پروین " اعتصامی "
عـاقلی، دیوانه ای را داد پنـــــــــــــد
کز چه برخود می پســـــندی این گزند
میزند اوباش کویت ســـــــــــــــنگها
میدوانندت ز پی فرســـــــــــــــنگها
کودکان پیـــــــــــــراهنت را میدرند
رهروان کفــــــــــش و کلاهت میبرند
یاوه میگویی چو میگویی ســـــــــخن
کیـــــــنه میجویی چو می بندی دهن
گر بخــــــــــــــندی ور بگریی زار زار
برتو می خـــــــــــــندید اهل روزگار
نان فرستادیم بهرت وقت شـــــــــــب
نان نخوردی خاک خوردی ای عجـــــب
آب دادیمت فگنـــــــــــــدی جام آب
آب جوی و بر کــــه خوردی چون دواب
خوابگاه اند ســـــــــــــــپر ره ساختی
بســــــــــــــــتر آوردند، دور انداختی
برگرفتـــــــــــی زادمی، چون دیو روی
آدمی بودی و گشـــــــــــتی دیو خوی
دوش طفلان بر ســــــــرت گل ریختند
تا تو سر برداشـــــــــــــتی، بگریختند
نانوا خاکستر افساندت بچشـــــــــــــم
ان جفا دیدی نکردی هیچ خشـــــــــم
رندی از آتش کف دست تو خســــــــت
سوختی آتش نیفکندی ز دســــــــــت
چون تو کس نا خورده می مســـتی نکرد
خوی با بدبختی و پســــتی نکرد
مســــت را مستی اگر یک ره بود
مســـــــــــــــتی تو هرگه و بیگه بود
پـــــــــــــس طبیبانند در بازار و کوی
حالت خود، با یکی ز ایشــــــــان بگوی
نجم الرحمن " مواج"
د حق مینه
ورکړ پند یو لیونی ته یو عاقــــــــــــــــــــــــــــــــــــل
ورانوی دی په برلاس چې ژوندون خپــــــــــــــــــل
لنــــــــــــــــــــــــــــــــډه غر دی د مالت پر تیږو ولی
تا پســــــــــــــــــــــــــــــــــی به ډیرواټنه پوری ځغلی
کمیـــــــــــــــــــــس کړی چې درته څیری ماشومان
وړی څپـــــــــــــــــــــــــــــــــلی خولی له تانه لرویان
چتییـــــــــــــــــــــــــــــــــــات وایی چې وکوی خبری
غوسه درشـــــــــــــــــــــــــــــی، که ته ونکړی خبری
که وخاندی او په چیــــــــــــــــــــــــــــــغو که وژاړی
پرتا خانــــــــــــدی د روز ګار خلک څخه غواړی
تاته ولیږله موږ د شــــــــــــــــــــــــــــــــــــــپی ډودی
خاوره دی و خوړه نه هغــــــــــــــــــــــــــــــــــــه ډودی
اوبـــــــــــــــــــــــــــــــــم، درکړه تا خېا د اوبو جام کړ
دڅاروی پشـــــــــــــان، ویالی، ډنډه ته دی پام کړ
د خوب ځای لاری په ســـــــــــــــــــــــــر کی جوړوی
رایی وړه بســــــــــــــــــــــــــــــــــتره،لیری غور ځوی
له سړی نه دی مخ ونیو دیو پشـــــــــــــــــــــــــــــانی
وی سړی اوشو، عادت دی دیو پشـــــــــــــــــــانی
ماشومان پرون پرتا خاوری شــــــــــــــــــــــــــــیندل
څو دی سر پورته کړ واړه تښتـــــــــــــــــــــــــــــــیدل
نانوا ســـــــــــــــــــــــــــــــــــترګو کی ایره در دوړوله
دجفا اور او لمبه دی ســـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــړوله
رندیی ســـــــــــــــــــــــــــتړی دی ورغوی شو په اور
ســـــــــــــــــــــــــــــــوزیدی لاس دی نه غور ځوه اور
بی له میو تا پشان نکړه مســــــــــــــــــــــــــــــــتی چا
