وايې دا د نړۍ ښکلی لنډ داستان دی
ښاغلی مټیق ( چونګښه)
د ماشومانو لپاره ناول په تېر پسې
لیکوال : پاول وان لون
پښتو کوونکی : یوسف هېواددوست
نهمه برخه
د مټېق مچول
ټول زده کوونکي د کړکۍ څنګ ته راټول شول ، دنیس له کړکۍ ځان ځوړند کړ او د شنو بوټو خوا ته یې لاس ور اوږد کړ .دا نورو په داسې حال کې چې د کړکۍ پر هیندارو خپلې پوزې نښلولې وې ، د باندې یې کتل
د ډېرو لویو وزرونو لرونکی زوړ بوډا
گابریل گارسیا مارکز
د عبدالملک پرهیز ژباړه
دا دریمه ورځ وه چې باران ورېده، پلایو او مېرمن يې د کور په انګړ کې دومره خرچنګان وژلي ول چې پلایو باید د کور له لوند انګړ څخه تېر شوی وای او مړه خرچنګان يې سمندر کې ارتولي وای، ماشوم ټوله شپه تبه لرله او هغوي فکر کاوه چې علت يې همدغه بد بوی ؤ.
یورش
دوهم داستان
.
نویسنده : سګرون شریواستوا
مترجم : ذبیح الله آسمایی
سیما که درچوکی عقب موتر با برادرش نشسته بود ، رویش را به طرف او دور داده ګفت :
«باز باران میباره.»
امان ګفت:
«صبح هم به اندازه کافی میبارید.»
سیما با خود ګفت که هر روز رخصتی در نانیتال باران میبارد.
دشواری راه کوهستانها ، خوردن غذای اروپایی در هوتل و شوخیهای امان برادر خوردش سفر را جنجالی میساخت ؛ در حالیکه در آیینه عقب نما چشمهای پدرش را میدید ، ګفت :
یک رویداد شګفت انګیز
وانیشا ارزو داشت درخانه باشد. او میدانست که همه او را ملامت میکنند. کاکا ، عمه و بچه کاکای او و بالاخره همه او را مورد ملامت قرار میدهند ؛ مګر بچه کاکای او بیشتر از همه در ملامتی اش سهم داشت. پسر کاکایش بالای میز چای به هیچ چیز دست نمیزد. وانیشا میدانست که او حق به جانب است. خودش نیز توانایی ان را نداشت تا چیزی بخورد. البته تنها سګ او نه مرده بود ؛ بلکه سګ پسر کاکایش نیز بود.
هلته هم ستغې سپورې
خوشال مزاروال
لنډه کیسه
له لږې شیبې وروسته دینو ګل په خپل نوي کور کې سترګې غړوي. څلورو خواوو ته په څکو ګوري. تندی یې تریوییږي. نورې ګونځې او موړې په کې راټوکیږي. کور ورته لنډ تنګ او زړه تنګی برېښي. د تسپو د دانو په څېر غوټي یې په مرۍ کې راڅرګندیږي. ګروم (عُقده) یې لاپسې ستونی مروړي. له ځانه سره په خبرو کیږي. وایي
د آمین مرغه
د کېسې لېکونکئ : ډاکټر ببرک ارغند
ژباړونکئ : س . سېلنی
د آمین مرغه
لاسي هنداره مې لرله ، کلونه کلونه راسره وه ، یادېږې مې له هغې ورځې چې مو د کور بام سوری شو او پښې مې زیانمنې شوې ، هغه هنداره له ماسره وه ، خدای پوهېږي د ورځې به مې څو وارې خپله څېره په کې لیده ، یو ځای ناستی ، گوځنډ وهلی او بې لاس و پښو سړی به څه بوختیا ولري ، چې په څنگ کې یې د ېوې هندارې څښتن هم وي .
په هغې یوې اریانوکې او جادوگرې ورځ ، چې مې د ماتې دړې او کړکۍ کوټه کې لکه د همېش غوندې مړژواند ناست وم او خپل ډَوَل و سینگار کړې څېره مې د هندارې قاب کې ننداره کوله ، ناڅاپه ځیر شوم چې مخ کې مې یو اوه ویشت کلن بوډا په غمځپلو سترگو ، نهیلی او اریان ناست دی . پرېشانه څېره ، لنډۍ ونه او ولېدلې سترگې یې درلودې ، پر پلن تندي یې څو زېږې لیکي لکه د غڼي سپڼسي ؛ ځاله جوړه وه او د یو رنگ بایلونکي کالبوت پر نریو ، وچو او پتریو شونډو یې مړه موسکا ښکاره وه . کتل یې لکه پر څلور لارې کې مور ورکي اریان او لالهانده ماشوم ته ورته و .
په شک و گمان مې له ځانه وپوښتل :
« دا نرې او تیغنه وهلې پزه ، دا د څېرې توږل شوی قاب ، دا سپین او شانگې وېښته خو زما نه دي ؛ نو دا بې ډبه سړی څوک دی چې په دومره سپین سترگۍ زما هنداره کې راته رډې رډې گوري ؟ »
کتل مې ، کوم ناڅرگند سړي ورو راته غوږ کې ووېل :
« ته هغه پېژنې ، پام وکړه ... ! څېرې ته یې ښه ځیر شه ! »
کله چې مې ځواب ورنکړ ، په زغرده یې ووېل :
« اریاني ده ! ته خپل ځان نه پېژنې ؟ »
په یوې ناباورۍ مې گوته د مخ پر پوستکي کېښوده او بیا مې کېښکوده ، گوته مې اننگې کې ننوته او د مخ پوستکئ مې د هغې خوا و شا راټول شو ، هېښنده مې گوته لرې کړه ، لیده مې گونځې هم وتښتیدلې ، گوته مې بیا ننویسته ، گونځې بیا څرگندې شوې ، هک پک شوم ، اریانتیا مې پر ټول ځان یرغل وکړ، زه وم!
او هماغه غږ مې بیا غوږو کې راتاو شو :
« څنگه لکه چې خپل ځان دې ونه پېژانده ؟ آخر څو کاله کېږي چې تاسو د همدې هندارې په چاپېریال کې ، یو د بل سترگو ته گورې >> !
لیده مې د بایللې بڼې مړې موسکا کالبوت د هغه بوډا سړي پر شونډو وښورېد . بوډا سړی سوکه سوکه په خندا شو ، ویې خندل ویې خندل او په کټ كټ شو . مه واېه چې پر ما او حافظې مې خندل ؛ خو ما یې د خندا غږ نه اورېده .
یو ځل مې غوږ ته یو غږ راغی ، نری ، جړپړ او گرږلی غږ ، لکه د یوې خولې تړلې پوکاڼې څخه راوتلی غږ ؛ او یا لکه وړوکی ماشوم چې خپل گرگرانکې وڅرخوي . هسې مې سترگې د غږ په لټه د اخېړ دېوالونو پر مخ رغړولې ، د راځوړند چت هغه لعنتي سوري ته ځير شوم چې مور مې ورته روښانه پلاستیک نیولی و .
د مور خبره مې په زړه شوه چې همېش به یې وېل:
« کاشکی مې ېو بل زوی هم درلود !»
او ما خوا به یې کتل :
« کاشکی ېو څوک وای ، چې دا چت یې راته پوښلی و؛ او خټه یې ورته نیولې وه ، کاشکې یو څوک وای چې دا کاغذ نیولې کړکې یې راته رغولې واې ... ! كاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو ! »
هغه جړپړ او گرږلی غږ چې یو زړه بوږنونکي زگیروي ته ورته و، اوچت او لاپسې اوچت شو، ځیر شوم ، زما د کوټې د دړې همېشنی اشنا غږ و چې له دړد او نالښته ډک یې پر لخکي چورلیده او هغه د گاونډي تور پیشوگی به له خپلو غبرگو شنو او ترهگرو سترگو سره کوټې ته راننوت او زموږ ښایسته خوږ غږی کنري به یې وډار کړ .
لیده مې کنري په ترهنده او وېرې سره وزرونه ووهل او د کپس بل اړخ ته والوت ، د کپس سیمونه یې پر خپلو منگلو کېښکودل ، منگولې یې گلابي بخونې وې ، نرۍ او ښایسته توږل شوې .
مور مې غوسه ناکه د دړې تر شا ووېل :
« یواځې همدا کنري راپاتې دی چې هر سبایي راته رېز کوي او زړه مې ورسره خوشاله دی ، یواځې همدا کنري !»
