په داسې حال کې چې له يوې خوا د امريکا او طالبانو تر منځ د سولې روانو خبرو ته د خلکو هيله مندي زياته شوې؛ بل لور ته يو شمېر خلک د سولې له روانو خبرو اندېښمن دي. خلک دوه ډوله اندېښنې لري. يوه اندېښنه د سولې د روانو خبرو د جريان په اړه او بله يې يې بيا له سولې وروسته په حکومتي او سياسي نظام کې د طالبانو د راڅرګندېدو په اړه ده

میر عبدالواحد سادات     

      فعال شدن بندر بحرى چابهار كه محصول اشتراك مساعى سه كشور هندوستان ، ايران و افغانستان ميباشد از تغيیربزرگ در جيوپولوتيك افغانستان و منطقه خبر ميدهد.

     پاكستان در حدود سه دهه اخير تلاش نموده تا ايفاى نقش مركزى و تاريخى افغانستان را در وصل آسياى ميانه با جنوب آسيا تابع اغراض سيطره طلبانه سياسى خود نمايد و اگر چابهار با ظرفيت بزرگ مورد استفاده قرار گيرد ، هندوستان بزرگ و جنوب آسيا را به آسياى ميانه وصل و زمامداران پاكستان را متوجه خبط بزرگ محاسباتى شان ميسازد . 

     مــــــطالعه دقيق تاريخ قرن مبين اين واقعيت تلخ است كـــــــه بسيارى مصايب جارى كشور ما از تحميل قرارداد هاى استعمارى  در قرن ( ١٩ م ) و مبدل شدن آن به يک كشور محاط بخشكه و در قرن              ( ٢٠ م ) و بعد از ايجاد پاكستان از وابستگي به بندر كراچى ناشى گرديده است . 

     در سالهاى ( ١٩٥٥ و ١٩٦١ م ) دولت جانب پاكستان با وضع مقررات يكجانبه و موانع مانع صدور اموال تجارتى ما گرديده و بحران ايجاد و يكى از عوامل سقوط صدارت مرحوم داود خان شده است .

     البته از اغاز جنگ اعلام ناشده پاكستان بر ضد افغانستان در جمهوريت اول  و تا كنون و در همين هجده سال حضور گسترده غرب ، بندر كراچى و وابستگى اقتصادى سلاح موثر تحميل فشار دشمن تاريخى بر كشور ما ميباشد . 

     مقابله با پاكستان و وادار ساختن ان به قطع تجاوز در تداوم وابستگى اقتصادى ممكن نخواهد بود.

     در قرن ( ٢١ م ) اين جيو اكونومى است كه مسير جيوپولوتيك و جيوستراتيژيك را سمت ميدهد . 

     هرگاه راه هاى بديل لاجورد و مراودات گسترده با كشور هاى آسياى ميانه و قفقاز گسترش يابد ، كارت برنده فشار اقتصادى و سياسى  پاكستان  بر افغانستان كم رنگ و بى اهميت ميگردد . 

     بدينرو بر مبناى حب الوطن من الايمان و با نظر داشت منافع و مصالح علياى افغانستان فعال شدن بندر بحرى چابهار و راه هاى بديل را به فال نيك بخاطر رهايى از  باجدهى به پاكستان ميگيريم . 

     بدون شك در تحقق اين ارمان بزرگ پاشنه اشيل افغانستان فقدان اقتدار ملى و دولت كارا و عارى از فساد و قانون سالار ميباشد . 

با حرمت

اېمل پیاوړی

د روان کال د کب په ۱۳ ولسمشر غني په چهار چنارماڼۍ کې د ټاکنیزو کمېسیونونو د نویو کمیشنرانو او غړو د معرفي په مناسبت جوړو شویو مراسمو ته د وینا پرمهال وویل، "په تېرو پارلماني انتخاباتو کې چې کومې ستونزې رامنځته شوې، خصوصاً د نتایجو د اعلان په برخه کې، دغه وضعیت ته په کتو سره د دې ضرورت پيدا شو چې نه یوازې د دواړو انتخاباتي کمېسیونونو په ترکیب کې اصلاحات رامنځته شي؛ بلکې د انتخاباتو قانون دې هم تعدیل شي."

نویسنده : جان بیالمی فوستر »Foster Bellamy John »
منبع .تاریخ نشر : ما نتلی ربیو »10-10-0102 . »
برگردان : پوهندوی دوکتور سیدحسا م »مل« .

بقیه در ضمیمه

نویسنده: سرلوڅ مرادزی
د ۲۰۱۹ کال د مارچ ۳ مه
بر گردان عزیزی غزنوی
هنگامی که ویرانی و تباهی های کشور را بدست پاکستان می بینیم، همزما ن گلبدین درنظر ما مجسم می شود و بازهنگامی که به طرز بیانات و اظهارات و اعمال گلبدین دقت کنیم بدون چون و چرا می فهمیم که سخنگوی و محافظ منافع شئونستی و ملیتاریستی پنجاب است

محمد روښان ښاد

د توحید ملي مرکز له جوړېدو سره د امنیتي ځواکونو ترمنځ همغږۍ او همکاري زیاته شوه، امنیتي ګواښونو سره مخ  ساحې تشخیص او په نښه شوې او د ور پېښو خطرونو او تهدیدونو د دفعه کولو په موخه پر وخت لازمې لارښوونې وشوې او دغه لړۍ لا هم جریان لري

محمدروښان ښاد

په ۲۰۱۴ کال کې چې نړیوال سوله ساتي ځواکونه له افغانستان څخه وتل، نو په خلکو کې یوه وېره او بې باوري خوره وه، مګر په دې وروستیو کې چې امریکا د خپلو ځواکونو د اېستلو او کمولو خبره کړې، نو خلک یې په فکر کې نه دي، ځکه اوس دوی سل په سلو کې په خپلو امنیتي او دفاعي ځواکونو ډاډمن دي او دا زموږ د ځواکونو قوت ښیي. د افغانستان ثبات په بهرنیو عسکرو نه، بلکې زموږ د امنیتي او دفاعي ځواکونو په همدغه قوت پورې تړلی دی

ګلرحمن رحماني

مونیخ امنیتي نړیوال کنفرانس چې له ۱۹۶۲ کال راهیسې د نړۍ د امنیت د ارزونې لپاره هر کال د المان د دفاع وزارت په مرسته جوړېږي او  د نړۍ د هیوادونو مشران، د امنیتی چارو متخصصین او کارپوهان په کې ګډون کوي، افغان ولسمشر محمداشرف غني هم د دغه کنفرانس له ګډونوالو څخه یو و

اېمل پیاوړی

د روان کال د کب په ۹ نېټه د لوی جرګې خېمه کې د هیواد د ۳۴ ولایتونو څخه راغلو ښځو د سولې لپاره د افغان ښځو ملي اجماع په نوم غونډه لرله. یادې غونډې ته د وینا پرمهال ولسمشر غني د ښځو اوسنی وضعیت او دریځ وستایه.

نوموړي په خپله وینا کې افغان ښځې ته د اتلې خطاب وکړ او وې ویل،

اېمل پیاوړی

د ۱۳۹۸لمریز کال راتلونکو ولسمشریزو ټاکنو ته یو نیم درجن کسان ولاړ دي، خو له ولسمشر غني مه واړه ټول یې بې برنامې ښکاري، ځکه چې دوی تراوسه پورې یا په دفاعي حالت کې قرار لري او یا هم په انتقادي حالت کې. دوی حق ناحقه د حکومت کوچنۍ تېروتنې او خلاوې لویوي او یا هم په ځینو مواردو کې تورونه پورې کوي.