زُکام

شناخته میشود، بیماری واگیردار مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی ست که عمدتاً بینی را تحت تأثیر قرار مید‌هد، (ریزش و گرم و سرد) نیز اصطلاحاتی ست که به این مفهوم کاربرد دارد، سرماخوردگی معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز می شو‌د و با علائمی چون سرفه، گلودرد، آبریزی بینی و تب ادامه می‌یابد و معمولاً هفت تا ده روز بعد برطرف می‌ شود و برخی علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد.
بیش از ۲۰۰ گونه ویروس عامل سرماخوردگی وجود دارد، با این حال راینو ویروس‌ها (که خود بیش از ۹۹ گونۀ مختلف شناخته‌شده هستند) متداول‌ترین عامل این بیماری هستند، ویروس‌های عامل بیما ری میتوانند تا مدت زمان طولانی (برای راینو ویروس تا بیش از ۱۸ ساعت) در محیط فعال بمانند و ممکن است از دست به چشم و بینی که محل عفونت هستند، منتقل شوند، ویروس از طریق عطسه، سرفه و تماس با افراد یا اشیاء آلوده قابل انتقال به بدن است، برخی معتقدند که در معرض سرما قرار گرفتن باعث سرماخوردگی می‌شود و همین باعث شده که این نام را برای بیماری انتخاب کنند که البته این مطلب به اثبات نرسیده و رد شده‌ است.
عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بر اساس قسمت‌هایی ازبدن که بیشتر دچارعفونت می‌شوند، دسته‌بندی میگر‌دند، که سرماخوردگی عمدتاً بینی، سینوس‌ها (سینوزیت) گلو (فارنژیت) و همچنین یک یا هر دو چشم را با التهاب ملتحمه تحت تأثیر قرار می د‌هد، علائم بیماری معمولاً به واکنش دستگاه ایمنی بدن بیشتر مرتبط هستند تا به بافت‌هایی که ویروس از بین ‌می برد، تشخیص بیماری سرماخوردگی از انفلو نزا بسیار مشکل و گاهی غیرممکن است، در آنفلونزا علائمی مانند سردرد، درد عضلات و تب شدت بیشتری دارند که البته درسرماخوردگی‌های شدید هم به همان شکل است، با هربار ابتلا به بیماری، بدن انسان پروتین مربوط به ویروس را تولید می‌کند تا در آینده دیگر به آن مبتلا نشود، اما از آنجا که بیش از دو صد گونه ویروس مختلف باعث سرماخوردگی می‌شوند، با هر بار ابتلا باید پروتین مختص آن ساخته شود و برای همین یک فرد در طول زندگی خود به‌طور متوسط ۵۰ بار (بزرگسالان دو تا پنج بار درسال و کودکان شش تا ده بار درسال) به سرما خورد گی مبتلا میشوند، همچنین به دلیل زیادی گونه های ویروس، ساختن واکسین
سرماخوردگی مشکل و غیرممکن است و هیچ دوایی برای این بیماری تاکنون به وجود نیامده است، اگرچه علائم بیماری را با دواهای تب‌بر (مانند استامینوفن) یا ضد آبریزش بینی (مانند آنتی‌هیستامین ) می‌توان کاهش داد، در بعضی موارد که احتمال ابتلا به یک بیماری باکتریایی (مانند برونشیت، سینه پهلو، سینوزیت و
عفونت گوش میانی) وجود دارد، از دواها برای درمان آن استفاده می‌شود، اما دوا ‌ها هیچ تأثیری بر روی ویروس سرماخوردگی ندارند، برخی معتقدند که ویتامین ث یا عسل می‌تواند باعث بهبودی علائم بیماری شود که به‌طور کامل به اثبات نرسیده‌است، به‌طور کلی پیشگیری از بیماری آسان است، زیرا ویروس عامل بیماری مدت زمان محدودی را زنده می‌ماند و با شست‌ و شوی دست‌ها که یکی از راه‌های مهم برای پیشگیری است، می‌توان آن را از بین برد و برخی شواهد استفاده از ماسک‌های بینی و دهان را نیز مؤثر می دانند.
سرما خوردگی واکسین ندارد، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری عبارتند از: شستن دست‌ها، لمس نکردن چشم‌ها، بینی یا دهان با دستان ناشسته، و دور ماندن از افراد بیمار، ماسک صورت هم می‌تواند برای پیشگیری از این بیماری مناسب باشد، درمانی برای سرما خوردگی وجود ندارد، ولی علایمش می‌تواند بهبود یابند، دواهای ضد التهاب غیر استروئیدی(NSAIDs) مثل ایبوپروفن می‌تواند به درد کمک کند نباید از انتی بیوتیک‌ها استفاده شود معمولاً بیماری خود به خود بین ۷ تا ۱۰ روز یا کمتر درمان می‌شود.