ومې وېل :
« مورې ، غم مکوه ... ! ېواځې خدای پر یو حال دی ، نړۍ په یو حال نه پاتې کېږي ! »
اورېدلې دې نه دي چې خواجه حافظ وایي :
« د ورک شوي یوسف کور به بیا کنعان شي مکړه غم
دا خپه کورگئ به یو ورځ گلستان شي مکړه غم
چې په مینه د کعبې دښتو کې درومې
که پېغور درته اغزي د مغیلان شي مکړه غم !»
مور مې ووېل :
« بې له شکه ! »
غږ یې له هیلو او ارمانونو ډک و
« هر سبا ماښام مې دواړه غوږونه او لاسونه پورته نیولې دي ، که له هغه ځایه کومه پېرزوینه وشي ، زه له هر څه نهیله شوې ېم ! »
ومې وېل :
« مورې ، مه نهیله کېږه ، دنیا په امه خوړل شوې ده ! »
په لوړ غږ یې زیاته کړه :
« که دا کنري هم نه وای ، خدای پوهېږي چې پر ما به نور څه راتلل ؟ هرومرو لېونۍ کېدم او سرپر سارا به وتلې وم ... ! یوازېتوب سړی لېونی کوي !»
غږ یې رېږدهارې درلود :
« نه پوهېږم ولې ، هر کله چې د کنري نوم اخلم ، خېال ته مې د گاونډي پېشو راځي ... ! زوېه زه له دې پیشو ډارېږم ! ... په یاد دې دي ، د گاونډي د قزلاقو ټټرونه یې څنگه څیرلي وو ، د کوترو سرونه ... ! »
ومې پوښتل :
« مړ یې کړم ! »
مور مې دړدېدلې ووېل
« په څه شي زوېه ؟ »
ومې وېل :
« پر همدې لاسو مې ! »
لاسونه مې جگ نیولي وو او ورته مې کتل :
« پر همدې لاسو مې ! »
هډوکي او د لاسو آسماني رنگه او زیږه رگونه مې ، نَرَوچکي پوټکي پوښل .
مور مې په غوسه ووېل :
« کاشکې یواځې نه وې ، کاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو، ! »
سر مې ښکته واچاو ، سترگې مې هغې خوځندکې ته چې دېوال خوا روانه وه ورغړېدې .
مور مې ووېل :
« زویه ، زموږ خو هېڅ هم له لاسه پوره نه دي ، موږ ته ېواځې د خېر دعا پاتې ده ، دعا وکړه ، گوندې زموږ دعا ومنل شي ! »
او په یو ډول زړه خوښۍ یې زیاته کړه :
« وایي که د دعا کولو په وخت کې د کور له پاسه د آمین مرغه تېر شي ، غږ دې واوري او آمین ووایي ، دعا دې منل کېږي ... زویه دعا وکړه ! »
او په لېوالتیا یې پورته د چت سوري ته وکتل :
« زه هر ماښام د آمین د مرغه د وزرو غږ اورم ، کېدلای شي آمین ووایي او زموږ دعا ومنل شي ، خدای مهربانه دی ، دعا وکړه زویه ! گوندې د خلکو زړو کې زړه سواندی پېدا شي ، گوندې دښمنۍ یو خواته کړي ! »
او تر یوې چوپتیا یې ناڅاپه ووېل :
« اورې ، دا غږ اورې ؟ دا د آمین د مرغه د وزرو غږ دی چې زموږ د کوڅې له هسک تېرېږي ، دعا وکړه زویه دعا وکړه ! »
او سملاسي یې په نمانځلو پېل وکړ ، غږ یې رېږدېده :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
لېده مې چې لاسونه یې خپلې گونځې مخ ته نیولي وو او دعاگانې وېلې و دعاگانې وېلې ، مه وایه چې د آمین مرغه د وزروغږ لکه د اوبو شڼهار له لرې راته ، غوږ مې ورته ونیوه ، زړه راښکونکی غږ یې درلود ، لکه د ېوې پرښتې د وزرو په څېر ، د هغې پرښتې چې هېڅکله مې نه وه لیدلې . په گومان مې د آمین مرغه سپین ټټر لري او سترگې یې لکه تور الماس ځلانده دي ، وزرونه یې لکه د یوې سارانۍ کوترې ، زور و ځواک لري او یو طلایي جوغه یې د سر چاپېره شپول وهلی دی .
هنداره مې په همېشني ځای د لاس تر څنگ کېښوده ، ناڅاپه د هندارې پر خړچکه مخ د ښکلې ښځې انځور څرگند شو ، چې الوتې گردې څېره یې یو غومچه ؛ تورو ، ځلېدونکو او غوړو وېښتانو پوښلې وه او د هیلو ډیوه یې په سترگو کې ځلېده، تابه وېل گومان یې کاوو چې ، زموږ تللي ماشومان به بېرته راستانه شي .
پورته دېوال ته مې وکتل چې د بنفشې انځور له هغه کاږه او زنگ وهلي میخ نه ځوړند دی او خاورو؛ دوړو یې سپینې سینې کېښکودې .
په یاد مې شو ، څه وختونه و ! ... چې کله د واده د تخت پر لور روان وو ، پر یو لاس یې د سپین کمیس لمنې څنډه نیولې وه او پر بل لاس یې زما لاس کېښکوده :
« ته د نړۍ ډېر ښه نارینه یې ! »
او په خوشالتیا یې خندلې او ما یې ځواب ورکاوو :
« او ته د نړۍ ډېره ښه ښځه یې ! »
او بیا یې زما لاس خپلو خولو گوتو کې کېښکوده :
« ته راباندې گران یې ! »
بیا مې ښکته هندارې ته وکتل ، د هندارې چوکاټ د بنفشې له انځورونو ډک شوی و ، له ناڅرگندو ، سترگې پرلار او هیلو نه ډک کتل یې چې د چوپتیا لښکرو سره یې ما خوا کتل او لکه یوه ناره مخ پر ما خپرېده ، ترهنده مې خپلې رېږدېدلې گوتې ورته پر سړو او غوښنو شونډو کېښودې ، د گوتې څوکه مې سړه شوه ، ورو ورو مې هغه ښکته خوا راوکښله ، گوتې مې پر څېرې یې یوه پلنه کرښه را وېستلې وه
، پر گوتې سرېښ شوې دوړې مې په ځنگانه وموښلې ، د گوتې ځای مې لکه ځلانده بهېدونکې وېاله ، په زنچخه کې یې چې ډېر ښه کیندل شوی و لکه ځړوبه شړنده راتوېدلې .
شیبه روسته مې ولیده چې انځور د هندارې په چوکاټ کې وښورېده ، لکه ناکراره څپې د هندارې پرمخ په خوځېدو شو . بیا مې پاس دېوال ته وکتل ، لیده مې چې توند باد د بنفشې د انځور چوکاټ د هغه زنگ وهلي کوږ میخ پر گرد چاپېر لکه زوړند دیوالي ساعت ټکان ورکاوو؛ او هغه ټکانونه شیبه په شیبه ډېرېدل ، تا به وېل چې باد د هغه انځور د چوکاټ تر شا ننوتی وي ، تابه وېل باد د بنفشې انځور پسې راخیستې ده .
ناڅاپه کوټه کې د څه شي د لوېدلو غږ پورته شو او لکه یو پړک وچاود او د شرنگهاري غږ یې هرې خوا وزرونه وکاږل ، لیده مې مخې ته مې د انځور چوکاټ ، د هندارې څنگ ته پروت دی او د ښېښې پر مخ یې لکه یو پتڼ غټ چاود ښکارېده او بنفشې هماغسې د هغې ماتې ښېښې له شا ، د هغه ساړه پتڼ له غېږې په هیله منو کتو ، ناڅرگنده او سترگې پرلار ما خوا کتل .
ترهنده مې هندارې خوا وکتل ، لیده مې ، انځور له هندارې وتلی و ؛ او هنداره لکه سپینه پاڼه ، لکه خالي کڅوړه ، تشه او بې هېڅ وه او هغه زنگ وهلی او کوږ میخ یې ترڅنگ کمزورۍ او خنگېدلی په یو اړخ پروت و .
مور مې وپوښتل :
« څه شی و ؟ »
ځواب مې ورنکړ . پر هغو خبرو چې به خواشینې کېده ، ما نه خبروله ، هغې پوښتنې پسې د لوږي سترگي او تمه لرونکي پیشوگي غږ پورته شو :
« میو ، میو . »
په غږ کې یې هماغه وحشي خوی او پنځ غبرگېده
روسته کوم شی پر ځمکه پریوت او درَب یې کړ ، مور مې هغه خوا د جارو لاستې وار کړې و ، لېده مې چې پیشوگئ وتښتېد . ببره لکۍ یې سيده نیولې وه او جگ جگ ټوپونه یې وهل « میو میو »
مور مې په ترهېدونکي اریانتیا ووېل :
« هر سبایي چې اوداسه ته له خوبه راپاڅېږم ، د کنري په غږ مې زړه تازه شي ، ډارېږم ، خدای مکړه کومه ورځ دا مکرجن پیشوگی ... »
خبره یې نیمگړې پاتې شوه .
