د پاکستان ژمنې او د کابل تمې؛ آيا په پاکستان دا وار باور کيدلی شي؟

.

که څه هم د ارګ د خبرپاڼې له مخې ويل شوي چې پاکستاني پلاوي ژمنه کړې چې کاري ټیمونه به پر عملي او تطبیقي پلانونو کار وکړي؛ خو پوښتنه دا ده چې د پاکستان په ژمنو څومره باور کيدلی شي؟

آيا پاکستان اصلاح شوی او د افغانستان په اړه به خپل پخوانی دريځ بدل کړي؟

کابل ته د قمر جاويد باجوه په مشرۍ د لوړ پوړي پاکستاني پلاوي د راتګ په اړه دوه تحليلونه شتون لري.

لومړی: يو تحليل دا دی لکه څنګه چې د افغانستان او جنوبي اسیا لپاره د امریکا په نوې ستراتیژي اعلان شوې او په کې په زغرده ویل شوي چې باید د پاکستان په خاوره کې د تروریستانو پناهځایونه ختم شي؛ نو پاکستان د نړيوالو په ځانګړې توګه د امريکا تر سختو فشارونو لاندې دی نو پاکستان اړ دی څو د ترهګرۍ پر ضد په مبارزې د عملي اقدام په کولو سره ځان له فشارونو خلاص کړي.

همدارنګه تل ويل کيږي چې د پاکستان ملکي حکومت که هر څومره له افغانستان سره ښه نيت ولري خو که د استخباراتو او پوځ يې خوښه نه وي؛ په افغانستان کې د جګړې په اور اوبه نه شيندل کيږي. یعنې يو تحليل دا دی چې د افغانستان جګړه مستقيماً د پاکستان پوځ او استخبارات اداره کوي او څو چې دغه مراجع ونه غواړي په کابل کې اور نشي مړ کيدلی. دا ځل د پاکستاني سفر ته په دې هيله مندي زياته ده چې د پاکستان د مشر تر څنګ د استخباراتي ادارې مشر يې هم کابل ته راغلی دی. دا دې ښودنه کوي چې ګويا پاکستان په رښتيا هم د فشار احساس کړی دی او دا ځل به له انزوا څخه د خپل ځان د خلاصون په خاطر هم په خپلو ژمنو تر يوې کچې عمل کوي.

دويم: که څه هم دا لومړی ځل نه دی چې د کابل ـ اسلام آباد اړيکو د ترینګلتيا څخه وروسته پاکستاني پلاوی د کابل په دروازه ننوځي؛ بلکې له دې وړاندې په لسګونو پلاوي راغلي او کابل يې په خپلو تکراري ژمنو دوکه کړی دی. هر ځل چې د کابل ـ اسلام آباد اړيکې په ټپه دريدلي يا پاکستان ځان د نړيوالو تر فشار لاندې حس کړی دی؛ دغه هيواد له فشاره د خلاصون لپاره يا د کابل يا د امريکا او يا د بل هيواد په دروازه ننوتی څو له موجوه فشاره ځان خلاص کړي.

په ټوله کې ويلای شو چې پاکستان په سياسي لوبه کې ډير پياوړی دی او په هر رنګه حالاتو کې کولی شي چې د هر ډول فشار څخه د خلاصون لپاره لاس په کار شي. خو تر ټولو جالبه لا دا ده چې هر کله که د کابل او اسلام آباد تر منځ د اړيکو د بیرته رغولو او د افغانستان مسالې د حل لپاره پاکستاني پلاوي د کابل ميلمانه شوي دي؛ په افغانستان کې د جګړې د سړيدو (د ژمي) موسم وي. په دغه موسم کې د هوا د سړيدو له امله تر يوې کچې په روانه جګړه کې کموالی راځي او وسله وال طالبان پاکستان ته خپلو کورنيو ته ورځي.

نو په دغه موسم کې چې په طبيعي ډول په جګړه کې کموالی راځي نو پاکستاني چارواکي هم له دغه فرصته په ګټې اخيستنې له کابل سره د اړيکو د رغولو اقدام کوي او هڅه يې دا وي چې وښيې له دوی (پاکستان) سره د خبرو له امله دا دی جګړه هم ارامه شوه. اوس دا ځل چې په تازه کې قمر جاويد باجوه او رضوان اختر کابل ته راغلي نو يو تحليل هم همدا دی چې ګويا پاکستان به يو ځل بيا له افغان حکومت او امریکا سره د تير په څېر لوبه وکړي او له کابل سره د خبرو نتيجه به يې يواځې د پاکستان په ګټه وي. له کابل سره د اړیکو رغولو ګټه به پاکستان ته دا وي چې د امريکا له فشارونو به تر يوې کچې رابهر شي.

اوس که کابل ته د پاکستاني لوړ پوړي پلاوي سفر په هر ډول تحيل کوو نو اړينه دا ده چې کابل دې هوښيار اوسي او د پاکستان د هر ډول لوبې پر وړاندې دي سمدستي او جدي غبرګون وښيې. که دا ځل بيا هم پاکستان له افغانستان او امریکا سره د لوبې هڅه کوله نو سمدستي دې ورسره جدي چلند وشي.

لیکنه:خوشحال آصفي