جرمني له ازبکستان سره له دې هېواده د مسلکي کارګرو وراستولو او دغه هېواد ته د افغان کډوالو لېږلو په تړاو یوه هوکړه لاسلیک کړه.

د رویټرز خبري اژانس په رپوټ کې د جرمني چانسلر (صدراعظم) اولاف شولتز له قوله چې ازبکستان ته تللی، راغلي: "موږ د جرمني د اقتصادي ودې او پرمختیا لپاره داسې کارګرو ته اړتیا لرو، چې عالي وړتیاوې ولري."

ښاغلي شولتز پرون (یکشنه – سپټمبر ۵۱مه) د ازبکستان په سمرقند کې له شوکت میرضیایف سره له لیدنې وروسته په یوه خبري غونډه کې وویل، دواړه هېوادونه د هغو کسانو په تړاو چې "باید بېرته ستانه کړل شي، له بیوروکراسۍ پرته یوه اسان توافق ته ورسېدل،" خو په دې تړاو یې زیات مالومات نه دي ورکړي.

اولاف شولتز د جرمني په مانهایم کې د یوه افغان کډوال له چاکو برید وروسته د خپل هېواد له پارلمان سره ژمنه کړې وه، چې د افغان او سوریايي مجرمانو په ګډون به د هغو کسانو شړلو لړۍ چټکه کړي، چې په جرمني کې د جرمونو له کبله محکوم شوي دي.
جرمني په افغانستان کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته افغانستان ته د کډوالو بېرته ستنولو لړۍ ودروله.
د جرمني کورنیو چارو وزیره نانسي فیرز چې ازبکستان ته په سفر کې له ښاغلي اولتز سره ملګرې ده، د کډوالو بېرته ستنولو پلویتوب کوي او په ازبکستان کې یې له خپل سیال سره پر دې توافق لاسلیک وکړ.

نوموړې مخکې ویلي، چې غواړي افغانستان ته د استول کېدونکو کسانو شمېر زیات شي. بي بي سي پښتو ته مالومه شوه، له ۲۸ هغو کسانو چې تېره میاشت له جرمني کابل ته لېږلي وو، ۲۴ یې خپلو کورنیو ته سپارل شوي دي.
د یادونې ده، چې د جرمني بهرنیو چارو وزیرې انالینا بربوک د کډوالو کسانو ایستلو لړۍ چټکولو په تړاو د ښاغلي شولتز پر څرګندونو نیوکه کړې او د افغانستان په څېر هېوادونو ته یې د دې کسانو له استولو سره مخالفت کړی دی.

د نوموړې په وینا ''سخت دریځی اسلامپالی رژیم'' به د ایستل شویو کسانو منلو لپاره خپل شرطونه وتپي.

له دې مخکې تېره اونۍ اولاف شولز په برلین کې د کینیا له ولسمشر ویلیم روتو سره ولیدل او له کینیا یې د مسلکي او نیمه مسلکي کارګرو د منلو په هکله هوکړه وکړه.

خو د جرمني کورنیو چارو وزارت د دې کارګرو د شمېر په هکله څه نه دي ویلي.

د بهرنیو کارګرو منلو په تړاو د جرمني هوکړې د دې هېواد د چارواکو هغو هڅو برخه ده، چې غواړي د غیر قانوني کډوالو د ورتګ مخه ونیسي.

د خيبر پښتونخوا ایالت په خيبر قبايلی سيمه کې د "امن پاڅون" ګډونوالو د پاکستان پر حکومت او پوځ غږ کړی چې د ترهګرۍ او ناامنۍ مخه ونيسي او په سيمه کې دې امنيت ټينګ کړي.

د سپټمبر پر ۱۵مه (وږي ۲۵) د خيبر په باړه کې د "امن پاڅون" په نوم هغه احتجاج کې زرګونه کسانو ګډون کړی و چې د بېلا بېلو سياسي ګوندونو، سازمانونو او قبيلو د مشرانو تر څنګ مدني فعالان، د سيمې ځوانان او د پښتون ژغورنې غورځنګ غړي پکې شامل وو.

