ولسمشرکرزي کابل ښاروال پاک سړی وباله

رحمت اله روان

ولسمشرحامدکرزي دروانی میلادی (دیسمبر)دمیاشتی په۱۵ نیټه په کابل کې له اداري فساد سره د مبارزې د درې ورځني کنفرانس په پرانستونکې وینا کې وویل چې د ده د حکومت جګپوړي مقامات او چارواکي په فساد ککړ نه دي
ولسمشر کرزی د کابل ښاروال عبدالاحدصاحبي پر دوسیې هم شک ښکاره کړچې یوې محکمې په څلورکاله بند محکوم کړی دی خو خلاص ګرځي .
هغه وویل : څو ورځې مخكې كابل ښاروال صاحبي صاحب په څلورو كلونو بند محكوم شو، كابل ښاروال زه پيژنم يو پاك انسان دی. دا رښتيا وايم زه يې پیژنم
نوموړی وویل چې صاحبي د دې لپاره د دښمنانو ښکار شوی چې له ده څخه یې دولتي مځکه غوښته خو ده نه ده ورکړې .ده زیاته کړه : دولتي مامور ترې ځمكه غواړي، ټول دولتي اراكين تري ځمكه غواړي، سوداګر او هغوی، چي ښارګوټي جوړوي ترې ځمكې غواړي، چې ونه شو نو هغوی په دولتي ادارو كې لار لري
له اداري فساد سره د مبارزې ريیس محمدیاسین عثماني وویل چې فساد په ټول هیواد کې ریښې ځغلولې دي خو ترټولو بد شکل یې او په پراخه پیمانه فساد په هغو قراردادونو کې دی چې بهرنیان یې کوي په لاندی ډول دښاغلی کرزی دوینا پشپړمتن به لاندی ډول لوستلی شې.رحمت اله روان .
دښاغلی ولسمشرکرزی دوینا بشپړمتن
مونر د نن مجلس د افغانستان د پاره حياتي ارزښت لري. پدې مانا چې زمونږ مبارزه د فساد په خلاف هم افغانستان ته هغه ښيگنه راولي چې د هر سرفراز ملت حق دي او بايد ولري هغه پاکه، سالمه اداره او خدمتگار حکومت او په نتيجه کې يو آسوده او سوکاله جامعه ده. همدا شان د فساد سره مبارزه افغانستان د يو بدنامي نه خلاصوي چې زمونږ د پاره يو ديره بد نامه لکه ده. او هر اولس د هېواد حکومت يې، جمهور رئيس يې، شورا يې، سنايې ټول په يوه نام نه بل نام په ځينو مواردو کې ريښتيا او په ځينو مواردو کې په دروغ په فساد متهم کيږي، خو دا نړيوال غربي تبيلغات رښتيا وي که نه وي، په حقيقت سره متوازن وي که نه وي، مونږ دا وظيفه لرو چې په خپل هېواد خصوصاً په حکومت کې او په دولتي ادارو کې فساد ورک کړو. دا زمونږ وظيفه ده که دا فساد ديوي ذري په اندازه وي که دا فساد د غرونو په اندازه وي، وظيفي مو کميږي نه، وظيفي مو هماغه وظيفه ده. د ذري فساد هم بايد ورک کړو او که دير وي د غرونو په شان وي هم بايد ورک شي. زه دير خوشحال يم چې دلته په کنفرانس راغلي يم او اهداف د کنفرانس لکه څنگه چې عثماني صاحب ماته ليکلې راکړه دا دي چې تاسي ورونو او خوندو به د درې ورځي پرټولو مواردو د فساد غږيږي، خبري پري وکړي، نظرات به مو يو د بل سره ورکړي، لاري به وسنجوي، پيشنهاد به کوي او داسي پيشنهادات به کوي چې عملاً زمونږ پر هېواد کې فساد محدود کړي، لايې محدود کړي ، لايې محدود کړي ترڅو ورک شي. زه دلته ډېر واقعبينه يم، زه په دې پوهيږم چې مونږ پر خپل حکومت کې، په ټولنه کې، فساد په يوه ورځ نشو ورکولاي، نه يې هم په څو کالو کې ورکولاي شو. دلته هدف دا نه دي چې مونږ غير واقعبينانه او غير واقعي اقدامات وکړو داسي اقدامات چې صرف په خبرو کي وي او عملاً هيڅ لاسته رانه وړي، منظور دا دي چې هغه وکړو، ترڅو نتيجه واخلو که دا نتيجه سبا او بله ورځ او بله ورځ مونږ ته د فساد په هکله اطمينان راکړي چې کم شويدي که دا کمښت ډير لږ هم وي بيا هم ورته خوشحاله يم. نو د