د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ اقتصادي تړونونه اړیکې پراخوي

ګرځولې ده او پر همدې بنسټ غواړي چې د افغانستان له لارې سویلي آسیا ګوټ ګوټ ته راکړه او ورکړه ولري.

د افغانستان ولسمشر ښاغلي محمد اشرف غني د ۱۳۹۶ کال د چنګاښ په یوولسمه ترکمنستان ته د سفر پرمهال لدې فرصت څخه په ګټې اخیستنې سره، د همکاريو اته تړونونه او هوکړه لیکونه لاسلیک کړل.

چې دا هوکړه لیکونه لاندنیو برخو ته ځانګړي شوي ول:

۱ ـ  د غالیو د صنعت په برخه کې د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ تړون؛

۲ ـ د افغانستان او ترکمنستان د بهرنيو چارو وزارتونو ترمنځ په ۲۰۱۸ او ۲۰۱۹ کلونو کې د همکارۍ تړون؛

۳ ـ  له ترکمنستان څخه بادغیس او د جوزجان ولایت ځینو ولسواليو ته بریښنا لیږدولو هوکړه لیک؛

۴ـ  د جوزجان او مخدوم قلي پوهنتونونو ترمنځ د علمي همکاريو هوکړه لیک؛

۵ ـ   د افغانستان او ترکمنستان هېوادونو ترمنځ د وسپنې د نړیوالې لارې په تړاو چې د افغانستان له سرحده به تیريږي هوکړه لیک؛

۶ ـ د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوسپنې د لارې د جوړښت په طرزالعمل هوکړه چې د امام نظر او آقینه ترمنځ جوړيږي.

۷ ـ د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ په نړیوالو ترانسپورټي اړیکو هوکړه لیک؛

۸ ـ د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ د ګمرکي همکاريو په برخه کې تړون؛

ترکمنستان غواړي چې د سویلي آسیا هېوادونو د انرژۍ بازار تر لاسه کړي او افغانستان په خپل اقتصادي سیاست کې یو مهم نږدې هېواد بولي، ځکه د افغانستان له همکارۍ پرته نورې لارې د وخت له منځه وړونکې او هم ګرانې پریوځي.

افغانستان او ترکمنستان په حقیقت کې په نوي سیاسي لید لوري کې د سیمې په کچه له کډ اقتصادي لیده برخمن دی، توپیر یواځې دومره دی، چې ترکمنستان د یوې لارې په توګه غواړي له افغانستان تېر تر پاکستان، هند او نورو سویلي آسیایې هېوادونو پورې خپل د انرژۍ اوږدمهاله بازار جوړ کړي.

خو افغانستان بیا غوښتونکی دی چې د ترکمنستان او د منځنۍ آسیا د اقتصادي سرچینو څخه په ګټې اخیستو په سیاسي برخه کې ځان له وابستګۍ را بهر او په حقیقت کې افغانستان دګاونډيو هېوادونو د اقتصادي او سوداګریزې اړتیا په توګه مطرح کړي.

بل لوري ته دا چې افغانستان هم د منځنۍ اسیا هېوادونو سره د ښو اړیکو په لرلو سره ځان نړیوالو بازارونو او سمندري لارو ته رسول غواړي چې په دې سره په وچه کې له راګیر حالت څخه د ژغورنې یو هیله یې بشپړه شي.

دا سمه ده چې ترکمنستان د منځنۍ آسیا د هېوادونو په منځ کې د انرژۍ او نفتي موادو پلازمینه ده، خو د ترکمنستان لپاره تر ټولو مهم بازار سویلي آسیا ده، چې په تګ کې افغانستان ته ډيره اړتیا لري.

 همدا ډول د دواړو هېوادونو ګټې یو پر بل پورې نغښتې دي چې د اړیکو پراختیا کولی شي د دې ګټو خونديتوب ته د عمل جامې ورکړي. په سیمه ایزه کچه د اقتصادي فرصتونو رامنځته کول او پرې د سیمې هېوادونو راټولیدل  د سیمې له تلپاتې سولې، ټیکاو او اقتصادي پرمختګ سره مرسته کوي، ځکه ټول هېوادونه بیا هڅه کوي چې د کډو ګټو هېوادونو په سوله او ثبات کې خپلې ګټې ولټوي.

حمیدالله فیضي

http://investinafghanistan.af/why-invest-in-afghanistan_ps/

سرچینه: په ترکمنستان کې د افغانستان د سفارت خبرپاڼه

بي‌بي‌سي/ کابل د ۱۳۹۶ کال د چنګاښ ۱۲

سرچینه: آزادي راډیو ۱۲/۴/۱۳۹۶