ومې وېل :
« نه یې پرېږدم ، مورې زړه دې ټول ونیسه ، نه یې پرېږدم »
مور مې ووېل :
« زړه مې بده گواهي راکوي ، زه د دغه پیشوگي له سترگو ډارېږم ، خیال ته مې ډېر وحشي راځي ! » .
او دړه یې وتړله ؛ او سوزنده سوړ باد چې غوښتل یې کوټې ته ننوځي ، د دړې تر شا له پښو ولوېد .
پر میخ ځوړند کپس ته مې وکتل ، لا هم د کنري په سترگو کې د مرگ ډار ښکارېده ، زړه یې په ناکرارۍ او پرېشانۍ رپېده او د کپس ېو خوا بل خواته یې وزرونه وهل او ترنده یې خوا و شا کتل ، گومان یې کاوه چې هغه وږي سترگي او نه مړېدونکي پیشوگي لاهم کوم څنډه کې ورته مرچل نیولی دی ،
لاهم خپله اوږده او ځیږه ژبه د هغه دخوړلو لپاره څټي .
لیده مې چې د ورځې نس راپړسېده او د تیارې شپې ماشوم په تتوالي کې پر لاس و پښو وهلو پېل کاوو ؛ او مور مې غوښتل دړه راپسې وتړي . لیده مې چې هغه وحشي پیشو گئ په هغو ډارونکو شنو سترگو چې تورې او ځیږې کرښې پر مینځ وېشلې وې ، کوټې ته راننوت ، ملا یې بوکه او لکې یې لکه آنتن سیده او نېغه نیولې وه ؛ او له ځانه یې بد وږم خورېده .
منگولې یې له تېکي راوتلې وې او موخه یې څرگند و .
چې کله کوټه په ېوې ټینگه ترږمې کې ډوبه شوه او خوا و شا مې یوې اوږدې او ترهېدلې چوپتیا ونیوله ، وډارشوم ، لکه ورکوټي هلک چې شپه کې بدلې وایي ، پخپل سر مې په سندرو پېل وکړ ، ومې وېلې ومې وېلې ، خو زړه مې کرار نشو ، بیا مې شونډو لاندې په لمنځ کولو پېل وکړ او په هماغه وخت کې مې لیده چې پیشوگي به « میو » کړ او ورو ورو به کوټه کې خواوشاه گرځېده.
ملا به یې کله بوکه او کله سیده کړه او هر قدم چې به یې پورته کاوو ، ځان به یې غټېده او غټېده ، داړې یې لکه دوه ځلېدونکي نښترونه د سترگو روښنایي کې ځلېدې او ژبه یې یوه لوېښت راوتلې وه او منگولې یې تېرې چړې ښکارېدې ، کټ مټ لکه یو لېوه ته ورته و ، ېو څیرونکی ځناور لیوه .
حس مې وکړ چې د ځان ټولې اجورې مې خولې کړي دي او دننه ځان مې د مرگ له ډاره رېږدي . احساس مې وکړ خولو کې ډوب کمیس مې پر ځان نښتئ دی ، خېال ته مې راغلل ، لاس مې هغې چړې خوا وخوځېد چې بالښت لاندې مې پټه کړې وه .
حس مې کاوو چې په خولو لاس کې مې چاړه رېږدي ... حس مې کاوو چې هنداره مې له لاسه غورځېدلۍ ده .
چت خوا ته مې وکتل ، لیده مې هغه ټینگه تیاره ورکه شوې وه . تابه وېل ورېځې تللې وې او له هغه سوري د سپوږمې د رڼایي څوکه لکه یوه ستنه د کوټې مېنځ ته راننوتې وه او لکه رڼا اچونکی د کپس پر شنوبخنو سیمانو ځلېده او کنري ترهنده موږ خوا کتل . بڼه یې الوتي وه ، رنگینې بڼکې یې رېږدېدلې او ورکوټی زړه یې په یو درزا و . د زړه درزهاری مې اورېده لکه د پخواني کوککي سات ټکهاری ، هسې کوککي سات چې پنر یې د شېطان ماشوم پر منگلو خوشې شوی وي ، گرځنده څرخېده ، تابه وېل خوځښت یې د وخت له خوځښت نه گړندی دی .
لیده مې ، لیوه په یو مترۍ واټن کې ولاړ دی او قهرژل او غوسه ناکه یې راکتل ، خوله یې پرانستلې وه او تېرې داړې یې ښکارېدې . د ځان پر تودخي یې پوهېدم او د سا ایستلو غږ یې چې د وینو وږم یې کاوو اورېده .
كنري له هغو دوو گردۍ او مرۍ وزمه سترگو سره ، لکه دوه تور الماس ناکراره د کپس بل خوا والوت . بې گناه ، پرېښانه او ترهنده کتل یې له موږ څخه نه جلا کېده ، تابه وېل د مرگ د پښو غږ یې اورېدلی و ، د هغه شنو سترگو مرگ چې په چټکې سره یې کپس خوا گام اخیست .
یو ځل مې حس کړ چې لاس کې مې چاړه کېښودل شوه ، احساس مې وکړ ، چې ځان مې برید ته ، شا خوا باسم او شا مې د کوټې اخېړ شوي دیوال ته کښېکاږم ؛ خو دېوال مې نه احساسوو ، شا مې لکه زموږ د سړې کوڅې غېږه تشه وه .
هر گوره ، زه د داړونکي لیوه له غاښو لږ لرې شوی وم .
د سپوږمۍ روښنایي چې د کپس د سیمانو له دننه تېرېده ، د بنفشې سترگو سره یې چې د تورو الماسو په شان ځلېدې مات چوکاټ رڼا کاوو ؛ خو د هندارې ښار لکه یو تاریخ تش و . اوسیدونکي یې ټول تښتېدلي وو ، ېواځې د کنري د کپس سیوری لکه زانگو د هغه له پاسه ښي و کیڼ پلو زنگېده .
زړه مې په کنري وسو ، کتل یې د مرگ له وحشت نه ډک و ، بڼه یې لکه زاپران ژېړ اوښتی و ، ناکراره او نهېلې ښکارېده ، منگولو یې په تلوار د کپس شنه سیمان پسې كېښکودل او كېښکودل ، پوهېدم چې اوس نو سیمان شلېږي او کنري آزادېږي او الوزي ... ، خو داسې نه کیدل . یو وار مې خپل دننه کې غږ واورید ، دننه کې مې غږ پورته و ، د ځان دننه کې مې نارې وهلې :
« یه خلکو ! . . . یه هم انځورانو ! کنري له موږه اخلي . کنري خطر کې ده ! »
او هغه وخت مې د مور خبره راپه یاد شوه چې وېلې :
« کاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو . ته هغه انځور هم نلرې ، هغه انځورونه دې مړه شوي دي ! »
چاړه مې د لاس ورغوي کې رېږدېده ، د کنري د ژامو غږ پورته و ، چې یو پر بل لگېدې او د تور لیوه د سا بد وږم ټوله کوټه نیولې وه . لیده مې چې لېوه له تېکو راوتلو منگلو د کنري پر کپس ودانگل ، کپس له میخ نه وغورځېد او پر ځمکه پرېوت . لیده مې دړه یې پرانستل شوې وه او کنري ترهنده او هیله منه هغې روښناي خوا چې د چت له سوري راتله ؛ والوته ، هلته پر پلاستیک ولگېده او بیا پر ځمکه ولوېده . لیده مې څیرونکي لیوه چې داړې یې له تورې خولې راوتلې وې ، کنري ونیوه . یرغمل شوې الوتونکي د لیوه منگلو کې کریږي وهلې ، چېغې وهلې ، نارې وهلې او لیده مې چې دغه اوږدې کریږي ، چیغې او نارې یې کرار کرار بل ډول کېدلاې ، تابه وېل ورو ورو یې وزن مونده ، قافیه یې مونده ، ورو ورو یې غږ مونده ، سندریزي کیدې او د سُر او لَى په چمبر کې تاو راتاوېدې . یووار مې واوریدل چې د کنري غږونه سندره شوې وه ، د یو غمجن او وینې بهونکی ډنډ سندره . خېال ته مې راتلل چې کنري د ژوند ترخه او دړدونکې سندره پېل کړې وه د لوېې کډې سندره !
لیده مې چې زما شونډي هم له کنري سره یو ځای ورو ورو ټکان خوړ ، گواکې ما هم هغه سندره آزموېله .