د باړې سیاسي اتحاد په دا وروستيو کې اعلان کړی وو چې د "امن پاڅون" په نوم به د احتجاجي لاريونونو او غونډو يوه نوې لړۍ پيلوي چې لومړۍ غونډه يې د سپټمبر پر ۱۵مه (وږي ۲۵) په باړه کې وکړه.

پر دې مهال له پاکستان تحريک انصاف ګوند سره اړه لرونکي د خيبر پښتونخوا د ايالتي اسامبلې غړي عبدالغني اپرېدي وویل چې نور پر خپله خاوره ناامني نه مني او د امن لپاره به تر هر "حد" تېرېږي.

هغه زياته کړه: "ما تېره اونۍ د ايالتي پارلمان په غونډه کې دا پوښتنه راپورته کړې وه چې په تیرا کې پرله پسې يوه اونۍ د پوځ او وسله والو ترمنځ بمباري او ډزې روانې وې، نو ايا له طالبانو سره وسله نه ختمېده؟ دغو ته دا وسله چا ورکوله؟"

عبدالغني اپرېدي وويل چې د اکتوبر پر ۱۱ به په خيبر کې جرګه کېږي او د هغه په وينا د خيبر پښتونخوا اعلی وزير علي امين ګنډه پور ورته "رسمي لارښوونه" کړې ده چې د هغې جرګې "ملاتړ" وکړي.

دا په داسې حال کې ده چې په دا وروستيو کې د خيبر په ګډون د خيبر پښتونخوا په بېلا بېلو سيمو کې وسلوال بريدونه زيات شوي دي. په عين حال کې پښتون ژغورنې غورځنګ د روان کال د اکتوبر پر ۱۱ په خيبر کې "د پښتنو قامي عدالت" په نوم د درې ورځنۍ جرګې جوړولو اعلان کړی دی چې د غورځنګ د مشر منظور پشتين په وينا د پاکستان د بېلا بېلو پښتون مېشتو سيمو له ۳۰ زره څخه تر ۴۰ زره پورې کسان به ګډون پکې کوي.

احتجاجي لاريون ته د پښتون ژغورنې غورځنګ د خيبر سيمې مخکښ عمران اپرېدي وويل چې د اکتوبر پر ۱۱ به له چمن څخه نيولې تر کوهستان پورې خلک په جرګه کې ګډون کوي او د هغې جرګې پر درېيمه ورځ به منظور پشتين فيصله نه کوي بلکې "پښتون قام به پرېکړه اعلانوي."

نوموړي تور پورې کړ چې پوځ د وسلوالو ملاتړ کوي او پوځ چې هر ځای تللی دی، هلته يې ناامني ورسره وړې ده.

هغه زياته کړه: "دا د ورځې پوځي دی او د شپې طالب دی. له طالب سره معاهده چا کړې ده؟ موږ يې خپلو سيمو ته بېرته په دې شرط راوستو چې علاقه مو له طالب نه خالي کړه. نو دا بيا چا راوستل؟ دا پوښتنه په کار ده."

د خيبر په ګډون د خيبر پښتونخوا په يوشمېر سيمو کې له تېرو څو کلونو راهيسې ولسي وګړي، سياسي او قبايلي مشران او د حقونو فعالان وخت په وخت د امن لپاره احتجاجونه او جرګې کوي او د پاکستان له حکومت او پوځ څخه د امنيت ټينګولو غوښتنه کوي.

که څه هم د پاکستان پوځ لا تر اوسه د خيبر د ولسي پاڅون د ويناوالو د تورونو په اړه غبرګون نه دی ښودلی خو تر دې وړاندې يې په وار وار دا ډول تورونه رد کړي او ويلي يې دي چې په سیمه کې د امن پرځای کولو لپاره يې د وسلوالو پرضد بې توپيره هدفي عملياتو ته دوام ورکړی دی او يوشمېر وسلوال يې وژلي دي.

د " امن پاڅون" په نوم دا احتجاجونه په دا وروستيو کې په پراخه او منظمه کچه روان دي چې پر حکومتي تګلارو تندې نيوکې پکې کېږي او د امنيتي ادارو پر رول پوښتنې راپورته کېږي چې ولې د امنيت په ټينګولو او د ولس د سر او مال په ساتلو کې پاتې راغلې دي.

