ساینسپوهانو د ګوزڼ یا پولیو ضد داسې نوی واکسین جوړ کړی چې تر پخواني به یې اغېزمنتیا ډېره وي. دا واکسین د بریتانوي او امریکايي ساینسپوهانو لخوا جوړ شوی او وايي تمه لري د نړۍ په یوازې دوو هېوادونو، افغانستان او پاکستان کې ګوزڼ ناروغي بېخي ختمه کړي.

ساینسپوهانو نوی واکسین ته داسې خاصیت ورکړی چې د پولیو ویروس پرېنږدي لا خطرناک شي او انسان فلج کړي.

دغه واکسین چې د اوسني ګوزڼ واکسین په شان د څاڅکو په ډول تطبیقېږي، کمزوري کړای شوي پولیو مکروبونه لري، او د جینیتکي بیاجوړونې په مرسته مکروب مهار کوي او په کمزوري حالت کې یې ساتي.

ګوزڼ یا پولیو د انسان عصبي سیستم ته ځان رسوي او د فلج کېدو لامل ګرځي. له ۱۹۸۰ کلونو راپدېخوا ۹۹ سلنه ښه والی راغلی او شل میلیونه داسې خلک چې نن به فلج ول، د واکسین له برکته روغ رمټ ګرځي.

له دې پرمختګ سره یوه اندېښنه دا ده چې دغه واکسین د هغو هېوادونو ټولو سیمو ته چې په کې ماشومان په ګوزڼ اخته دي او پاتې کوچنیانو باید واکسین شي څنګه ورسول شي.

ځکه اوس یوازې افغانستان او پاکستان د نړۍ هغو هېوادونو کې دي، چې دغه ناروغي پکې شته او د ناامنۍ ترڅنګ واکسین ته زړه نه ښه کول یې مهم لاملونه بلل کېږي.

 

یو سړی له هغه وروسته د ساه اخیستو لپاره په اړوند ماشین کې ساتل کېده چې د سینې عضلات یې پولیو اغیژمن کړل.

په افغانستان کې او پاکستان کې هرکال د ګوزڼ ضد واکسین کمپاینون ترسره کېږي خو دا ډاډ نشته چې ټول ماشومان دې واکسین شي.

د ماشومانو ګوزڼ داسې ناروغي ده، چې درملنه نه لري او د ملګرو ملتونو روغتیا برخې یې له منځه وړلو لپاره له ۱۹۸۸ راهیسې هڅې کوي.

د ۲۰۲۱ کال په مارچ کې د روغتیا نړیوال سازمان د پولیو دویم ډول لپاره د ساینسپوهانو لخوا چمتو شوي واکسین ته په بېړنیز وضعیت کې د لاسرسي امکانات چمتو کړل.

له هغه راهیسې دا واکسین ۶۵۰ میلیونه ځله کارول شوي دي. اوس بیا په طبیعت نومي ژورنال کې ساینسپوهانو د لومړي او درېیم ډول پولیو لپاره د ثبات لرونکي واکسین تفصیل بیان کړی.

د نوي واکسین، چې د ارتقا له پړاوه تېر شوی، لومړنۍ انساني تجربه ترسره شوې او څېړونکي وايي، ترلاسه شويو معلوماتو ته چې لا هم ارزول کېږي، ډېرې هیلې راټوکېدلې.

 

نن د جون ۲۱مه، د یوګا د نړیوالې ورځې په توګه په نړۍ کې لمانځل کېږي. ملګرو ملتونو نهه کاله وړاندې دا ورځ د یوګا د نړیوالې ورځې په توګه ونوموله.

سږ کال یې نهم دی، چې د یوګا نړیواله ورځ لمانځل کېږي، په ملګرو ملتونو کې د هند دایمي استازې په دې هکله یوه غونډه هم بللې چې د دغه هېواد لومړی وزیر نریندرا مودي به یې مشري وکړي.

یوګا یو فزیکي، ذهني او رواني تمرین دی چې لومړی په هند کې کېده او له همدغه ځایه نورو سیمو او هېوادونو ته یې لار موندلې ده. اوس په ګڼو هېوادونو کې د یوګا ځانګړي مرکزونه شته او په ځینو ځایونو کې د ښوونځیو د نصاب برخه ده.