متداول ‌ترین علائم سرماخوردگی شامل سرفه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گلودرد است و علائم دیگر شامل درد عضلات، خستگی، سردرد، و بی‌اشتهایی گلودرد تقریباً در ۴۰٪ افراد و سرفه تقریباً در ۵۰٪ افراد بروز می‌کند، سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی معمولاً خشک و پشت سر هم هستند، تب در بزرگسالان غیرمعمول، اما در نوزادان و کودکان رایج است و ممکن است تب خفیفی تا ۳۸٫۹ درجه مشاهده شود، بعضی از ویروس‌هایی که موجب سرما خوردگی می‌شوند، ممکن است بدون علامت باشند، رنگ خلط سینه یا ترشحات بینی ممکن است بی‌ رنگ یا زرد یا سبز باشد و اینکه آیا عفونت ناشی از باکتریا بوده‌است یا ویروس را مشخص نمی‌کند.
سرماخوردگی معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز میشود و تا دو روز پس از آن ادامه دارد و باعلائم دیگر ازجمله آبریزی بینی و سرفه دنبال می شو‌د این علائم ۱۶ ساعت پس از در معرض ویروس قرار گرفتن آغاز ‌می شوند و معمولاً دو تا چهار روز پس از آغاز بیماری به بیشترین حد خود می ‌رسند علائم معمولاً ظرف هفت تا ده روز بعد برطرف می‌شوند، اما بعضی علائم مانند سرفۀ خشک ممکن است تا سه هفته باقی بمانند در کودکان، سرفه در ۳۵ تا ۴۰ درصد موارد تا بیش از ده روز و در ۱۰٪ از موارد تا بیش از ۲۵ روز ادامه می‌یابد، علائم بیماری توسط دستگاه ایمنی بدن پدیدار میشوند و نه توسط ویروس، مواد ضدعفونی‌کننده‌ای که توسط گلبول‌های سفید تولید میشوند، می‌تواند به سلول‌ های بدن آسیب برساند یا باعث تولید آنزیم و در نتیجه واکنش‌های شیمیایی درون بدن شود و این گونه علائم بیماری پدیدارمیگردد، درواقع علائم بیماری از واکنش ‌های شیمیایی پیچیدۀ درون رگهای خون، غدد و بافت‌های عصبی پدیدار می شوند گرفتگی بینی به دلیل متورم شدن رگ‌های درون حفرۀ بینی است که میزان تورم رگ‌ها توسط عصب‌هایی کنترل ‌میشود که مواد شیمیایی با نام نوراپی‌نفرین (یا نورآدر نالین) تولید می‌کنند، هنگامی که بینی ملتهب می‌شود، اگر راه یکی از حفره‌های بینی سد شود و حفرۀ دیگر خالی باشد، به آن حفره فشار وارد شده و راه برای ورود باکتریا یا ویروس به بافت‌های بینی بازخواهد بود، علاوه بر بافت‌های بینی، حفر، سینوس نیز میتواند ازباکتری یا ویروس پُرشود و منجر به سینوزیت و عفونت گوش میانی در کودکان شود، سرفه که از علائم بعدی سرماخوردگی است به دلیل متورم و عفونی شدن گلو، نای و راه‌های هوایی تحتانی به وجود می‌آید، سرفه‌های خشک نشان‌دهندهٔ التهاب راه هوایی فوقانی و سرفه‌های دارای خلط نشان‌دهندۀ التهاب راه هوایی تحتانی هستند.
سرماخوردگی عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است که به راحتی منتقل می‌شود بر خلاف باکتری‌ها، ویروس‌ها دارای ساختار سلولی نیستند، ویروس سرماخوردگی دارای جداری (envelope) از جنس پروتئین است و از این روی مقاومت بیشتری نسبت به دیگر انواع ویروس‌ها دارد، دانشمندان بر این باورند که ویرو س‌ها «زنده» نیستند و باید در اطراف سلول‌ها قرار گیرند تا بتوانند تکثیر شوند، ویروس‌های دیگری نیز ممکن است علت سرماخوردگی باشند که عبارتند از: کروناویروس‌ها (۱۰–۱۵٪) ویروس پاراآنفلوآنزا انسانی (۱۰–۱۵٪)ویروس سنسیشال تنفسی انسانی، آدنوویروس (۵٪) آنتروویروس، و ویروس متاپنومو از این ویروس بیش از یک نوع وجود دارد و در کل بیش از دوصد ویروس مختلف به سرماخوردگی‌ها مربوط می‌شوند، دانشمندان هنوز قادر به تشخیص علت ۲۰ تا ۳۰ درصد سرماخوردگی‌های بزرگسالان نیستند، اگرچه فرض بر ویروسی بودن عامل آن‌ها است و نوع ویروس اهمیتی برای درمان بیماری ندارد.
