کيها درمشکلات مردم طي هشت سال آگاهانه نقش بازي کرده اند؟

استاد صباح

(بخش هشتم – صباح )
{ يک پژوهش مستند درمورد اوضاع سياسي ، نظامي واقتصادي افغانستان با اتکاء به بخشهاي خبري وتحليلي ، داخلي وبين المللي }
عمليات نظامي قواي ائتلاف ومشکل مردم افغانستان

ريچارد هالبروك فرستاده جديد باراك اوباما به افغانستان و پاكستان در كنفرانس امنيتي مونيخ اظهار كرد كه پيروزي در جنگ افغانستان به مراتب سخت‌تر از پيروزي درجنگ درعراق است. آمريكا در مورد جنگ افغانستان با مشكل جدي روبرو شده است كه پيش از اين با چنين موردي برخورد نداشته است. هالبروك افزود كه به عقيده وي شرايط بد جاري درافغانستان همچنان در حال افزايش است كه در آينده بدتر از وضعيت جاري در افغانستان خواهد شد.
با گذشت نزديك به هشت سال ، نيروهاي آمريكا و ناتو به نام مبارزه با تروريسم همچنان در افغانستان باقي مانده و معلوم نيست كه دولت هاي مجاور افغانستان از جمله روسيه، چين و ايران تا چه زماني اين استقرار را تحمل كنند، مخصوصا كه مقاومت محلي بر ضد آنان هم رو به افزايش است و روسيه دوباره در برابر غرب قرار مي گيرد.
تداوم کشتار غیرنظامیان بدست نیروهای خارجی مستقر درافغانستان به عنوان یک معضل امنیتی خطرناک و حساسیت برانگیز، باز هم اعتراضات مقامات ومردم افغانستان را در پی داشته است.
بمباران های متعدد و حملات پی درپی وگاه وبیگاه نظامیان آمریکا و ناتو درحالی جان و سلامت غیر نظامیان و افراد بیگناه را تهدید می کند که کرزی ، برخی از وزرا و مقامات دولتی، نمایندگان پارلمان و سازمان های حقوق بشر داخلی و خارجی،سران و نمایندگان احزاب و جریان های سیاسی و عامه مردم افغانستان، درزمان ها و مقاطع مختلف، خودسری ها و اقدامات خشونت بار نیروهای خارجی را محکوم کرده اند و به آنان نسبت به پیامدهای منفی و خطرآفرین چنین وقایع و فجایعی هشدار داده اند.
این کشتارها وتداوم آن مخصوصاً درماه های اخیر، باعث شد تا کرزی، ضمن انتقاد ها و محکومیت های مکرر، کشورهای غربی ذی دخل در قضایای افغانستان و نیروهای خارجی مستقر در کشور را تهدید به برگزاری لویه جرگه و عکس العمل مردمی از طریق بزرگان قبایل و نمایندگان ملت کند. اما با وجود این هشدارها باز هم نظامیان خارجی، تعدادی از ساکنان ولایات لغمان، خوست و زابل را به خاک و خون کشاندند و فجایع دیگری را رقم زدند.
تکرار کشتار زنان و کودکان و افراد غیر نظامی توسط نظامیان خارجی یکی از مسائل و چالش ها فراروی دولت کرزی به شمار می رود و برخی از صاحبنظران معتقدند که باید مقامات دولتی دربرابر حفظ جان اتباع کشور، جدیت و جانفشانی بیشتری داشته باشند و با روی دست گرفتن سازوکارهای مناسب و قوی جلو اقدامات غیر قانونی نیروهای خارجی و کشتار غیرنظامیان بدست آنان را بگیرند.
براي افغانستان سال ۲۰۰۷ سالي پر از حادثه بود و کمتر خبر خوشي از طريق رسانه ها پخش شد. انفجارهاي کنار جاده اي، حملات انتحاري و جنگ هاي مسلحانه ميان نيروهاي امنيتي وطالبان که در بسياري موارد تلفات سنگيني را به همراه داشت، دراين سال شدت کم سابقه اي يافت. بيش از ۱۴۰ حمله انتحاري در طول دوازده ماه، در کشوري که پنجاه هزار نيروي مسلح بين المللي وهزاران نفر از نيروهاي امنيتي داخلي در آن مشغول تامين امنيت هستند، نمايانگر شدت نا امني و افزايش فعاليت طالبان است؛ گروهي که شش سال پيش، شکست خورده تلقي مي شد. فعاليت طالبان از سال ۲۰۰۲ ميلادي سير صعودي پيموده است. به شکلي که شدت نا امني ها و تلفات ناشي از آن، هرسال به تناسب سال قبل بيشتر شده است. ميانگين تلفات ناشي از خشونتها در افغانستان در سال ۲۰۰۶، حدود چهار هزار بود، در حالي که براساس گزارشها، در سال ۲۰۰۷ بيش ازپنج و نيم هزار نفر در افغانستان کشته شدند. اين تلفات شامل افراد طالبان، غيرنظاميان و نيروهاي امنيتي مي شود.
