رحمت اله رواندر حالیکه اخرین روز سال 2010 میلادی رو به اختتام است، ارزیابی های مختلف در مورد دستاورد های نظامی،سیاسی واقتصادی در افغانستان در جریان این سال صورت ګرفته است،در استانه فرا رسیدن سال جدید میلادی (۲۰۱۱) حکومت افغانستان ومسئولین قوای نظامی خارجی در این کشور می ګویند
برخی ها عقیده دارند که افغانستان سال خونین دیگر را سپری کرد، اما شماری می گویند که این سال پر از دستاورد و پیشرفت در زمینهء تامین امنیت در این کشور بوده است،برعکس کارشناسان نظامی می ګویند که سال ۲۰۱۰ م در افغانستان مملو از مشکلات ومرګبار ترین سال به نیروهای افغانی وخارجی بوده است،از لحاظ امنیتی بد ترین وخونین ترین سال برای جامعه جهانی بود به اساس ارزیابی های که در این مورد از طرف جامعه حهانی بعمل امده است سال ۲۰۱۰ بدترین سال تلقی شده است،وضعیت امنیتی چنانکه انتظار می رفت در سال ۲۰۱۰ م بهبود نیافت وبرعکس نسبت به سال ۲۰۰۹ م اوضاع وخیم تر ګر دید،در این سال به اساس استراتیژی ایالات متحده امر یکا تعداد سربازان امر یکایی در افغانستان ازدیاد یافت وعملیات متعدد درمناطق مختلف افغانستان خصوصا در جنوب کشور را ه اندازی ګر دید،در این رابطه جنرال جوزوف بلاتز سخنګوی قووای آیساف در افغانستان به رادیو آزادی در یک مصاحبه خود ګفته که در سال ۲۰۱۰ م از نظر ساختار منابع وافزایش قوای نظامی در وضعیت بهتر قرار داشتند وتوا نسته اند باوارد کردن ضربه سنګین بر پیګر مخالفین مسلح مناطق زیاد را از تصرف آنان خارج بسازند.سخنګوی قوای ایساف در ادامه ګفته است که در سال ۲۰۱۰ میلادی قادر به پیشرفت های در افغانستان بوده ایم ودر وضعیت قرار ګر فتیم که نماینګر توانایی ما بوده است در جریان این سال توانیستم تحرکات مخالفین مسلح در مناطق وسیع متوقف بسازیم.
با آن که نیرو های بین المللی می گویند که به پیشرفت های زیاد در سال 2010 میلادی در افغانستان نایل شده اند، اما بسیاری مردم به این باور اند که افغانستان در جریان سال 2010 از امنیت بهتر برخورد دار نبوده و مخالفین مسلح هنوز هم منحیث یک تهدید عمده در برابر نیرو های افغان و بین المللی به حساب می آیند
وحید عمر سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان دریک مصاحبه مطبوعاتی خویش میګوید، پیشرفت های در سال 2010 میلادی در راستای تامین امنیت در این کشور به میان آمده، اما تاکید کرد تا زمانیکه به لانه های اصلی تروریزم در بیرون از افغانستان پرداخته نشود، این پیشرفت ها استقرار نخواهند داشت،همچنان سخنګوی ریاست جمهوری افغانستان در ادامه ګفته است
« در سال 2010 پیشرفت های در قسمت تامین امنیت و عملیات های نظامی با شرکای بین المللی خود داشتیم. یک تعداد از مناطق افغانستان مثلاً ولایات هلمند و قندهار نسبت به گذشته با امن تر شده اند. اما روی این مساله هم تاکید می کنیم که این پیشرفت ها و دستاورد های که به وجود آمده، شکننده اند و استقرار نخواهند داشت مگر این که در مراکز که تروریزم موجود است، به آن ها پرداخته شود،حکومت افغانستان می ګوید که تلفات افراد ملکی،عملیات شبانه،موجودیت نهاد های موازی وشرکت های خصوصی امنیتی از مشکلات عمده در افغانستان در سال ۲۰۱۰ میلادی بوده اند..»
به اساس گزارش سازمان ملل متحد در ده ماه اول سال 2010، بیش از 2400 تن از افراد ملکی در افغانستان کشته شده اند و حدود 3800 نفر دیگر مجروح گردیده اند
به اساس گزارش های منتشر شده، در این سال بیش از هفت صد سرباز بین المللی در افغانستان به هلاکت رسیده اند که به گفته مقامات ناتو یکی از علت های افزایش تلفات عساکر آنان ازدیاد تعداد این سربازان بوده است
بنابر اظهارات وزارت دفاع افغانستان، در جریان این سال کم و بیش 800 تن از سربازان اردوی ملی نیز در حوادث مختلف که بیشتر ناشی از انفجار ماین های سر سرک بوده، کشته شده اند
جنرال ظاهر عظیمی سخنگوی وزارت دفاع افغانستان در صحبت با رادیو آزادی در حالیکه تایید کرد سال 2010 میلادی مرگبار ترین سال به نیرو های افغان و بین المللی بوده است، اما گفت که اردوی ملی از نظر کمی و کیفی پیشرفت های هم داشته و راه برای تقویت و تجهیز بیشتر سربازان اردوی ملی باز شده است
« اگر چه عملیات دشمن گسترده تر شده و به طرف شمال و شمال غرب کشیده شده است، اما در ولایات مانند هلمند، قندهار، زابل، ارزگان، فراه و بادغیس مشکلات زیاد داشتیم، اما در سال 2010 در این ولایات خاصتاً در ولایت هلمند این مشکلات کاسته شده و اگر حالا اوضاع امنیتی این ولایات نسبت به سال قبل مقایسه شود، بسیار بهتر شده است.
