عبدالرحمن فرقانی
دملي پاڅونونو موخه دا نه ده چې یوازې مستبدزمامداران په نورو حاکمانو باندې بدل شي ،بلکې اساسي موخه ئې دا ده چې ملت پخپله په ځان حکومت وکړي ،( د ملت حکومت په ملت باندې )، او هغه فضا رامنځ ته کړي چې د مسآلمت آمیز سمون ذاتي شرایط پکې موجود وي ،
سربیره په دې چې د لویدیځ غاصب او غارتګر استعمار د تاریخ په اوږدو کې د اسلامي نړۍ د مستضعفو ملتونو اراده او سیاسی برخلیک د دغو استبدادي حکومتونو په ذریعه سلب کړی ؤ ، او تر ډیره حده ئې خپل سیاسي او اقتصادي مصلحتونه د دغو حکومتونو له لیارې تر لاسه کول ، سربیره په دې ئې د دیموکراسۍ دپلي کولو پلمه او حیله هم د اسلامي نړۍ دملتونو د ځپلو لپاره استعمالوله . په تیرو څو لسیزو کې ئې د اسلامي نړۍ په ګڼ شمیر هیوادنو کې د دیموکراسۍ تر شعار لاندې خپل غاصبانه او غارتګر نظامی ، فکري او فرهنګي یرغل ته لیاره اواره کړه ، په ډیرو اسلامي هیوادونو ئې د دې لپاره نظامي یرغل وکړ ، تر څو د دوی په اند هغو محرومو ملتونو ته دیموکراسي او آزادي وروبښي ، کوم چې ورنه محروم دي ، او داستبدادي حکومتونو د جبر او ظلم څخه بېزاره شوې دي . د همدغه شعار په بنسټ ئې په هغو سیمو کې چې غوښتل ئې نظامي حضور ولري ، نظامي حضور پیدا کړ ، خپلې مستقلې نظامي اډې ئې جوړې کړې ، د دغو هیوادونو سیاسي برخلیک ئې د خپلو سیاسی او اقتصادي مصلحتونو په اساس هغو کړیو ته وسپاره چې د دوی د اجنډا مطابق به د حکومت چارې سمبالوي او په مخ بیایی .
خو د څولسیزو په تیریدو سره په هغو اسلامي هیوادونو کې چې دوی پکې نظامي حضور لري ، خلکو د دیموکراسۍ د نظام آثار محسوس نه کړل ، نه د هیواد سیاسی برخلیک ملت ته وسپارل شو ، او نه هم د دیموکراسۍ د اساساتو مطابق عامو وګړو ته هغه حقوق ورکړل شول چې په لویدیځ کې عامو وګړو ته ورکړ شوي دي ، بلکې د خلکو د ژوند حالت نور هم خراب شو ، بې امنیتي او بې روزګاري ورځ تر بلې زیاته شوه ، هغه شرایط چې د بې امنیتۍ او بې روزګارۍ په نتیجه کې د خلکو ژوند له ګواښ سره مخ کوي ، په هغو ټولنو مسلط شول چې دوی ئې د ژغورلو لپاره د دیموکراسۍ ذایف شعار پورته کړی ؤ .
له یوه لوری په اسلامي نړۍ باندې د استبدادي حکومتونو تسلط ،چې خلک ئې د جبر او ظلم له لاسه ستړي شوي وو او له بل لوری د دیموکراسۍ تر شعار لاندې د دوی نظامي یرغلونه چې د خپلو اقتصادي او سیاسي مصلحتونو لپاره ئې تر سره کړې وو ، د اسلامي نړۍ ځوریدلي او کړیدلي ملتونه راويښ کړل ، تر څو د لویدیځ د استعمار په وړاندې هغه کړنلاره خپله کړي ، چې په وړاندې ئې هیڅ څوک خنډ کیدای نه شي ( ملي پاڅون ) ، په دیموکراتیکه بڼه د نظام بدلول . د دغو دوه عاملونو تر څنګ د اسلامي اصلاحي تحریکونو مبارزه هم د پام وړ ټکی دی . په دې منظور چې د دغه تحریکنو نه ستړیدونکې مبارزې وکولای شول چې د ملتونو دسیاسی شعور او فهم د سویې په ارتقا کې ارزښتناکه رول ولري ، او د لویدیځ د غاصب استعمار دسیسې او توطئیی خلکو ته بربنډې کړي ، او د شنډولو لپاره ئې لارې چارې وګوري . په دې هکله د ترکیه د اسلامي تحریک مؤثره مبارزه او بلآخره واکمنۍ ته د رسیدو بیلګۍ د یادونې وړ ده ، او دا هم باید هیره نه کړو چې د لویدیځ استعمار او ورسره غاصب صهیونیزم وروسته له یوه زورور او جابر زیار څخه د لومړي ځل لپاره وتوانید ،چې په ترکیه کې د اسلامي خلافت تغر د اتاترک په لاس ټول کړي ، په دې معنی چې د اسلامي نړۍ په ضد د لویدیځ د بریا لومړي ګام د ترکیه څخه پیل شو . که موږ اوسنیو تحولاتو ته ځیر شو ، نو د لویدیځ لومړي شکست هم په ترکیه کې د اسلامی تحریک په لاس بشپړ شو ، او اوس ترکیه د اسلام د سیاسی نظام تر چت لاندې تر بل هر وخت څخه ډیره متمدنه ، پرمختللې او مدرنه ترکیه ده ، اوس د اسلام د سیاسی نظام د اساساتو په رڼا کې د ترکیه د عامو وګړو ژوند تر بل هر وخت څخه ښه او سوکاله دی ، اوس ترکیه تر بل هر وخت څخه پیاوړي اقتصاد لري ، اوس ترکیه د اسلام د ارزښتونو په رڼا کې په سیمه کې یو مطمئین هیواد دی ، د سیمې د هیوادونو او آن تر دې چې د لویدیځ د هیوادونو سره خپلې چارې په مسآلمت آمیزه فضا کې پر مخ بیایي ، د ټولو پرمختللیو هیوادونو اعتماد او اعتبار ئې تر لاسه کړی دی ، د هغه ترکیه د عامو وګړو اعتماد ئې په یوه لنډه موده کې تر لاسه کړ، چې دیوې اوږدې مودې څخه راپدخوا د لادینه (علماني) حکومت تر سیوره لاندې ئې ژوند کړی ؤ ، د ټولنیز او اخلاقي فساد شرایط پرې مسلط وو .
