داکتر یارمحمد حیدر زاده
موقعیت شهر کابل از چهار طرف به کوه ها احاط است و کوه ها مانع ورود باد ها به داخل شهر کابل می شوند و آلودگی های مصنوعی هوای شهر کابل عمدتاً ناشی از گاز وسایل نقلیه کهنه و دود کارخانه ها٬ دود گرم خانه ها و دود غلیظ داش های خشت پزی ٫ نداشتن
کانالزسیون و مجاری بدرفت مواد فضله ٫ بوی تعفن بدرفت میلون خانه غیر معیاری ٬ خیزش گرد وخاک کوچه های خامه ٫ تبدیل ده ها هکتار زمین های کشت به خانه های رهایشی ٫ غصب ساحات سبز و و افزایش جمیعت بیکار فقیر وغریب بیشتر از ملیونها در این شهر . این گرد غبار در آسمان شهر کابل ازنسبت همین آلودگی های مصنوعی و ضعف و کم کاری مسُولین در نظارت و مواظبت بر چکونگی حفظ محیط زیست شهر ٬ بازسازی گسترش فضای سبز آن و هم احاط کوه ها منانع داخل باد ها شده این گر د غبار خطرناک زیست محیطی در اسمان کابل ایستاده است که این آلودگی های مصنوعی سلامتی شهروندان کابل را هروز تهدید می کند. پایتخت آیینه یک کشور است در صورت بی توجهی دولت در امور کاهش آلودگی دوام این بحران محیط زیست مانع رشد و ترقی مادی و پیشرفت اجتماعی وسیاسی در این شهر می شود. مساحت کابل حدود ۲۷۵ کیلومتر مربع است در میان شهر کابل کوه های صخره ای مانند کوه آسمائي ٫ شیر در وازه ٫ دامنه بادم باع بنام کوه رادار و دامنه کوه خیر خان همه عاری از جنگل و بوته های جنگلی است. یکی از راهکاری ها از نگاه کار شناسی محیط زیست اینست این کوه ها را می توان به یک فضای بسیار خوب سبز فرحناک برای ساکنان شهروندان کابل مبدل کرد . در اکثر کشور های جهان تراکم جمعیت بالاتر دارند در شهر های کلان کارایی بلاتر و بهبود بهداشتی را در شهر دنبال می کنند وبه مانند ساخت پروژه هایی تپه های سبز یا بام سبز ٬ دیوار ساختمانهایی سبزو برج های گیاهی سبز می پردازند. هدف این پروژه ها اکوزیست محیطی کار٫ تصفیه گرد وغبار و محو کردن کربن رهایی شده از تردد موتر های خود رو و پیوند شهر و محیط زیست به یکد یگر می باشد. خوشبختانه در داخل شهر کابل میراث طبیعی یعنی تپه هایی با طول عرض و بلندی مناسب برای منظره با شکوه اکوزیست محیطی وجود دارد بنام . تپه بی بی مهرو ٫ مرنجان ٫ تپه خاک بلخ ٫ تپه خزانه و تپه کلوله پشته که تپه مرنجان از ساحه و وسعت از همه بزرگتر است ٬ این تپه های کابل أثار معروف پدیده های طبیعی هستند که زبیایی طبعیی استنایی و اهمیت زیبا شناختی هر یک آن دارند.
۱ ـــــ راه حل مناسب از دیگاه کارشناسی محیط زیست جهت کاهش آلودگی گرد خاک شهر کابل آرائه برنامه سازی فضای سبز با انواع نهال کاری در تپه های مرنجان ٫ تپه خاک بلخ ٫ تپه خزانه و تپه کلوله پشته و تپه بی بی مهرو نظر به شرایط اقلیم آن در تحت پلان اداره شهرداری و با مشارکت ادرات وزارت زراعت و آبیاری و بخصوص زیر نظر اداره ملی حفاظت محیط زیست صورت گیرد. فضای سبز تمام بخش این تپه ها ایجاد شود در بهبود اوضاع محیط زیست کابل نهایت اثر بخش و کارا است . این تپه های طبیعی بخاطری است که باید سرسبز چمن کاری گل شانی و احداث حوض های آّب با فوار ها تا مردم در این جا ی در اوقات فراغت باید تفریح کنند. فواره یکی از عنصر معماری است که آب را به هوا پرتاب می کند این کار برای مقاصد زببایی شود. احیای پوشش سبز بوسیله در خت شانی گل شانی چمن کاری شود که از زیر ساخت های اکوسیستم در یک مکان به حساب می آید یک روش منحصر به فرد جهت کاهش آلودگی گرد و خاک ٫ آلودگی صوتی ٫ آلودگی صنعت ٫ دود کارخان ها و دود سوخت موتر ها است. دانشمندان ثابت کرده اند که در ختان سرو کاج دیوار سبر حصار ه ای که برای حفاظت و تفکیک حیاط حدود حویلی ها بکار می برند آن می توانند درکاهش آلودگی صدا و سایل نقلیه موثر می باشد.
