در رثاى پير خردمند ، استاد فرزانه و خرد گستر زنده یاد پوهاند دوکتور غلام سخی مصوون
موسس انجمن حقوقدانان افغان در اروپا
مرد كهن كه در بيشتر از هشت دهه اگاهانه حب الوطن من الايمان نصب العين راه و رسم زندگى پر افتخار او بود و به زادگاه ، وطن و مردمش عشق ميورزيد ، در تلاطم امواج روزگار و زمانيكه زادگاه او ، شهر كابل بخاطرتحقق پلان و آرمان يكى از خبيث ترين دشمنان افغانستان بايد ميسوخت و به تل خاك مبدل ميگرديد ، بالاجبار و بعد از تحمل مصايب عديده راهى ديار غربت ميگردد و بيشتر از دو دهه اخير عمر پر بار خود را در جلای وطن و با نام و خاطرات وطن سپرى و سرانجام بروز ( ٢٦ ) جنورى سال پار به عمر نودو شش سالگى داعی اجل را لبيك و به جاودانگى ميرسد و در ديار غربت در شهر فرايبورگ جرمنى رخ در نقاب كشيد و ما امروز با اندوه فراوان در سالروز وفات شخصيت بى بديل و از غنايم روزگار ، زنده ياد پوهاند داكتر غلام سخى مصوون استاد فرزانه و پر فضيلت ما ، يادشان را گرامى ميداريم و از شخصيت والاى شان تبجيل مينماييم .
فرزانگى و فضيلت علو مقام انسانى است و عروج به اين مرتبت ، مستلزم رياضت است در تمام عمر ، كه انسان هاى متعهد به انسانيت و انسان محور همانند استاد گران ارج دوکتور مصوون بخاطر " دولت جاويد " ، زندگى را با نيكى ، نيكنامى ، صفا ، وفا و محبت سپرى و بدان نايل ميگردند :
دولت جاويد يافت هركه نيكو نام زيست
كز عقبش ذكر خير زنده كند نام را
زنده ياد پوهاند استاد مصوون از بزرگترين شخصيت هاى ورجاوند علمى و ملى افغانستان و شخصيت پروجاهت حقوقى بين المللى ، يكى از پاسداران سترگ علم و معرفت ، دانش و خرد و ترقی و تمدن و از علم برداران نور و روشنایی ، " پیر خرد " و معرفت ، یكی از معماران معارف و تحصیلات عالی ، استاد سابقه دار و رئیس اسبق فاکولته حقوق و علوم سیاسی پوهنتون كابل كه در بیشتر از نیم قرن چند نسل از محصلان را آموزش داده و شاگردان شان در ارگانهای حراست حقوق ، قوه قضائیه ، لوی سارنوالی ، وزارت عدلیه ، وزارت امور خارجه و سایر اورگانها مصدر خدمات شایسته بوطن گردیده و تا سطح قاضی القضات ، لوی څارنوال و ریاست دولت مسئولیت داشته اند ، يك ضايعه بزرگ ملى جبران نا پذير ميباشد .
استاد مصوون بزرگوار از مفاخر علمی افغانستان و شخصیت أكادمیك با وجاهت بود كه در مجامع علمی اروپا نیز مورد حرمت قرار دارد و شش دهه قبل از یونورستی هامبورگ دوكتورای خود را در رشته حقوق بین الدول اخذ و دوره های كسب تخصص را در كشور های امریكا و جرمنی سپری و در دها كنفرانس های علمی در سطح ملی و بین المللی اشتراك داشته اند .
در صد سال اخیر و با انفاذ نخستین قانون اساسی افغانستان ( 1924 م ) كه ساختن دولت ملی و قانون سالار مطرح است و جدل تاریخی سنت و تجدد بعد از شمس النهار بر مبنای اهداف مشروطه خواهان در وجود قانونگرایان و حاكمیت قانون و دشمنان ان تداوم میابد و از زنده یاد عبد الواسع قندهاری مؤلف " تمسك القضات الامانیه " بحیث پدر قانون و تقنین یاد مینماییم ، در بعد از جنگ دوم جهانی و انفاذ منشور ملل متحد و میثاقهای بین المللی كه حقوق بین المللی مدرن در افغانستان مطرح میگردد ، در جمع سایربزرگان ، جايگاه و مقام معنوى پوهاند داكتر مصوون بمثابه یكی از پدران حقوق معاصر در افغانستان ميباشد كه در نضج گیری مفهوم قانون و تسجیل ارزشهای قبول شده حقوق بین المللی در حقوق ملی و قوام یافتن حاكمیت قانون سهم ارزنده ایفا نموده اند.
استاد بزرگوار در تدوین لوایح ، مقررات و قوانین زیاد سهیم و در جمع أهل خبره عضویت كمیته تسوید پنجمین قانون اساسی را در دومین جمهوریت افغانستان داشته اند و در مطابقت متن قانون اساسی با معیار های حقوق بین المللی و انعكاس میثاقهای جهانی در مواد آن نقش ارزنده را ایفا نموده و اثار و كتابهاى ارزشمند ميراث معنوى شانرا تشكيل ميدهد .
پوهاند داكتر مصوون شخصیت بزرگ ملی ، مستقل و غیر وابسته به احزاب سیاسی و از خادمان صادق وطن كه حتی در دوران تقاعد نیز از خدمت بمردم و مسلك و انتقال تجارب به جوانان دورنبود و در سال ( ١٩٨٦م ) با اشتراك مساعی شاگردان و أهل حقوق انجمن حقوقدانان افغانستان را در کشور تأسیس و در اولین كنگره آن بحیث رئیس آن انتخاب گردید و در جلای وطن و غربت نیز بخاطر وضع ناهنجارافغانستان و افغانان ناقرار و در دفاع از حق و حقوق افغان و بلند نگهداشتن صدای دفاع از داعیه افغانستان یكدهه قبل با تشویق شاگردان و همسلكان، انجمن حقوقدانان افغان در اروپا را در شهر هامبورگ ایجاد و در سمت اولین رئیس ان انتخاب گردید و تا اخير عمر بمثابه رئیس افتخاری بركت شاگردان بود و همت عالی این " پیر خرد " جوانان را در رسیدن به منزل مقصود الهام بخش بود و نام و خاطرات شان براى هميشه رهنماى شاگردان میباشد .
استاد بزرگوار ما شخصیت عالی و محبوب القلوب شاگردان و دوستان و با صفات عالی انسانی ، مهربانی و مروت حیثیت پدر معنوی را دارد كه سراسر زندگی ، كار ، صداقت و خرد او نمونه ذیقیمت است كه همچون برلیان ناب سزاوار حرمت حق شناسان و قدرشناسان قرار خواهد داشت .
روانشان شاد ، ياد و خاطرات شان گرامى و نام سترگش جاودان باد !
با حرمت
شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا
ميرعبدالواحد سادات رئيس انجمن