سمیع الدین افغاني
تۀ شهـید او زۀ شهید یم ګناهګار پۀ مونږ کې څوک دی
تۀ مسلم ئې زۀ مـسلم یم دا کفار پۀ مونږ کې څوک دی
تۀ انـسان ئې زۀ انــــسان یم دواړه یو رقم غنم خورو
تۀ مـــــلا ئې زۀ مـلا یـــــم تـۀ فقیر ئې زۀ فقیر یم
د مینې او ولسي شاعر ښاغلي جان ضمیر شینواري اشعارو ته یوه لنډه کتنه:
تر هغه دمخه چې دښاغلې جان ضمیر شینواري د شاعرۍ په اړه خپل لیدلوری او نظر د هیوادوالو سر شریک کړم په لمړي سر کې په لنډ ډول د هغه د ژند لیک ته ستاسو پام راګرځوم ۰
ښاغلی جان ضمیر شینواری چې د فقیر شینواری په نامه شاعري او لیکوالي ئې هم کړېې دښاغلي عقل میر ځوی په کال ۱۹۷۷ م کې د ننګرهارولایت د دور بابا ولسوال د څڅوبي په کلي کې سترګې دونیا ته خلاصې کړې دي ۰څنګ چې د نوم څخه یې څرګندیږي په قوم شینواری اوزدکړې ئې د پاکستان خیبر ایجنسي باړه کې ترسره کړې دي۰
درې کاله کیږي چې شاعري ته ئې مخه کړېده کاراو زحمت یې د پلار نیکه د وخت څخه دترانسپورټ په برخه کې ازاد کار او شغل دې۰
په 2004 م کې عربي هیواد کویت ته سفر وکړ اوس هم هلته په کار او زحمت بوخت دی ۰
ومو ویل هغه شاعر دی هغه په هیواد کې تحمیل شوې جګړه او افغان وژنه غندي او دا کار د اسلام د اصولو خلاف او د پردو لمسه بولي هغه وایي:
تۀ شهید ئې زۀ شهید یم ګناهګار پۀ مونږ کې څوک دی؟
تۀ مسلم ئې زۀ مسلم یم دا کفار پۀ مونږ کې څوک دی؟
غــــــــټ سړي یو، واړۀ نۀ یو تۀ پوهیږې زۀ پوهیږم
یو بل ولې ســره وژنو خطاکار پۀ مونږ کې څوک دی؟
تـــــۀ طالب ئې زۀ عسکر یم زۀ افغان یم تۀ افغان ئې
تۀ هم پاک ئې زۀ هم پاک یم خیانتکار پۀ مونږ کې څوک دی؟
شینواری صیب په هیواد کې د کار خلکو سره د همغږۍ پالیسي ته په نقادانه ډول حقایقو ته ګوته نیسي او وائې:
چې دکار ســـړے پیـــــــدا شي ایسته ورک شي
پــۀ رڼا ورځې اغوا شـــــــــــي ایسته ورک شي
خدایه! ســــــتا نه مې افغـــــان پۀ سر ګیله ده
چې د خپل ولس خیرخوا شي ایسته ورک شي
شینواری صیب په نړیواله کچه د کرونا ویروس انساني ناورین ګڼي او پدې برخه کې وائې:
مـزه لاړه
مـزه لاړه بې خــــــوندي شــوه
چې دا څــــــنګه زنـــدګي شوه
پۀ مسجد کې دخـــول بند شو
د کــــرونـــــــا بنــــــدګي شوه
د یــــو بل نه کــــوو کـــــرکه
تلو راتلو کې پابـــــندي شــوه
شینواری صیب یو اجتماعي ریښتینی اوولسي شاعر دی چې ډیری اشعار یې په ښکلي انداز کمپوز شوي او خپله هم اګثرا په ژوندۍ بڼه د انتر نیت له لارې لایف راځي او د هیواد دځوانو شاعرانو په تشویق او معرفت کې ئې هلې ځلی د یادولو او ستاینې وړ ده ۰
شینواری صیب په خندا ځوښي او د مورکۍ دوعا پسې ګرځي چې لاندینۍ بیتونه یې ددې ادعا یوه ښکلې بیلګه ده:
لکــــه ادم غونــــدي حــوا پـــــــسې ډېر وګرځېدم
پښې تڼاکې شـــــوې پۀ تا پسې ډېر وګرځېدم
ما یو ازمون وکړو زۀ لاړم پښتنو سیـــــــمې ته
خــــــو ومې نۀ مونده موسکا پسې ډېر وګرځېدم
څۀ عجیبه وخت شو ودونه هم ماتم کښې تېر شي
پۀ اتڼــونو او خنـــــــدا پسې ډېــــــــــر وګرځېدم
نښتـــــــــر چـــینار دَ غرۀ لمنې ټول بارودو وسول
دَ شنـــــو باغونو پۀ ښکـــــــلا پسې ډېر وګرځېدم
تــــا بـــــــه چي ما فقیر ته وکړه نو قبوله به شوه
مــــــورجانې ځکــــه ستا دعا پسې ډېر وګرځېدم
د ښاغلي فقیر شینواري یا اوسنی جان ضمیر شینوار د شاعرۍ د ګلبڼ څخه د کلام څو بیلګې:
غزل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ساده ساده لفظو کښې شاعري لیکم لګـــیا ېــــــــم
بدرنګ به دومره نه وي زۀ غمي لیکم لــــګــیا ېـــم
الهام چې کله راشي زر قلم ته لاس ورتېرکـــړم
چې بیا رانه هېر نشي سم دستي لیکم لګـــــیا ېم
په خیال کښې دلیلا چې کله لاړشمه مجــــنون شم
د هـر غزل پۀ بېت کښې بیا شوخي لیکم لــګیا ېم
منم دې ګران وطنه په ښایست کښې دې شک نشته
ښائیست دې په تاریخ کښې افغاني لیکم لګـیا ېم
دا چا وېل کم عقله چې په مینه کښې ګنـــــاه ده
زه مینه پۀ هر شعر کښې ثوابي لیکم لګـیا ېـم
ته ولیکه شراب او مېخانې زه به څۀ نه وېــــم
زه نن پکې فقیره ټول بنګړي لیکم لګیا ېــم
جان ضمیر شینواری
فِکر وړې یمه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
داچې قتــــــــــــــــلیږي لر او بَر ته فِکر وړی یمه
د شــــــرمخــــــــــانو داسې شَر ته فِکر وړی یمه
د پښتنو پۀ قـــتلِ عـــــــام دا سړې چپ ولې دې
دا بې خبــــــــــره خــــپل رهبر ته فِکر وړی یمه
پۀ هر چاودنه کې ټول عام ولس وګړي مړۀ وي
حیران ولاړ ، داســــــــې منظر ته فِکر وړې یمه
تنه مې یو ځای لاس مې بل ځای عجیبه قتل یم
دا چې جـــــدا پروت داسې سر ته فِکر وړی یمه
نه یې د سر نه یې د مال تضمین خوندي دی دلته
په بــــــــــل وطن پروت مهاجر ته فکر وړی یمه
څنګه شاعر شـــــو دا فقــــیر الهام د کومه اخلي
دغـــــــــــۀ تخـــــلیق داسې اثر ته فِکر وړی یمه
------------------------------------------
جان ضمیر شینوارې
17- 9 - 2020
ما لیکلې
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که ټپــــــــــــه ده که سندره مې لیکلې
د هـــــر چــــا د زړۀ خبره مې لیکلې
زه به نه یم دا پــــــه یاد ساتئ ملګرو
په هر شـــــــــعر کې ملغلره مې لیکلې
خپله ژبه مـــــــــــورنۍ ځما پښتو ده
مقـــــــدسه ، معتـــــــــــبره مې لیکلې
د وطن د سولحې دومره هیله مند یم
د تورغر پۀ هر ډبــــــــــــره مې لیکلې
یا کفـــــــــن او یا وطن دامې ارزو ده
فقیر جانه په ککره مې لیــــــــــــکلې
---------------------------
جان ضمیر شینوارې
12 - 9 - 2020
غزل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باور اوکړه ګام په ګام زخمي زخمي دی
د وطن هـــــر یو اندام زخمي زخمي دی
سپارې پۀ اور کې سوي جمات ړنګ دی
پۀ محراب کې مې امام زخمي زخمي دی
اوس شها په بلۍ نه راڅرګندیږي
د دې پورې کلي بام زخمي زخمي دی
یوې پیغلې ځما شعر لوستو ژړل ئې
د فقیر د شعر الهام زڅمي زخمي دی
د پرهـــــــر نـــــــــه ئې تازه وینې بهیږي
د فقیر هر يو کلام زخمي زخمي دی
فقیر شینوارے
جان ضمیر
´´
هو زۀ خپل واک یم صیبه
پۀ وجــــود پاک یم صیبه
افغــــــانســـــتان یم منې؟
د جـــــنـت خاک یم صیبه
لۀ چانه کـــــم هــــم نه یم
ځانله یو ځواک یم صــیبه
دومـــــره ساده هـم نه یم
لږ لږ چــــــــالاک یم صیبه
لۀ چا نفـــــرت نــــــه کوم
زۀ مـــــــینه ناک یم صیبه
چې پۀ غُـــــــصه شم کله
بیا خطـــــر ناک یم صیبه
شیخ یم بنــــــګړي ماتوم
فقیــــــر بې باک یم صیبه
دا وه د ښاغلي جان ضمیر شینواري صیب د شاعرۍ په اړه لنډه یادونه باید یادونه وکړم چې د شینواري صیب یو شعري ټولګه چاپ ته اماده ده چې په نژدې راتلونکې کې به انشاالله د چاپه راووځي، شینواري صیب ته د ښه ژوند تر څنګ د لا بریاوو هیله کوم۰
په ډیره مینه
سمیع الدین افغاني
منشن ګلدبخ - جرمني
۱۹ - ۹ - ۲۰۲۰
م ۰ کال