کروناویروس‌ها گروهی از ویروس‌ها هستند که عامل سرماخوردگی شناخته می‌شوند، با مشاهدۀ این ویروس‌ها در زیر میکروسکوپ الکترونی می‌توان دید که ظاهری هاله‌ای یا تاج مانند دارند (کورونا به معنی تاج یا هاله است).
راینو ویروس رایج‌ترین عامل سرماخوردگی است و در ۳۰ تا ۸۰ درصد موارد علت بیماری شناخته میشود، راینو ویروس، ویروسی از خانواده پیکورنا ویرو س‌ها و شامل ۹۹ نوع مختلف شناخته‌شده و دارای قطری حدود ۲۰ نانومتر است، به‌طوری‌که پنج هزارعدد از این ویروس تنها ۱ میلی‌مترجای میگیرند راینو ویرو س نوع C در سال ۲۰۰۷ کشف شد و در سرتاسر دنیا قابل مشاهده است، تأثیر نوع C نسبت به نوع A و B شدیدتر است راینو ویروس دارای یک ژنوم RNA معمولی با پرو تئین و پلی‌نوکلئوتید است که مشابه DNA انسان عمل می‌کند، این پروتئین‌ها عامل اصلی واکنش پروتین‌های بدن انسان هستند، راینو ویروس‌ها در دمای ۹۱ درجه فارنهایت (معادل ۳۲٫۷ درجه سلسیوس) بهترین شرایط را برای رشد و نمو دارند و این دمایی است که در نوک بینی انسان مشاهده می‌شود.
ساختار کروناویروس‌ها نیز دارای یک ژنوم RNA معمولی است، افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروس‌ها هستند، معمولاً شدت سرماخوردگی که کرونا ویروس عامل آن باشد بیشتر است، کروناویروس‌ها که پس از راینو ویروس‌ها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی می‌شوند، اگرچه کروناویروس‌ها بیشتر در جانوران دیده می‌شوند، اما پنج نوع از آن‌ها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تشخیص اینکه علت بیماری کروناویروس باشد یا خیر کمی مشکل است چرا که برخلاف راینو ویروس‌ها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو می‌کنند، ساختار آدنوویروس‌ها شامل دو DNA معمولی می‌شود و تاکنون بیش از ۴۰ گونه از آن شناخته شده‌ است ولی فقط در چند گونه از آن مشخص است که چگونه باعث به وجود آمدن بیماری می‌شوند، ویروس سنسیشیال تنفسی می‌تواند در نوزادان (به ویژه نوزادان زیر یک سال که زایمان زودهنگام داشته‌اند) یا افرادی که مبتلا به یک بیماری مزمن ریوی باشند، موجب بیماری سینه پهلو شود، با هربار عطسه، ذرات آن تا سه متر جلوتر پرتاب میشود و این سبب انتقال ویروس می‌شود.