د مور غږ مې راغې :
« اورې ؟ . . . د آمین مرغه د وزرو غږ اورې ؟ دعا وکړه ، دعا وکړه !»
او خپله یې په غملړي غږ نمونځ کاوو :
« خدایا د پاڼسۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
غوښتل مې لاسونه پورته کړم ، لیده مې لاس کې مې چاړه وه ، غوښتل مې نمونځ وکړم ، لیده مې پر شونډو مې د لوېو كډو سندره وه .
یووار مې خوا بله شوه ، لکه د لیونېو په څېر ، د ځان پر شاوخوا راتاو شوم .
د مور غږ مې راوخوت چې وېل یې :
« د وزرو غږ یې اورې ؟ دعا وکړه ، دعا وکړه !»
او خپله یې په غملړلي غږ نمونځ کاوو :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! » په زگېرولي غږ مې شونډو لاندې ووېل :
« ته دعا وکړه ، زما لاس کې چاړه ده ، ته دعا وکړه ! »
او د چړې لاستی مې کېښکود او د هغه لېوه له منگلو مې دواړه سترگې نه لرې کېدلاې چې کنري یې ځنکدن کې په وحشېانه ډول کېښکوده او الوتونکي سندرې وېلې او سندرې وېلې . د لویې کډوالې سندرې ؛ او د مرگ دړدونکي سیمفونیک د کوټې چاپېریال ډک کړی و .
ناڅاپه ، په ټول ځواک چې مې درلود ، چاړه مې د هغه څیري کونکي ځناور د وژولو په موخه گوزار کړه ، چاړه د سپوږمې په تته رڼایي کې وځلېده ، ځناور ډارونکی او زړه بوږنونکی بغاره کړه ، تاو راتاو شو او په خېزکو ترپکو یې پېل وکړ او زه نور پر څه نشوم پوه .
سهار وختي چې مې سترگې پرانستلې ، لیده مې پیشوگئ نه و ، کنري نه وه ، د آمین د مرغه د وزرونو د لگېدو غږ نه راته ؛ او د نیمکښې دړې له چاود نه سړه او سوزنده وږمه کوټې ته راننوته ، په ستومانۍ سره مې هَوَکیَ ووېست ، او د عادت له مخې مې هنداره له څنگ نه راواخېسته چې خپله څېره په کې ننداره کړم ، هیښنده مې ولیدل چې د هندارې پر مخ څو څاڅکې ویني څڅېدلې وې او نور څاڅکي یې د مور کوټې خوا تللي وو ، مور ته مې غږ وکړ : « مورې ! . . . مورې ! »
چا ځواب رانکړ . لکه ستومانه پل وهنکئ ، د وینو د څاڅکو شا مې ونیوه او او گوزڼ وهلې پښې مې تر شا راوڅښولې ، د مور کوټه مې چې څو پټې زینې ښکته وه ، لیده مې تر ژې له وینو ډکه وه ، وینې د کوټې تر لمنې راپورته شوې وې او د بنفشې لوېدلی انځور یې پر مخ لاهو و . بنفشې په هماغو هیله منو ، ناڅرگندو او منتظرو سترگو ما خوا کتل ؛ خو نور یې سترگې لکه دوه تور الماسونه نه ځلېدې او طلایي جوغه یې د سر پر چاپېر شپول نه و وهلی ، لږ هغه خوا د کنري پر شونډو د لوېې کډوالې سندره سا ورکړې وه ؛ خو دړدونکی اوغمجن غږ یې لا تر اوسه کوټه کې راتاوېده :
« کډې بارېږي کډې بارېږي! »
خېال ته مې راتلل چې د آمین مرغه كالبوت په ېوه وینې لړلي لویدیزه کې سوکه سوکه وزرونه وهل او سپین ټټر یې لکه د لامبوزنې نجلکې تیان چې په سره بخونو مرجانو کې لاهو وي ورو ورو ټکان خوړه او چوپړیزې سترگې یې نامالومې خوا ځیر ځیر کتل . د کوټې شاو خوا ته مې وکتل ، مور مې په دوه پښو تاخچه کې ناسته وه ، توره چیټ لمن یې په دواړو لاسو ټوله نیولې وه او د پیشوگي په وینو لړلي کالبوت ته یې هیښنده او ارېانې کتلې . د پیشوگي سترگې بې رنگه بخملي پردې پوښېلې وې ، پیشوگی نور نه شو خوځېدلای ، نور یې د نس پوستکئ نه شو ښکته و پورته کېدای ، نور یې نشوای کولای چې خپله ملا لیندۍ کړي ، نور یې نشوای کولای چې لکۍ لکه آنتن سیده ونیسي . پوستکي کې یې دوه ځایه سوري جوړ شوي وو.
د هغه سترگو لید څخه مې د ځان ویښته نېغ ودرېدل ، یو ناپېژنده گړگوزه مې په ځان راننوته .
ځان سره مې ووېل :
« وینې ، وینې ! »
او مور خواته مې وکتل ، لیده مې چې مور مې سر جگ کړی و ، ما خوا یې ځیر ځیر کتل . پټه او ناڅرگنده څېره یې درلوده ، یو وار مو په یو وخت له یوبل نه وپوښتل :
« دا د تا کار و ؟ »
زما کوم شی په یاد نه و . شا ته مې وکتل ، چاړه مې د کوټې د گیلم پر مخ پرته وه او د لمر یو غمچه وړانگې د چت له سوري پرې راغبرگې وې ، خوما یې د ځلېدونکي څنډې پر مخ وینه نه لیده ، چاړه ځلېده او پړک یې واهه. مور مې له ما سترگې واړولې او خپلو گوتو ته یې وکتل ، گوتې یې په وینو وې ، د شک گوته یې زخمي شوي وه او له هغې څاڅکې څاڅکې وینه د كوټې پر ډنډ شوو وینو څڅېدې . همداسې یې د نامالومې او پټ راز سترگې له شک لرونکي گوتې څخه نه لرې کولاې ، بڼه یې شیبه پر شیبه سره او سره بخونه کېده .
تا به وېل دننه کې یې له چا سره منگُلې لگولې ، تابه وېل چا سره په جگړه وه . د مور څېرې ته مې ځیر شوم ، لیده مې څېره یې سوکه سوکه بدلیده ، گونځې یې له مینځه تللې ، سپین وېښته یې یو پر بل پسې تورېدل او سترگې یې لکه دوه ځلانده الماس په روښنایي پېل وکړ ، مور مې ورو ورو ځوانېده .
لیده مې طلایي رنگه جوغه یې پر سر شپول وهلی و ، کټ مټ لکه بنفشې غوندې ، په همغو هیله منو سترگو ، راز داره او سترگې پر لار . لېده مې کټ مټ لکه کنري غوندې شوې وه ، له هماغو بڼو ، له هماغه تلوسې له هماغو سهارنېو سندرو سره . لیده مې کټ مټ لکه د آمین مرغه غوندې شوې وه ، لکه په هماغه چوپړي سترگو ، په هماغه سپین ټټر او دوو ځواکمنو وزرونو ، لکه د سارانیو کوترو شا ته یې ټکان خواړه .
یو ځلې مې لیده ، چې مور مې سوکه سوکه ټکان وخوړ ، وښورېده او د وجود اندامونه یې ورو ورو پر رېږدهار شول ، تا به وېل د الوتو تکل یې کاوو ، ناببره یې ټکان وخوړ او د سیمرغ په څېر یې دواړو خوا وزرونه پرانستل ، په اریانتیا مې ولېدل چې مور مې والوته ، وزرونه یې ووهل و وهل او د ځواکمنو وزرو شڼهار یې پورته شو او پسې پورته شو او د هماغه چت له لارې ، له هماغه تنگ سوري نه چې پلاستیک یې لوېدلی و بې څنډې هسک خوا والوته ، د سره لمر څرک خوا یې وزر واهه .
او ما مې دواړه سترگې هغه الوتو خوا گنډلې وې ، په اریانتیا مې کتل چې له موره مې د آمین مرغه جوړه شوې وه ، هماغسې سپین ټټر ، په هماغو ځواکمنو وزرونو ، د الوتو په همغې سندرې او هماغو چوپړیزو کتلو . هغه وخت مې څو شېبې باڼه یو پر بل کیښودل ، له هغه تنکۍ وږمۍ چې د مور د وزرو له ښورېدو پورته شوی و د خوند ، هوساېنې او غرور احساس کاوو . خو مور مې د آمین مرغه شوې وه ! د آمین مرغه چې په ځواکمنۍ یې وزرونه وهل او وهل او هغه لمرڅرک خوا چې سر یې له دښتو ، غرونو او سمندرونو را پورته کړی و په مېړانه هلې ځلې کولاې ، تر څو ما ناچار ته د « آمین » دعا راوړي .