به نوشته پایگاه اینترنتی روزنامه مسلم نیوز، چاپ لندن، گروه امداد سازمان ملل درافغانستان اعلام کرد: شمار غیر نظامیان كشته شده در افغانستان درسال دوهزاروهشت در مقایسه با سال قبل ازآن حدود چهل درصد افزایش داشت.
بر اساس گزارش امداد رسانان ملل متحد در افغانستان ، درسال دوهزاروهشت همچنین بیش از سي وسه امدادگر كشته ويکصدوچهل وهفت نفر دیگر ربوده شدند ويکصدونودوهفت رویداد ضد امنیتی درافغانستان بوقع پيوسته و بیشتر این رویدادها در مناطق جنوب وشرق کشور رخ داده وبیشتر قربانیان كودكان و زنان بوده اند. همچنین از زمان پایان یافتن درگیری های عمده در سال دوهزارويک تاكنون ، بیش از دوهزاروصدغیرنظامی براثر درگیریها جان باخته اند . امداد رسانان ملل متحد درگزارش خود اقدام نظامیان بین المللی ، به ویژه نظامیان آمریكایی در بمباران مناطق مسكونی و شهری را علت اصلی كشتار غیرنظامیان اعلام كرد. درگیری ها درافغانستان درسال های گذشته، افزون بر كشتار، سبب مجروح شدن غیر نظامیان ، بی خانمانی و از دست دادن دارایی ، تخریب منازل و محروم شدن مردم كشورازتحصیل، بهداشت ودیگر خدمات اساسی شده است.
اين نهاد درگزارش خود همچنین ،درباره گسترش بی قانونی و ناامنی در سراسر این كشورخبر داده اند. درهمین حال روزنامه مسلم نیوز ، چاپ لندن نوشت : دولت آمریكا به بهانه ریشه كن كردن طالبان والقاعده با شعار ایجاد دموكراسی به افغانستان لشكركشی كرد، پس ازگذشت بیش ازهفت سال ، هنوزهفت ولایت كشورتقريبا دركنترول طالبان است و در آنها، كشت خشخاش و دیگر فعالیت های غیر قانونی به طور گسترده صورت می گیرد.
حملات هوايى سربازان آمريكايى درافغانستان منجر به كشته شدن زنان ،اطفال ومردم بي گناه شده است. اين حملات هوايى جاده هاى افغانستان را مملو ازتظاهرات گسترده خيابانى كرد و حتى خشم پارلمان را نيز برانگيخت.
روزنامه اتريشى اشتاندارد در گزارشى نوشته است: انتشارگزارش هاى مربوط به مرگ شمار كثيرى از غير نظاميان در حملات هوايى آمريكا منجر به برپايى تظاهرات و برانگيختن خشم مقامات افغان شده است. در نزديكى روستاى عزيزآباد جايى كه طبق اطلاعات دولت افغانستان حدود ۸۹ غير نظامى در يك حمله هوايى اردوي آمريكا كشته شدند، ۲۵۰ تن از ساكنان اين منطقه به مقابله واعتراض عليه قواي هاى خارجى پرداختند.
كرزى، نيز بامحكوم كردن اين اقدام، ازعملكرد نيروهاى آمريكايى در اين ارتباط ابراز نارضايتى كرد. كرزى در بيانيه اى با انتقاد از نيروهاى بين المللى از توافقات وهماهنگى هاى اندك اين نيروها با مقامات محلى انتقاد كرد. كرزى بارها ازقواي ائتلاف درخواست كرده بود كه از كشتن غير نظاميان اجتناب و خوددارى كنند.
كاى آيده، فرستاده ملل متحد درافغانستان نيز با اخطار نسبت به نتيجه گيرى هاى عجولانه، گفت- تلاش نيروهاى ائتلاف تا كنون با موفقيت همراه نبوده است.. نيروهاى ائتلاف تاكنون بارها مورد انتقاد قرار گرفته اند، اين انتقادات در حالى صورت مى گيرد كه عملا نتايج اين انتقادات نه تنها چشم گير نبوده كه دربرخى موارد معكوس نيز بوده است. طبق اطلاعات كميسيون حقوق بشراز شروع سال جديد تاكنون ۹۰۰غير نظامى در كشور كشته شده اند. در ما جنوري نيز درپى دو حمله هوايى نيروهاى ائتلاف ۶۴غير نظامى كشته شدند كه اغلب آنها زنان و كودكانى بودند كه در يك مراسم عروسى حضور داشتند.
