فردا دهم دسامبر، شصت وپنجمین سال تصویب منشورجهانی حقوق بشر میباشد که بمثابه دستآورد بزرگ وتاریخی مردمان وملتهای جهان وآرمان مشترک آنان پنداشته میشود. سیروتطورتکامل تاریخی انسان ازهمان جوامع اولیه تا کنون به یک تعبیر، سیروتکامل حق وحقوق انسان میباشد. ازپیدایش ابتدائی ترین دولتها تلاش بخاطر تدوین حقوق درآثار وکتیبه ها انجام یافته است وبشر ازهمان لوایح
هامورابی تا تصویب جهانی حقوق بشر راه دراز وپرخم وپیچ راپیموده است. ازچارتر ماکناکارتا «۱۲۱۵ م » تا اعلامیه حقوق « ۱۶۸۸ م » انگلستان «انقلاب شکوهمند » واعلامیه استقلال امریکا « ۱۷۷۶ م » واعلامیه «۱۷۸۹ م » درفرانسه وتلاش جامعه ملل درسال «۱۹۱۹ م » که حقوق بشر را درمقیاس جهانی مطرح کرد، راه دشوار گذار ازحقوق طبیعی تا تکامل آن به حقوق بشر طی شده است. بدین ترتیب تصویب منشورجهانی یا اعلامیه جهانی حقوق بشردرسال ۱۹۴۸ میلادی توسط سازمان ملل متحد،محصول تلاش مستدام مردمان ، ملتها وتجارب تاریخی وتراژیدی جنگها ومنجمله دو جنگ جهانی خانمانسوز بوده وچنانچه درمقدمه این منشور تذکار یافته ( اراده مشترک مردمان وملتها را بخاطر حفظ کرامت انسانی وحرمت ذاتی وتساوی حقوق بشر « اولاد آدم » حق زنده گی ، امنیت ومصئونیت افراد واحترام به خانواده به حیث رکن اصلی جامعه واصول جاویدان زیست ملتها ودولتها را انعکاس داده است وبه یک بنیاد واساس مدنی، فرهنگی ،سیاسی،اجتماعی واقتصادی برای ابنای بشر دریک مقدمه و سی ماده مسجل گردیده است ومیثاقها واسناد ناشی از آن در سالهای بعدی اصول آنرا گسترش داده است:
ـ میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی
ـ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی
ـ میثاق بین المللی منع شکنجه ، تعذیب ورفتارغیر انسانی
ـ اسناد درمورد لغو حکم اعدام و...
افغانستان از بدو تاسیس ، عضویت ملل متحد را حاصل کرد وبا وفاداری به منشور آن سازمان بااعلامیه جهانی حقوق بشر الحاق وبه میثاقهای بعدی آن ملحق گردید واسناد ناشی ازآنرا امضا کرده است که طبعاْ درقبال تطبیق و حمایت از آن مسئولیت دارد.
خوشبختانه اصول ومبانی جهانی حقوق بشر در مقاطع معین در ادوارقدیم کشور ما وجود داشته وبا فرهنگ انسان محورآن وجوهر ارزشهای والای دین مقدس اسلام که همانا رسیدن به قله کمال انسانی است همخوانی دارد.
انجمن حقوقدانان افغان دراروپا برطبق احکام اساسنامه خود درقبال منشور جهانی حقوق بشر احساس مکلفیت مینماید وبصورت خاص در پرتو اعلامیه سوم اپریل ۱۹۹۸ میلادی :
( اعلامیه حقوق،مسئولیت افراد ، گروها وسازمانهای اجتماعی برای پیشبرد حمایت ازحقوق بشروآزادیهای اساسی شناخته جهانی ) وکنفرانس جهانی حقوق بشر ویانا که مسئولیت ووظایف انجمن حقوقدانان در اروپا به مثابه یک نهاد مسلکی واجتماعی در پرتو آن مشخص میشود.
درحالیکه مجموع اسناد یادشده وبخصوص منشورجهانی حقوق بشر، دستآورد بزرگ مردمان وملتها وارتقاء تعاریف حقوق پنداشته میشود. اما باکمال تاْسف باید گفت که درعرصه تطبیق وتحقق اهداف آن خلیج بزرگ وجود داشته وبشر کنونی تا تحقق این اهداف والا فرسخها فاصله دارد.
درحالیکه جوهر منشورجهانی حقوق بشر را آزادی،برابری،عدالت ورفاه بشر تشکیل میدهد، واقیعتهای جهان ما ( ازجنگ تا امراض، فقر ،عدم برابری ، سرکوب عدالت ومعیار های غیرعادلانه ودوگانه و...) ازفاجعه حقوق بشر بشری هوشدار میدهد متاسفانه « سکاندار جهان » وقدرتهای بزرگ ذره وی عضو دایمی ملل متحد در عمل ناقضان زورگو حقوق بشر میباشند.
غیرقابل باور است که ایالات متحده امریکا که حقوق بشر را سرلوحه سیاست خارجی خویش مورد استفاده قرار داده، تاکنون به میثاق فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی که یکصدو شصت کشورجهان به آن الحاق کرده ، ملحق نگردیده و دولت آنکشور در عرصه بین المللی و درداخل به نقض اعلامیه حقوق بشر مبادرت میورزد.
در رابطه به افغانستان باید گفت که متاسفانه از زمان تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر وبخصوص طی سالهای تداوم جنگ و تا کنون به نقض متداوم حقوق بشر مواجه میباشد.جنگ،نبود امنیت ،فقدان حاکمیت قانون،عدم مصئونیت ، غصب حقوق مردم ،فقر ونابرابری ... احوال اسفبار را درکشور مستولی ساخته است. تداوم جنگ اعلان ناشده پاکستان وذهنیت طالبانی برخاسته از دیوبند و قم تهدید را دربرابر نیمی از پیکر جامعه «زنان » به وجود آورده وتا جایکه در روزهای اخیر گستاخانه در اینجا وآن جا به سنگسار،سربریدنها وانواع شکنجه مبادرت میورزند و حتی این ذهنیت قرون وسطائی باعث گردیده که اولیای امورکودتائی خزنده ئی را بر ضد دستآورد های بزرگ تقنینی کشور « کود جزای افغانستان مصوب جمهوریت اول ـ داود خان » براه انداخته اند تا کشور را به عصر حجر رجعت بدهند.
بدین رو بسیار ضرور است تا دراحوال اسفبار کنونی و درمبارزه تاریخی و جاری علم وجهل ، افغانان آگاه ومنور، جامعه مدنی،مدافعان واقعی حقوق بشر ، سازمانها ونهاد های مدافع حاکمیت قانون بخاطر تحقق منشور جهانی حقوق بشر در عمل ودفاع ازحقوق مردم مستصعف ومستحق افغانستان وحق واستحقاق آن کشور بخاطر گذار به شاهراه ترقی ومدرنیزم تلاش نمایند.
بااحترام
هیات رهبری و پوهاند دکتور غلام سخی مصئون رئیس انجمن حقوقدانان افغان در اروپا