که په ترکیه کې د یوې منظمې اوږدې مبارزې په نتیجه کې د استعمار لاسپوڅی حکومت راوپرزید ، خو په هغو هیوادونو کې چې د استعمار پر ضد د سیاسی حرکتونو مبارزه تر اوسه نه وه توانیدلې چې وکولای شي د ترکیې د حرکت په څیر د استعمار لاسپوڅي حکومتونه ونړوي ، نو ملتونو خپل غږ د استعمار او استبداد په وړاندې پخپله پورته کړ ( ملي پاڅونونه) په تونس کې هغه حکومت د ملي پاڅون په وړاندې څو ورځې هم مقاومت و نه شو کولای ، چې د استبداد او ظلم له لاسه ئې څوک په ښکاره ډول جومات ته د عبادت لپاره نه شوی تللی ، په داسي حال کې چې دایو اسلامي هیواد هم دی !. په مصر کې هغه حکومت چې د استعمار شومې دسیسې ئې په سیمه کې پلې کولې ، د مسلمانانو په ضد ئې بې رحمانه سلوک درلودل ، خپل زندانونه ئې د مسلمانانو څځه ډک کړي وو ، د ملت د ملي پاڅون په وړاندې د لویدیځ د بې دریغه حمایت سره سره داسې بې وسه او لاچاره شو چې د ځان د ژغورلو لپاره ئې هیڅ څه نه شوی کولای ، د خپلو اعمالو په سزا ورسید ، آن تر دې چې اوس ئې ولسمشر ( مبارک ) په خپل هیواد کې څوک نه مني چې ژوند وکړي . دا خبره جوته ده ، چې د ملي پاڅون په وړاندې د لویدیځ غارتګر استعمار هم جبهه نه شي نیولای ، زړه نه شي ښه کولای چې په ښکاره ډول د خپلو لاسپوڅو حکومتونو څخه حمایت وکړي .
ډیر سیاسي کتونکي او مبصرین په دې اند دي ، چې د ملي پاڅونونو دا بهیر به ټولو هغو هیوادونو ته سرایت وکړي ، چې حکومتونو ئې په خپلو ولسونو باندې د لویدیځ دسیاسی او اقتصادی ګټو لپاره ظلم او استبداد کوي ، د خپلې واکمنۍ د بقا لپاره خپل عام وګړي کړوي او وژني ،څرنګه چې پرون د لیبیا ولسمشر قذافي خپل ولس ته وویل : " یا به زما حکم ته تیاریږی او یا به وژل کیږي ، بله لاره نه شته " . د اقتدار هوس دومره لیونی کړی دی چې هغه ملت وژني کوم چې څلویښت کاله ئې د ده جبر او ظلم په پټه خوله ګاللی او زغملی دی ، پرځای د دې چې د خپل کړیدلی ملت څخه بښنه وغواړي ، د وژني ګواښ او اخطار ورکوي . خپل شین کتاب ئې د خپل ملت په وینو سور کړ !. نو وړاندې لدې چې د ملت غضب او قهر ئې پسې واخلي د خپلو نظامونو د اصلاح لپاره دې جدې او مؤثر اقدامات وکړي ، ځکه چې د بې وسه او کړیدلیو ملتونو په قهر او غضب کې د الله تعالی د قهر او غضب نښیې نغښتې دي ، او دالله تعالی نیوکه ډیره سخته او محکمه وي ، د الله تعالی څخه د ویره وکړي ، هغه بدلون چې ملتونه ئې تر غواړي هغه بدلونونه او تغیرات دې رامنځ ته کړي ، د خپلو ملتونو اعتماد او باور دې تر لاسه کړي ، د استعمار د دوستۍ څخه دې لاس واخلي ، پر خپلو ملتونو دې اعتماد وکړي .
عبدالرحمن فرقانی