ویروس سرماخوردگی اغلب به دو شکل منتقل می‌شود، استنشاق یا بلعیدن ذرات موجود در هوا که ویروس را در بر دارند یا تماس با مخاط بینی یا اشیای آلوده، اینکه کدام روش انتقال سرماخوردگی متداول‌تر است، هنوز مشخص نشده‌است، اگر چه روی تماس دست با دست و دست با پوست یا دست بیشتر تأکید می‌شود تا ذرات هوا، این ویروس‌ها می‌توانند تا مدت زمان طولانی (برای راینو ویروس تا بیش از ۱۸ ساعت) در محیط زنده بمانند و ممکن است از دست به چشم و بینی که محل عفونت هستند، منتقل شوند و افرادی که در مجاورت قرار داشته باشند بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند، در مهدکودک‌ها و مکاتب به علت مجاورت تعداد زیاد کودکان با مصونیت کم و غالباً با بهداشت ضعیف، انتقال بیشتر متداول است پس از آن عفونت به خانه و در حضور سایر افراد خانواده آورده می شود، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه هوای مجدداً به گردش درآمده در طول یک پرواز هوایی روشی برای انتقال باشد وجود ندارد اگرچه افرادی که در محل نزدیکتری نشسته‌اند در معرض خطر بیشتری هستند، سرماخوردگی‌های ناشی از راینو ویروس بیشترین میزان واگیر را در سه روز اول علائم دارد، پس از این دوره، از میزان واگیردار بودن سرماخوردگی کاسته میشود، ویروس‌های سرماخوردگی از طریق بوسه منتقل نمی‌شوند، این ویروس‌ها از طریق ذراتی که در فواصل نزدیک از طریق سرفه یا عطسه از دهان بیرون می‌آیند می توانند منتقل شوند، همچنین انگشتان آلوده در جا های عمومی مانند دستگیر دروازه، در صورتی که با چشم یا بینی تماس پیدا کنند ویروس قادر به انتقال خواهد بود ، از آنجا که راه ارتباطی بین چشم‌ها و حفره‌های بینی باز است، تماس با چشم می‌تواند باعث انتقال ویروس به سمت بینی شود، ویروس‌های سرماخوردگی در اصل از طریق راه حلق و بینی به بدن منقل می‌شوند به همین دلیل دهان را به تنهایی نمی‌توان عامل انتقال ویروس دانست، این عقیده که در معرض سرما قرار گرفتن باعث سرماخوردگی می‌شود نادرست است، زیرا برای ابتلا به بیماری حتماً باید با ویروس تماس ایجاد شود، با این حال قرار گرفتن در بعضی شرایط مانند خستگی و کار زیاد، استرس، تغذیۀ نامناسب و سگرت کشیدن میزان آسیب‌پذیری را افزایش می‌دهد، افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند بیشتر در معرض خطر سرماخوردگی هستند، نظریۀ که عُرف به آن عقیده دارند این است که سرما خوردگی از طریق قرار گرفتن برای مدت طولانی در معرض هوای سرد مانند باران یا برف «گرفته» می‌شود، که علت نام‌گذاری این بیماری نیز همین بوده‌است نقش سرد شدن بدن به عنوان یک عامل خطر زا برای سرماخوردگی مورد بحث است برخی از ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند فصلی هستند، و در هوای سرد یا بارانی و مرطوب بیشتر رخ می‌دهند تصور می‌شود که این عمدتاً به دلیل مدت زمان طولانی است که در داخل خانه سپری می‌شود به خصوص کودکانی که به مکتب بازمی ‌گردند، با این حال همچنین ممکن است که به تغییرات دستگاه تنفسی مربوط باشد که این موجب مستعد شدن برای ابتلا می‌شود، رطوبت کم به دلیل هوای خشک به ذراتی که به راحتی پخش می‌شوند اجازه می‌دهد تا فواصل دورتری پراکنده شوند و مدت بیشتری در هوا بمانند و در نتیجه میزان انتقال را افزا یش می‌دهد، در افراد جوان‌تر جامعه که میزان عفونت‌های دستگاه تنفسی آن‌ها بالاتر است بیشتر دیده می‌شود، عملکرد ضعیف دستگاه ایمنی نیز عاملی خطرزا برای بیماری است، کمبود خواب و سوء تغذ یه نیز با خطر بیشتر گسترش بیماری پس از قرار گرفتن در معرض راینو ویروس همراه بوده‌اند، تصور می شود که این به دلیل تأثیرآن ها برعملکرد ایمنی باشد، شیردهی کودکان احتمال عفونت گوش میانی و عفونت دستگاه تنفسی تحتانی را کاهش می‌دهد و همواره توصیه می‌شود که در دوران عفونت شیردهی متوقف نشود، مطالعات نشان می‌دهد که کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، پنج برابر کمتر در معرض خطر عفونت گوش هستند، زیرا شیر مادر دارای سلول‌های حیاتی جهت حفظ دستگاه ایمنی کودک است.
به نظر می‌رسد که علائم سرماخوردگی بیشتر به واکنش دستگاه ایمنی به ویروس مربوط باشد، مکا نیسم واکنش دستگاه ایمنی برای هر ویروس متفاوت است، برای مثال: راینو ویروس عموماً از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شود این ویرو س به شیوه‌هایی نامعلوم به گیرنده‌های بدن انسان متصل میشود تا منجر به آزاد سازی التهاب شود، سپس این التهاب‌ها علائم را ایجاد می‌نمایند، در حالت کلی آسیبی به بافت پوششی بینی نمی‌رسد در مقابل، ویروس سنسشیال تنفسی (RSV) هم از طریق تماس مستقیم و هم ذرات هوا منتقل می‌شود، سپس پیش از آن که مکرراً در دستگاه تنفسی تحتانی پخش شود، در بینی و گلو تکثیر می‌شو RSV منجر به بافت پوششی آسیب می‌رساند ویروس پارا آنفلوآنزای انسانی عموماً منجر به التهاب بینی، حلق و نایژه می‌شود، در خردسالان وقتی این ویروس نای را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است علائم خروسک پدیدار گردد که علت آن اندازۀ کوچک مجرای تنفسی در کودکان است.