او ما وېلې :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
لیده مې له هندارې هم غږ راته :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
له كوڅو هم غږ پورته وو:
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
او لیده مې چې د سولۍ پړي یو پر بل پسې ویده کېدل او رسۍ گانې یوله بله شلېدلې . لیدل کېدل چې دیوالونه رکوع ته تلل او خښتې یو پر بل پسې ورستې کېدلاې ، او ځمکې لړزونې ، زما کوټې ، دړې او زړې کړکۍ ته ټکان ورکاوو او ټکان ورکاوو .
پای
***
د ځېنو وییو ( لغاتو) مانا
مړژواند = ستومانه ، بېزاره
غڼی = جولا
سپڼسۍ = تار
خنگېدلی = شرمېدلی ، شرمنده
شانگې = ژولیده
تیغنه وهلې = تیغ زده
بې ډبه = بی ادب
اننگې = رخسار
جړپړ= گډ وډ . جر
گرږلی = خراشیده
اخېړ= کاهگل
زړه بوږنونکي=
امه= امید
نَرَوچکي= نازک
خوځندکې= حشره
هسک = آسمان
نمونځ = نیایش
سولۍ = دار
گوزڼ = فلج
د کېسې لېکونکئ : ډاکټر ببرک ارغند
ژباړونکئ : س . سېلنی
د آمین مرغه
لاسي هنداره مې لرله ، کلونه کلونه راسره وه ، یادېږې مې له هغې ورځې چې مو د کور بام سوری شو او پښې مې زیانمنې شوې ، هغه هنداره له ماسره وه ، خدای پوهېږي د ورځې به مې څو وارې خپله څېره په کې لیده ، یو ځای ناستی ، گوځنډ وهلی او بې لاس و پښو سړی به څه بوختیا ولري ، چې په څنگ کې یې د ېوې هندارې څښتن هم وي .
په هغې یوې اریانوکې او جادوگرې ورځ ، چې مې د ماتې دړې او کړکۍ کوټه کې لکه د همېش غوندې مړژواند ناست وم او خپل ډَوَل و سینگار کړې څېره مې د هندارې قاب کې ننداره کوله ، ناڅاپه ځیر شوم چې مخ کې مې یو اوه ویشت کلن بوډا په غمځپلو سترگو ، نهیلی او اریان ناست دی . پرېشانه څېره ، لنډۍ ونه او ولېدلې سترگې یې درلودې ، پر پلن تندي یې څو زېږې لیکي لکه د غڼي سپڼسي ؛ ځاله جوړه وه او د یو رنگ بایلونکي کالبوت پر نریو ، وچو او پتریو شونډو یې مړه موسکا ښکاره وه . کتل یې لکه پر څلور لارې کې مور ورکي اریان او لالهانده ماشوم ته ورته و .
په شک و گمان مې له ځانه وپوښتل :
« دا نرې او تیغنه وهلې پزه ، دا د څېرې توږل شوی قاب ، دا سپین او شانگې وېښته خو زما نه دي ؛ نو دا بې ډبه سړی څوک دی چې په دومره سپین سترگۍ زما هنداره کې راته رډې رډې گوري ؟ »
کتل مې ، کوم ناڅرگند سړي ورو راته غوږ کې ووېل :
« ته هغه پېژنې ، پام وکړه ... ! څېرې ته یې ښه ځیر شه ! »
کله چې مې ځواب ورنکړ ، په زغرده یې ووېل :
« اریاني ده ! ته خپل ځان نه پېژنې ؟ »
په یوې ناباورۍ مې گوته د مخ پر پوستکي کېښوده او بیا مې کېښکوده ، گوته مې اننگې کې ننوته او د مخ پوستکئ مې د هغې خوا و شا راټول شو ، هېښنده مې گوته لرې کړه ، لیده مې گونځې هم وتښتیدلې ، گوته مې بیا ننویسته ، گونځې بیا څرگندې شوې ، هک پک شوم ، اریانتیا مې پر ټول ځان یرغل وکړ، زه وم!
او هماغه غږ مې بیا غوږو کې راتاو شو :
« څنگه لکه چې خپل ځان دې ونه پېژانده ؟ آخر څو کاله کېږي چې تاسو د همدې هندارې په چاپېریال کې ، یو د بل سترگو ته گورې >> !
لیده مې د بایللې بڼې مړې موسکا کالبوت د هغه بوډا سړي پر شونډو وښورېد . بوډا سړی سوکه سوکه په خندا شو ، ویې خندل ویې خندل او په کټ كټ شو . مه واېه چې پر ما او حافظې مې خندل ؛ خو ما یې د خندا غږ نه اورېده .
یو ځل مې غوږ ته یو غږ راغی ، نری ، جړپړ او گرږلی غږ ، لکه د یوې خولې تړلې پوکاڼې څخه راوتلی غږ ؛ او یا لکه وړوکی ماشوم چې خپل گرگرانکې وڅرخوي . هسې مې سترگې د غږ په لټه د اخېړ دېوالونو پر مخ رغړولې ، د راځوړند چت هغه لعنتي سوري ته ځير شوم چې مور مې ورته روښانه پلاستیک نیولی و .
د مور خبره مې په زړه شوه چې همېش به یې وېل:
« کاشکی مې ېو بل زوی هم درلود !»
او ما خوا به یې کتل :
« کاشکی ېو څوک وای ، چې دا چت یې راته پوښلی و؛ او خټه یې ورته نیولې وه ، کاشکې یو څوک وای چې دا کاغذ نیولې کړکې یې راته رغولې واې ... ! كاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو ! »
هغه جړپړ او گرږلی غږ چې یو زړه بوږنونکي زگیروي ته ورته و، اوچت او لاپسې اوچت شو، ځیر شوم ، زما د کوټې د دړې همېشنی اشنا غږ و چې له دړد او نالښته ډک یې پر لخکي چورلیده او هغه د گاونډي تور پیشوگی به له خپلو غبرگو شنو او ترهگرو سترگو سره کوټې ته راننوت او زموږ ښایسته خوږ غږی کنري به یې وډار کړ .
لیده مې کنري په ترهنده او وېرې سره وزرونه ووهل او د کپس بل اړخ ته والوت ، د کپس سیمونه یې پر خپلو منگلو کېښکودل ، منگولې یې گلابي بخونې وې ، نرۍ او ښایسته توږل شوې .
مور مې غوسه ناکه د دړې تر شا ووېل :
« یواځې همدا کنري راپاتې دی چې هر سبایي راته رېز کوي او زړه مې ورسره خوشاله دی ، یواځې همدا کنري !»
ومې وېل :
« مورې ، غم مکوه ... ! ېواځې خدای پر یو حال دی ، نړۍ په یو حال نه پاتې کېږي ! »
اورېدلې دې نه دي چې خواجه حافظ وایي :
« د ورک شوي یوسف کور به بیا کنعان شي مکړه غم
دا خپه کورگئ به یو ورځ گلستان شي مکړه غم
چې په مینه د کعبې دښتو کې درومې
که پېغور درته اغزي د مغیلان شي مکړه غم !»
مور مې ووېل :
« بې له شکه ! »
غږ یې له هیلو او ارمانونو ډک و
« هر سبا ماښام مې دواړه غوږونه او لاسونه پورته نیولې دي ، که له هغه ځایه کومه پېرزوینه وشي ، زه له هر څه نهیله شوې ېم ! »
ومې وېل :
« مورې ، مه نهیله کېږه ، دنیا په امه خوړل شوې ده ! »
په لوړ غږ یې زیاته کړه :
« که دا کنري هم نه وای ، خدای پوهېږي چې پر ما به نور څه راتلل ؟ هرومرو لېونۍ کېدم او سرپر سارا به وتلې وم ... ! یوازېتوب سړی لېونی کوي !»
غږ یې رېږدهارې درلود :
« نه پوهېږم ولې ، هر کله چې د کنري نوم اخلم ، خېال ته مې د گاونډي پېشو راځي ... ! زوېه زه له دې پیشو ډارېږم ! ... په یاد دې دي ، د گاونډي د قزلاقو ټټرونه یې څنگه څیرلي وو ، د کوترو سرونه ... ! »
ومې پوښتل :
« مړ یې کړم ! »
مور مې دړدېدلې ووېل
« په څه شي زوېه ؟ »
ومې وېل :
« پر همدې لاسو مې ! »
لاسونه مې جگ نیولي وو او ورته مې کتل :
« پر همدې لاسو مې ! »
هډوکي او د لاسو آسماني رنگه او زیږه رگونه مې ، نَرَوچکي پوټکي پوښل .