دفتر نماینده گی سازمان ملل متحد ( یوناما) درافغانستان اعلام کرده است که طی سال گذشته در اثرحملات انتحاری وبم گذاریها در نقاط مختلف کشوربیش ازیکهزار فرد ملکی کشته شده است. سخنگوی دفتر یوناما گفت : از اوایل سال دوهزاروهشت میلادی الی ختم آن بیش ازيکصدوبيست حمله انتحاری در نقاط مختلف کشور به وقوع پیوسته است.
وی افزود در حملات انتحاری علاوه برکشته شدن بیش از یکهزارنفر چهار صد تن دیگر مجروح شده است. افزایش در رقم حملات انتحاری درحالی ازسوی دفتر یوناما اعلام میگردد که سخنگوی طالبان گفته است، طی سالجاری نیروهای خارجی و داخلی بیش از یکهزار افراد ملکی را در نقاط که تحت تصرف طالبان قرار دارد کشته و بیش ازپنجصد تن دیگررا مجروح کرده اند. حمله نظامیان آمریكایی به خانه‌ای درقريه كندی درخوست یكبار دیگر به منبع تنش میان دولت با نظامیان آمریكایی تبدیل شد. درین اقدام آمریكایی‌ها سه غیرنظامی كشته ویك كودك چهار ساله نیز مورد حمله یك سگ وحشي نظاميان آمریكایی قرار گرفت. به گزارش نیویارك تایمز، حمله آمریكایی‌ها خشم مقام‌های افغان از جمله رئیس‌جمهور این كشور را برانگیخت.
كرزی با انتقاد از نحوه عملكرد و حملات نظامیان آمریكایی در حضور دیپلمات‌های خارجی گفت: ورود به خانه مردم آن‌هم با زور اقدامی است علیه دولت افغانستان. بسیاری براین باورند كه هفت سال از دوران حضور كرزی درقدرت گذشته است اما نه‌تنها اثری از تحول و بهبود در كشور مشاهده نشده بلكه روز به روزحملات طالبان افزایش یافته وحضور آمریكایی‌ها وحملات آنها خرابی‌های بیشتری را باعث شده است.
به‌رغم مخالفت‌ها واما واگرها، دولت آمریكا قرار است نیروی تازه‌نفس به افغانستان اعزام و تا سال آینده کم از‌كم بيست تاسي هزارهزار نیروی جدید عازم این كشور جنگ‌زده كند.
این اقدام نیزباعث شده تا كرزی درخواست‌های جدیدی ازآمریكا داشته باشد:
- وی خواهان احترام بیشتر آمریكایی‌ها به فرهنگ سنتی اسلامی در كشورش شده است؛ چرا كه ورود بدون اجازه مردان به خانه‌ها به مثابه یك هتك حرمت محسوب می‌شود.
- همچنین از آنها خواسته تا نه تنها از میزان حملات به غیرنظامیان بكاهند بلكه در هرحمله‌ای دولت افغانستان را در جریان قرار دهند. این خواسته ظاهرا از سوی آمریكایی‌ها به دیده فراموشی نگریسته شده است، چراكه معتقدند به دلیل ارتباط دولت كرزی با طالبان ممكن است این گروه از پیش، از هرگونه اقدام آمریكایی‌ها مطلع شود. در هر حال لازم به ذكر است كه درقريه كندی نیروهای آمریكایی درخانه‌ای را شكسته وپدرومادروسایر مردان را كشتند. گفتنی است حمله به خوست با سفر جان كری، سناتور دموكرات آمریكایی به افغانستان همزمان شد. وی تصریح كرد كه هرطور شده آمریكا بایستی حمایت ساكنان محلی افغانستان درجنگ با ترور را به‌دست آورد.
از سوی دیگر سی.ان.ان نیز به نقل از گروه بحران بین‌المللی گزارش داد كه تلاش برای اصلاح پولیس ملی به دلیل فساد و فقدان اراده سیاسی با ناكامی مواجه شده و پولیس به‌جای كمك به برقراری نظم اجتماعی به مبارزه با طالبان پرداخته است. گروه بحران می‌افزاید: اردوي آمریكا... همچنان به‌ پولیس به‌مثابه ابزار امنیتی كمكی می‌نگرد به‌جای اینكه پولیس را درجای خود كه همان برقراری قانون است به‌كار گیرد.
