بیماری های مرگبار تاریخ

بلکه توسط ویروس های شیوع یافته اند که در وجود دیگر زندجان ها مانند گاو و پرنده ها و خزندگان وجود دارد بدون اینکه به آنها آسیب برساند و از آنها به انسانها انتقال یافته است. دواهای مدرن و رعایت اصول حفظ الصحه به بشر کمک کرده تا بر بیماری‌های عفونی مرگبار کنترول پیدا کرده و توانسته اند برخی از آنها همچون آبله را ریشه کن کنند اما برخی از آنها همچنان با انسان است و اغلب قربانیان آنها از میان فقیرترین و آسیب ‌پذیرترین افراد هستند.

طاعون یونان در سال ۴۳۰ پیش از میلاد شیوع یافت. این طاعون به خصوص در آتن کشته‌های بسیاری بر جای گذاشت. پریکلس سیاستمدار مشهور به اثر این طاعون مرد، مورخان معتقدند همین طاعون باعث شد برخی آتنی‌ها به دین سنتی خود بازگشته، محافظه کارتر شده و افرادی از جمله سقراط را که آن‌ها معتقد بودند در مقابل دین رسمی آتن می‌ایستد، اعدام کنند.

طاعون مشهور به آنتونی یا جالینوس در سال ۱۶۵پس از میلاد به وقوع پیوست و در جنگ هون‌ها با روم این مرض به سربازان رومی سرایت کرد و از طریق این سربازان سرتاسر اروپا را گرفت. قدرت و کشندگی این بیماری به حدی بود که موجب مرگ امپراتور مشهور و فیلسوف مآب رومح مارکوس اورلیوس شد.

طاعون ژوستینین در امپراتوری بیزانس (روم شرقی) و امپراتوری ساسانی که در سال های ۵۴۱ یا ۵۴۲ پس از میلاد مسیح آغاز شد تا دو قرن ادامه یافت. این بیماری همه گیر در این مدت جان ۲۵ میلیون نفر را گرفت. طاعون ژوستینین که در زمان اوج شیوع خود روزانه جان پنج هزار نفر را می گرفت، جمعیت قارۀ اروپا را ظرف یکسال به نصف کاهش داد.
شیوع دوبارۀ طاعون که این بار به طاعون سیاه یا «مرگ سیاه» مشهور شد از سال ۱۳۳۴ میلادی آغاز شد. این بیماری همه گیر که در اروپا، آفریقا و آسیا شیوع یافت ۲۰۰ میلیون کشته بر جای گذاشت. طاعون سیاه ابتدا همانند ویروس جدید کرونا در شهر هوبی چین شیوع یافت. پس از شیوع این بیماری در شهر هوبی در سال ۱۳۳۴ به سرعت به شهر های دیگر چین سرایت کرد. تاتارها در سال ۱۳۴۶ میلادی طاعون سیاه را به اروپای شرقی منتقل کردند که ۶۰ درصد جمعیت اروپا به دلیل ابتلا به طاعون سیاه تلف شدند.

طاعون گاوی در قرن ۱۴ مرگبارترین بیماری همه گیر شده یا اپیدمیک در طول تاریخ انسانی ست. این بیماری در آسیای مرکزی شکل گرفته و در اواخر سال ۱۳۴۰ میلادی اروپا را درنوردید. تعداد کسانی که در طول شیوع این بیماری در سراسر جهان جان خود را از دست دادند حدود ۷۵ میلیون نفر برآورد شده است. برخی معتقدند تنها ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر از این قربانیان از مردم اروپا بودند. با این حال، طاعون سیاه بین یک سوم تا دو سوم از جمعیت اروپا را به کام مرگ فرستاد و شهر‌های میلان و پاریس از سکنه خالی شد.

طاعون‌های قرن ۱۷ در لندن انگلیس و فرانسه نیز ازجمله بیماری‌هایی بودند که باعث مرگ انسانهای زیادی شد. با کشف درمان طاعون در پایان سال‌های قرن ۱۹ این بیماری کشنده عملا از صفحه زندگی بشر خارج شد، اما جدال بشر و بیماری هرگز به پایان نمی‌رسد.