مور مې په غوسه ووېل :
« کاشکې یواځې نه وې ، کاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو، ! »
سر مې ښکته واچاو ، سترگې مې هغې خوځندکې ته چې دېوال خوا روانه وه ورغړېدې .
مور مې ووېل :
« زویه ، زموږ خو هېڅ هم له لاسه پوره نه دي ، موږ ته ېواځې د خېر دعا پاتې ده ، دعا وکړه ، گوندې زموږ دعا ومنل شي ! »
او په یو ډول زړه خوښۍ یې زیاته کړه :
« وایي که د دعا کولو په وخت کې د کور له پاسه د آمین مرغه تېر شي ، غږ دې واوري او آمین ووایي ، دعا دې منل کېږي ... زویه دعا وکړه ! »
او په لېوالتیا یې پورته د چت سوري ته وکتل :
« زه هر ماښام د آمین د مرغه د وزرو غږ اورم ، کېدلای شي آمین ووایي او زموږ دعا ومنل شي ، خدای مهربانه دی ، دعا وکړه زویه ! گوندې د خلکو زړو کې زړه سواندی پېدا شي ، گوندې دښمنۍ یو خواته کړي ! »
او تر یوې چوپتیا یې ناڅاپه ووېل :
« اورې ، دا غږ اورې ؟ دا د آمین د مرغه د وزرو غږ دی چې زموږ د کوڅې له هسک تېرېږي ، دعا وکړه زویه دعا وکړه ! »
او سملاسي یې په نمانځلو پېل وکړ ، غږ یې رېږدېده :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
لېده مې چې لاسونه یې خپلې گونځې مخ ته نیولي وو او دعاگانې وېلې و دعاگانې وېلې ، مه وایه چې د آمین مرغه د وزروغږ لکه د اوبو شڼهار له لرې راته ، غوږ مې ورته ونیوه ، زړه راښکونکی غږ یې درلود ، لکه د ېوې پرښتې د وزرو په څېر ، د هغې پرښتې چې هېڅکله مې نه وه لیدلې . په گومان مې د آمین مرغه سپین ټټر لري او سترگې یې لکه تور الماس ځلانده دي ، وزرونه یې لکه د یوې سارانۍ کوترې ، زور و ځواک لري او یو طلایي جوغه یې د سر چاپېره شپول وهلی دی .
هنداره مې په همېشني ځای د لاس تر څنگ کېښوده ، ناڅاپه د هندارې پر خړچکه مخ د ښکلې ښځې انځور څرگند شو ، چې الوتې گردې څېره یې یو غومچه ؛ تورو ، ځلېدونکو او غوړو وېښتانو پوښلې وه او د هیلو ډیوه یې په سترگو کې ځلېده، تابه وېل گومان یې کاوو چې ، زموږ تللي ماشومان به بېرته راستانه شي .
پورته دېوال ته مې وکتل چې د بنفشې انځور له هغه کاږه او زنگ وهلي میخ نه ځوړند دی او خاورو؛ دوړو یې سپینې سینې کېښکودې .
په یاد مې شو ، څه وختونه و ! ... چې کله د واده د تخت پر لور روان وو ، پر یو لاس یې د سپین کمیس لمنې څنډه نیولې وه او پر بل لاس یې زما لاس کېښکوده :
« ته د نړۍ ډېر ښه نارینه یې ! »
او په خوشالتیا یې خندلې او ما یې ځواب ورکاوو :
« او ته د نړۍ ډېره ښه ښځه یې ! »
او بیا یې زما لاس خپلو خولو گوتو کې کېښکوده :
« ته راباندې گران یې ! »
بیا مې ښکته هندارې ته وکتل ، د هندارې چوکاټ د بنفشې له انځورونو ډک شوی و ، له ناڅرگندو ، سترگې پرلار او هیلو نه ډک کتل یې چې د چوپتیا لښکرو سره یې ما خوا کتل او لکه یوه ناره مخ پر ما خپرېده ، ترهنده مې خپلې رېږدېدلې گوتې ورته پر سړو او غوښنو شونډو کېښودې ، د گوتې څوکه مې سړه شوه ، ورو ورو مې هغه ښکته خوا راوکښله ، گوتې مې پر څېرې یې یوه پلنه کرښه را وېستلې وه
، پر گوتې سرېښ شوې دوړې مې په ځنگانه وموښلې ، د گوتې ځای مې لکه ځلانده بهېدونکې وېاله ، په زنچخه کې یې چې ډېر ښه کیندل شوی و لکه ځړوبه شړنده راتوېدلې .
شیبه روسته مې ولیده چې انځور د هندارې په چوکاټ کې وښورېده ، لکه ناکراره څپې د هندارې پرمخ په خوځېدو شو . بیا مې پاس دېوال ته وکتل ، لیده مې چې توند باد د بنفشې د انځور چوکاټ د هغه زنگ وهلي کوږ میخ پر گرد چاپېر لکه زوړند دیوالي ساعت ټکان ورکاوو؛ او هغه ټکانونه شیبه په شیبه ډېرېدل ، تا به وېل چې باد د هغه انځور د چوکاټ تر شا ننوتی وي ، تابه وېل باد د بنفشې انځور پسې راخیستې ده .
ناڅاپه کوټه کې د څه شي د لوېدلو غږ پورته شو او لکه یو پړک وچاود او د شرنگهاري غږ یې هرې خوا وزرونه وکاږل ، لیده مې مخې ته مې د انځور چوکاټ ، د هندارې څنگ ته پروت دی او د ښېښې پر مخ یې لکه یو پتڼ غټ چاود ښکارېده او بنفشې هماغسې د هغې ماتې ښېښې له شا ، د هغه ساړه پتڼ له غېږې په هیله منو کتو ، ناڅرگنده او سترگې پرلار ما خوا کتل .
ترهنده مې هندارې خوا وکتل ، لیده مې ، انځور له هندارې وتلی و ؛ او هنداره لکه سپینه پاڼه ، لکه خالي کڅوړه ، تشه او بې هېڅ وه او هغه زنگ وهلی او کوږ میخ یې ترڅنگ کمزورۍ او خنگېدلی په یو اړخ پروت و .
مور مې وپوښتل :
« څه شی و ؟ »
ځواب مې ورنکړ . پر هغو خبرو چې به خواشینې کېده ، ما نه خبروله ، هغې پوښتنې پسې د لوږي سترگي او تمه لرونکي پیشوگي غږ پورته شو :
« میو ، میو . »
په غږ کې یې هماغه وحشي خوی او پنځ غبرگېده
روسته کوم شی پر ځمکه پریوت او درَب یې کړ ، مور مې هغه خوا د جارو لاستې وار کړې و ، لېده مې چې پیشوگئ وتښتېد . ببره لکۍ یې سيده نیولې وه او جگ جگ ټوپونه یې وهل « میو میو »
مور مې په ترهېدونکي اریانتیا ووېل :
« هر سبایي چې اوداسه ته له خوبه راپاڅېږم ، د کنري په غږ مې زړه تازه شي ، ډارېږم ، خدای مکړه کومه ورځ دا مکرجن پیشوگی ... »
خبره یې نیمگړې پاتې شوه .
ومې وېل :
« نه یې پرېږدم ، مورې زړه دې ټول ونیسه ، نه یې پرېږدم »
مور مې ووېل :
« زړه مې بده گواهي راکوي ، زه د دغه پیشوگي له سترگو ډارېږم ، خیال ته مې ډېر وحشي راځي ! » .
او دړه یې وتړله ؛ او سوزنده سوړ باد چې غوښتل یې کوټې ته ننوځي ، د دړې تر شا له پښو ولوېد .
پر میخ ځوړند کپس ته مې وکتل ، لا هم د کنري په سترگو کې د مرگ ډار ښکارېده ، زړه یې په ناکرارۍ او پرېشانۍ رپېده او د کپس ېو خوا بل خواته یې وزرونه وهل او ترنده یې خوا و شا کتل ، گومان یې کاوه چې هغه وږي سترگي او نه مړېدونکي پیشوگي لاهم کوم څنډه کې ورته مرچل نیولی دی ،
لاهم خپله اوږده او ځیږه ژبه د هغه دخوړلو لپاره څټي .
لیده مې چې د ورځې نس راپړسېده او د تیارې شپې ماشوم په تتوالي کې پر لاس و پښو وهلو پېل کاوو ؛ او مور مې غوښتل دړه راپسې وتړي . لیده مې چې هغه وحشي پیشو گئ په هغو ډارونکو شنو سترگو چې تورې او ځیږې کرښې پر مینځ وېشلې وې ، کوټې ته راننوت ، ملا یې بوکه او لکې یې لکه آنتن سیده او نېغه نیولې وه ؛ او له ځانه یې بد وږم خورېده .
