ټرمپ، افغانستان، سيمه او نړۍ

او غښتلې کړي. ډونالډ ټرمپ د دیموکرات ګوند د نوماندې هیلري کلنټن په وړاندې د ولسمشرۍ په ټاکنو کې سخته سیالي وکړه چې د ډيری شنونکو د شننې او وړاندوینې خلاف يې کلنټن ته ماتې وکړه او د ولسمشرۍ څوکۍ ته يې ځان ورساوه. نوموړي ژمنه وکړه چې د امریکا د متحده ایالاتو اقتصادي او سیاسي برم به بیا لوړ کړي.
دا چې د خپل هيواد لپاره به څه وکړي؛ بيله خبره ده، خو دا چې له اوباما وروسته به له افغانستان، پاکستان او د سيمي له هيوادونو سره څنګه اړيکي وساتي او د ټرمپ سياست به د افغانستان په اوسني سياسي او امنيتي وضعيت کوم اغېز وکړي؛ دلته پرې بحث کوو.
ټرمپ او افغانستان
که څه هم د متحده ايالاتو د ټاکنو دواړو مخکښو نوماندانو د خپل ټاکنيز کمپاين پر مهال افغانستان له خپل سياسي محوره باسلی و او هيڅ راز څرګندونې يې په اړه نه کولې؛ خو دا په دې معنا نشي کيدلی چې ګويا ټرمپ دې افغانستان له هيره اوباسي او ورته دې شاه کړي. افغانستان به د ټرمپ په بهرني سياست کې مهم فکتور وي ځکه دلته يې د ناټو په مشرۍ امنيتي ځواکنه شتون لري، دلته پوځې اډې لري، له افغانستان سره لاسليک شوی امنيتي تړون لري. او بله دا چې ټرمپ ته په افغانستان کې د اوباما له وخته پيل شوې جګړه په ميراث پاتې شوه. ټرمپ اړ دی چې د اوباما د سياست جاج واخلي، يا به ټول پوځيان له افغانستانه باسي او يا به جګړه يو طرف ته کوي. په ټوله کې له روسيې سره د ټرمپ نيږدې اړيکي ټرمپ اړ کوي چې افغانستان د خپل بهرني سياست په محور کې راولي.
دلته مهم بحث له لويو قدرتونو او د سيمي د هيوادونو سره چې په يو نه يو ډول د افغانستان په جګړه کې ښکېل دي؛ د ټرمپ اړيکې ساتل دي. که چيري د ټرمپ بهرنی سیاست په داسې محور وچليږي چې د سيمي له هيوادونو لکه ايران، هندوستان، چين، او روسيې سره اړيکې نيږدې کړي نو پرته له شکه چې په افغانستان به يې اغيز مثبت وي. او که له ايران سره اټمي پروګرام موضوع له سره وسپړي، له روسيې سره اړيکې ترخې کړي، ا و له چين سره هم جنجالونه وکړي نو پرته له شکه چې ياد هيوادونه به په افغانستان کې د امریکا شتون وننګوي. هغه مهال به بيا  افغانستان د نړۍ د قدرتونو د زور ازمويلو ډګر وي.
افغانان له ټرمپ نه څه هيله لري؟
لکه څرنګه چې اوسمهال وسله وال مخالفان او يو شمير شنونکي له افغانستانه د امریکا حضور ختمول د افغان سولې يو اړين فکتور يادوي؛ همداسې افغان ولس هم په افغانستان کې د سرتاسري سولې غوښتونکی دی. ولس له ټرمپ نه دا هيله لري چې نور دې د ترهګرې سره د مبارزې اصلي مرکز نه غلطوي. لکه څرنګه چې پخواني ولسمشر حامد کرزي هم په ځلونو  ويلي چې د ترهګرو ځالې له افغانستانه د باندې دي او امريکا دې هلته د هغوی جرړې وچي کړي نو ولس هم همدا هيله لري چې ټرمپ دې له ترهګرۍ سره مبارزې ته د اوباما له زاويې نه ګوري. بلکې د ترهګرو د توليد او روزنې اصلي مرکزونه دې په نښه کړي چې په ګاونډي هيوادونو پاکستان او  ايران کې دي.
ټرمپ او پاکستان
که څه هم ډونالډ ټرامپ د ټاکنيزو کمپاينونو پر مهال د پاکستان خلاف توندې څرګندونې کولې خو که هغه تشې کمپایني ويناوې وبولو نو بيا هم له ټرمپه داسې هيله کيدلی شي چې په پاکستان به د امريکا لخوا د ډالرو دروازې بندي کړي. نه يوازې به پرې د ډالرو دروازې بندې کړي بلکې د اوباما د ستراتيژۍ خلاف به په پاکستان کې اوسيدونکي ترهګر او پناه ځايونه هم په نښه کړي. ځکه په وروستيو کې پاکستان له اوښانو سره ټانټې  ژوول شروع کړي دي. پاکستان د امريکا خلاف له چين او روس سره د يارانې نوی تار غزولی دی او دا به پاکستان ته په درنه بيه تمام شي.
لیکنه : خوشحال آصفي