نه عادت له بد مرغیو او پســــــــــــــــــــــــــــــتی چا
که یو واری وی د کوم یومست مســــــــــــــــــــــتی
ستا خو هر کله مستی وی او مســـــــــــــــــــــــــــتی
په بازار ســــــــــــــــــــــــــــــیمه کې شته ډیر طبیبان
ته خپل حال هغو یوه ته کړه بــــــــــــــــــــــــــــــــــیان
گفت من دیوانـــــــــــــــگی کردم هزار
تا بدیدم جلـــــــــــــــــــــوهء پرورد گار
دیده زین ظلمت به نور انداخـــــــــــــتم
شمع گشـــــــــــــــتم، هیمه دور انداختم
تـــــــــــــو مرا دیوانه خوانی، ای فلان
لیـــــــــــــــــــک من عقلترم از عاقلان
گر که هر عاقل چون من دیوانـــــه بود
در جهان بس عاقل و فرزانــــــــــه بود
عارفان، کاین مدعا را یافتــــــــــــــــــند
گم شــــــــــــــدند از خود، خدا را یافتند
من همی بیــــــــــــــنم جلال اندر جلال
تو چه می بینی بجز و هم و خیــــــــــال
من همی بینم بهشت اندر بهشــــــــــــت
تو چه می بینی بغیر از خاک و خشــــت
چون سرشتم از گل است از نور نیســت
گر گلم ریزند بر سر دور نیســـــــــــت
گنجها بدم که ناید در حســـــــــــــــــاب
ذره ها دیدم که گشته است آفتــــــــــاب
عشق حق در من شرار افروخته اســت
من چه میدانم که دستم سوخته اســــــت
چون مرا هجرش بخاکستر نشـــــــــــاند
گو بیفشان هر که خاکستر فشـــــــــــاند
تو همی اخلاص را خوانی جنـــــــــون
چون توانـــــی چاره کرد این درد چون
از طبیبم گرجه میدادی نشــــــــــــــــان
من نمی بینم طبــــــــــــــــیبی در جهان
من چه دانم کان طبیب اندر کجاســـــت
می شناسم یک طبیب آنهم خداســــــــت
ویل ماوکړ لیونتـــــــــــوب په زر زر وار
چی می ولیـــــــــــــــــــده جلوه د کرد ګار
دی تیـــــــــــــارونه چی می نورته کړ نظر
شومه شمـــــــــــــــــــــعه له خزلو ځینی لر
ته می بولی لیونی او لا عاقـــــــــــــــــــــل
ولی زه یم له عاقلو نه عاقـــــــــــــــــــــــل
هر عاقل که لیونی وای زما پشـــــــــــــــان
څومره ډیر به وای نړی کې عاقـــــــــــلان
مدعا باندی چې پوه شــــــــــــــــول عارفان
خدای یی و موندل او ورک شــو ترینه ځان
زه تل وینمه حلالو کی حــــــــــــــــــــــلال
ته نه وینی بی له وهمه او خیــــــــــــــــــال
جنتونو کی جنت وینمــــــــــــــــــــــــــه تل
ته له خاورو خښــــــــــــــتو نه وینی څه بل
چی له نور نه یم اخښـــــــــــــلی یم له خټی
لری نده ارتوی چی پرما خټـــــــــــــــــــی
بی حسابه می ګنجونه خپـــــــــــــل شمیرلی
هم لمر شــــــــــــوی ذری ډیری می لیدلی
د حق میــــــــــــــنه اور ده ما کی لګولای
نه پوهیږم چی می لاس دی ســــــوزیدلای
چی یی بیلتون یمه ایرو کی کیــــــــــنولای
دوړوه وایه ایری یـــــــــــــــــی دوړولای
ته چی دی اخلاص ته ووایی جــــــــــــنون
ومومه د درد چاره لره ســــــــــــــــــمون
که څه هم تا به طبیب راتـــــــــــــــه ښوده
دا طبیب چیری دی زه تری څه خبریــــــم
آطبیب چیری دی زه تری څه خبریـــــــــم
یو طبیب پیژنم خدای ورنه خبریــــــــــــــم