ویروس از طریق گیرنده ICAM-1 وارد سلول‌ها میشود و سلولی که دارای گیرنده ICAM-1 نباشد به ویروس آلوده نخواهد شد، به همین دلیل اکثر پژوهش‌های مرتبط با سرماخوردگی پیرامون ICAM-1 صورت می گیرد، ‌سرماخوردگی معمولاً فقط ناحیۀ بینی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، زیرا این ناحیه دارای گیرنده ICAM-1 است، در مقایسه با آن، آنفلونزا سایر نقاط را نیز تحت تأثیر قرار می ‌دهد و خود به تنهایی می‌تواند بیماری خطرناک و حتی کشنده‌ای باشد، در حالی که سرماخوردگی معمو لاً بی‌خطر است و بزرگترین تهدیدی که می ‌تواند داشته باشد، ابتلا به عفونتی دیگر (مانند سینه پهلو) است، تفاوت بین عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی به‌طور کلی بستگی به محلی که علائم بروز می‌کند دارد، تأثیر سرماخوردگی عمدتاً بر روی بینی، فارنژیت بر روی گلو وبرونشیت بر روی ریه‌ها می‌باشد، در نوزادان یا افراد بسیار مسن، سرماخوردگی می‌تواند باعث گسترش عفونت‌های سینه مانند برونشیت شده و حتی منجر به مرگ شود، سرماخوردگی غالباً به عنوان التهاب بینی تعریف می‌شود و ممکن است شامل مقداری التهاب گلو نیز باشد، تشخیص معمولاً توسط خود فرد انجام می‌ شود، جدا کردن عامل حقیقی ویروسی درگیر به ندرت انجام می‌شود، و به‌طور کلی شناسایی نوع ویروس از طریق علائم ممکن نیست، سرفۀ ناشی از سرماخوردگی در مقایسه با سرفۀ ناشی از آنفلو آنزا ملایم‌تر است اگرچه وجود تب و سرفه در بزرگسالان احتمال بیشتری از آنفلوآنزا را نشان می‌دهد، با این حال شباهت بسیار زیادی میان علائم این دو وجود دارد، تشخیص بیماری سرماخوردگی از آنفلو آنزا بسیار مشکل و گاهی غیرممکن است، در آنفلوآنزا علائمی مانند سردرد، درد عضلات و تب شدت بیشتری دارند که البته در سرماخوردگی‌های شدید هم به همان شکل است.
حسایت یا الرژی به گردۀ گیاهان نیز می‌تواند موجب آبریزش بینی شود که مشابه سرماخوردگی است، معمولاً آبریزش بینی ناشی از الرژی زمان بیشتری به طول می‌انجامد، همچنین بعضی افراد با قرار گرفتن در هوای سرد دچار آبریزش بینی می‌شوند که آن را نمی‌توان جزء علائم سرماخوردگی دانست.
با بالا رفتن سن، دستگاه ایمنی بدن قدرتمندتر شده و با هر ابتلا به سرما خوردگی ، پروتین مخصوص آن تولید می‌شود و در نتیجه بزرگسالان کمتر از خردسالان دچار سرماخوردگی می‌شوند، همچنین بزرگسالان در مقابل ویروسی که خردسالان به آن مبتلا می‌شوند، مصئونیت بیشتری دارند تولید پروتین ها حداقل دو هفته پس از ابتلا به عفونت انجام می‌شود و پس از سه یا چهار هفته به حداکثر میزان خود می‌رسد، پروتینها باعث درمان بیماری نمی‌شوند، بلکه مانع ابتلای مجدد به یک ویروس خاص می‌شوند، از طرفی در مقابل ویروس‌های دیگر نمی‌توانند از بدن محافظت کنند و از آنجا که بیش از ۲۰۰ نوع ویروس مختلف باعث بیماری سرما خوردگی می‌شوند، یک فرد ممکن است در طول عمر خود هر سال چندین بار دچار سرماخوردگی شود که هر کدام از آن‌ها متعلق به یک نوع ویروس هستند، در صور تی که دستگاه ایمنی بدن نسبت به یک نوع ویروس ایمن شود، به هر گونه عفو نتی که مربوط به ویروس مشابه آن باشد، بر اساس حافظه قبلی ذخیره شده در سلول‌ها سریعاً پاسخ نشان می‌ دهد و نسبت به آن ایمن خواهد بود.
