینیم٬ حقیقت را نمیبینیم٬ بی عدالتی را نمیبینیم٬ بی امنیتی را نمیبینیم٬ کشتن کشتن را نمیبینیم٬ مکاتب خیالی را نمیبینیم٬ انارشیزم را نمیبینیم٬ فساد و رشوت را نمیبینیم ٬  زمین را نمیبینیم و از اسمان انرا گز میکنیم٬ بی قانونی را نمیبینیم٬ بد اخلاقی و بد کرداری خود را نمیبینیم٬ با فکر و قدم های بیگانه راه رفتن خود را نمیبینیم٬ بی عزتی مردم را نمیبینیم٬ بند بودن و وابستگی خود را نمیبینیم٬ استبداد و ظلم را در حاکمیت خویش نمیبینیم. دیکتاتوری زیر نام دیموراسی و دیموکراتیک را نمیبینیم٬ از انتخابات جعلی و سمبولیک حرف نمیزنیم. یا از عینک های شهر٬ ارگ و مکروریون و قصر ها  کل افغانستان را میبینیم یا از زیر چراغ های نیون و شکم های سیر در بیرون  از عدالت و انتخابات و دیموکراسی و حقوق شهروندی و حقوق زن حرف میزنیم ؟!

ای گپ من به ای معنا  هم نیست که  افغانستان دروازه های تعامل و مناسبات با شرق و غرب و دیالوگ بین  افغان ها  ره بسته کند و طالب هرچه که بخواهد بکند. هدف من این است انهای که در دوران بیست سال اشغال  وجمهوریت نام نهاد و غیر دیموکراتیک و حتا غیر مشروع امتحان بد دادند واز خود تاریخ بد بجا گذاشتند و به یگانگی افغانستان چنان صدمه زدند که جبران و کفاره خطا های انها را چندین نسل خواهد پرداخت٬ حق نه دارند به شمول حامد کرزی٬ داکتر اشرف غنی احمدزی و عبدالله٬ عبدالله  که حتا صدای خود را بلند کنند و یا چند ادمک ساخته شده و ازموده شده به نمایندگی از ۴۰ ملیون افغان حرف بزند.

 انهائیکه در بیرون کشور از انتخابات سخن میزنند و خود را رهبر٬ رهبر میتراشند٬ درست نمیدانم که از طریق کدام موسسه انتخاباتی این حق رهبر شدن را به دست اورده اند که مردم افغانستان از آن خبر نه دارد؟.

انهائیکه از نام مردم مشرقی یا شمال و جنوب٬ غرب و مقاومت حرف میزنند٬ از دین و مذهب خود حرف میزنند٬ از سمت و قوم خود حرف میزنند٬ این حق  و صلاحیت نمایندگی را در کدام انتخابات  از کی و از کجا از آن خود کرده اند که مردم افغانستان خبر نه دارد.

انهائیکه دیموکراسی و انتخابات را بی عزت و لچ ساختند٬ نمیدانم که با کدام دیده درایی از انتخابات و دیموکراسی٬ عدالت و حقوق شهروندی حرف میزنند.

 یا او زنان قاچاقبریکه خود را نماینده زنان افغانستان معرفی می کنند و از نام زنان افغانستان و از حق شان حرف میزنند اول  بفرمایند و بگویند که این حق  نمایندگی را کی برای انها داده اند٬ که ما هم خبر شویم؟.

دوم بگویند که برای صلح که با ارزش ترین تحفه الاهی برای یک زن است که فرزندش کشته نشود چه کرده اند و  چه پلان دارند.

سخن اخر اینکه:

مردم افغانستان نباید بار دیگر اجازه دهند که دو اشتباه تاریخی که افغانستان را به طرف فروپاشی و بربادی سوق داد تکرار شود٬ به مانند توافقات ضد افغانی و ملی بن و حکومت دوسره همه شمول یکی در ارگ دیگری در سپیدار را.

ما باید سر راه های حل افغانی بدون دخالت بیرونی ها فکر کنیم و سر ای فکر کنیم که چگونه و چطور به حل اختلافات خود از راه دیالوگ بین الافغانی رسیدگی کنیم و راه پیشرفت و انکشاف طبیعی و ارام خود را خود ما پیدا کنیم٬ ماهی گیری و ساختن را یابد بگیریم نه ویران کردن را و با فکر خود و با قدم های خود راه برویم ودرست راه رفتن را یاد بگیریم.

انجنیر زلمی نصرت!

ناستې او خبرې اترې د افغانستان د ملي مسایلو په ارتباط چې هدف یې د افغانستان استحکام، ثبات٬ یو والی او اصلاحات وي، خالي له گټو نه وي، که  په هر ځای کې جوړې او تر سره هم شي.

هر څوک حق لري چې د افغانستان د سرنوشت په هلکه او د طالبانو د کړنو په مورد انتقاد وکړي٬ قدرت کې د گډون لپاره هسې وکړي٬ طرحې ورکړي٬ غوندې او ناستې جوړې کړي او اعتراض وکړي٬ چې افغان شموله ملي فکر او طرحې ولري.

خو نه هغه نا راسته٬ بدنامه او ازمویل شوي  کسان  او ډلې ټپلې :

لکه چې په  اتریش کې د څلورم ځل لپاره سره راغونډ شول٬ چې د مالي او اخلاقي فساد، قاچاق او د غصب دوسیې د افغانستان په عدلي او قضایې اداراتو کې لري.

نه هغه کسان چې د فساد عامل شول٬ د طالبانو د راتگ عامل شول٬ افغانستان یې تجزیې او نسکوریدو خواته ټیله کړل٬ د افغانستان د قومونو د نفاق عامل شول٬ ژبني او مذهبي اختلافات یې غټ کړل٬ ټولنه یې اخلاقي فساد کې غرق کړل٬ دیموکراسي یې وشرمول٬  د ترقي او پرمختگ اصطلاحات یې وشرمول٬ سیاست یې وشرمول٬ د گوند نوم یې چې نن خلک ورنه نفرت لري و شرمول.

