د ابوالمعاني بیدل د یو شعر تفسیر

بده به نه وي که د چا د زړه درد او فریاد د مردانګی او مروت په غوږونو واورو، او د هغه د زړه حال د هغه د تندي او صورت څخه یا روحیاتو درک کړو ،ځکه د حضرت بیدل په دغه شعر کې څوک چې په اوبو کې غرقیږي هغه فریاد او چغي نه شي وهلای ، نو دلته د روښان ضمیره انسانانو نه دا تمه کوي ، چې د مردانګۍ او مروت په غوږونو ،له ستوني څخه دا ناوتلی فریاد واوري ،یعنی انسان ته ښايي چې هغه وخت باید د یو اړ انسان مرستي ته ورسیږي او لاس نیوی یې وکړي ، چې هغه ورته ضرورت لري ،مونږ تل داسي وخت کې د یو خیر کار د پاره دانګو ، چې هغه انسان نور برباد وي ،یا بلکل غرق شي ، نو د حضرت بیدل د دي شعر څخه داسي ښکاري ،چې د زړه سترګي خلاصي او د عبرت غوږونه اوریدونکي و لرو ، پورتني شعر کې مطلب دا دی ، که هغه غریق چې د ډوبیدو په حال کې دی ، د هغي پورته کړی لاس چې فریاد د خولي نه شي ویستلای درک کړو ، او ځان په موقع ورته ورسوو ،یعني د مروت او مردانګۍ غوږونه دومره اوریدونکی وساتو چې داسی حا لاتو ته په خپلو اوریدونکو غوږونو نظر واچوو ، او یا خپل نظر ونه پوښو ،یانی منظور دا دی چې داسي حالات په ټولنه کې راځي چې د هغی درک په پوره اندازه یو دیده ور انسان کولای شي او د کلام د بلاغت د پاره فکر کوم دا د قدرمن عزتالله ځواب شعر هم ضروری وي چې وایي :

چې غوږونو نه د سترګو کار وانخلي

ړانده کله عــدالت باندی ، پوهـــیږي