کرزی هنگام دیدار باعلمای دینی و بزرگان قومی در ولایت خوست بار دیگر تاکید نمود که با نیروهای خارجی که خود سرانه دست به عملیات جنگی در مناطق مختلف می زنند برخوردجدی خواهد کرد و به آنان تفهیم خواهد نمود که از این عمل خود داری کنند. وي در جريان اين مسافرت به مردم آن ولايت اظهار داشت: اگر آمريکايى ها از کشتن مردم ملکى دست نکشيده، حرف مرا را قبول نکنند، يک جرگه مردمى تشکیل می دهم و درمورد آمريکايى ها فيصله نهايى را اتخاذ خواهم کرد.کرزي گفت: از پنج سال به اینطرف مستقیما به نیروهای خارجی از کشتارمردم بیگناه شکایت کرده ام مگرهیچ سودی نداشته است. اگر بیشترازین با نیروهای خارجی سخت تربرخورد نماییم افغانستان راترک می نمایند. وی ازمردم نظرخواهی کرد، که بانیروهای خارجی بعد از حملات متعدد باید چگونه برخورد صورت گیرد؟ اکثریت مردم جواب داد: باید افغانستان را ترک نمایند، اگرمارا می کشند دیگر ضرورت نداریم.
بعدا رییس جمهور اضافه نمود: اگرتلفات غیرنظامیان قطع نشود مجبوریم نمایندگان مردم را ازتمام ولایات دعوت نماییم و ازایشان نظرخواهی شود که خارجی ها باشند یا بروند. دراین سفرکرزي ازسوی بزرگان خوست مورد انتقاد شدید قرار گرفته وضمنا مردم خواهان خروج نیروه های آمریکایی از داخل شهر وساحات مسکونی گردیدند.
همچنان اسپنتا در يك كنفرانس خبري با انتقاد ازكشورهاي غربي درمورد وجود فساد گسترده اداري در كشور واكنش نشان داد و اعلام كرد: هشتاد درصد از كمك‌هاي بين‌المللي توسط خود كشورهاي كمك كننده مصرف مي‌شود و فقط بيست درصد توسط افغا‌نان مصرف مي شود كه آماده پاسخ دهي به آن هستيم.
وي اين نوع انتقادات را ناعادلانه خواند وگفت: برخي اوقات به جرمي متهم مي شويم كه مرتكب نشده‌ايم.
اسپنتا همچنين در پاسخ به اظهارات جنرال كرادوك فرمانده آمريكايي ناتو كه خواستار شكار قاچاقچيان شده بود، ابراز داشت: افغان‌ها مرغ نيستند كه شكار و كشته شوند واين نوع سياست براي افغانستان غير قابل قبول است.
كشتن يك افغان به گمان اينكه احتمالاً درتوليد مواد مخدر دست دارد، مسأله‌اي است كه حكومت افغانستان به آن واكنش شديد نشان خواهد داد ومتهمين فقط در صورتي كه جرم آنان درمحاکم ثابت شد، بايد مجازات شوند.
وي درمورد عدم موفقيت جامعه بين‌المللي درافغانستان گفت: ولايت هلمند دركنترول دولت نيست وكساني در قبال هلمند مسئول هستند كه در آنجا حضور دارند. اين سخنان اسپنتا به توليد ترياك در ولايت هلمند كه در كنترول نيروهاي انگليسي قرار دارد، اشاره دارد.
سازمان ملل متحد درتازه ترين گزارش خويش اعلام كرد كه درحملات سال جاري در افغانستان كه از سوي مخالفين يا نيروهاي آمريكايي وتحت امرناتو صورت گرفته يکهزاروچهارصدوچهل وپنج غير نظامي كشته شده‌اند كه اين رقم نسبت به سال گذشته، چهل درصد افزايش داشته است. هشتصد تن از اين قربانيان يا پنجاه وپنج درصد آنها در حملات نيروهاي مخالفين كشته شده‌اند. دراين گزارش آمده است: سربازان آمريكايي، ناتو وافغان نيز در حملات خود پنجصدوهفتادوهفت غيرنظامي را كشته‌اند كه از اين تعداد سه صدونودوپنج تن ازآنها در حملات هوايي كشته شده‌اند.
اين گزارش مي‌افزايد: همچنين شصت وهشت غير نظامي درتيراندازي‌هاي بي‌هدف يا ديگر رخدادها كشته شده‌اند كه ملل متحد نتوانسته‌اند عاملين آنها را شناسايي كنند .
همزمان رهبران سياسي ناتو تلاش مي کنند به وحدتي درفرماندهي نيروها درافغانستان برسند. اگرچه وحدت رويه در ميان نيروهاي چندمليتي که درحدود سي وهفت کشور هستند وهمچنين نيروهاي غيرنظامي که درساختار تيم هاي بازسازي ايالتي به کار مشغولند، بسيار دشوار است اما وحدت درفرماندهي بايد يکي ازاولويت هاي اصلي باشد که به مسائل ضروري وازجمله کشتارمردم بي گناه توجه شود. درحال حاضر حتي اتحاد معمولي ميان بازيگران اصلي درافغانستان وجود ندارد.