۲ ــــ اکر به تمام اطراف بلندی های شهر کابل یک نگاه بسیار کوتاه افگنده شود جای بسیار زیاد برای ایجاد فضای سبز هنوزهم موجود است در کوه شیر درو ازه ٫ کوه رادار دامنه بادام و قله کوه کارته پروان وغیر... را با کاشت درختچه و بوته های مقاومت در مقابل خشکی ٫ حد اقل تعمال دمای ۱۰ درجه زیر صفر مساعد ( ارغوان ٫ توغ ٫ نی کوهی ٫ اسپدانه ٫ کور ٫گونه ٫ آویشن ٫ آفدار و خار اشتر وغیره.... ) تخم آنها را در ایام بارندگی تیرماه و اول بهار در کوه ها انتشار قرا ر داد که بتواند رطوبت بارندگی را حفظ کند و نیش زند ومطمین باشید که اگر بوته های مذکور یک دفعه ریشه جاگیزینه کردد دیگر به آب ضرورت ندارند. و به این شیوه ها شهر کابل را از خسارات صدمات که ممکن است در موقع بارندگی به وجود می آید نجادات داد و هم کمک بزرگ به سرسبزی بالا کوه دامنه می نماید.
۳ ــــ خانه های غیر پلانی خود سر در کو دامنه ها اعمار شده ٬ این ساحات دایم آثار و عوارض محیط زیستی دارند . فقر و نیاز مردم نادر که برای به دست آوردن یک سر پناه و تامین معیشت خود مجبور می شوند به منابع محیط و اطراف خود به طور غیر عادی فشار آو رند و به تخریب طبیعت و محیط زیست دست اندازی کنند. مردم تهیدست غریب از بیکاری از نبود کار در ولایات شان به کابل آمده اند جز در دامنه کوه جای گیرند دیگر چاره ندارند. اداره شهرداری کابل با طرح احداث سرک کمربند سبز می توان در ساحت کوه دامنه ها چاره اند یشی کند ٫ این طرح علاو برینکه باعث کم کردن حجم ترافیک شهر وهم فضای بسیار خوب سبز را به شهروندان این محلات فقیر نشین ایجاد کرد . با احداث یک کانال بشکل کمربند سبز در دامنه طرف راست کوتل خیر خانه الی دامنه های ۳۱۵ تا پوسته کجالو ادامه یابد . حفر این کانال از فشار آمدن آب باران دامنه های خیر خانه از جریان آن به پروان سوم می کاهد. طرح کمربند های سبز با مدیریت صحیح علمی به وضع موجود خانه های کوه دامنه ها و تپه ها نگاه کرد و بعد با ایجاد چشم اندازکمربند سبز آینده واقع گرایانه قابل تحقق و جذاب را برای به اجرات دقیق در این کوه دامنه پر از جمعیت غریب تهی دست در این ارتفاع ۴۰۰ و ۵۰۰ متری زندگی دارند در مد نظر قرار داد. و این طرح فضای سبز به سهولت می تواند گسترش پیدا کند یک تجمع نباتی را روی دامنه کوه ها ایجاد کرد و به تواند تغییر سریع سرنوشت ساز راهکاری برای پاکی هوای کابل گردد.
۴ ــــ تنظیم و پاکی شهر مربوط اداره شهر داری کابل است و باید مورد توجه قرار گیرد و وزارت شهرسازی و ادره ملی حفاظت محیط زیست هماهنگی به منظور سرو سامان دادن به این وضع آشفته محیط شهر کابل باید تدابیر لازم را در قسمت آلودگی شهر کابل اتخاذ کنند . بهتر میشود که مسُولیت انجام نابسامانی های شهر کابل را با افراد با تجربه کادر های مسلکی دلسوز که کسب تجربه ساختمانی و احیا محیط زیست و بهداشتی صافی شهر را از کشور های پیشرفت کسب کرده باشد تعلق گیرد با طرح های تخنیکی مصدر خدمت به شهروندان کابل شود.
