دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا رسما کشورش را از توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی خارج کرد. او فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمی‌گردد
.
رئیس‌جمهور آمریکا همان‌طور که روز گذشته در توییتر گفته بود این تصمیم را امروز سه‌شنبه (هشتم مه) اعلام کرد. او ساعتی بعد از این که ناهار را با معاونش مایک پنس و وزیرخارجه جدیدش، مایک پومپئو در کاخ‌سفید صرف کرد پشت تریبون رسمی کاخ‌سفید قرار گرفت.
او در سخنان خود یک بار دیگر ایران را "پیش‌قراول نامنی در جهان نامید" اقدمات این کشور چون برنامه موشکی تهران و حمایت این کشور از گروه هایی چون حزب‌الله را زمینه‌ساز تهدیدهای جدی از سوی ایران خواند.
رئیس‌جمهور آمریکا با تکرار انتقادهای خود از توافق هسته‌ای ایران به کنفرانس خبری هفته گذشته بنیامین نتانیاهو، اشاره کرد که طی آن نخست‌وزیر اسرائیل مدعی دستیابی به دهها هزار سند محرمانه درباره "دروغ‌گویی" ایران در برنامه هسته‌ای این کشور خبر داده بود. آقای ترامپ با اشاره به این ادعای آقای نتانیاهو ایران را "دروغ‌گو" خواند و گفت توافق هسته‌ای با این کشور قادر به شناسایی کامل اقدامات مخفیانه تهران نیست.
این درحالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها تعهد ایران به برجام را تایید کرده است.
او پس از اعلام تصمیمش درباره خروج از ایران سندی را در همین رابطه امضا کرد و در پاسخ به خبرنگاران گفت این تصمیم "آمریکا را بسیار امن‌تر از پیش خواهد کرد".
پوشش زنده واکنش‌ها به تصمیم خروج آمریکا از برجام را اینجا دنبال کنید:
ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد
بیانیه اتحادیه اروپا: اروپا در برجام باقی می‌ماند
دقایقی پس از تصمیم آقای ترامپ برای ترک برجام، اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای دوباره تاکید کرد که "برجام یک توافق چند جانبه است و نمی توان آن را به طور یک طرفه ترک و ملغی کرد".
در بیانیه اتحادیه اروپا آمده: "ما از تصمیم امروز آمریکا برای ترک برجام متاسفیم و چنانچه ایالات متحده نظرش را در این باره تغییر دهد، از آن استقبال خواهیم کرد."
در ادامه این بیانیه با توجه به امضای آن از سوی قدرت های جهانی و حمایت از آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد آمده: "تا زمانی که ایران به تعهداتش در این توافق پایبند بماند، چنانچه تاکنون چنین کرده، اتحادیه اروپا هم به برجام متعهد خواهد ماند.
بیانیه وزارت خارجه آمریکا
تنها دقایقی بعد از سخنان آقای ترامپ، وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه ای نسبت به خروج از برجام واکنش نشان داد و گفت: "حالا که از این توافق خارج شده‌ایم، ایالات متحده در سایه همکاری با متحدانش برای دستیابی به یک یافتن یک راه حل واقعی و دایمی برای مقابله با تهدید ایران خواهیم رفت."
واکنش روحانی: اگر برجام کاغذ پاره شود راه روشن است
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در واکنش به سخنان دونالد ترامپ گفته "من به سازمان انرژی اتمی، دستور دادم آمادگی لازم را برای اقدامات بعدی در صورت نیاز داشته باشند، تا در صورت مورد نیاز غنی سازی صنعتی را بدون محدودیت آغاز کنیم، تا اجرای این تصمیم چند هفته صبر می کنیم. با دوستان و متحدان که توافق برجام را امضا کرده و وفادار خواهند بود به رایزنی می پردازیم، همه چیز وابسته به منافع ماست. اگر برجام بخواهد کاغذی باشد بدون اینکه منافع ملت ایران را تضمین کند آن‌گاه راه روشنی پیش روی خود داریم."
او بلافاصله بعد از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نطقی تلویزیونی از ایرانیان خواست نگران تبعات اقتصادی تصمیم ترامپ نباشند.
آقای روحانی رئیس جمهور ایران می‌گوید که با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران فعلا از آن خارج نخواهد شد تا پیامدهای تصمیم آمریکا را ارزیابی کند.
روسیه: خروج آمریکا از برجام توهین به قواعد بین‌المللی بود
روسیه که یکی از اصلی‌ترین امضاکنندگان توافق هسته‌ای با ایران و از متحدان اصلی این کشور است در واکنشی تند به تصمیم دونالد ترامپ، اعلام کرده "خروج امریکا از برجام بی‌اعتنایی توهین‌آمیزی به قواعد بین‌المللی" است.
در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده: "آمریکا یک بار دیگر بر خلاف خواست و اراده دیگر کشورها گام برداشته" است.
