محمدبشیر یوسفزوی
جنګ، تروریزم او نشه یي توکي هغه درې شومې پدیدې دي چې خطرونه او زیانونه یې یوازې تر افغانستان پورې محدود نه دي، بلکې د ټولو هیوادونو او ولسونو د ژوند پر وړاندې خطر او تهدید بلل کېږي. نوموړي د شانګهای همکاریو سازمان په غونډه کې چې په پلازمېنه بیشکیک کې جوړه شوې وه د چهارشنبې په ورځ وویل: " مخدره مواد، تروریزم او جنګ د شانګهای د همکاریو سازمان غړیو او ناظرو هېوادونو امنیت او هوساینه ګواښي.
په فراه ولایت کې په وروستیو عملیاتو کې زموږ امنیتي ځواکونو د مخدره توکو ۵۳ لابراتوارونه چې د مخدره توکو قاچاق وړونکو ته یې کابو یو میلیارد امریکایي ډالر زیان واړاوه، له منځه یووړل. هغه څه چې په وروستیو کې لېدل شوي، د اپیمو او هیروینو د تولید تر څنګ د میتمفیتامین (methamphetamine) تولید هم ترویج شوی. په سیمه او نړۍ کې ټول والدین باید په دې هکله اندېښنه ولري او هر هېواد باید د دغه ګواښ د دفعې لپاره مرسته او اقدام وکړي. "
له تېر ژمي راهیسې د ترهګرۍ پر ضد د اقداماتو ترڅنګ د نشه یي توکو د پروسس مرکزونو د ویجاړولو هڅې هم ګړندۍ شوېدي او موږ د دې شاهدان یوو چې افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو د هیواد په بېلابېلو سیمو کې د نشه یي توکو د پروسس مرکزونه په نښه کړي دي، ځکه چې له یوې خوا په خپله نشه یي توکي د ژوند لپاره تهدید دی او بل خطر یې دادی چې مافیایي او تروریستي ډلې د نشه یي توکو له لارې ترلاسه شوې پیسې په جنګ لګوي او د وګړو ژوند ته تهدید پېښوي. افغان دولت د ترهګرۍ پر ضد د مبارزې په برخه کې دې نتیجې ته رسېدلی دی چې د تروریستانو عایداتي منابع باید په نښه او له منځه یووړل شي او نشه یي توکي د دوی له عمده مالي منابعو څخه شمېرل کېږي.
ولسمشر غني د شانګهای همکاریو سازمان د غړونو هیوادونو مشرانو ته په خطاب کې وویل، "سره له دې چې د تروریزم پدیدې او ګواښ پر وړاندې اجماع وجود لري او موږ له تاسې ټولو سره په ګډه همکارۍ ستاسې د امنیتي ګواښونو د راټیټولو لپاره همکاري کوو، د دې اړتیا لیدل کیږي چې د ټولو د امنیت او هوساینې لپاره په یو ګډ نظر توافق ته ورسېږو. هغه څه چې اړتیا ورته لېدل کیږي، د ګواښونو پر وړاندې د حمایوي سیسټمونو او عواملو درک دی، چې پرته له شکه منځ مهاله او د امکان تر حده اوږدمهاله به وي. مونږ هیله لرو چې د ملګرو ملتونوخپله سټراټیژي په یوه پرېکړه لیک یا د عمل جامع پروګرام باندي اړوي تر څو موږ سیمه ییزه او نړیواله همکاري لا زیاته کړو."