تنها راه مؤثر برای پیشگیری از سرماخوردگی جلوگیری فیزیکی از پخش شدن ویروس است، این کار عمدتاً شامل شست‌ وشوی دست‌ها و استفاده از ماسک‌های صورت می‌شود، در محیط‌های درمانی، روپوش و دستکش یکبار مصرف نیز استفا ده می‌شود، انجام کارهایی مانند قرنطینه کردن افراد امکان ‌پذیر نیست، زیرا بیما ری بسیار همه‌گیر است و نمی‌توان علائم آن را به‌طور قطعی به این بیماری نسبت داد، از آنجا که این بیماری از طریق ویروس‌های فراوانی به وجود می‌آید و ویرو س‌ها دستخوش تغییر ات سریع هستند، واکسیناسیون کاری دشوار است، و ایجاد واکسینی که به گونه‌ای فراگیر مؤثر باشد، بسیار نامحتمل است.
شست ‌وشوی مرتب دست‌ها احتمال انتقال ویروس‌های سرماخوردگی را مخصوصاً در کودکان کاهش می‌دهد، اینکه آیا استفاده از دواهای ضد ویروس یا پادزیست همراه با شست‌وشوی دست‌ها، مزیت خاصی دارد یا خیر نامشخص است استفاده از ماسک‌های صورت در نزدیکی افراد مبتلا می‌تواند مفید باشد، اما در مورد فاصلۀ اجتماعی بیشتر مدارک کافی موجود نیست، استفاده از مکمل آهن در کاهش تعداد سرماخوردگی‌هایی که یک فرد دچار میشود، میتواند مؤثر باشد استفادۀ روزمره از مکمل ویتامین ث خطر شدت سرماخوردگی را کاهش نمی‌دهد، اما می‌تواند مدت زمان آن را کوتاه‌تر کند.
ورزش سنگین برای سرماخوردگی توصیه نمی‌شود و می‌تواند برای آن مضر هم باشد، اما ورزش در حد ملایم (مانند پیاده‌روی) مضر نبوده و می‌تواند در کاهش علائم بیماری نیز مفید باشد.
در حال حاضر هیچ دوا یا درمان گیاهی که اثبات شده باشد دورۀ بیماری را کوتاه می‌کند به وجود نیامده‌است، به همین دلیل درمان بیماری شامل تسکین و بهبود بخشیدن علائم آن می‌شود استراحت کافی، نوشیدن مایعات برای حفظ آب بدن،
و قرقره با آب گرم و نمک اقداماتی است که از گذشته انجام می‌شده و می‌تواند مفید باشد با این حال اکثر اقدامات درمانی مربوط به اثر شبیه دوا است.
سرماخوردگی عموماً خفیف است و به خودی‌خود برطرف شده و اکثر علائم آن ظرف یک هفته بهبود می‌یابد عوارض جدی‌تر، در صورت بروز، در میان افرادی است که بسیار پیر یا بسیار جوان هستند، یا دچار ضعف ایمنی هستند، عفونت‌های باکتریال ثانویه ممکن است رخ دهد و منجر به سینوزیت، فارنژیت، یا عفونت گوش میانی شود به‌طور تخمینی در ۸٪ موارد سینوزیت و در ۳۰٪ موارد عفونت گوش رخ می‌دهد.
درمان‌هایی که به تسکین علائم بیماری کمک می‌کنند شامل دواهای مسکن ساده و دواهای تب‌ بر مانند ایبوپروفن واستامینوفن است، مدرکی مبنی بر اینکه دواهای سرفه بیش از دواهای سادۀ مسکن اثرگذار باشند، موجود نیست، و این دواها به علت عدم وجود شواهد نشان‌دهندۀ اثربخشی و همچنین خطر آسیب، برای استفاده در کودکان توصیه نمی‌شود، درسال ۲۰۰۹کانادا استفاده از دواهای بدون نسخۀ سرماخوردگی و سرفه را به دلیل نگرانی‌هایی در مورد مزایای اثبات نشده و خطرات، برای کودکان شش ساله یا کوچکتر محدود کرد، استفادۀ ناصحیح از دکسترومتورفان (که دوایی بدون نسخه می‌باشد) در برخی کشورها منجر به ممنوعیت آن شده‌است، در آمریکا مشاهده شده‌است که استفاده از دواهای بدون نسخه مانند سودوفرین، آنتی‌هیستامین و دکسترومتورفان منجر به مرگ غیرمنتظرۀ تعدادی از کودکان زیر ۱۰ ماه شده‌است، در چنین مواردی والدین قبل از مصرف دوا با داکتر مشورت نمی‌کنند که این موضوع احتیاج به آموزش بیشتر دارد، از دواهای بدون نسخه نباید برای کودکان زیر ۲ سال استفاده کرد، زیرا اطلاعات دقیقی از دوز مصرفی مناسب دارو برای کودکان وجود ندارد.