هم چنان در اردوی ملی ظرفیت ها در قسمت زیربنا، تعلیمات، تاسیسات و تجهیزات افزایش یافته و وضعیت نسبت به سال 2009 بسیار بهتر شده است.»
با آن که نیرو های افغان و بین المللی می گویند که در سال 2010 میلادی تلفات سنگین را به طالبان مسلح نیز وارد کرده اند، اما طالبان مسلح هم ادعا دارند که توانسته اند حملات شان را افزایش داده و شمار زیاد نیرو های دولتی و بین المللی را به هلاکت برسانند، ادعای که همواره از سوی مقامات رد شده است
حکومت افغانستان ابراز امیدواری کرده است تا با تلاش های که در راستای برقراری صلح و ثبات و مذاکره با مخالفین ادامه دارد، در همکاری صادقانهء حکومت پاکستان در سال 2011 میلادی دستاورد های بیشتر داشته باشد
اما آگاهان در حالی که نقش پاکستان را در زمینهء تامین امنیت در افغانستان با اهمیت می دانند، اما کم تر به عملکرد پاکستان به آنچه تعهد می کند، باور دارند. زیرا به گفته آنها پاکستان تا حالا به تعهدات خود وفادار نبوده است
بر بنياد آخرين بررسي هاي كه از سويي يك نهاد بين المللي موسوم به گروه بين المللي بحران در راستاي وضعيت امنيتي افغانستان در طول سال 2010ميلادي صورت گرفته، نسبت به سال 2008 و 2009 ميلادي 25 الي 31 در صد وضعيت امنيتي بدترگزارش شده است
دراين گزارش آمده است، كه در سال هاي قبل شورشيان مخالف تنها حملات چريكي و انتحاري انجام مي دادند، اما در سال 2010 ميلادي آنان قادر به حملات گسترده در برخي ولايت هاي جنوبي و حتا شمال شرقي افغانستان بوده اند كه از جمله در ولايت نورستان چندين بار يكي دو ولسوالي را ماه ها در اختيار خود داشته اند و همچنان در ولايت قندز در شمال افغانستان نيز بالاي نيروي های داخلی و نظاميان خارجي حمليه مي كنند كه نشانه ي بدتر شدن وضعيت امنيتي پنداشته شده مي تواند،وضعیت زندګی مردم نسبت به سال های ګذاشته بدتر شده وفقر وبیکاری روز تاروز بیداد می کند
برخورد نظاميان بين المللي با اتباع كشور نسبت به سال هاي پيش خشن تر شده و مردم نيز روي چندان خوشي با آنان نشان نمي دهند
مسوولان امنيتي همواره از عدم هماهنگي نيرو هاي بين المللي در جريان عمليات هاي شان شكايت داشته اند كه اين موضوع نيز مي تواند باعث افزايش ميزان نارضايتي مردم ازعملكرد اين نيرو ها گردد- هرچند طي ماه هاي اخيرسال جاري ميلادي كشتار افراد ملكي نسبت به سال هاي گذشته كمتر شده و از اين ناحيه نيز انتقادات نسبت به گذشته كمتر بوده است
گسترش فساد اداري در چها رچوب حكومت افغانستان كه حتا باعث دل سردي جامعه جهاني گرديده است نيزمي تواند مزيد بر علت باشد
حکومت افغانستان پس از آن كه از سويي جامعه جهانی سخت مورد انتقاد قرار گرفت در دو نشست که در سال 2010 ميلادي در لندن و کابل برگزار شده بود به جامعه جهاني تعهد نمود كه با فساد اداري مبارزه خواهد كرد
حکومت به كشور هاي هم پيمانش گفته بود در راستاي حكومت داري خوب تلاش مي كند ، اما آخرين بررسي هاي نهاد بين المللي شفافيت حاكي از آن بوده است كه افغانستان پس از سوماليا دومين حكومت آلوده به فساد در جهان مي باشد. اين وضعيت براي مردم افغانستان كه بيشتر از 85 در صد زير خط فقر زندگي دارند ، سخت نگران كننده خوانده شده است
درحالي كه حکومت افغانستان مدعي است كه بيشتر از 50 درصد خورد وبرد پول هاي كمك شده توسط خارجيان صورت مي گيرد، اما آگاهان امور به اين باور اند كه برخورد مسوولان حكومتي با مراجعيني كه با ادارات دولتي سر و كار دارند غير قابل تحمل است
بررسي هاي نهاد بين المللي شفافيت نشان مي دهد كه در سال 2009 و در جريان سال 2010 ميلادي از هر 5 نفر كشور كه به ادارات دولتي در افغانستان مراجعه نموده اند 4 تن آنان به مسوولان حكومتي رشوه پرداخت نموده اند كه ادامه ي اين وضعيت روز تا روز حفر عميقي ميان اداره چيان حکومت و مردم كشور ايجاد نموده است