حقيقت سره بدلوو او هغه به وکړو چې عملي وي. د شعارو فساد نه ورک کيږي. اقدامات بايد کيږي، د فساد موارد دافغانستان په حکومت کې، په دولت کې، په ټولنه کې دير دي. هغه چې په دولت کې دي، په حکومت کې دي، هغه به شروع کړو د لوايحو ، د مقرراتو او بالاخره قوانينو. عثماني صاحب په خپلو وينا کې وويل چې مراجعين حکومت ته او دولتي ادارو ته د ډېرو موانعو سره مخامخ کيږي. مثلاً دوه کاله مخکې د يوه جواز سير د اخيستو لپاره د افغانستان يو وگړي مجبور وء چې د پنځه ديرشو مواردو کې دا پنځه ديرش موارد هر يو فساد توليدا وه. هر يوه درشوت زمينه برابره ول او درې څلور مياشتي د يو مشتري وخت ضايع کول. څنگه کولي شو چې دا موارد محدود کړو. څنگه کولي شو چې زمونږ لوايح او طرزالعملونه او مقررات داسي شي چې دافغانستان خلک مجبور نشي د حکومت د يو شعبې څخه بلې ته او بلې ته او بلې ته او بلې ته او بلې په مياشت کې سرگردان شي.په هغه هېواد کې د نړۍ چې فساد کم شويدي، هلته دا مسئله حل دي په سنگاپور کې حل ده، په امريکې کې حل ده، په امريکا کې که تاسي غواړي چې يو اجازه نامه واخلي، يا يې سند واخلي په يوه ورځ ، په يوه هفته ، په دوو هفتو کې مطلق کيداي شي. په يوه ځاي کې وي مختلفو ځايو کې نه ورځي. مونږ بايد په افغانستان کې دا کار وکړو او دا موارد به ايجاد کړو. عثماني صاحب او نوري ادارې پدې کې کار کوي، قوانين وروسته راځي چې آسانې وي، ساده وي. د افغانستان په حکومت کې زمونږ يو سړي د يوې ادارې څخه چې کاغذ واخلي هغه کاغذ په خپل لاس بيا بلي اداري ته ځي بيا په خپل لاس بلې ادارې ته ځي بيا په خپل لاس بلې ادارې ته ځي. دا په هر اداره کې هسي امکان راپيدا کيږي. هم د ده وخت ضايع کيږي او هم کار نه کيږي. بهتره به دا وي چې هغه حکومتي اداره چې د يو کار مسوول ده کله چې مراجعه ورته وشي سند واخلي، مراجعينو ته فورمه ورکړي هغه خپله فورمه خانه پري کړي، بيرته ورکړي او بيا دا سړي لاړ شي خپل کورته. حکومت دا مکلفيت لري چې ځي بل ادارې ته، بل ادارې ته ، بل ادارې ته او د هغه کار خلاص وکړي. کار چې خلاص شي بيرته تلفون ورته وکړي يا يو سيستم دې جوړ کړي چي ووايې سړي ته ووايې چې وروره کاغذ واخله. نن که زه لاړ شم وزارت ماليې ته، د ماليې د ورکولو لپاره بايد واسطه وکړم. که لاړشم داخلې ته د جوازسير داخيستو لپاره بايد واسطه وکړم. براي گرفتن جوازسير بايد واسطه کنم بايد از طريق کميسيون مبارز عليه فساد و کميسيون هاي ديگري که در دولت ما است، اداره خود را ساده و بسيط بسازيم. مراجعه به يک اداره دولت شود، به يک اداره حکومت شود. از آنجا کار را پيش کرده، پيش ببرند و پس به مشتري سندش را خواهشش را تقديم کنند. چه پاسپورت باشد، چه هر چيز ديگري باشد. تاکه اين نشود، مراجع فاسد گم نمي شود. پس شرط اول براي اداره سالم ساده گي اداره است که به اين ترتيب فساد هم گم ميشود. فساد و رشوت البته. در حاليکه اين سهولت را به مردم بايد برابر کنيم، خود مقام دولتي به انسان قدرت مي دهد، توان مي دهد و اگر از اين توان و قدرت در مطابقت به قانون استفاده نشود، باعث فساد ميشود، باعث آزار ميشود ما از سي سال به اين طرف از جنگ رنج برديم و ديگر از زور گويي و استفاده سو قانون رنج برديم. همين امروز در اداره افغانستان مطمين هستم که اگر کسي بخواهد شب به خانه کسي