بیماری آنفلوانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ میلادی پس از پایان جنگ جهانی اول آغاز شد. از این بیماری به عنوان یکی از مرگبارترین بیماری‌های همه گیر تاریخ یاد می شود. آنفلوانزای اسپانیایی در آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و حتی قطب شمال و برخی جزایر دور افتادۀ اقیانوس آرام فراگیر شد. بیش از نیم میلیارد نفر به آنفلوانزای اسپانیایی مبتلا شدند که از این تعداد ۵۰ میلیون نفر جان خود را از دست دادند. شیوع این بیماری همه گیر تا دسامبر سال ۱۹۲۰ ادامه یافت.
بیماری آنفلوانزای آسیایی نوعی از آنفولوانزای پرندگان که در سال ۱۹۵۶ میلادی آغاز شد در چین، سنگاپور، هانگ کانگ و آمریکا جان دو میلیون نفر را گرفت. نزدیک به ۷۰ هزار نفر از قربانیان آمریکایی بودند. اغلب قربانیان افراد مسن بودند.

بیماری ایدز که در جهل سال گذشته به مرحلۀ همه‌گیری جهانی وارد شده است تا کنون سبب مرگ ۳۲ میلیون نفر در سراسر جهان شده است. ویروس HIV «اچ آی وی» به عنوان ویروسی که عامل بیماری ایدز است اولین بار در سال ۱۹۷۶ در جمهوری دموکراتیک کانگو مشاهده شد. شیوع این ویروس از سال ۱۹۸۱ تاکنون جان ۳۶ میلیون نفر را گرفته است. دوره اوج ابتلا به «اچ آی وی» در بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ بود. در سال ۲۰۱۸ حدود ۷۷۰ هزار نفر به دلیل ابتلا به ایدز جان خود را از دست دادند. پیشرفت های طبی باعث شده که امید به زندگی مبتلایان به این ویروس اکنون با مصرف دوا به اندازه افراد عادی است.

آبله بیماری واگیر در قرن هجدهم باعث مرگ ۶۰ میلیون نفر در اروپا شده که در این میان پنج پادشاه اروپایی نیز قرار داشتند. بیش از ۳۰ درصد افرادی که به این بیماری دچار شده بودند، از جمله ۸۰ درصد از کودکان زیر ۵ سال، جان خود را از دست دادند و بیش از یک سوم بازماندگان نیز کور شدند. تا به امروز آبله تنها بیماری واگیری است که به طور کامل ریشه کن شده است.

ملاریا یک بیماری همه گیر است که توسط یک پارازیت تک سلولی ایجاد شده و توسط نوعی پشه منتقل می‌شود. این بیماری در مناطق استوایی و مرطوب مانند آمازون، جنوب آسیا و مرکز آفریقا بسیار شایع است و به خصوص خانواده‌های فقیر و ضعیف را به شدت دچار مشکل میکند. طبق آخرین تحقیقات و آمار، هر سال این بیماری ۵۱۵ میلیون نفر را مبتلا کرده و از ۱ تا ۳ میلیون نفر که بیشتر آن‌ها کودکان ساکن آفریقای اطراف صحرا هستند جان خود را از دست می‌دهند.

ویروس ابولا برای اولین بار در سال ۱۹۷۶ در سودان و زئیر پیدا شد و به سرعت گسترش یافت. این بیماری منشأ حیوانی داشته و جمعیت گوریل‌های آفریقای مرکزی را به شدت کاهش داد. احتمال مرگ در صورت ابتلا به این بیماری بسیار بالا و بین ۸۰ تا ۹۰ درصد است و فرد پس از مدتی به دلیل افزایش غیر قابل تحمل فشار خون یا از کار افتادن ارگان‌های بدن جان خود را از دست خواهد داد. طبق آمار، این بیماری از سال ۲۰۰۰ تا کنون باعث مرگ ۱۶۰ هزار انسان شده است.

وَبا یک عفونت در رودۀ باریک است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی ناپخته وارد بدن می‌شود. سبزی‌هایی که در مزرعه
با کود انسانی تغذیه می‌شوند دارای بیشترین آلودگی هستند، وبا در طول تاریخ هفت بار همه‌گیری جهان ‌گستر داشته ‌است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه ‌گیر شد، اما امروز این بیماری هنوز هم در بین جوامع فقیر تلفات می‌دهد. طبق آمار سازمان صحت جهانی از سال ۱۹۹۱ تا کنون، این بیماری موجب مرگ حدود ۱۲ هزار انسان شده است.

