از اثر تاريخی اتنو- لنگویستيک تباری ـ زبانی پوهاند م . زيار
برگردان از پشتو به پارسی دری: س . سېلنی
پاره ۲۹
قفقاز، کوکاس، انگلیس
ی Caucasia، لاتين و يونانی Caucasus
یکی از جمهوری های خود مختار جنوب غربی روسیه بوده (یادداشت ضمنی : با تشکیل اتحاد جماهیر شوروی ، این سرزمینها به صورت جمهوریهای شوروی درآمد. پس از فروپاشی آن ، چهار کشور فدراتیف روسیه ، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان بر این ناحیه حکومت می کنند . ) که شرق آن بحیره کسپین و به طرف غرب آن بحیره سیاه موقعیت دارد .بر اساس سلسله کوه های قفقاز این ساحه را به شمال و ماورای جنوب آن تقسیم کرده است . حد اکثر ارتفاع کوه های آن به ٢٧٠٠ متر و بلندترین قلٌه آن "البرز" به ٥٦٤٢ متر می رسد . قفقاز یکی از کثیرالقومی ترین سرزمین های جهان به شمار می آید ، که بیشتر از ٥٠ قوم و تبار گونه گونه را در بر می گیرد. (کولينز ډیکشنری برگه ٢٥١ ).
قفقاز به معنای کوکاس Caucas يا کوسکاس " کوه کاس " می باشد و کاس حالت دیگرگونه و معکوس ساک بوده و همان تبار آریانی هست که کوه و سرزمینی بر آن بستگی دارد ، به عبارت دیگر به کاس نامگذاری شده هست ، مانند کاسپين، کاشغر، کاشمير، کسې غر.(کوه کسی ).. هم اکنون در کوکاس بیشتر از ۳۰۰هزار اوسیتيان زندگی دارند که چون پشتون ها ، به مثابه یکی از قومان ساکی یا سکه در این کتاب زیر پژوهش قرار گرفته اند .
( افزون بر این کتاب ؛ اثر کاظم جاجرمی ص ٤٦٥ ، معين ج ٦ ص ١٤٧٤).
ترکيب کوکاس ، در اصل جلد اول ساکی *Kαufaka- به گونه روشن مبرهن و نمایان هست که بر بنیاد ختن—ساکی kuvaa- دوباره بازسازی شده هست.
پارسی <kaufa-باستان میانگین يا پهلوی <kōf پارسی معاصر kōh، اوستا kaofa- ، پشت سر کوه ، کوژ (کوپ) ، گوژ یا کوهان، سغدی qwp’n، ليتاوی kaupas "خانه – اتاق ، ذخیره گا " المانی Haufen (خانه – اتاق ، ذخیره گاه)، انگليسی heap و غیره ، که کوپ (گوژ)، کوهان (کوهان شتر ) در یک تسلسل با زبان پشتو مشابه وهمخوانی دارد.
.(براندنشتاين، برگه ١٣٠).
دلچسپ تر این که یکی از نژاد های سه گانه جهان ، هندواروپایی و سامی نیز در آن قرار دارند
، قفقازيان Caucasoid یا نژاد سپيد پوست ذکر شده اند و دو گروه دیکر بشری جهان Mongoloid يا نژاد زرد و Negroid يا نژاد سیاه ذکر شده اند . (Collins)