اين در حالي است كه هر نفردر افغانستان به صورت متوسط در يك ماه 3500 افغاني در آمد دارد، كه معاش بيشتر كارمندان حكومتي نيز در همين حدود بوده است
در بخش ظرفيت سازي در ادارات دولتي طي سال 2010ميلادي كارهاي اندكي صورت گرفته و طي شش ماه گذشته سال بيشتر وزارت خانه هاي سكتوري كمتر از 16 در صدبودجه هاي انكشافي شان را به مصرف رسانيده اند. مسوولان وزارت ماليه عامل اصلي اين موضوع را نبود ظرفيت وبرنامه مشخص در وزارت خانه ها عنوان مي كنند
با آن كه مسوولان وزارت دفاع نزديك شدن شمار سربازان اردوملی به 150 هزار تن سخن مي گويند، اما همواره نگراني ها از نبود كادرهاي مسلكي در چهارچوب نيروهاي امنيتي وجود داشته وبيم آن مي رود كه درصورت خروج نيرو هاي بين المللي ازافغانستان نيروهاي امنيتي افغان تواناي تامين امنيت را نداشته باشند
زد و بند ها ی مختلف پشت پرده وسازش ها نيز توسط مهره هاي خاص در سطح بند پايه گان حكومت از موضوعات ديگري است كه مردم را نسبت به ملي بودن اداره حکومت بي باور ساخته است
پروسه صلح و آشتي حكومت با مخالفین دولت كه حکومت افغانستان تمام اميدش را به آن بسته است، نيز از سوي مردم وفعالان سياسي افغانستان با اقبال چنداني مواجه نبوده و بيشترينه به آن به عنوان يك برنامه ي نمايشي براي سرگرم نگهداشتن افكار عمومي مي نگرند
برگزاري جرگه مشورتي صلح و به تعقب آن ايجاد شوراي عالي صلح براي مذاكره با شورشيان طالب كه هيچگونه دست آوردي نداشته است
حكومت افغانستان مصارف گزافي را براي ادامه ي كار شوراي صلح پرداخت نموده ولي بسياري از آگاهان به اين باور اند كه اين شورا اززمان ايجاد اش تاكنون هيچ دست آوردي نداشته است زیرا یک تعداد اشخاصیکه در عضویت شورای صلح قرار ګرفته خود شان حاملین جنګ وخون ریزي در افغانستان میباشد.
آوردن ملا منصور تقلبي در ارگ رياست جمهوري و بردن بيشتر از يك ميليون دالر امريكايي توسط وي از رسوايي هاي ديگري بود كه درپيوند به تلاش هاي ظاهرا صلح جويانه ي حكومت افغانستان وضعف ارګان استخبارات افغانستان، مي توان به آن انگشت نهاد
جعلکاری در پروسه انتخابات پارلماني، به باوربسياري ها امري است كه بيشتر از هر زمان ديگري نظام نيم بند كنوني افغانستان را به سوي بحران وبي ثباتي هدايت كرده است.
درجریان سال ۲۰۱۰ انجمن خبرنګاران آزاد افغانستان از افزایش خشونت ها در برابر خبر نګاران ابراز نګرانی کرده است،رحیم اله سمندر رئیس اتحادیه آزاد ژورنالیستان افغانستان در یک نشستی مطبوعاتی وضعیت کار رسانه ای را در کشور پرمشکلات خوانده وګفته که نسبت به سالهای ګذاشته وضعیت خبر نګاران در برخی ولایات کشور نګران کننده است
استراتژی آمریكا برای شکست دادن القاعده و طالبان تبدیل به جنگ در افغانستان و حملات هوایی به پاکستان شده و با توجه به اینکه سال 2010 یکی از پرخشونت ترین سالهای حضور امریكا در افغاستان بوده است، لذا سال آینده با توجه به اینکه باراک اوباما وعده خروج از افغانستان را داده سالی سرنوشت ساز برای ایالات متحده خواهد بود
بر اساس تحلیل ها، از آنجا که اوباما اعلام کرد در سال آینده نیروهای امریكایی را از افغانستان خارج می کند می توان گفت ایالات متحده در سال آینده کار مشکلی را در افغانستان پیش رو خواهد داشت زیرا هر چند هم اکنون 140 هزار نظامی در افغانستان حضور دارند اما از سال آینده خروج آنها از کشور آغاز می شود،این در حالی است که امنیت افغانستان هیچ پیشرفتی نکرده وګذارشی که از سوی سازمان ملل متحد در این اواخر منتشر شده است ګویای این مطلب است که سال آینده(۲۰۱۱) مقدمات خروج فراهم نخواهد شد.پاي
رحمت اله روان