برود، دروازه اش را تک تک کند، مردکه را از خانه اش بکشد و ببرد بيرون و آزار بدهد يا بندي کند يا رشوت بگيرد ميتواند، هم ادارات امنيتي ما ميتوانند، هم څارنوالي ما ميتواند و هم قضات ما ميتوانند. به خانه يک کسي که واسطه ندارد، نه رئيس جمهور را مي شناسد، نه روساي مجلسين را مي شناسد، نه څارنوالي و قضات را مي شناسد، نه معاون صاحبان را مي شناسد، نه وزير صاحبان را مي شناسد. به ميليون افغان است در اين وطن که نه کسي را مي شناسد و نه کسي را دارد. شب هر پوليس ما، هر عسکر ما، هر قاضي ما ميتوانند که به خانه اش برود، بيچاره را از خانه اش بکشد يا رشوت از او بگيرد يا آزارش بدهد يا کدام صدمه شديد تر برايش برساند. اين از نظر من بزرگترين فساد است و شديد ترين فساد تا که اين را گم نکنيم و به مردم در خانه هاي شان مصوونيت نياوريم، کشور ما آرام نمي شود. آرامش ذهني که مردم کشور به آن ضرورت دارند. تا حکومت را مدافع خود بدانند. در حاليکه به صورت عموم در کار هاي روز مره در اکثريت موارد حکومت مدافع است ولي اگر کسي فيصله کند که کسي را از خانه اش بکشد آزار بدهد، ميتواند. عثماني صاحب، بزرگان عزيزم، څارنوالان، قضات محترمان، چطور کشور خود را ما از اين حالت نجات داده ميتوانيم که کسي در خانه خود احساس نا مصوونيت نکند و دولت افغانستان هم مدافع او باشد و اگر کسي مرتکب همچو جرمي از طرف دولت افغانستان شد، آنرا چطور ما پيدا کنيم و چطور جزا بدهيم. يک موردي است که ما بايد مطالعه کنيم و اين موردي است مهم. خواهران و برادرانم بسيار مي شنويم. مامورين دولت افغانستان را که در يکسال و دو سال خدمت پولدار ميشوند و صاحب خانه در دوبي و جا هاي ديگر ميشوند يا به رخصتي هاي بسيار قيمتي مي روند، در ادارات قديمي افغانستان کسي به خارج رخضتي نمي رفت نه شنيده بودم. حالا ببينيد که همگي در روز عيد دوبي رفته اند اين از کدام مدرک است. رئيس جمهور افغانستان به معاش دولتي به رخصتي رفته نمي تواند. رئيس جمهور افغانستان با معاش دولتي نه براي خود خانه خريده ميتواند نه براي خود جايداد خريده ميتواند نه براي خود موتر خريده ميتواند بايسکل خريده نمي تواند بايسکل. بايد جمع کند معاش سه چار ماهه را يعني اگر دولت خرچ رئيس جمهور را ندهد، اگر دولت خرچ خانه اش را ندهد، حالا خو مرا خرچ خانه ميدهد دولت. اگر خرچ خانه مرا دولت ندهد، اگر به معاش خود زنده گي بکنم، مهمانداري کرده نمي توانم، مهماني رفته نمي توانم، براي کسي سوغات عروسي خريده نمي توانم اين را نمي توانم، آنرا نمي توانم، رخصتي رفتن را خو بگذار. ناممکن است. پس اين مامورين ما چطور رخصتي ميروند. از کدام مدرک رخصتي ميروند. لهذا عثماني صاحب ثبت جايداد، براي تمام اراکين بلند رتبه دولت نه تنها ثبت جايداد شوند، بلکه ثبت منابعي که از آن جايداد را پيدا کردند، جايداد پدري چيزي که از پدر مانده معلوم است. پنجاه ساله است، بيست ساله است آن عليحده است، ولي جايدادي که در هفت سال، هشت سال خريده شده از کدام مدرک است. از کدام پول از کدام عايد. تجار ميتواند جايداد بخرد. صنعت کار ميتواند جايداد بخرد. کسبه کار دکاندار ميتواند جايداد بخرد. هيچ پرسان نکنيد. ولي مامور دولت از کجا مي خرد، مامور دولت منظورم از کلش است، حکومت، شورا، سنا، قضا و څارنوالي. پس ثبت جايدادهاي