کرملین ضمن محکوم کردن تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای خارج کردن کشورش از برجام گفته: "این تازه‌ترین گواه بر این است که آمریکا قابلیت مذاکره کردن را ندارد".
واکنش فرانسه
امانوئل مکرون تنها لحظاتی پس از سخنان آقای ترامپ در توییتر نوشت: "فرانسه، بریتانیا و آلمان از تصمیم آمریکا برای ترک برجام متاسفند". رئیس‌جمهور فرانسه که روابط صمیمانه‌ای با آقای ترامپ دارد در توییت خود نوشته "اکنون پروتکل الحاقی مورد تهدید قرار گرفته" است.
آقای ترامپ که حتی پیش از ورود به کاخ‌سفید از برجام به شدت انتقاد کرده و آن را "بدترین توافق" تاریخ کشورش نامیده بود، در حالی روز سه‌شنبه رسما تصمیمش در این باره را علنی کرد که متحدان اروپایی واشنگتن در یک ماه گذشته بارها برای ماندن آمریکا در این توافق تلاش کرده بودند.
آخرین تلاش برای منصرف کردن آقای ترامپ کمتر از ۲۴ ساعت پیش و از سوی بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا صورت گرفته بود که طی سفری دو روزه به واشنگتن سعی کرد در دیدار با مایک پنس، معاون رئیس جمهور، و جان بولتون، مشاور جدید امنیت ملی آقای ترامپ و مایک پومپئو، همتایش در وزارت خارجه آمریکا بر لزوم حفظ برجام تاکید کند.
پیش از وزیر خارجه بریتانیا، رهبران فرانسه و آلمان هم در سفرهای جداگانه به پایتخت آمریکا مستقیما با آقای ترامپ در این زمینه گفتگو کرده بودند.
اوباما: خروج از برجام پشت کردن به متحدان آمریکاست
باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا که توافق هسته‌ای با ایران در زمان او منعقد شد در بیانیه‌ای مفصل به تصمیم دونالد ترامپ واکنش نشان داده و آن را پشت کردن به نزدیک‌ترین متحدان آمریکا خوانده است.
آقای اوباما که بسیاری امضای او در پای برجام را یکی از انگیزه‌های اصلی آقای ترامپ برای ضدیت با آن می‌دانند، ساعتی پس از اعلام رسمی خروج آمریکا از این توافق در بیانیه‌ای نوشته: "در عرصه امنیت ملی، کمتر چیزی وجود دارد که از تهدید سلاح هسته‌ای برای آمریکا مهم‌تر تلقی شود."
او در پارگراف‌های جداگانه دلایل خود برای موثر بودن برجام را برشمرده و گفته:
- برجام فقط یک توافق دو جانبه میان دولت آمریکا و ایران نیست بلکه بعد از سالها تلاش برای کسب حمایت متحدانمان آن میان آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه، اتحادیه اروپا در یک طرف و ایران در سوی دیگر امضا شده
- برجام توانسته برنامه هسته‌ای ایران را به طور چشم‌گیری به عقب بازگرداند
- برجام بر اساس اطمینان تنظیم نشده و برای همین نظام جامعی برای نظارت بر ایران و تاسیسات آن در برجام لحاظ شده
- ایران به برجام متعهد بوده و این تنها مورد تایید دولت من نبود بلکه دیگر نهادهای اطلاعاتی دولت فعلی هم به آن اذعان کرده‌اند و آژانس انرژی اتمی هم آن را تایید کرده
- برجام تاریخ انقضا ندارد و لزومی نداشت که الان نگران سال‌های دور باشیم
- برجام هیچ‌گاه قصد حل تمام مشکلات آمریکا با ایران را نداشته است
باراک اوباما پس از طرح دلایل شش گانه خود برای اثربخشی برجام نوشته: "بر اساس این حقایق، تصمیم امروز برای ترک برجام آن هم بدون این که ایران آن را نقض کرده باشد، یک اشتباه است. بدون برجام، آمریکا در نهایت باید با دو گزینه روبرو شود؛ ایران هسته‌ای و یا جنگ در خاورمیانه."
"همه ما خطرات هسته‌ای شده ایران را می‌دانیم. این رژیم ایران که هم اکنون هم تهدیدی محسوب می‌شود بیشتر تحریک و تهییج خواهد شد. و دوستان ما در منطقه با خطر نابودی تهدید خواهد کرد و علاوه بر به تهدید امنیت ملی آمریکا، منطقه را در خطر به راه افتادن یک رقابت تسلیحاتی خطرناک فرو خواهد برد."
ظریف: ترامپ با شرایط بدتری حقوق ایران را خواهد پذیرفت
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که از معماران اصلی برجام بود در توییتر (رسانه مورد علاقه رئیس جمهور آمریکا) به تصمیم آقای ترامپ واکنش نشان داده و نوشته:
"در واکنش به تخلفات رئیس جمهور آمریکا و خروج غیرقانونی‌اش از توافق هسته‌ای، من به دستور رئیس‌جمهور روحانی تلاش‌های دیپلماتیکی را پیش خواهم برد تا بررسی کنیم آیا سایر شرکای برجام قادر هستند که منافع کامل این توافق را برای ایران تضمین کنند. پاسخ ما منوط به نتیجه این بررسی است."