۵ ــــ جذب نیروی کار گر کافی جهت تنظیم تنظیفات به هر نا حیه شهر داری کابل خدمات شهری حفظ محیط را به موقع بخصوص تخلیه زباله ها ٫ پاک کردن سرک از کثافت و پیاده رو ها ٫ جوکشی جو یچه کنار سرک عمومی را انجام دهند که تا سبب بندش جویچه ها در هنگام بارش همه جوی چه بند و آب آن بروی سرک ها جاری می شود که جاری شدن در سرک ها خود درکثافت ساختن محیط زیست تاثیر فراوان دارد. ما مورین تنظیفات شهرداری کابل مسُوولیت دارند تا به شهروندان هر کوچه صحبت کند که نگهداری جو یچه کوچه ها و پاک نگهداشتن سرک کوچه ها و ظیفه ساکنان محل است. مسُوولیت اجرای وظیفه تنظیم وتنظیفات نجادت مردم ار آلوده گی.
۶ـــ استخدام افراد فنی و مسلکی در ناحیه شهرداری جهت برنامه حفظ محیط در خدمات سرسبزی که تجربه نظارت از نهال های تازه غرس کنار جاده را داشته باشد و به موقع مراقبت از درختان و به موقع آب طرف نیاز درختان را در فصول گرما تامین کنند ودر آب دهی انها غفلت نکند . مراعات مدیریت آبیاری برای رشد نهال جاده ها در هر فصول سال ضروری است. رهنمایی از طرف مسُوولین ناحیه شهر داری برای ساکنان محل در امور چمن کاری در داخل حویلی ها پیش روی اپارتمان ها و در کنار جاده ها پارک های تفریحی از خیزش گرد وغبار جلوگیری نموده ومحیط اطرف اش را مصون از آلودگی می نماید. غر س در ختان علاوه بر کاهش سر صدا اثرات مطلوب آرامش و راحتی نیز در بر دارد و برای ایجاد پوشش سبز نیز به فضای زیاد ضروت است. مقدار زیادی از اکسیژن آزاد شده در طبیعت ازبرگ نباتات تولید می شود. و تنفس وسوخت آین گاز را تصفیه می کند اگر این گاز اکسیجن 20 فیصد کایش یابد انسان سریعا عکس العمل نشان می دهد.
۷ ـــــ منع فعالیت روزانه وسایط نقلیه سنگین در سرک های عمومی وهم جلوگیری از تردد موتر های خود رو کهنه که اغزاز یا دود رور آنها گاز خطرناک دی اکسد کربن به هوا رها می شود. تراکم بیش از حد موتر های خود رور کهنه وفرسوده باعث سر وصدا و تولید گاز های گلخانه ای است. آلودگی هوا، ترافیگ سنگین و افزایش جمعیت شهری، زندگی را برای بیش از 4 ملیون نفر از ساکنان شهر کابل بسیارسخت و طاقت فرسا کرده است. و جلوگیری از نگهداشت حیوانات و گشت گذار آنها در ساحه شهر کابل وبخصوص در جاده ها و کوچه شهر رمه کوسفندان در داخل پایتخت کابل گشت گذار می کنند در مفکوره خارجی ها نشان فرهنگ پاین شهر نشینی است.
۸ ــــ کم کردن سوخت فسیلی مانند ذغال سنک ذغال چوب دکان های هنگر ی در داخل شهر ٫ درگرم خانه ها و کارخانه های صنعتی درون شهر رهایی دود گاز دی اسید کربن در هوای منطقه باعث بروز مشکلات برای شهروندان و سایر جانوران در طبیعت که اعم شامل درختان گیاهان و زندگی انسان ٬ پرندگان ٬ حیوانات خطرناک است که در کل منجر به نابودی اکوسیستم محل می شود . دانشمندان محیط زیست در جهان با شناخت دود سوخت سرطان زا از محصولات طبیعی سوخت های فیسلی مثل نفت ، زغل سنگ و زغال چوب که شنا خته شده است.
۹ــــ احداث پارکینگ در شهر یکی از راه های پیش گیری از دحام کنار جاده های شهر و هم موجب خالی کردن پیش رو مغازه ها می شود. پارک کردن موترها در کنار جاده ها معضله که ساعت ها راه بندان عبور ومرور وسایط نقلیه و آشفتگی چهره شهر و خطر مسافران در پیاده رو ها رفع خواهد شود.
