مذهبي ایډیالوژي د پاکستان ستره آله

مذهبه د سپر او آلې په توګه کار اخلي. په هماغه وخت کې یې څرګنده وه چې د روس له راتګ وړاندې یې د افغان رهبرانو ذهنونه د شوروي په خلاف روزلي و. پایله یې دا وه چې د جهاد په نامه یې له روس سره د مقابلې لپاره د جنګي ډلو ملاتړ کاوه او رهبران یې د هغه لویي اشتباه مرتکبین کړل چې روس یې له افغانستانه وشاړه خو د پاکستان او نورو هیوادونو لپاره یې دلته د لاسوهنو لار پرانیستله. اوسمهال هم پاکستان دلته په افغانستان کې له مذهبي لیوالتیا او اسلام او مذهب ته د افغانانو له درناوي؛ د سترې آلې په توګه ګټه اخلي. په همدې اړوند د پاکستان پخوانی سفیر حسین حقاني په خپل کتابن (Magnificent Delusions) کې وايي چې «دا ستراتیژي نوې نه ده بلکې په ۱۹۷۰ یمه لسیزه کې مخکې تر دې چې شوروي پوځ پر افغانستان یرغل وکړي، اسلام اباد په افغانستان کې د مذهبي ډلو په جوړولو پیل کړی و. پاکستان دا حقیقت درک کړی چې په افغانستان کې د مذهبي لېوالتیا د ترویج له لارې لاسبری کېدای شي او دلته د لاسوهنو له لارې خپل اهداف ترلاسه کولای شي«. پاکستان اوس پوه شوی چې د افغانستان ټول ولس، سیاسیون، لیکوالان، روشنفکران او ملتپالان دوی ته د شک په سترګه ګوري نو یوازې مذهبي ایدیالوژي د ځان لپاره غوره آله ویني او اوس په ډاګه شوې هم ده چې مذهبي ایډیالوژي پاکستان ته په افغانستان کې د نفوذ لار پرانیزي.

په افغانستان کې د نړۍ بیلابیل هیوادونه خپل اهداف لري او د دغه هدف د ترلاسه کولو لپاره هر ډول اسلامي، بشري او نړیوالو اصول تر شا پریږدي. ډيری هیوادونه له قومي بې اتفاقۍ ګټه پورته کوي، ځيني هیوادونه له کلتوري او عنعنوي دودونو استفاده کوي، او ځيني هیوادونه بیا له اسلام او مذهب نه د آلې په توګه کار اخلي چې له مذهبه د آلې په توګه د ګټې اخیستونکو هیوادونو په ډله کې پاکستان، ایران او عرب هیوادونه شامل دي.

د پاکستان پوځ د افغانستان په سرسخته دښمنانو کې راځي، همدغه پوځ او استخبارات دي چې له کلونو کلونو راهیسې یې دلته په افغانستان کې د جګړې اور بل ساتلی دی، د امریکايې لیکوال او ژورنالیست فرید ذکریا په وینا چې پاکستان د نړۍ بې رحمو تروریستانو سره نژدې اړیکې پالي. د ځینو اټکلونو له مخې د دغه هیواد پوځ د هیواد د ټول عاید په سلو کې ۲۶ مالیه په ځان مصرفوي، حال دا چې د دغه هیواد پنځه نیم ملیونه ماشومان ښوونځي نه لري. نو ترڅو چې د دغه پوځ او د هغه طرز فکر بدل شوی او اصلاح شوی نه وي، د امریکا متحد ایالتونه به، چې له سیمې ځواکونه باسي، له ستراتیژیکې ماتې سره مخامخ شي. پاکستانی پوځ او استخبارات کله له یوې لارې په افغانستان د فشار لپاره د آلې په توګه استفاده کوي او کله له بلې لارې. اوسمهال په دې وروستیو کې یې د افغان سولې پروسه د امتیاز ترلاسه کولو په خاطر د آلې په توګه کارولې ده. په لومړیو کې کله چې په افغانستان کې داشرف غني او عبدالله تر منځ ګډ حکومت جوړ شو نو افغان حکومت پاکستان ته ځان ډير نږدې کړ حتا تر دې چې په دغه پروسه کې دمرستې په خاطر یې ورته یو طرفه امتیازات هم ورکړل. خو په مقابل کې پاکستان؛ له تکراري پوچو ژمنو او دوه مخيتوب نه پرته بل هیڅ ورنکړل. کله چې د لومړي ځل لپاره وسله وال مخالفین له افغان دولت سره د مذاکرې میز ته کیناستل او د سولې پروسې یو اندازه پرمختګ وکړ نو پاکستان ددغې پروسې د ډپ کولو لپاره د طالب مشر ملا عمر مړینه رابرسیره کړه او وسله وال یې په خپل منځ کې سره بې تفاقه کړل. په هغه مهال ګډ حکومت د کمزورې پالیسۍ له امله په دې ونه توانید چې د وسله والو له دغه مخالفته ګټه واخلي او بلاخره د سولې خبره ورسره یو طرف ته کړي.

اوسمهال د افغان دولت او ولس تر څنګ نړۍ هم په دې پوهه ده چې پاکستان د ترهرګرو روزونکی او ملاتړ کوونکو هیواد دی. په دغه هیواد کې د ترهګرو خوندي پناه ځایونه دي، د پاکستان د پوځ او استخباراتو له خوا ورته د ژوند ټولې اسانتیاوې او امکانات برابریږي خو تر څو چې د ترهګرو ځالې په پاکستان کې له منځه نه وي تللي نو طالب وسله وال به هیڅکله هم ونه ځپل شي ځکه هیڅ بلوا ضد جګړه تر هغو نه شي بریالۍ کېدای چې یاغیان خوندي پناهځایونه ولري. لکه څنګه چې له وړاندې ویل کیږي چې د پاکستان پوځ په افغانستان کی بی شرمانه مداخله کوي نو باید چې افغاني مشرانو او چارواکو یې لا له وړاندې مخه نیولای وای. اوس چه حالات د پخوا په پرتله ډیر کړکیچن شوي نو افغان حکومت ته په کار ده چه د خپلو متحدینو او ستراتیژیکو دوستانو څخه وغواړي چې د پاکستان د پوځ پر وړاندې په کلکه ودریږي.