مامورين بايد شود از رئيس جمهور گرفته که من باز هم اعلان ميکنم به تمام مراجع ملي خود و بين المللي تا بيايند بنام رئيس جمهور اگر چيزي يافتند رئيس جمهور مسئول است. چه آن حساب بانک باشد، چه آن زمين باشد، چه اين باشد يا آن. اگر يافتيد مطميناً که فساد بوده. معاون صاحبان ما بيندازند سند ملکيت خود را. وزير صاحبان ما بيندازند سند ملکيت خود را، حساب بانکي تانرا نوشته کنيد، پيسه داريد در کدام بانک. من دارم نمي فهمم پانزده هزار دالر است، يا ده هزار يورو است در يک بانک جرمني. حسابش را به عثماني صاحب داديم. نمره اش را هم به عثماني صاحب داديم. نشر هم شد. نشر کرديد عثماني صاحب، نمره اش را هم نشر کرديد. نشر کنيد. از وزير صاحبان را هم نشر کنيد. به عباره ديگر خواهران و برادران کسي که به حکومت افغانستان مي آيد، به خدمت بيايد. براي پول پيدا کردن جا هاي بسيار زياد ديگر است. براي پول پيدا کردن تجارت است، شرکت باز کردن همراي خارجي ها است. قرارداد بگيرند، يک خروار قرارداد براي تان ميدهم. خصوصاً اگر پاسپورت خارجي داشتيد. بسيار قرارداد براي تان ميدهم. پاسپورت افغاني را نمي دهند. افغاني را نمي دهند، خارجي ها را ميدهند يا خارجي ها را ميدهد يا افغان خارجي شده را ميدهند. برويد در آنجا پيسه پيدا کنيد. در دولت افغانستان کارکردن براي خدمت است. با معاشش گذاره کردن، در ثبت جاديدان ها ياد شما باشد که تمام منابع جايداد معلوم شود. کسيکه نکرد معذرت بخواهد برود. ديگر کار ها را بکند. خصوصاً در اداره ما از هفت سال به اين طرف موجوديت چندين مرجع بوده مرجع تمويل، يک مرجع تمويل دولت افغانستان است. حکومت افغانستان است. البته در آن هم غلطي است که بايد اصلاح کنيم. معاشات چندين گانه آنرا از طريق رتب معاشات داکتر صاحب مشاهد و برادر ها دارند اصلاح مي کنند. ولي معاشات ديگر هم است پنهاني اکثراً از طرف خارجي ها داده ميشود. براي مامورين دولت موتر داده ميشود پنهان از دولت. دولت خبر نيست، موتر ضد گلوله براي مامورين ما ميدهند. کار هاي ديگري هم است. اين خودش باعث تضعيف دولت است و تضعيف دولت به معني فساد است. زماني که حکومت ضعيف شد، مامورش از رئيس جمهور خود نترسيد، از رئيس شورا و سناي خود نترسيد ، از معاونين خود نترسيد از وزيران خود نترسيد و معاشش را خارجي برايش ميداد، موتر ضد گلوله اش را خارجي برايش ميداد، او سر ما ري نمي زند و او فکر ميکند که من پشتيبان دارم مرا چيزي گفته نمي توانند، اين يک حقيقت است. حقيقت زنده روزمره افغانستان است و فساد هم يک قسمت ظاهري همين است. اين باعث ايجاد حکومت موازي با حکومت افغانستان است. پس تا زماني که حکومت موازي را با حکومت افغانستان از بين نبريم، اين حکومت موازي را دوستان خارجي ما دانسته يا نا دانسته پيش کردند. تنها يک حکومت در اين کشور چليده ميتواند. هر مرجع ديگري که با آن يکجا بيايد و اعمال قدرت کند، آن حکومت حکومت نمي شود.