یوګا د سانسکرت ژبې ټکی دی چې مانا یې یو ځای یا یوموټي کېدل دي. دا چې د یوګا پر مهال بدني او ذهني تمرکز یو کېږي، نو ځکه دا نوم ورته غوره شوی دی.

د ملګرو ملتونو ۱۷۵ غړو هېوادونو د دې ورځې لپاره رایه ورکړې وه.

اوس مهال په ټوله نړۍ کې یوګا په ګڼ شمېر کې مینه وال لري او په بېلا بېلو بڼو ترسره کېږي.

د یوګا ډولونه او ګټې

 

د یوګا افغانه ښوونکې پریسا رحمتي یې د بڼو په اړه وايي:

"یوګا شپږ څانګې لري او هر څانګه یې د یوه ځانګړي تمرکز ښوونه کوي چې له بل سره توپیر لري. ښه ده چې یو څوک د یوګا ښوونکی یا ښوونکې ولري چې په مرسته یې هغه بڼه چې له ذهني او جسمي پلوه ورته اړتیا لري، انتخاب او وکړي. په افغانستان کې ډېر لږ خلک د یوګا له دوو بڼو سره اشنايي لري، له نورو بڼو سره یې افغانان اشنا نه دي. اتار، راجا، باکتي، جانانا، تانتفرا او کرما د یوګا شپږ څانګې دي."

د یوګا د نړیوالې ورځې د لمانځنې موخه دا ده چې د یوګا ګټوته د خلکو پام واړول شي.

د هند لومړی وزیر نریندرا مودي چې د یوګا د ورځې وړاندیز یې ملګرو ملتونو ته کړی و وايي، یوګا د هندي لرغونې دود یوه مهمه ډالۍ ده ځکه چې یوګا روغتیا ته ډېره ګټه رسوي.

 

د یوګا د ګټو په اړه اغلې رحمتي وايي، چې د بدن ټول غړي او عضلې په حرکت راولي.

"یوګا ډېرې ګټې لري، د یوګا هره بڼه چې غوره کوئ د بدن غړي ورسره په حرکت راځي، د یوګا بېلا بېل حرکتونه ستاسو بدن تحریکوي او دا تحریک ستاسو د بدن ټول غړي فعالوي، په بدن کې هر څه، هډوکي، عضلات او بندونه ټول په حرکت راولي. نو په ټوله کې یوګا بدن او روغتیا ته ډېرې ګټې لري."

په لندن کې میشته افغانه مریم، چې په منظم ټول د یوګا ټولکیو ته ځي وايي د یوګا له پیلولو وروسته یې هغه ستونزې له منځه تللي چې دا به ترې ځورېده.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي فریکي فعالیت نه کول په نړۍ کې د مړینو له لسو لاملونو یو دی او د زړه ، شکرې او آن سرطان په څير د غیر ساري ناروغیو یو مهم لامل بلل کېږي.

یاد سازمان هم له غړو هېوادونو غوښتي چې خپل وګړي فزیکي فعالیت او په دې لړ کې یوګا ته وهڅوي چې ورسره په ناروغیو د اخته کېدو خطر پام وړ کمېږي.

 

 

ظفرخان"اهتمام“ ۔ دمخکینیوخبرو(پیشګفتار)په ځای:

۔ دمخکینیوخبرو(پیشګفتار)په ځای: هرڅه بیشکه دالله ج په وس کې دی خو دادې طب دعلم څېړنې هم دالله ج په مرسته اوکرم شوي ،یوې ایرانۍ اروپا میشتې ډاکټرې جهان آرا سعیدیان چې پلار او میړه یې هم دهمدې رشتې متخصیصین ؤپه ګډه دغه لاندې څېړنه کړې ،داوایی نه یې غوښتل چې اولاد یې وشي خوشوی ؤهیله یې وه چې معلوم کړي ولې ځینې کسان تل جلکۍ یا همیشه هلکان زېږوي


اقتباس از منابع انگلیسی

زکام (عربی اِ) فارسی سرماخوردگی به انگلیسی common cold و به نامهای نازوفارنژیت (nasopharyngitis)، رینوفارنژیت(rhinopharyngitis) و زکام حاد (acute coryza) نیز

زیاتې مقالې …