آقای ظریف ساعتی پیش از سخنان آقای ترامپ هم در جمع مدیران و کارکنان گروه صنعتی مپنا گفت: "اگر ترامپ دست به اشتباه برهم زدن برجام به عنوان یک دستاورد جهانی بزند یقینا در شرایط بدتری مجبور خواهد شد حقوق مردم ایران را بپذیرد."
محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران امروز در جمع مدیران و کارکنان گروه صنعتی مپنا در آستانه اعلام تصمیم #ترامپ درباره برجام گفت: "اگر ترامپ دست به اشتباه برهم زدن برجام به عنوان یک دستاورد جهانی بزند یقینا در شرایط بدتری مجبور خواهد شد حقوق مردم ایران را بپذیرد."
در همین حال، نمایندگان مجلس ایران هم روز سه‌شنبه خواستار اتخاذ "پاسخی سخت" به تصمیم آمریکا شدند.
حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس پس از سخنان رئیس جمهوری آمریکا گفت: "با اقدام ترامپ، هیات نظارت بر اجرای برجام در کشور باید سریع تصمیم‌گیری کند و مجلس نیز هماهنگ با سایر ارکان نظام، تصمیم می گیرد."
به گزارش مهر، آقای نقوی حسینی افزوده: "جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود با همه دنیا منهای آمریکا و رژیم صهیونیستی که سلطه‌گری آنها همواره اثبات شده، تعامل داشته و این تعامل را ادامه خواهد داد و در خصوص وضعیت جدید نیز، برنامه مدونی دارد که با وحدت و انسجام همه ارکان نظام برنامه خود را اجرا خواهد کرد."
ایران آماده 'بدترین سناریوها'
در همین حال، حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه ایران هم امروز (سه‌شنبه) کشورش را "قدرت برتر در منطقه و یک متوازن‌کننده قدرت در جهان" خواند و گفت: "آمریکا هیچ برنامه و استراتژی‌ای برای جنگ ندارد اما ایران در دل تحولات منطقه به خوبی می‌تواند منافع خود را تامین کند."
"امروز ایران دست برتر را در معادلات دارد و دشمنان ما از جمله آمریکا، رژیم صهیونیستی و رژیم‌های دست نشانده آنها در منطقه بدانند که ملت ایران خود را برای خطرناکترین سناریوهای تهدید آماده کرده است."
در واکنشی دیگر، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران که از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده برجام بود می‌گوید: "ایران به دقت مواضع طرف‌های آمریکایی و اروپایی را تحت نظر داشته و تنها بر اساس مصالح کشور و منطبق با حقوق حقه مردم ایران تصمیم مقتضی را در واکنش به اقدامات آمریکا اتخاذ خواهد کرد."
به گزارش خبرگزاری ایرنا آقای عراقچی این اظهارات را امروز در نشست معاونان و مدیران سیاسی وزیران امور خارجه ایران و سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه در بروکسل بیان کرد.
مردم آمریکا: 'ایران برجام را نقض کرده اما باید در آن بمانیم'
تصمیم آقای ترامپ روز سه‌شنبه در حالی اعلام شد که به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان یک نظرسنجی تازه نشان داده ۶۳ درصد از مردم آمریکا معتقدند کشورشان باید در برجام بماند و ۲۹ درصد می‌گویند کشورشان باید از این توافق خارج شود.
به گزارش سی‌ان‌ان که از اصلی‌ترین رسانه‌های منتقد کاخ‌سفید است، بقیه شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی درباره این مسئله نظری نداده‌اند.
در این میان ۶۲ درصد گفته‌اند که ایران برجام را نقض کرده و تنها ۱۹ درصد معتقد به پایبندی ایران به برجام بوده‌اند.
روز سه‌شنبه و حتی پیش از سخنرانی آقای ترامپ در کاخ‌سفید بسیاری از ناظران مسایل آمریکا بخش مهمی از تحلیل‌های خود را متوجه پیامدهای احتمالی این تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا کردند و تلاش کردند درباره پیامدهای آن گمانه‌زنی کنند.
روزنامه واشنگتن‌پست پیش‌بینی کرد جزئیات اینکه وزارت دارایی آمریکا چگونه باید تحریم‌های جدید را اعلام کند به زودی مشخص نخواهد شد و به زمان نیاز دارد.
اگر چه بسیاری تصمیم آقای ترامپ برای خروج از برجام را حتمی می‌دانستند اما جزئیات استراتژی رئیس‌جمهور آمریکا برای مواجهه با ایران پس از فروپاشی برجام روشن نیست.
برای آشنایی بیشتر با گزینه‌های احتمالی "پسابرجام" از راهنمای قابل کلیک زیر استفاده کنید.