در بزرگسالان، علائم آبریزش بینی می‌تواند با آنتی‌هیستامین‌های نوع اول کاهش یابد، با این حال، این نوع آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است با عوارض جانبی از جمله خواب‌آور بودن وخشکی دهان همراه باشند، انتی‌هیستامین‌ها علاوه بر کاهش آبریزش بینی، در کاهش عطسه و خارش چشم نیز مؤثر هستند سایر دواهای برطرف‌کنندۀ گرفتگی مانند پسودوافدرین نیز بر روی بزرگسالان مؤثر است، اسپری بینی ایپراتروپیوم بروماید می‌تواند علائم آبریزش بینی را کاهش دهد، اما اثر کمی در گرفتگی بینی دارد، با این حال به نظر نمی‌آید که انتی‌هیستامین‌های نوع دوم مؤثر باشند، دو نوع انتی‌هیستا مینی که استفاده از آن‌ها مرسوم است کلر فنیرامین و دیفن‌هیدرامین می‌باشد، هنوز اثبات دقیقی برای اینکه دریافت مایعات بیشتر علائم را بهبود می‌بخشد یا بیماری تنفسی را کوتاه‌تر می‌کند نیست، هم چنین اطلاعاتی در زمینۀ تأثیر استفاده از هوای مرطوب گرم در بهبود بیماری در دستر س نیست با این حال آزمایش‌ها نشان می‌دهد که نوشیدن مایعات زیاد (بیش از ۸ گیلاس در روز) کمک می‌کند تا خلط‌ها رقیق شده و گرفتگی بینی کمتر شود، از خوردن نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار به دلیل اینکه باعث کاهش آب بدن می‌ شوند باید خود داری کرد، آب، آب میوه، نوشیدنی زنجبیلی، چای گیاهی و غذاهای مایع گزینه‌های خوبی هستند، سوپ مرغ نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین در مان‌های سرماخوردگی محسوب می‌شود همچنین احتیاجی به قطع کردن مصرف فراورده‌های لبنی نیست، زیرا باعث افزایش گرفتگی بینی نه می‌شوند، افزایش رطوبت محیط به وسیله دستگاه‌های خوشبو زا و مرطوب‌کننده می‌ تواند به گرفتگی بینی کمک کند، طی یک بررسی نشان داده شد که مساژ قفسه سینه با بخار در بهبود سرفه‌های شبانه، گرفتگی و اختلال خواب مؤثر است.
سرماخوردگی باعث می‌شود که دستگاه ایمنی بدن در مقابل باکتری‌ها آسیب‌پذیر شود و در نتیجه ممکن است به بیماری‌های باکتریایی مانند برونشیت، سینه پهلو، سینوزیت، عفونت گوش میانی یا گلو درد منجر گردد، افرادی که مبتلا به بیماری‌های حاد کلیوی، آسم، دیابت یا دارای دستگاه ایمنی ضعیفی هستند بیشتر در معرض چنین عوارضی قرار دارند، علائم بیماری در چنین افرادی معمولاً پس از یک هفته بهبود نخواهد یافت و با علائمی همچون درد قفسه سینه، تب، تنفس سخت، آبی شدن لب‌ها یا ناخن‌ها، سرفه همراه با خلط زرد یا سبز، خارش پوست یا نقاط سفید روی گلو مواجه می‌شوند که در این صورت برای درمان نیاز به دوا خوا هند داشت، دواها هیچ اثری بر روی عفونت‌های ویروسی و در نتیجه هیچ اثری بر روی ویروس‌های عامل سرماخوردگی ندارند، دوا ها علی‌رغم عوارضی که دارند عموماً تجویز می‌شوند، زیرا فرد بیمار از داکتر توقع دارد که چیزی برایش تجویز کند و داکتران نیز مایلند به آن‌ها کمک کنند، همچنین درنظر نگرفتن علل عفو نت ‌هایی که ممکن است با دوا کنترل شوند دشوار است، هیچ دوای مؤثری برای سرماخوردگی وجود ندارد با این حال برخی تحقیقات مقدماتی مزایایی را نشان داده‌است.
