لیکنه : خوشحال آصفي
په داسې حال کې چې له څه مودې راهيسې په کندوز او هلمند ولایتونو کې د وسله والو طالبانو او افغان ځواکونو تر منځ نښتو کې زياتوالی راغلی دی او ويل کېږي چې طالبانو د دغو ولایتونو په يو شمېر سيمو ولکه ټينګه کړې ده؛ څو ورځې وړاندې د سرحدي امنيتي ځواکونو په لسګونو سرتيري د بادغیس
ولايت په بالامرغاب ولسوالۍ کې وسله والو طالبانو ته تسلیم شوي دي. په بادغیس کې طالبانو ته د پولیسو تسلیمېدو په اړه ضد او نقیض څرګندونې کيږي. د نوموړي ولايت د ولایتي شورا مرستیال وايي چې شاوخوا ۶۰ تنه افغان سرحدي سرتېري وسله والو طالبانو ته تسلیم شوي دي، امنیه قوماندان عبدالروف تاج وايې چې ۴۷ سرحدي پولیس د وسله والو طالبانو سره یو ځای شوي دي خو د ياد ولايت د والي وياند بيا له يادې پيښې بي خبري ښيې. همداراز وسله وال طالبان بیا بالامرغاب کې د دوی وسله والو ته د د ۸۰ تنو سرحدي سرتېرو تسلیمېدو خبره کوي.
دا لومړی ځل نه دی چې وسله والو طالبانو ته د امنيتي ځواکونو د تسليمۍ خبرونه ورکول کيږي بلکې تردې وړاندې د ۱۳۹۴ کال د زمري په میاشت کې، د بدخشان د تیرګران پوځي اډې د یو سلو شل تنه امنیتي ځواکونو د تسليمۍ راپورونه خپاره شوي و، همداشان له دې وړاندې د بدخشان ولایت په جرم ولسوالۍ کې د افغان امنیتي ځواکونو یوشمېر سرتیري د طالبانو له خوا اسیران شوي وو او بیا وروسته یې سرونو ورڅخه غوڅ کړي وو. اساسي پوښتنه اوس دا ده چې وسله والو طالبانو ته د افغان امنيتي ځواکونو د تسليمۍ دليل څه دی؟
افغان امنيتي ځواکونو د افغانستان له دښمن سره په جګړه کې د تل لپاره خپله وړتيا ښودلې او د سرونو په بدل يې د خپلې خاورې او ولس دفاع کړې ده. دوی تل په خپلې خوښې او ارامۍ هيرې کړي او د ولس د آرامۍ لپاره يې کلکه مبارزه کړې ده خو په ځينو حالاتو کې داسې هم شوي چې په خپله ځينې امنيتي ځواکونه د نورو ملګرو د مرګ او ټپي کيدو سبب شوي دي. حتی دا هم امکان لري چې د سيمو په سقوط کې او د سرتيرو د پوستو پر سر د امنيتي ځواکونو ځينې خاينو مشرانو له وسله والو مخالفانو سره معامله هم کړې وي. خو په ټوله کې د امنيتي ځواکونو د تسليمۍ او د سيمو د سقوط عمده لاملونه په لاندې توګه څېړو.
۱ــ په سختو شرايطو کې د حکومت ناغيړي
په افغانستان کې جګړه استخباراتي ده او د وسله والو مخالفانو ملاتړ ګاونډي هيوادونه او لوی قدرتونه کوي. دوی ته له افغان امنيتي ځواکونو څو برابره تجهيزات او جنګي امنکانات برابريږي، که داسې نه وي نو څنګه امکان لري چې څو محدود شمير يا ډیر کم شمير طالبان دې په يوه ولايت بريد وکړي او هغه دې تر خپل کنټرول لاندې راولي؟ کله چې د امنيتي ځواکونو او وسله والو طالبانو تر منځ جګړه شديده او د ښکيلو خواوو تجهيزات خلاص شي نو وسله والو طالبانو ته ډیر په چټکۍ مهمات او کومکي ځواکونه وررسيږي خو متاسفانه حکومت په دغه چاره کې يا په شعوري او يا لاشعوري توګه ناغيړي کوي او پر وخت کومکي ځواکونه نه رسيږي. په جګړه کې ښکليل امنيتي ځواکونه په ورځو ـ ورځو محاصره وي د مرکزي حکومت لخوا ورته مرستندويه ځواکونه پر وخت نشي رسيدلی. همدا علت دی چې سرتيري د خپل ژوند د ساتلو په خاطر وسله والو ته تسليم کيږي او يا سيمي ورته پريږدي.
۲ــ په ليکو کې د نامسلکي او کم کاره اشخاصو ګمارل
د امنيتي ځواکونو په راس کې د ضعيفه او بې کاره اشخاصو شتون چې دفاع او کورنيو چارو وزيران هم په کې شامل دي. همداراز حکومت په پوځي رتبو او عزازونو ليلام ګډ کړی دی، د هر زورواکي او چارواکي زوی ته د جنرالۍ او يا بلې لوړې رتبې نښان په ټټر ټومي او بيا د امنيتي ځواکونو مديريت هم په لاس ورکوي. دوی د جنګ په میدان کې وړتيا نه لري او همدا دليل دی چې سيمې سقوط او سرتيري تسليميږي.
۳ــ د ولايتي شوراګانو او د ولايت د استازو غير مسولانه څرګندونې
له بده مرغه زمونږ چارواکي په ځانګړي توګه د ولايتي او ملي شورا ځينې استازي په غير مستقيمه توګه د طالب استازولي کوي او د طالب په ګټه تبليغ کوي. دوی همیشه د سيمو د هغو سيميو د سقوط اوازې خپروي چې نسبتاً نارامه وي. د دوی پراخ منفي تبلیغات د امنيتي ځواکونو روحيه کمزوزې او د طالب وسله والو پياوړې کوي.
۴ــ د رسنيو ګستاخي او د بيان له ازادۍ ناوړه ګټه پورته کول
په افغانستان کې ډیری رسنۍ د ملي او اوجداني مسوليت پر ځای پر قومي، سيمه ايز او د دولت د اپوزيسون په توګه فعاليت کوي. دوی ملي ګټې نه پيژني او د بيان ازادۍ له نومه په ګټې اخيستو د نظام ضد پروګرامونه نشروي. دوی داسې نه دي چې د يو نظام رسني دې واوسي بلکې دوی د نظام ضد او د مخالف وسله وال د تبليغ چينل په توګه کار کوي. که دښمن په افغان امنيتي ځواکونه کوچنی چريکي بريد هم وکړي نو دا رسنۍ يې دومره لوی کړي چې په نوموړي ټول ولايت او حتی په ټول افغانستان يې منفي اغيز وشي. د دوی همدا منفي تبليغات دي چې د دولت د کمزورۍ او د طالب د پياوړتيا سبب کيږي.
لیکنه : خوشحال آصفي