لهذا مرجع قوت و اداره يکي بايد باشد. آرزوي من از دوستان خارجي من اينست که اين موارد را از بين ببرند. خوب اين مساله مساله بسيار مهم است. اين را ما در کنفرانس لندن هم به تفصيل سرش صحبت ميکنيم. مساله بسيار مهم ديگري که عثماني صاحب هم به آن اشاره کردند، غير سياسي شدن اداره ملکي و اداره امنيتي و نظامي افغانستان است. اگر مامور دولت افغانستان احساس مصوونيت در مطابقت به قانون در وظيفه خود نکند، خود به خود تشويق به فساد ميشود. مامور افغانستان از طريق لياقت و امتحان مقرر شود در جايي که د لچسپي دارد و رشد کند، عضو حزبي نباشد و در معرض خطر سياسي و حزبي نباشد. رئيس جمهور کشور به ميلش رئيس فلان شعبه وزارت را مقرر کرده نتواند. رئيس جمهور کشور به ميلش مامور يا رئيس گمرک کشور را مقرر کرده نتواند. بلکه به اساس ضوابط و مقررات بيايد، کار خود را بکند، در موارد فساد و يا ناکامي در کار ميتواند که طبق قانون يا دور شود يا جزا ببيند يا به جاي ديگري تبديل شود. اگر ما اداره افغانستان را اداره خدمات ملکي افغانستان را مصوون نساختيم از مداخله سياسي و ارتقا و ترفيعش را در مطابقت به معيار هاي دنيا نساختيم که کشور هاي ترقي يافته آنرا دارند اداره ما خدمتگار مملکت نمي شود. هر رئيس جمهوري که آمد، از هر حزبي که بود، از هر قسمتي که بود، با هر مفکوره يي که بود، اداره در خدمتش است. امروز کرزي رئيس جمهور است، صبا قانوني صاحب رئيس جمهور ميشود، ديگر صبا احدي صاحب رئيس جمهور ميشود. همان شوقي ها را نام شانرا ياد ميکنم. باز ديگر روز ديگر رئيس جمهور ميشود اداره افغانستان بايد در خدمت تمام شان باشد. يادم است. کرزي يک آدم غير حزبي است. اداره در خدمتش باشد، خدا کند که آن مامور ما جمعيتي باشد، خدا کند که آن مامور ما حزبي باشد، خدا کند که آن مامور ما پرچمي و خلقي باشد، خدا کند که آن مامور ما افغان ملتي باشد يا حزب وحدتي باشد از محقق صاحب باشد از هر جايي که باشد. آن مامور در خدمت دولت افغانستان است و اگر صبا قانوني صاحب آمدند يا محقق صاحب آمدند يا احدي صاحب آمدند يا احزاب ديگري آمدند مامور دولت همانگونه در خدمت بايد باشد. اين يک مساله نهايت مهم است و من بعضي اوقات فکر ميکنم که در اداره ما احساس اين ضرورت ديده ميشود تا يک اداره غير سياسي ملکي باشد. وزير سياسي است. در بعضي موارد در بعضي کشور ها معينيت ها هم سياسي ميباشد. در بعضي کشور ها نيستند. ولي پائين از وزير اداره مطلق خدمات ملکي کشور است. در انگليس، بهترين اداره ملکي از انگلستان است. وزيران مقرري سياسي هستند. پائين از وزير اداره در خدمت تمام نظام است. امروز آقاي براون صدراعظم است. صبا انتخابات ميشود، ديگر کس صدراعظم ميشود، ولي همان سفير، همان مامور، همان خدمتگار در خدمت شان است. هند به همين ترتيب، کشور هاي پيشرفته ديگر هم به همين ترتيب جرمني هم به همين ترتيب و خدمات نظامي افغانستان است و ضد امنيتي افغانستان است اين باعث ميشود که هم صاحب اداره شويم و هم باعث اين ميشود که فساد به مراتب قويتر شود. در حاليکه ما مبارزه عليه فساد ميگوئيم و به شديد ترين شکلش بايد ادامه بدهيم. بايد سخت مواظب باشيم. شديداً مواظب باشيم که مبارزه عليه فساد خودش به فساد بدل نشود در بعضي کشور ها مثال هايش است. در بعضي کشور هاي همسايه ما مثال هايش را ما ديديم. اداره يي که عليه فساد به وجود آمد، اقداماتي که عليه فساد شد، خودش منبع فساد شد. منبع زور گويي و انتقامجويي شد. يک مواظبت بسيار جدي را مي خواهد. هراست مي خواهد چند روز پيش شاروال صاحب کابل محکوم به چار سال حبس شدند. شاروال صاحب کابل را من مي شناسم. يک انسان پاک است. اينجا آمده نشسته. من مي شناسمش. در