جامعه شناسی انتخابات افقانی

رییس جمهور دیگر در تاریخ افغانستان خواهد بود . شهروندان افغان بر اساس قانون اساسی می‌توانند در انتخابات  بمثابه انتخاب ‌شونده و یا انتخاب ‌کننده شرکت نمایند که شرایط نامزدی و رای دادن، بر اسا س قا نون انتخابات مشخص می‌شود. برگزاری انتخابات، تمثیل حق رأی و شرکت در انتخابات از مهم‎ترین دستاوردهای مردم افغانستان در 13 سال گذشته است و ملت افغان نیز از آن به طور خوشبینانه‌ای استقبال کرده و در فکر استفاده دقیق از حق رأی خود هستند..درین انتخابات ریاست‌جمهوری، یکی از مشکلات اصلی، کثرت تعداد کاندیدان است که شرایط را برای تشخیص افرادِ مشکل میسازد و به اصطلاح  « مردم را راه گمک میسازد» که به کدام ‌یک از کاندیدان رای بدهند. با وصف این د خالت مستقیم مجاهدین و تهد یدات طالبان ، متاسفانه راه ورود بسیاری از نیروها را در انتخابات پیش رو مغلق ساخته است . حرف معروف است که میکویند مشکل «  ذهنهای کوچک این است که دهان شان پیوسته با ز است» واز اسلام به اشکال مختف استفاده میکنند  ودر هر گفتار خود نعره تکبیر را بخاطر اغفال عوام سر میدهند.
در چنین شرائطی  باید مردم و نیروهای غیر جهادی- طا لبی برای ورود به صحنه انتخاباتی بمثابه آخرین چانس با قبول هزاران مشکلات دست بکار شوند . آن چه که برای مردم تعیین کننده است، این است که از این رقا بت و از وضعیت جد ید بهترین فرصت را برای خویش بسازند. تجا رب انتخابات تاکنون نشان داده است که مردم گاهی با تد بیر خود حکومت را غافلگیر کرده اند. در شرایط فعلی نیز که کشور ما لحظات بحرا نی را طی می کند و نیازمند تغییر جدی و فوری در بسیاری عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است، انتخابات ریاست جمهوری می توا ند فرصتی برای این تغییر باشد و در صورتی که برگزار نگردد، می تواند کشور ما را با بحران های جدی روبرو سازد.    علرغم  آن برای درک وضعیت موجود، با ید دو پرابلم را با هم مقایسه کنیم، یکی وضعیت شرکت مافیا یی مجاهد ین  است که دولت نام دارد ودیگری وضعیت مجموعه منتقدان و مخا لفان  ویا به هر نام که یاد میکنید. دولت وجنگسالاران در مجموع پا یگاه اجتماعی خود را از دست داده است و اپوزیسیون همچنان متفرق و پراگنده است. مشکل مخا لفان  شباهت تام  به ارکستری دارد  که هر کس، ساز خود را می‌زند. د لیل این مساله هم آن است که گفت‌وگو بین پروگرامهای مختلف، بین جریان‌های مختلف و کاندیدان متفاوت وجود ندارد. از سوی دیگر بخشی از تلاش‌های اپوزیسیون، برضد تلاش‌های بخش‌های دیگر است. نکته دیگر این است که هنوز بخشی از مخالفان و منتقدان حکومت به این نتیجه نرسیده‌اند که مجاهد ین وطا لبان  دیگر  در میان مردم جای ندارند وباید تحت نام قوم وسمت از ایشان دوری جست. به همین سلسله تعداد از اپوزیسیون حتی افراد منفرد که در دنیای مدرن  اکت های لیبرالیستی  وبه اصطلاح دم از انسا نیت وفرهنگ میزنند، عاشق آمدن ملاعمر، معلم عطا ،  قطب الدین هلال ، محقق  و حکمتیارو...، هستند. این یک مصیبت است ،ولی خوشبختانه که چندان اثرگذار وفراگیر نیست. فردریش نیچه باور داشت : «آن کس که آفرینند گی و نو آفرینی می خواهد. در نیک یا بد. ناگزیر نخست می باید با نیست و نابود کردن ارزشها آغاز کند ».