۱۰ ـــــ یکی راه های دیکر گاهش آلودگی جلوگیری از فعالیت دست فروشان اجناس در پیاده رو ها است که از اثر انداخت مواد پسمانده ودیرمانده موجب انبار کثافات در ابرو های شهر کاابل می گردد. که از اثر بوی گند برخاست وبالاترخشک شدن آن ها کثافات و باکتریا ها از اثر باد به هوا پخش می گردد.به این منظورلازم است تا شهرداری کابل تدابیر دایمی ویژه اتخاز نماید.
۱۱ ـــــ ساخت بدرفت بیت الخلا ها در گوشه و کنار شهر در پارک ها برای رفع حاجت مسافران تا از شستن صحرای در پس کوچه ها شهر پرهز شود. نشت صحرای رفع حاجت مسافران پس کوچه ها بوی تعفن اد رار مواد فضله آنها باعث بیماری تنفسی وقلبی شهروندان شده است.
۱۲ ــــ انتقال داش های خشت پزی از ساحه ولایت کابل در جای خالی از سکنه ٬ سوزاندن تیر ها رابر وپلاستک گاز گلخانه ای آزاد می کند ٫ رهایی گازهای گلخانهای به گرم شدن کرزه مین کمک می کند .
۱۳ ــــ انتقال مها جرین چادر نشین به بیرون از ساحه کابل ٬ نیز یک راه حل کاهش آلودگی است و در اطراف شهر چهار دیواری فقیرانه ساخت و در آن زندگی می کنند.
خس خانه نیشنان فقرانه حا شیه نشین نه تنها باعث دید بصری نازیبایی منظر شهر می شوند ، بلکه بوی تعفن ادرار رفع حاجت های صحرایی آنها با عث مبتلا بیماری تنفسی و قلبی شهروندان است. این مردم حاشیه نشینی در زیر هر چهار دیواری 5 الی 10 نفر زندگی می نمایند و اینها روزانه اقلاُ دویا سه بار برای رفع قضا ی حاجت به کناراب صحرایی می روند. از هر کناراب ده ها لیتر ادرار به روی جویچه ها رواناب یا استاده وگنده است و کثافت وبوی تعفن آن در پیدایش امراض نقش بسزایی ایفا می کنند.
۱۴ــــ منع پلان خود سر آباد شدن خانه های رهایشی مانند بلند منزل های خود سر ٫ شهرک های غیر معیاری و استندرد بدون مجاری ورودی فاضلا ب ٫ اینها عوارض های خطر ناک محیط زیستی را در پایتخت باستانی ما بوجود آورده اند و اگر جدی توجه درسیستم فاضلاب ها نشود فاجه هم دارد. ساخت سیستم فاضلاب یا کنالزسیون بدو رفت مواد فضله شهر کابل یکی از کار های مهم اداره شهر داری است در سالها ۱۹۸۱ طرح کانا لیزاسیون خیلی مناسب به شرایط و توپوگرافی کابل نیز درنظر گرفته شده است و به همکاری انجینران هندی و شوروی سابق ماستر پلان شهر کابل ساخته شده وبه تصویب شورای وزیران وقت هم رسیده است . امروز معضله رفتن بدرفت مواد فضله درچاه های عمق از طرف صاحبان بلند منزل ها و چرک آب خانگی آنها در کانال ها و جوی های رو باز و اسیدی امروز شهود و نمایان است که عبور و مرور رفت آمد از کوچه های شهر را دچار مشکل کرده اند و حتی به قسمتی از آسفالت های خیابانها نیز آسیب می رساند. امید واریم مسئولین مربوطه دولت بتوانند این مشکل را برطرف کنند. ساخت خط لوله فاضلاب و تصفیه خانه فاضلاب از مشکلات عمده شهر کابل و دیگر شهر کلان در کشور است و تا اکنون اقدامی نسبت به احداث تصفیه خان ها در شهر ها صورت نگرفته است. هدف احداث تصیفه خانه ها فاضلاب خانگی و دفع پساب ها جهت آبیاری فضای سبز شهر وهم در اطفا ئیه مورد استفاده قرار می گیرد. جلوگیر ازاسراف آب فضلاب باشیم. هدر رفتن فاضلاب ها و اسراف کردن در مصرف آب از جمله عوامل تخریب محیط زیست است.