منگولې یې له تېکي راوتلې وې او موخه یې څرگند و .
چې کله کوټه په ېوې ټینگه ترږمې کې ډوبه شوه او خوا و شا مې یوې اوږدې او ترهېدلې چوپتیا ونیوله ، وډارشوم ، لکه ورکوټي هلک چې شپه کې بدلې وایي ، پخپل سر مې په سندرو پېل وکړ ، ومې وېلې ومې وېلې ، خو زړه مې کرار نشو ، بیا مې شونډو لاندې په لمنځ کولو پېل وکړ او په هماغه وخت کې مې لیده چې پیشوگي به « میو » کړ او ورو ورو به کوټه کې خواوشاه گرځېده.
ملا به یې کله بوکه او کله سیده کړه او هر قدم چې به یې پورته کاوو ، ځان به یې غټېده او غټېده ، داړې یې لکه دوه ځلېدونکي نښترونه د سترگو روښنایي کې ځلېدې او ژبه یې یوه لوېښت راوتلې وه او منگولې یې تېرې چړې ښکارېدې ، کټ مټ لکه یو لېوه ته ورته و ، ېو څیرونکی ځناور لیوه .
حس مې وکړ چې د ځان ټولې اجورې مې خولې کړي دي او دننه ځان مې د مرگ له ډاره رېږدي . احساس مې وکړ خولو کې ډوب کمیس مې پر ځان نښتئ دی ، خېال ته مې راغلل ، لاس مې هغې چړې خوا وخوځېد چې بالښت لاندې مې پټه کړې وه .
حس مې کاوو چې په خولو لاس کې مې چاړه رېږدي ... حس مې کاوو چې هنداره مې له لاسه غورځېدلۍ ده .
چت خوا ته مې وکتل ، لیده مې هغه ټینگه تیاره ورکه شوې وه . تابه وېل ورېځې تللې وې او له هغه سوري د سپوږمې د رڼایي څوکه لکه یوه ستنه د کوټې مېنځ ته راننوتې وه او لکه رڼا اچونکی د کپس پر شنوبخنو سیمانو ځلېده او کنري ترهنده موږ خوا کتل . بڼه یې الوتي وه ، رنگینې بڼکې یې رېږدېدلې او ورکوټی زړه یې په یو درزا و . د زړه درزهاری مې اورېده لکه د پخواني کوککي سات ټکهاری ، هسې کوککي سات چې پنر یې د شېطان ماشوم پر منگلو خوشې شوی وي ، گرځنده څرخېده ، تابه وېل خوځښت یې د وخت له خوځښت نه گړندی دی .
لیده مې ، لیوه په یو مترۍ واټن کې ولاړ دی او قهرژل او غوسه ناکه یې راکتل ، خوله یې پرانستلې وه او تېرې داړې یې ښکارېدې . د ځان پر تودخي یې پوهېدم او د سا ایستلو غږ یې چې د وینو وږم یې کاوو اورېده .
كنري له هغو دوو گردۍ او مرۍ وزمه سترگو سره ، لکه دوه تور الماس ناکراره د کپس بل خوا والوت . بې گناه ، پرېښانه او ترهنده کتل یې له موږ څخه نه جلا کېده ، تابه وېل د مرگ د پښو غږ یې اورېدلی و ، د هغه شنو سترگو مرگ چې په چټکې سره یې کپس خوا گام اخیست .
یو ځل مې حس کړ چې لاس کې مې چاړه کېښودل شوه ، احساس مې وکړ ، چې ځان مې برید ته ، شا خوا باسم او شا مې د کوټې اخېړ شوي دیوال ته کښېکاږم ؛ خو دېوال مې نه احساسوو ، شا مې لکه زموږ د سړې کوڅې غېږه تشه وه .
هر گوره ، زه د داړونکي لیوه له غاښو لږ لرې شوی وم .
د سپوږمۍ روښنایي چې د کپس د سیمانو له دننه تېرېده ، د بنفشې سترگو سره یې چې د تورو الماسو په شان ځلېدې مات چوکاټ رڼا کاوو ؛ خو د هندارې ښار لکه یو تاریخ تش و . اوسیدونکي یې ټول تښتېدلي وو ، ېواځې د کنري د کپس سیوری لکه زانگو د هغه له پاسه ښي و کیڼ پلو زنگېده .
زړه مې په کنري وسو ، کتل یې د مرگ له وحشت نه ډک و ، بڼه یې لکه زاپران ژېړ اوښتی و ، ناکراره او نهېلې ښکارېده ، منگولو یې په تلوار د کپس شنه سیمان پسې كېښکودل او كېښکودل ، پوهېدم چې اوس نو سیمان شلېږي او کنري آزادېږي او الوزي ... ، خو داسې نه کیدل . یو وار مې خپل دننه کې غږ واورید ، دننه کې مې غږ پورته و ، د ځان دننه کې مې نارې وهلې :
« یه خلکو ! . . . یه هم انځورانو ! کنري له موږه اخلي . کنري خطر کې ده ! »
او هغه وخت مې د مور خبره راپه یاد شوه چې وېلې :
« کاشکې دې هغه انځورونه ژوندي وو . ته هغه انځور هم نلرې ، هغه انځورونه دې مړه شوي دي ! »
چاړه مې د لاس ورغوي کې رېږدېده ، د کنري د ژامو غږ پورته و ، چې یو پر بل لگېدې او د تور لیوه د سا بد وږم ټوله کوټه نیولې وه . لیده مې چې لېوه له تېکو راوتلو منگلو د کنري پر کپس ودانگل ، کپس له میخ نه وغورځېد او پر ځمکه پرېوت . لیده مې دړه یې پرانستل شوې وه او کنري ترهنده او هیله منه هغې روښناي خوا چې د چت له سوري راتله ؛ والوته ، هلته پر پلاستیک ولگېده او بیا پر ځمکه ولوېده . لیده مې څیرونکي لیوه چې داړې یې له تورې خولې راوتلې وې ، کنري ونیوه . یرغمل شوې الوتونکي د لیوه منگلو کې کریږي وهلې ، چېغې وهلې ، نارې وهلې او لیده مې چې دغه اوږدې کریږي ، چیغې او نارې یې کرار کرار بل ډول کېدلاې ، تابه وېل ورو ورو یې وزن مونده ، قافیه یې مونده ، ورو ورو یې غږ مونده ، سندریزي کیدې او د سُر او لَى په چمبر کې تاو راتاوېدې . یووار مې واوریدل چې د کنري غږونه سندره شوې وه ، د یو غمجن او وینې بهونکی ډنډ سندره . خېال ته مې راتلل چې کنري د ژوند ترخه او دړدونکې سندره پېل کړې وه د لوېې کډې سندره !
لیده مې چې زما شونډي هم له کنري سره یو ځای ورو ورو ټکان خوړ ، گواکې ما هم هغه سندره آزموېله .
د مور غږ مې راغې :
« اورې ؟ . . . د آمین مرغه د وزرو غږ اورې ؟ دعا وکړه ، دعا وکړه !»
او خپله یې په غملړي غږ نمونځ کاوو :
« خدایا د پاڼسۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
غوښتل مې لاسونه پورته کړم ، لیده مې لاس کې مې چاړه وه ، غوښتل مې نمونځ وکړم ، لیده مې پر شونډو مې د لوېو كډو سندره وه .
یووار مې خوا بله شوه ، لکه د لیونېو په څېر ، د ځان پر شاوخوا راتاو شوم .
د مور غږ مې راوخوت چې وېل یې :
« د وزرو غږ یې اورې ؟ دعا وکړه ، دعا وکړه !»
او خپله یې په غملړلي غږ نمونځ کاوو :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! » په زگېرولي غږ مې شونډو لاندې ووېل :
« ته دعا وکړه ، زما لاس کې چاړه ده ، ته دعا وکړه ! »
او د چړې لاستی مې کېښکود او د هغه لېوه له منگلو مې دواړه سترگې نه لرې کېدلاې چې کنري یې ځنکدن کې په وحشېانه ډول کېښکوده او الوتونکي سندرې وېلې او سندرې وېلې . د لویې کډوالې سندرې ؛ او د مرگ دړدونکي سیمفونیک د کوټې چاپېریال ډک کړی و .
ناڅاپه ، په ټول ځواک چې مې درلود ، چاړه مې د هغه څیري کونکي ځناور د وژولو په موخه گوزار کړه ، چاړه د سپوږمې په تته رڼایي کې وځلېده ، ځناور ډارونکی او زړه بوږنونکی بغاره کړه ، تاو راتاو شو او په خېزکو ترپکو یې پېل وکړ او زه نور پر څه نشوم پوه .