کار هاي شاروالي ما مشکلات بسيار زياد است. مقرر نشده بود که مردم پشتش را گرفتند. مقرر هنوز نشده بود. مامور دولت ازش زمين مي خواهد، زور آور دولت ازش زمين مي خواهد، تمام اراکين دولت ازش زمين مي خواهد. تجار ها آنهايي که دلچسپي به زمين ها دارند، شهرک ها که مي سازند، آنها ازش زمين مي خواهند که نشد آنها در ادارات دولتي جاي دارند، واسطه دارند، به هر عنوان متهم کرده ميتوانند ايشانرا. لهذا من امروز از څارنوال و قاضي القضات مي خواهم که اين مساله در حضور وکلاي شورا، سناتور صاحبان، جامعه مدني و خود ستره محکمه و څارنوالي ما ببينند که چرا آيا برحق متهم شده يا به نا حق متهم شده. اگر بر حق متهم است. چار سال خود را برود در بنديخانه تير کند. اگر نا حق متهم است و حکم سرش آمده، چرا يک انسان معزز اين کشور بي عزت شود. اين لکه بدنامي را تا قيامت از دامن خود پاک کرده نمي تواند. کدام ما و شما حاضر هستيم که بدنام شويم که پاک باشيم. غفلت در کار خود همگي دارند. در غفلت در کار از رئيس جمهور تا به آخر در افغانستان بايد گرفته شود و بندي شود در اين جامعه ما در اين حالت کشور ما همه ما مشکلات داريم در کار خود. من از صاحبي صد ها شکايت دارم. سرک ها را پاره پاره کرده و جور نکرده. ديگر شکايت از او دارم. ولي آدم پاک است. آدم پاک است. نفس صادق دارد، به خاطر آهستگي در کار جزا بدهيد برايش و برطرفش کنيد، اما اينکه متهم به فساد شود و بد نام شود، نا حق است و اين ظلم است. مبارزه عليه فساد بايد به ظلم عليه مردم با عزت و با شرف بدل نشود. نه يک پروسه سياسي شود، نه يک عمليه سياسي شود، نه يک کار انتقامجويي شود. يک کسي را که صلاحيت ميدهي که عليه فساد کارکن او ميرود انتقامجويي ميکند. لهذا بر عکسش را هم شديداً بايد در نظر بگيريم و اين وظيفه اداره ضد فساد و خصوصاً څارنوالي و ستره محکمه ما است. مواردي را گفتيم که بايد اصلاح شود. سرش کار شود. از ثبت جايداد ها تا طرز العمل ها و لوايح و مقرره هاي دور و دراز و زمانگير و وقت گير تا قوانين مشکل تا ساده سازي دولت، تا تمام اين امورات، بعضش آسان است. در يک ماه، دو ماه، سه ماه ، چار ماه شده ميتواند، بعضش هم وقتگير است و سالها را در بر مي گيرد. خود نظام سازي سالها را در بر مي گيرد. اصلاح اداره افغانستان، غير سياسي شدن اداره افغانستان،غير سياسي شدن خدمات ملکي و نظامي افغانستان، غيرسياسي شدن څارنوالي افغانستان، غير سياسي شدن قضاي افغانستان. دو مرجع بسيار مهم کشور که نبض اصلاح نظام بدست شان است، مطلق بايد غير سياسي باشند که الحمدلله تا حالا ما کدام رجحان سياسي من درش نديدم. تمام اين مواردي است که ما بايد سرش کار کنيم، فساد روزمره فسادي که از سيستم به وجود مي آيد، فسادي که از شخصي به وجود مي آيد. فسادي که از شخصي به وجود مي آيد، اصلاح ميشود، يا گرفتار ميشود و يا دور ميشود، ولي فسادي که از سيستم به وجود مي آيد، آن بايد اصلاح شود و سرش کار شود. اين تمام موارد است. يک مورد بسيار مهم ديگر هم است که ارتباط مستقيم به مجلس امروز ما ندارد، ولي مساله فساد است. انتخابات اخير ما به تقلب متهم شد، يک مليون و سه صد هزار راي مردم افغانستان متقلب خوانده شدند. ولي معلوم نشد که اين راي ها راستي هم خراب بودند. راي هاي به تقلب آورده شده بودند و يا راي