د پېښور پوهنتون استاد او د سياسي چارو کارپوه ډاکټر عرفان اشرف امريکا غږ اشنا ته وويل چې د خيبر پښتونخوا او قبايلي سيمو په ولس کې له تېرو څو کلونو راهيسې څرګنده بيداري راغلې او هغوی اوس په واز کومې د خپلو حقونو لپاره غږ پورته کوي.

نوموړي زياته کړه چې د پښتنو له خوا د امن پاڅونونو لويه ګټه دا ده چې هغوی نړيوالو ته وښودله چې پښتانه "نه پخوا ترهګر وو او نه اوس ترهګر دي" بلکې "د امن او سوکالۍ غوښتونکي" دي.

د پاکستان حکومت د روان ۲۰۲۴ کال د جون پر ۲۲ د ترهګرۍ پرضد د "عزم استحکام" په نوم نوي پوځي عملیات اعلان کړي دي. پوځ او حکومت دعوه کوي چې د بدامنۍ ختمولو لپاره دا عملیات ضروري دي خو د خیبر پښتونخوا په بېلا بېلو سیمو کې د نويو پوځي عملیاتو پرضد پراخ احتجاجونه شوي دي او خلک وایي چې تر دې وړاندې هم هلته پوځي عملیات شوي دي خو نه یوازې خلکو ته پکې زیانونه رسېدلي بلکې امنیت هم نه دی ورسره ټینګ شوی.

د امريکا په فلوريډا ايالت کې د جمهوريپال ګوند له خوا ولسمشريزو ټاکنو ته د نوماند ډونلډ ټرمپ د ګولف کلب ته څېرمه چېرته چې نوموړي لوبه کوله ډزې شوې دي.

د ډونلډ ټرمپ ټاکنيز کمپاين دفتر خپلو پلويانو ته د برېښنالیک له لارې خبر ورکړی چې د ګولف کلب ته نژدې له ډزو وروسته پوليسو يو کس نيولی دی.

په دغه برېښناليک کې ويل شوي چې ښاغلي ټرمپ ته هېڅ زيان نه دی رسېدلی.

د امريکا پوليسو سرچينو سي بي اېس خبري رسنۍ ته ويلي، امنيتي کسانو پر دغه کس ډزې کړې او په داسې حال کې نيول شوی چې د تښتې هڅه يې کوله او وسله يې هم ترې نيولې ده.

د امريکا د پلټنو فدرالي ادارې اېف بي ای ويلي، "په ظاهرا داسې ښکاري چې دا د ښاغلي ټرمپ د ترور هڅه وه چې ناکامه شوه."

د ښاغلي ټرمپ د ټاکنيز کمپاين دفتر په برېښناليک کې د نوموړي خبره راغلې

د سپټمبر پر ۱۵ مه د ډزو دغه پېښه يوه مياشت وروسته له هغه شوې چې پنسلوانيا کې يوه کس د ټاکنيزې غونډې پر مهال په ښاغلي ټرمپ د ټوپک ډز وکړ او هغه يې پر غوږ ټپي کړ.

پر ښاغلي ټرمپ د وژنې له هڅې ورسته، د هغه د امنیت ساتلو تدابير کلک شوي وو.

د امریکا د پلټنو فدرالي ادراې پر خپله اېکس پاڼه د پېښې د تائید پر مهال ليکلي، "له ډزو وروسته د کلف کلب ته څېرمه يو مشکوک کس ځايي مهال ماسپښین شاوخوا دوه بجې نيول شوی دی."

د امریکا سپينې ماڼۍ هم سملاسي اعلان وکړ چې ولسمشر بايډن او مرستياله يې کملا هرېس له پښې خبر شوي او په دې اړه وروستي معلومات ترلاسه کوي.

دوی دواړو له دې امله خواشيني څرګنده کړې او کملا هرېس ويلي، "تاوتریخوالی په امريکا کې ځای نه لري.