عده‌ای که همیشه منتظر هستند تا نیمه خالی آب را ببینند،هما ن نگاه متحجرانه و غیرسیاسی، فاقد تحلیل اجتماعی، که همیشه خواسته یک قدم پیشتر از جامعه رفته، با جدایی از جامعه به‌ساده گی سرکوب شده و  مدعی فهم بیشتر بوده،که اگر به قدرت برسد غیر از خود کسی  را قبول ندارند، یا به ‌کلی ما یوس و منفعل می‌شود و به حاشیه می‌رود. یا اگر برنده شود به هیچکس راه نمی‌دهد. این طرزفکر را با ید حتی در خود نا بود کرد. از این فکر جز ظلم وخون برنمی‌آید و برنیا مد ه، تاریخ روشنفکری ما متاسفا نه چنین است. به همین دلیل همیشه فریب خورده‌اند. بخصوص که شتابزده  واحساساتی بوده‌اند و محاسبه نکرده اند ، دیروز کمونست وامروزدر مجاهد... . ولی همینها زمینه ‌سا ز بوده، هیاهو ایجاد کرده ، دهل نواختن ،میدان را گرم نموده  و در نهایت خود جام ماند ند.  روسو باور داشت «آدمیا نی که انتخابات نیک را بی ارزش می انگارند و آنانی که دانسته در بازی انتخابات نادرست رای می دهند هر دو به یک اندازه به سرزمین خویش پشت کرده اند» . امروز بسیاری فکر می‌کنند که جامعه ی در حدود 25میلونی افغانی مرده است. در حالی که مثل موم در برابر فشارها شکل می‌گیرد. می‌تواند به سرعت به جوش و خروش درآ ید.جا معه افغانی، بویژه بعد از تجارب بسیار با رشد ارتباطات منتظر فرصت است اما به آسانی خود را نشان نمی‌دهد. جامعه ما ن با رشد آگاهی‌ها در چند انتخابا ت قبلی، آموخته چگونه از زد وبندهای موجود استفاده کند.  به قول  سید جمال الدین افغان «بی شرم ترین فراما نروایان آنهایی هستند که ناکا رامدی و اشتباهات خود را به مردم نسبت می دهند» . ببینید امروز تمام مجاهد ین  مصروف دید واد ید هستند  تا یک کاند ید واحد پیش کنند  ومانع پیروزی داکتر اشرف غنی گرد ند واحتما لن بر سر داکتر زلمی رسول توافق کنند . شاید آقای رسول آدم  بد نباشد ولی بی کفایتی او کاملا روشن است . در صورت پیروزی او هیچ تغیر نخواهد آمد ، فقط کرزی میرود  ومتباقی همان شرکت ماقیا یی برجا خواهد ما ند.حرف معروف است که میگویند  «همان آش وهمان  کاسه ». روی این ملحوظ بر نیروهای غیر جهادی هم  لازم است تا یک تیم مشترک علیه جنگسالاران ایجاد نمایند واز کاندید واحد پشتیبانی کنند. اگر در چنین شرایط  از داکتر اشرف غنی  پشتیبانی صورت گیرد ، مغتنم است. به نظر اکثر چیز فهمان  کشور داکتر غنی دانشمندی درسطح بین المللی است او بنیادگذار، ایجاد سیستم جهانی پیشرفته در وزارت مالیه به حساب می رود. داکتر اشرف غنی  از سوی مجامع علمی به عنوان دومین  فرد متفکر جهان انتخا ب شد وانها   معتقد اند که اشرف غنی از معدود دانشمندانی است که افکار خود را عملی می کند.
او باور دارد که «تنها راه بیرون رفت از مشکلات فعلی، نها د ینه ساختن فرهنگ شا یسته سالاری و حاکمیت  ضوابط برروابط در تمام بخش های کشور می با شد».   داکتر اشرف غنی نسبت به دیگران  توانسته است  در این مرحله ی بسیار مغلق ، بیشترین اعتماد سازی را در بین مردم و نخبگان برای پاسخگویی به خواست های آنها داشته با شد چون داکتر اشرف غنی به مطا لبا ت مرد م  پا سخ گفته و با پیشبرد سیاست همکاری با نیروهای صادق وموثر, احزاب دموکرات سابق وحاضر  صرف نظر ازتعلقا ت قومی وسمتی آنها وبخشهای  دیگری بیرون رانده شده از حکومت بخا طر تشکیل دولت ملی ، امکان گذار به شرایطی آزادتر و باثبات تر را فراهم نموده، وبه اکثر مخالفان سیاست های جاری واشخاص با نفوذ به منظور ایجا د یک تیم فراگیر رجوع کرده است.