هاي حقيقي ولي با اشتباه و سهو مشکلات مردم افغانستان بود. انتخابات دوم هم نشد. فراموش نبايد بکنيم، هير وو به يې نه، دا د هيريدو خبره نده. دا زمونږ دوهم انتخابات وء او زمونږ دوهم د ولسواکي او د دموکراسۍ آزمايښت وء. دا د افغانستان د آينده د پاره ديره حياتي مساله ده. آيا مونږ پر خپله دموکراسۍ، پر خپل مردم سالاري پر خپل ولسواکۍ اعتماد لرو. آيا مونږ ته د افغانستان د ولس رايه ارزښت لري. آيا مونږ غواړو زمونږ آينده رئيس جمهوران، حکومتونه، پارلمان، ولايتي شورا وي د خلکو د راي وټاکل شي. که دموکراسۍ ته احترام لرو، که ولسواکۍ ته احترام لرو د دې راي چې تقلب عنوان پري وشو، پلټنه بايد وشي. دا بايد وکټل شي. زه اوس پوه نه يم په خداي که پوه يم چې دا رايه ريښتيا متقلب وي او خراب وي او که نه وي. د افغانستان ملت بايد پوه شي. هغه خلکو چې رايه ورکړيده بايد پوه شي چې دا څه قصه وه آيا دا سياسي ده، نو دلته دا سياستمداران دلته دا کانديدان دلته ټول تقلب وکړې او دافغانستان د خلکو سره دونه بي حرمتي وکړه چې د تقلب راي د خپلي راي په نامه حساب کړه او که خبره بيله وه. زه پدي کې صلاحيت نلرم. زه نه غواړم چې حکم وکړم. زه دلته هليه لرم، غوښتنه لرم، هم د انتخاباتو د کميسيون څخه چې د کمېسيون د خپل آيندې لپاره او د دموکراسۍ د آيندې لپاره او د خلکو د رايو د عزت لپاره، د افغانستان د مدني ټولني، د قومي مشرانو ، دعلماوو، د روشنفکرانو ، د ملي شورا، د سترې محکمې او د خارجيانو، د اروپا او هند او اندونيزيا او ماليزيا هم چې دموکراسۍ په کښي کې ده راي ورکول کيږي. د مطبوعاتو تر دي د دې تر نظارت لاندې دي. او عجله داسې نشته چې په هفته کې وشي چې رئيس جمهور وټاکل شي. خلاص شو چې وي ټاکل. مياشت، دوه نيمه، دوي هر څونه چې غواړي دغه راي چې په تقلب متهم شويدي، بدنامه شويدي، دا دي وکتل شي. زمونږ د خپل قناعت د وجدان د قناعت د پاره. چې که جوړي وي خو ډېر اعلي خوشحاله به شو خو که نه وي جوړي نو دقت به وکړو چې څنگه پيښه شوه ولي پيښه شوه او په آينده انتخاباتو دې مخنيوي څنگه وشي. دا د نظام د اصلاح لپاره او د دموکراسۍ د ودې لپاره په افغانستان کې تر ټولو مهم وظيفه ده زمونږ، پريږدو به يې نه دا راي بايد دې وکتل شي. د کمېسيون څوک ندي راغلي نو د کمېسيون دغه معنوي صاحب ناست دي. معنوي صاحب ناست دي نور ندي راغلي. دوي دې دا وگوري دا يو ملي غوښتنه ده. د افغانستان خلک دا حق لري او مونږ د يو ملت په توگه دا حق لرو چې دغه حقيقت پيدا کړو چې دا راي متقلب وي که نوي. نوره کاميابي درته غواړم. انشاالله چې کنفرانس مو موافقه وي او اقدامات به د دې خپلي څيړني وکړي. خپله مطالعه مو وکړه. خپل پيشنهادات مو وکړه. خو اول اقدام تر ټولو د مخه هغه دا دي چې د دولت مهم اراکين خپل دارايي گاني ثبت کړي، خپل حساب د بانک ثبت کړي او برالايې د افغانستان ولس ته وښيې او بيا هر کال دا تجديد شي. هر کال، نه پنځه کاله بعد. هر کال دا تجديد شي هر کال بايد تاسي راشي دا پوښتنه وکړي چې کرزي څه شي لري. دغسي معاون صاحبان ، دغسي وزير صاحبان، دغسي نور اراکين د دولت چې هر څوک په دي راځي او تعقيب د جرم او دا مسايل دي چې مونږ به درسره کوو تاسي نوي لاري نوري لاري په دغو مواردو کې راته وښيې چې مونږ اقدام پري وکړو. ديره مننه، خداي مو راوله ، تشکر .