سهار وختي چې مې سترگې پرانستلې ، لیده مې پیشوگئ نه و ، کنري نه وه ، د آمین د مرغه د وزرونو د لگېدو غږ نه راته ؛ او د نیمکښې دړې له چاود نه سړه او سوزنده وږمه کوټې ته راننوته ، په ستومانۍ سره مې هَوَکیَ ووېست ، او د عادت له مخې مې هنداره له څنگ نه راواخېسته چې خپله څېره په کې ننداره کړم ، هیښنده مې ولیدل چې د هندارې پر مخ څو څاڅکې ویني څڅېدلې وې او نور څاڅکي یې د مور کوټې خوا تللي وو ، مور ته مې غږ وکړ : « مورې ! . . . مورې ! »
چا ځواب رانکړ . لکه ستومانه پل وهنکئ ، د وینو د څاڅکو شا مې ونیوه او او گوزڼ وهلې پښې مې تر شا راوڅښولې ، د مور کوټه مې چې څو پټې زینې ښکته وه ، لیده مې تر ژې له وینو ډکه وه ، وینې د کوټې تر لمنې راپورته شوې وې او د بنفشې لوېدلی انځور یې پر مخ لاهو و . بنفشې په هماغو هیله منو ، ناڅرگندو او منتظرو سترگو ما خوا کتل ؛ خو نور یې سترگې لکه دوه تور الماسونه نه ځلېدې او طلایي جوغه یې د سر پر چاپېر شپول نه و وهلی ، لږ هغه خوا د کنري پر شونډو د لوېې کډوالې سندره سا ورکړې وه ؛ خو دړدونکی اوغمجن غږ یې لا تر اوسه کوټه کې راتاوېده :
« کډې بارېږي کډې بارېږي! »
خېال ته مې راتلل چې د آمین مرغه كالبوت په ېوه وینې لړلي لویدیزه کې سوکه سوکه وزرونه وهل او سپین ټټر یې لکه د لامبوزنې نجلکې تیان چې په سره بخونو مرجانو کې لاهو وي ورو ورو ټکان خوړه او چوپړیزې سترگې یې نامالومې خوا ځیر ځیر کتل . د کوټې شاو خوا ته مې وکتل ، مور مې په دوه پښو تاخچه کې ناسته وه ، توره چیټ لمن یې په دواړو لاسو ټوله نیولې وه او د پیشوگي په وینو لړلي کالبوت ته یې هیښنده او ارېانې کتلې . د پیشوگي سترگې بې رنگه بخملي پردې پوښېلې وې ، پیشوگی نور نه شو خوځېدلای ، نور یې د نس پوستکئ نه شو ښکته و پورته کېدای ، نور یې نشوای کولای چې خپله ملا لیندۍ کړي ، نور یې نشوای کولای چې لکۍ لکه آنتن سیده ونیسي . پوستکي کې یې دوه ځایه سوري جوړ شوي وو.
د هغه سترگو لید څخه مې د ځان ویښته نېغ ودرېدل ، یو ناپېژنده گړگوزه مې په ځان راننوته .
ځان سره مې ووېل :
« وینې ، وینې ! »
او مور خواته مې وکتل ، لیده مې چې مور مې سر جگ کړی و ، ما خوا یې ځیر ځیر کتل . پټه او ناڅرگنده څېره یې درلوده ، یو وار مو په یو وخت له یوبل نه وپوښتل :
« دا د تا کار و ؟ »
زما کوم شی په یاد نه و . شا ته مې وکتل ، چاړه مې د کوټې د گیلم پر مخ پرته وه او د لمر یو غمچه وړانگې د چت له سوري پرې راغبرگې وې ، خوما یې د ځلېدونکي څنډې پر مخ وینه نه لیده ، چاړه ځلېده او پړک یې واهه. مور مې له ما سترگې واړولې او خپلو گوتو ته یې وکتل ، گوتې یې په وینو وې ، د شک گوته یې زخمي شوي وه او له هغې څاڅکې څاڅکې وینه د كوټې پر ډنډ شوو وینو څڅېدې . همداسې یې د نامالومې او پټ راز سترگې له شک لرونکي گوتې څخه نه لرې کولاې ، بڼه یې شیبه پر شیبه سره او سره بخونه کېده .
تا به وېل دننه کې یې له چا سره منگُلې لگولې ، تابه وېل چا سره په جگړه وه . د مور څېرې ته مې ځیر شوم ، لیده مې څېره یې سوکه سوکه بدلیده ، گونځې یې له مینځه تللې ، سپین وېښته یې یو پر بل پسې تورېدل او سترگې یې لکه دوه ځلانده الماس په روښنایي پېل وکړ ، مور مې ورو ورو ځوانېده .
لیده مې طلایي رنگه جوغه یې پر سر شپول وهلی و ، کټ مټ لکه بنفشې غوندې ، په همغو هیله منو سترگو ، راز داره او سترگې پر لار . لېده مې کټ مټ لکه کنري غوندې شوې وه ، له هماغو بڼو ، له هماغه تلوسې له هماغو سهارنېو سندرو سره . لیده مې کټ مټ لکه د آمین مرغه غوندې شوې وه ، لکه په هماغه چوپړي سترگو ، په هماغه سپین ټټر او دوو ځواکمنو وزرونو ، لکه د سارانیو کوترو شا ته یې ټکان خواړه .
یو ځلې مې لیده ، چې مور مې سوکه سوکه ټکان وخوړ ، وښورېده او د وجود اندامونه یې ورو ورو پر رېږدهار شول ، تا به وېل د الوتو تکل یې کاوو ، ناببره یې ټکان وخوړ او د سیمرغ په څېر یې دواړو خوا وزرونه پرانستل ، په اریانتیا مې ولېدل چې مور مې والوته ، وزرونه یې ووهل و وهل او د ځواکمنو وزرو شڼهار یې پورته شو او پسې پورته شو او د هماغه چت له لارې ، له هماغه تنگ سوري نه چې پلاستیک یې لوېدلی و بې څنډې هسک خوا والوته ، د سره لمر څرک خوا یې وزر واهه .
او ما مې دواړه سترگې هغه الوتو خوا گنډلې وې ، په اریانتیا مې کتل چې له موره مې د آمین مرغه جوړه شوې وه ، هماغسې سپین ټټر ، په هماغو ځواکمنو وزرونو ، د الوتو په همغې سندرې او هماغو چوپړیزو کتلو . هغه وخت مې څو شېبې باڼه یو پر بل کیښودل ، له هغه تنکۍ وږمۍ چې د مور د وزرو له ښورېدو پورته شوی و د خوند ، هوساېنې او غرور احساس کاوو . خو مور مې د آمین مرغه شوې وه ! د آمین مرغه چې په ځواکمنۍ یې وزرونه وهل او وهل او هغه لمرڅرک خوا چې سر یې له دښتو ، غرونو او سمندرونو را پورته کړی و په مېړانه هلې ځلې کولاې ، تر څو ما ناچار ته د « آمین » دعا راوړي .
او ما وېلې :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
لیده مې له هندارې هم غږ راته :
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
له كوڅو هم غږ پورته وو:
« خدایا د سولۍ پړي وغورځوې ! . . . خدایا دیوالونه ړنگ کړې ! »
او لیده مې چې د سولۍ پړي یو پر بل پسې ویده کېدل او رسۍ گانې یوله بله شلېدلې . لیدل کېدل چې دیوالونه رکوع ته تلل او خښتې یو پر بل پسې ورستې کېدلاې ، او ځمکې لړزونې ، زما کوټې ، دړې او زړې کړکۍ ته ټکان ورکاوو او ټکان ورکاوو .
پای
***
د ځېنو وییو ( لغاتو) مانا
مړژواند = ستومانه ، بېزاره
غڼی = جولا
سپڼسۍ = تار
خنگېدلی = شرمېدلی ، شرمنده
شانگې = ژولیده
تیغنه وهلې = تیغ زده
بې ډبه = بی ادب
اننگې = رخسار
جړپړ= گډ وډ . جر
گرږلی = خراشیده
اخېړ= کاهگل
زړه بوږنونکي=
امه= امید
نَرَوچکي= نازک
خوځندکې= حشره
هسک = آسمان
نمونځ = نیایش
سولۍ = دار
گوزڼ = فلج
شپول = هاله
زنچخه=زنخدان
ځړوبه = آبشار
پړک = آذرخش
پتڼ = شط
پنځ = هستي ، خلقت
تتوالي= نور کمرنگ
شپول = هاله
زنچخه=زنخدان
ځړوبه = آبشار
پړک = آذرخش
پتڼ = شط
پنځ = هستي ، خلقت
تتوالي= نور کمرنگ