فلج اطفال یک بیماری عفونی حاد است که از شخصی به شخص دیگر و از طریق بزاق دهان و مدفوع منتقل می‌شود. در زبان لاتین این بیماری را «poliomyelitis» می‌نامند که در واقع ترکیبی از واژه یونانی «polio» به معنای «خاکستری» و واژه‌ی «myelon» به معنای «ستون فقرات» و پسوند «itis» به معنای «التهاب و عفونت» است.
اگر چه ۹۰ درصد موارد ابتلا به بیماری فلج اطفال قابل تشخیص نیست، اما افرادی که عامل این بیماری را در بدن خود دارند می‌توانند نشانه‌های خاصی از خود بروز دهند که نشان می‌دهد ویروس فلج اطفال وارد جریان خون آن‌ها شده است. فلج اطفال از سال ۱۹۱۶ تا کنون موجب مرگ ۱۰ هزار نفر شده است.

سندرم حاد تنفسی یا سارس که از طریق خفاش منتقل میشود در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ عالم گیر شد و بیش از ۷۵۰ نفر را در سراسر جهان بکام مرگ فرو برد.

جذام یک بیماری مزمن و مسری از باکتریومی به نام مایکوباکتریوم لپرا ناشی می‌شود. جذام بر پوست، عصب پیرامونی، دستگاه تنفسی و چشم‌ها اثر می‌گذارد و در صورتیکه درمان نشود ضعف ماهیچه‌ها و آسیب دائمی اعصاب را به دنبال دارد. افراد مبتلا به جذام برای جلوگیری از شیوع بیماری قرنطین می شوند.

آنفلوانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ از مکسیکو آغاز شد و تا پایان سال ۲۰۱۰ ادامه یافت. نتیجه تحقیق دانشمندان که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد نشان می دهد که بین ۱۱ تا ۲۱ درصد جمعیت جهان به این ویروس مبتلا شدند. کارشناسان سازمان جهانی صحت بر این باور هستند که حدود ۲۸۴ هزار و ۵۰۰ نفر از مبتلایان در سطح جهان جان خود را از دست دادند.

بیماری هاری همچنان عامل کشنده‌ در بسیاری مناطق جهان است. طبق اعلام سازمان جهانی صحت هر سال در کشورهای آفریقایی و آسیایی ده‌ها هزار نفر به اثر این بیماری می میرند.

ویروس بیماری ماربورگ اولین بار در سال ۱۹۶۷ در آلمان شناسایی شد و همچون ابولا از طریق ترشحات بدن بین افراد منتقل می‌شود.

تب دنگی بیماری است که یکی از چهار ویروس DENV۱، DENV۲، DENV۳ و DENV۴ عامل آن است و از طریق پشه بین افراد منتقل می‌شود. امکان سرایت این بیماری از فردی به فرد دیگر وجود ندارد و اغلب با علائمی مشابه با آنفلوآنزا ظاهر می‌شود. تب دنگی ویروس‌های منتقله از پشه که تب دنگی تنها یکی از آنهاست در سال مرگ ۵۰ هزار انسان را در سراسر جهان رقم می‌زنند.

تب زرد این بیماری نیز همچون تب دنگی از طریق پشه‌ها بین افراد منتقل می‌شود. در صورتیکه بیماری وارد مرحله دوم و سمی شود سیستم بدن از جمله کبد و کلیه‌ها زیر تاثیر آن قرار می‌گیرند. نیمی از بیماران پس از آنکه وارد مرحله سمی بیماری شوند در مدت هفت تا ۱۰ روز می میرند. برای ساکنان ۴۷ کشور آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و آفریقایی و افرادی که به این مناطق سفر میکنند واکسین کاملا موثری برای مقابله با این بیماری وجود دارد.

هانتا ویروس این بیماری از طریق جوندگان بخصوص موش به انسان منتقل می‌شود. همچنین در صورتیکه فرد در تماس با ترشحات بدن این حیوانات باشد به این بیماری مبتلا می‌شود. مواردی از ابتلا به این بیماری در آمریکا، کشورهای آسیایی و اروپایی و بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و جنوبی مشاهده شده که با علائمی همچون تب، ضعف و استفراغ همراه است و موجب خونریزی و نارسایی کلیوی می‌شود.
سرخک یکی از مسری‌ترین بیماری‌ها در میان تمامی بیماری‌های عفونی است که با ظاهر شدن جوش‌های سرخ رنگ روی پوست شناخته می‌شود. دیگر علائم این بیماری ویروسی با نشانه‌های سرماخوردگی‌های معمولی مشابه است. سرخک به اندازۀ مسری است که ۹۰ درصد افراد به راحتی و هنگام قرار گرفتن در کنار فرد مبتلا به آن آلوده می‌شوند. حالا افراد می‌توانند در برابر این بیماری واکسین شوند.
۹ اپریل ۲۰۲۰
عزیزی غزنوی
تورنتو کانادا