۱۵ ــــ شهر داری کابل از ساخت بی کیفیت سرک اسفالت جلوگیری کند بخاطریکه سایش تایر موتر ها در سرک اسفالت ذرات سایش ریزه گرد اسفالت در هوا پرتاب شده یک مشکلات آلودگی خطر ناک است که دانشمندان محیط زیست در جهان ثابت کرده اند . این ذرات ریزه گرد اسفالت از اثر سایش تایر موتر ها تنفس آن به دستگاه تنفسی ـ راه ریه ( شیش ) حاوی سرطان زا است.
۱۶ ـــــ احیای مجدد منابع آبی کول حشمت خان در بهبود اوضاع محیط زیست کابل بسیار اثر بخش است این کول در جنوب کابل قرار دارد و می طلبد با تهیه طرح جامع آب را از دریا لوگر دوباره به کول از طرق جوی مستان به این کول آورد. سود مندی احیاء این کول حشمت خان این است که روزانه یک مقدار زیاد حرارت هوا را جذب کرده و در اثنای شب آن را دوباره آزاد می کند و بدین صورت از شدت گرمی روز وسردی شب تا حدود کاسته وامکانات زندگی را برای انسانها مساعد می سازد و بخار آب این کول در سرسبزی منطقه ودر بوجود آوردن رطوبت ومعتدل کردن هوای کابل نقش اساسی دارد.
۱۷ ــــ مرا عت الزومات فرهنگ شهرنشینی به هیج عنوان نباید زباله را در محیط آزاد ریخت ٫ رعایت این نکته یک وظیفه اخلاقی ٫ اجتماعی ٬ شرعی ٫ عرف و فرهنگ شهر نشینی است و باید برای همه ما چه خورد و بزرگ عادت شود. از عدم مدیریت شهر داری وضعف راهکاری رهنمایی های اداره ملی محیط زیست درشهر کثافت های انبار شده و هوای خفه کن مردم زندگی بسر می برند.
افسو ز نخوریم اگر ما شهروندان کابل بکو شیم.
این مسُو لیت هم شهروندان کابل است که در حفظ و پاکی شهر سهم وسیع بیگیرند٫ زندگی کردن در محیط پاک و مرتب ٫ عاری از کثافت روان انسان را شاداب و تازه می سازد . نبود گرد غبار لکه ها بوی نا خوشایند واشغال در محیط شهر کابل پاگیزگی آن نشان اخلاق فرهنگ بالا است و هم دیگر افسوزنمی خوریم که خوشا به حال فلان پایتخت کشور همسایه که چقدرتمیز است. زبیای پایتخت کشور های همسایه شمال وشمالغربی ما مرهون رعایت شهروندان شان به نکات فوق الذکر است. آنها رعایت از ریختن کثافات خاک روبه در جوی و در یاها ٫ از غصب فضای سبز شهرها ٬ از عمار خود سر خانه های رهایشی در شهر و تپه ها و کوه دامنه ها شهر ٬ از نگهبانی حیوانات اهلی در داخل شهر ٬ از مزاحمت پرندگان ٬ از پارکینگ کنار جاداه ها اجتناب می کنند. بخاطریکه محیط شهر فراگیرنده و جای زندگی شهروندان است و اصلاً یکی از وظائف مهم بشری حفظ جان است جز با زیستن در محیط سالم وزیبا امکان پذیر نیست. شرط اولیه برای انسان داشتن روحی سالم و جنسم سالم و تندرست نیز فقط زمانی انسان را شاداب و خوشبو می سازد٫ محیط پاک طبیعی بی عیب تاثیر زیبا بروح و روان آدمی دارد.
نوت : خوژمن علومی معین خدمات سربزی شهرداری کابل میگوید که شهردار کابل طی دوسه سال اخیر بیش ۳۶۵۰۰۰۰ هزار اصله نهال مثمر وغیرمثمر را در شهر کابل غرس کرده است که ضایعات آن ۲ تا ۳ فیصد بوده است. خبرگزاری خاورمیانه ـــ گزارش ویژه وتحقیقاتی کابل ــ ۳۱ اسد ۱۳۹۲
بر اساس این گزارش ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ باید تما شهر کابل سبز باشد.
داکتر یارمحمد حیدر زاده کار شناس محیط زیست سودین
2016 02 24
دوستان گرامی هموطنان عزیز ماباقی می توانید درصفحه عمومی فسبوک من بنام داکریارمحمد حیدر زاده بخوانید و نظر تارا برای تطبیق این طرح ارائه بدارید و کمنت گذارید ممنون از شما