اگرچه درمان‌های جایگزین بسیاری برای سرماخوردگی وجود دارد، اما مدارک علمی کافی برای اثبات نتیجه‌بخش بودن بسیاری از درمان‌ها وجود ندارد، در سال ۲۰۱۰ مدارکی ناکافی برای تأیید یا رد استفاده از عسل جهت بهبود بیماری وجود داشته‌است، آزمایش‌های انجام گرفته نشان می‌دهند که استفاده از عسل می‌تواند در تسکین بعضی از علائم بیماری مانند سرفه یا گلودرد مؤثر باشد، اما اثباتی در این زمینه وجود ندارد، همچنین استفاده از عسل برای کودکان زیر یک سال می‌تواند باعث مسمومیت غذایی حاد شود، مطالعات نشان می دهند که مکمل‌ های آهن می ‌توانند حساسیت و دورۀ علائم را کاهش دهند و این در صورتی است که ظرف ۲۴ ساعت از شروعشان استفاده شوند، به دلیل اختلافات زیادی که بین این گونه بر رسی‌ها وجود دارد، به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه و تشخیص اینکه آهن چگونه و چه موقع می‌تواند مؤثر باشد، نیاز است اگرچه اثر ویتامین ث در سرما خوردگی بسیار مورد تحقیق قرار گرفته‌است، اما مجموعاً مایوس‌کننده می‌باشد، مگر در بعضی شرایط خاص به ویژه برای افرادی که در محیطهای سرد ورزش سنگین انجام می‌دهند، برای خوردن ویتامین ث یا ترکیبات آهن همراه با دوا‌ها یا دوای وارفارین حتماً باید با داکتر مشورت شود، شواهد موجود در مورد اثر بخشی سرخارگل با هم در تناقض هستند، انواع گوناگون سرخارگل ممکن در اثربخشی با یکدیگر متفاوت باشند، همچنین اینکه سیر می‌تواند مؤثر باشد یا خیر، به اثبات نرسیده‌است، آزمایشی که تنها بر روی ویتامین دی انجام شده‌بود، نتیجۀ بهبودبخشی در برنداشت.
سرماخوردگی متداول‌ترین بیماری در انسان است و مردم سراسر جهان به آن مبتلا می‌شوند، بزرگسا لان عموماً دو تا پنج بار در سال مبتلا می‌شوند و کودکان ممکن است شش تا ده بار درسال (و کودکان مکتبی تا ۱۲ بار در سال) مبتلا شوند به‌طور متوسط هر فرد در طول زندگی خود ۵۰ بار به سرماخور دگی مبتلا می‌شود، «سرماخوردگی» اولین بار در قرن ۱۶ به کار برده شد و علت نامگذاری آن تشابه بین علائم این بیماری و علائمی که هنگام در معرض قرار گرفتن هوای سرد است به وجود می‌آید بود.
آزمایش‌هایی بر روی تعدادی از ضد ویروس‌ها برای میزان اثر بخشی آن‌ها در سرماخوردگی انجام شده‌است، اگرچه در سال ۲۰۰۹هیچ‌کدام از آزمایش‌ها نتوانستند که در آن واحد هم مؤثر شناخته شده و هم برایش مجوز استفاده صادر شده باشد، آزمایش‌هایی در حال انجام هستند که اثر دوای ضدویروس پلکوناریل را بررسی می‌کنند و اینکه چه قدر برای مقابله با پیکور ویروس‌ها اثر بخش است، مانند آزمایش‌های پلکوناریل خوراکی دارای یک سری مشکلات بود و نوع افشانه‌ای آن در دست مطالعه است، محققین دانشگاه مریلند در کالج پارک و دانشگاه ویسکانسین-مدیسن، ژنوم همه نژادهای ویرو س که منجر به سرماخوردگی می‌شوند را ترسیم کرده‌اند، ساختن واکسین سرماخوردگی کار خیلی مشکلی است، زیرا ویروس‌های گوناگونی هستند که موجب سرماخوردگی می‌شوند و واکسینی که بتواند همه نوع این ویروس‌ها را پوشش دهد هنوز ساخته نشده‌است ، دوای ضدویروس پلکوناریل می‌تواند میزان مقاومت راینو ویروس را کاهش دهد، اما هنوز این دوا برای راینو ویروس انسانی ساخته نشده‌است و مطالعات بر روی آن در حال انجام است.
عزیزی غزنوی
تورنتو کانادا