د موضوع تخلیق یا موضوع آفریني

،او پر له پسي به لوست کوي ، خو هیڅ کله د مضمون ، شعر یا ادبی پارچو د وئیلو توان نه لري ،او د موضوع آفرینۍ استعداد هم ورسره نه وي ،یعني یوه نوي سوژه نه شي پیدا کولای ،چې په هغه څه ولیکي ،لیکن ځینو کې دا استعداد وي ،چې په لږه ناسته پاسته کې ،ډیري سوژي برابروي ،یعني ځیني داسي خلک وي ،چې د یو غوغا او شر و شور نه ډکي کوڅې څخه هیڅ هم نه شي ایستلای ،خو ځیني د یو آرامه کوڅې څخه هم ډیر موضوعات او سوژې د لیکلو د پاره تیاروي ،یعني ژور نظرتند فهم او ژر جزبونکی دماغ ورسره وي ،د نوي موضوع د لیکلو د پاره نه یواځې د پوهی خاوندانو ،بلکه د عوامو یا نالوستي خلکو د خبرو اترو او قیصو د لارې هم انسان کولای شي ،ډیري نوي سوژې یا مطالب د لیکلو د پاره تر لاسه کړي ،چې دا په تحرک او ګرځیدنه کیږي . خوشی په خوشی په یواځي ناستې سوژه د انسان مخې ته نه راځي ،پراخه نظر او دلټون سترګې غواړي ،چې سړی باید د موضوع آفرینۍ د پاره هرې خواته په پراخه نظر او د لټون په سترګو، په اړخونوخپل تیز بینه نظر واچوي ،تیز بیني هم یو بل اړخ د موضوع آفرینۍ د پاره دی ،چې تیز بین انسان په یو زغلنده نظر یو مطلب د لیکلوذهن ته وسپاري ،او په هغه مطلب ډیر ژر یو څه ولیکي ،پرخ نظری هم همداسي د موضوع آفرینۍ په لاس ته راوړنه کې ،ډیر رول لري ،ولي چې په ړندو سترګو او په کاڼه غوږونو تحقیق نه کیږي ،تحقیق د لټون غړیدلي سترګي او روښانه زړه غواړي ،تعصب او لنډ نظري او یا لنډ فکري د ښه سوژې د برابرولو به لار کې لوی خنډ ګرځي ،د لیکلو او تحقیق په لاره کې آزاد مشرب او آزاد فکر ښه دی

سید عبیدالله نادر

تعصب  دومره تعصب څه په کار چي د انسان د بصیرت سترګي ړندی ، او د عبرت د اخیستو غوږونه کاڼه او ضمیر یي تګ تور کړي . تعصب د انسان د معنوی افکارو د ملکوتي سیر څخه مخنیوی کوی. او د اسرارو د کشف د کیفیت څخه انسان محروم ګرځوی . تعصب په عقل هم یرغل کوی . او لمړي هغه متعصب شخص ډیر کم عقل کوی ، ځکه ډیر متعصبین تل قوی استلال نه لري ، او د استدلال پا يي یي ضعیفی وي . او دا د دنیا د ابتدا نه تر ننه پوری په وضاحت سره ثابته شوی . د متعصبینو په ویناووکې هم هغه سیر چې انسان د معنویاتو خواته بوځي نه لیدل کیږي . د متعصب مجلس ډیر وچ ،کلک او بی روحه وي . خو د بصیرت د خاوندانو وینا ، او صحبت دماغونه روښانه کوی . او په تیارو ضمیرونو کې د بصیرت رڼا اچوي ، تعصب سړی ړوند او کوڼ کړي . انسان ، نه د زمانی د اشاراتو څخه څه اخیستلای شي ، او نه په خپلو سترګو د انتباه او عبرت د پاره ټکي راټولولای شي . خو د بصیرت او معرفت خاوندان په خپلو تیزبینو سترګو ډیر باریکه نکتو او ټکو ته پام اوړي ، تعصب د تحقیق سترګو ته پردې اچوي خدای دي مونږه د بی ځایه تعصبه څخه لیري کړي ، کوښښ وکړئ ، چی د یو آزاد او خپلواک مشرب خاوندان اوسئ .