داکتر اشرف غنی احمدزی یگانه کسی است که دارای کرکتر سکولار میباشد ، یگانه کسی است که در برابر صف نامقد س « جنایکاران» حزب اسلامی ، جمعیت اسلامی ، وحدت اسلامی واتحاد اسلامی و طالبان قرارداردو او یگا نه کا ند ید است که افراد متخصص چپی وراستی را در تیم خود دارد. او یگانه کاند ید است که دارای یک پروگرام  علمی وعملی حساب شده  نه شعاری و نه آرمانی است . سر انجا م  اویگانه کاند ید است  که از مقام علمی وتخصصی بالا برخوردار است، او داکتر علوم انسانی واجتماعی است نه داکتر «ذغال سنگ»، لذا ساختار جامعه ودولت ،و را ز حکومتداری را به خوبی میداند. به نظر من مسا له ما در درجه اول  با ید برد مردم و برد کا ند ید سالم  باشد , نه جایگاه«من»، نه «سهم من» ونه  باخت رهبران  جهادی وقومی . مهمترین و عمومی ترین خواست مردم در شرایط کنونی، رهایی از شرایط و بحران فراگیر جامعه، تامین امنیت سیاسی-اجتماعی  وقانونیت است. به د لیل اینکه هر روز تا ثیرات مخرب پرابلمهای که برشمردیم ، بر زنده گی مرد م ملموس تر می شود. تجارب سا لهاي اخير نشان د اد تا زمانی که ملت آگاه و دولت توانا نداشته باشیم منافع ملی همیشه مورد تمسخر قرار خواهد داشت. یکی از علمای جامعه شناسی به این باور است که «انتخابا ت درست و سازنده ، نا جی کشور و نا د یده گرفتن آن ، پگاه رستاخیزی هولنا ک است ».  خوشبختانه حرکتهای ضد بنیاد گرایی،فساد وناسامانی ، چه در داخل و چه در خارج ازوطن ،همیشه زنده و پویا است و مطمئناً ،این تفکر چنان در جامعه افغانی رشد ونهادینه شده است ، که در نتیجه باعث  انتخاب درست مردم مان خواهد گردید. در پهلوی این اکثریت نسل ما که متولد همین دوران جنگ هستند ، تفکراتی  ضدجنگسالاران دارند و به نوعی خواستار تبادل و همگرایی با جامعه مدنی و مدرن هستند و « شرکت مجاهدین» که دولت  نام گرفته در این مدت ،برای آنها دستاوردی نداشته و به مطالبات این قشر که اشتغال، امنیت و شایسته سالاری باشد کاری انجام نداده است . اگر ما میخواهیم ،به یک کشورآزاد، آباد و دمکرات دست پیدا نماییم ،میبایست با عصبیتهای درونی بخصوص قومی-ایدیالوژیکی خود و اجتماعات  که در ان فعال هستیم ،مبارزه نماییم .سکوت ما در مقابل این امراض در هر جایی، میتواند خطرناک باشد . بجای افترا و اتهام زنی به افراد بدون ارائه سند،به جای منافع شخصی  زیر نام قوم وقبیله بیایید به منافع ملی و به مردم اسیر شده مان توسط زورمندان فکر نماییم.  به یاد داشته باشیم کسی که غرق می شود می تواند تعداد زیادی از کسانی را که برای نجا ت او اقدام می کنند، باخود یکجا به زیر آب ببرد، لازم است خرد مندانه  داخل صحنه شویم واگر احساساتی و بدون ابزار لازم برای نجا ت غریق دست بکار شویم  ، خود هم غرق وبرباد خواهیم شد! لذا به کاند یدی رای بدهید که مفسد نباشد، به کاند یدی رای دهید که جنگسالار نباشد ، به کاند ید رای دهید که معنی حکومت کردن  وشیوه حکومتداری را بلد باشد، به کاند ید رای دهید که در پی نهاد ینه کردن  قوانین مد نی وزمینی در کشور است، به کاند یدی رای ندهید که مانند شرکت مافیایی مجاهدین به رهبری کرزی از وزارت تا سفارت را میان «شرکا» تقسیم نما ید به کا ند ید رای ندهید که فردا باعث شرمساری ورنگ زردی تان گردد. سر انجام با تمام بد بینی ومنفی نگری که عده ای دارند من بر خلاف  خوشبین هستم و باورم دارم که ملت افغانستان با گذشت هر دور از انتخابات ریاست جمهوری تجارب بیشتری در این عرصه به دست آورده و راه‎های رسیدن به آرمان‎های خود را با چشم بازتری از گذشته می‎بینند.   توماس کارلایل دانشمندی سکاتلندی میگفت: « ای بشر گرچه خلق شده ای ولی برخیز و ثابت کن که اشرف مخلوقاتی» . با تایید حرفهای او من میگویم:  
 ای افغان  گرچه افغانستان را گورستان برای سوپر پاوران ساختی  ولی برخیز وثابت کن که کنون برای خود هم شهرستان وگلستان میسازی !

ادامه دارد...