نه هغه څیرې او ډلې ټپیلې چې : د افغانستان مفاخر یې تر پښو لاندې کړل٬ خلک او ولسونه یې وزورول او قسم٬ قسم ظلمونه یې وکړل٬ په ټولنه  کې یې نا قانونۍ٬ انارشیزم ترویج  او د اشغال گوډاگیان ول.

 نه هغه کسان لکه محقق او معنوي٬ چې پې د قتل او بشري جنایت اتهام شتون لري او فلمونه یې یوټوپ کې ښکته او پورته کیږي.

ټول پوهیږي٬ چې استخباراتي کړۍ  دوی پسي دي او نه غواړي٬ چې هغوی له لاسه وکړي د هغوی د پرون د نوکرۍ پاداش هیر کړي.

په دې حساب  یوازې  هغوی مصروف ساتي٬  د سیاحت زمینه ورته برابروي سره د مفشن خوراک او هوټلې او دا حالت دوی هم  تسکینوي٬ کنه لیونیان خو دي٬ لا لیونیان به شي.

 دا ځکه چې :

۱ـ نه هغوی نور د افغانستان خلک خو پریږده حتا خپلو کلیو او بانډو کې ځای لري٬ نه خپلو پروني پلویانو او ٫٫ گوندیانو٬٬ منځ کې.

 دوی دومره بد تاریخ لري او بدنامه دي٬ چې دوه راتلونکي نسلونه  به هم ددوی کړنې او کثیفي څیري هیرې نکړي.

۲ـ اول جهان نور وریانتونو باندی کار کوی او دویم٬ جهان دومره لویو کشالو او خبرو کې راگیر  او مخ ته لري٬ چې ولاکه دا د جمهوریت یتیمان نور ورته د یو پیشو حیثیت هم ولري.

 خلک خپل پور غواړي٫ اراذیل چې هیڅ شرم نه لري بیا نور غواړي او ډیر غواړي.

د ۲۰۲۴ز کال د جون له ۱۲ تر ۱۹ پورې مې له خپل کشري زوی کهکشان ازهر (اکمل) سره د لندن سفر درلود. هلته زما د کورنۍ ځيني غړي هم ژوند کوي خو اصلي موخه د افغانستان د تاريخي څېړنو مرکز بيا کتل و، کوم چې د ډاکتر وارث وزيري په نوښت له ډېرو کلونو راهيسې رامنځ ته شوی او ورځ تر بلې يې پراختيا او تکامل موندلی دی. دا مرکز مې څو کاله پخوا هم ليدلی او د هغه د اهميت ژورتيا مې درک کړې وه. دغه مرکز اوس نه يواځې په نايابو کتابونو، مقالو، نخچو او انځورونو ډېر بډای شوی، چې د ځای  او سمبالتيا له پلوه هم د پام وړ بد لون په کې راغلی دی.

ډاکتر وزيري د هغې ژورې مينې پر بنسټ چې له ګران هيواد او د هغه له پرتمن تاريخ سره يې لري، د خپل کار او زيار نه لاس ته راوړې شخصي پانګه د ډېرو کميابه او نايابه آثارو په پېرودنې ، کوم چې په ډېرو لوړو بيو تر لاسه کېدای شول، لګولې او لا هم لګيا دی څو نور هم مونده او راوپېري. په دې مرکز کې د دې آثارو د پايښت او تکثير په موخه، ټول ديجيتال کېږي او په پام کې ده چې د افغانستان د شتو (ملکيت) په توګه په هيواد کې يو شمېر مراکزو ته ولېږدول شي.

دې پروژې ته لا پخوا د ډاکتر اشرف غني پام هم وراوښتی او يو شمېر ديجيتال شوي آثار د ده د رياست په وخت کې د ژباړې او څېړنې په موخه اکادميکو مرکزونو ته سپارل شوي ول.

ډاکتر وزيري وايي او رښتيا وايي هغه ولس چې له خپل ريښتينی تاريخ نه خبر نه وي يو موټی ملت کېدل يې ستونزمن وي. که چېرته دغسې آثار وژباړل شي او د ځوان نسل په اختيار کې کښېښودل شي، بيا به قومي ځانځانيو او بيلتون پالنې ته ځای پاتې نه وي.

وګورئ، که چېرې دغه مرکز، دغه ستر ادعا شوی رسالت تر سره کړای شي، دا به يو ټولنيز اوښتون (انقلاب) وي او تاريخ به د دې مرکز او ډاکتر وارث وزيري په نومونو وليکل شي. هيله من يم چې دغسې وشي.

په دې سفر کې ډاکتر وزيري زمونږ ډېره پالنه وکړه چې ډېر ترې منندوی يم. د ځينو فرهنګي شخصيتونو سره د ناستي او خبرو اترو زمينه هم برابره شوه، چې تر ډېره يې د پوښتنو او ځوابونو بڼه درلوده او زمونږ د ژوندانه مهال پر تاريخي پېښو او بدلونونو څرخېدله. ما هم د دوی له خبرو نه ډېر څه زده کړل.

د مرکز د کتابتون يوه څنډه

ډاکتر وزيری د مرکز په هکله څرګندونې کوي

له ښۍ خوا نه د بي بي سي ژورناليست سپين تڼی، لندن کې د افغان سوسايتي مسوول کريم شيرين، پياوړی کيسه ليکونکی عبدالوکيل سوله مل شينواری، ز ه او ټولو ته مخامخ ناست ډاکتر وزيری.