ټوپک سالاري یا ښایسته سالاري

مقاومت، خلقي او پرچمي  یا چپ لاسی او ښې لاسی، ښکاره چمچه ګیري، غوړه مالي ، ختیځ او لويدیځ ځپلي، د یو بهرني هیواد ملاتړ، د تش په نامه د فلاني رهبر ملاتړ، د بهرني هیواد پاسپورټ درلودل  او په لسګونه نور غیر اسلامي، غیر افغاني او غیر قانوني لارې چارې دي؛ چې د ځوانانو زړونه یي له درس او سبق نه تور کړي دي. ډیری ځوانان وایي چې دلته شایسته سالاري نده دلته ټوپک سالاري او زور سالاري ده. که چیري لیرې لاړ نشو د ښاغلي کرزي حکومت نه را پدیخوا او همدارانګه اوسني ګډ حکومت کې هم په لوړه کچه باندې پر بیلابیلو لوړو دندو او پوستونو داسې کسان ګومارل شوي وو او دي چې تاسو باور په خدای وکړۍ چې په خپل مورنۍ ژبه نه سم خبرې کولای شي او نه لیکلی شي. تخصص، لوړې زدکړې، کاري تجربه او وړتیا خو پرځای پریږده؛  د ګډ حکومت مشرانو ښاغلي غني او عبدالله د ولس سره ژمنه کړې وه چې دوی به پوه او متخصص کسان په دندو ګماري. او نو دا دی چیرې دي هغه پوه او متخصصین زه خو یی نه وینم. د ګډ حکومت د مشرانو د سلاکارانو نه نیولی تر ټیتې کچې کارکوونکو پورې ایا داسې کوم متخصص او با تجربه کس تر اوسه ټاکل شوی دی او که نه؟ او که چیري داسې وای نو به لږتر لږه د افغانستان په یو برخه کې به ( سیاسي، اقتصادي، فرهنګي او ټولنیز مثبت بدلون) خو به په تیر یو کال راغلی و. خو دا دی تاسې یې ګورۍ چې حالت له بدو؛ بدتر شوی دی. همدا اوس هم زمونږ يه سیاسي نمایندګیو کې د افغانستان څخه دباندې داسې کسان په دندو ګمارل شوي او یا بوخت دي چې د دیپلوماسۍ په الف او ب خبر ندي، د هیواد  په تاریخ یي سر نه خلاصیږي، د هیواد په رسمي ژبو نه لیکلی شي او نه هم خبرې کولای شي. د علمي اثر یا کتاب په نوم خو قطعاٌ څه نلري، فعاله دییلوماسي نلري، همدا اوس تاسو وګورۍ زمونږ کابینې ته  لس میاشتې کیږی چې دوی غیر له غونډو، کنفرانسونو، عکس اخیستنو او خبرو څخه نورو ولس ته څه ورکړي دي؟ ایا که چیرې دوی واقعاٌ په کار پوه وای، متخصص وای، ستراتیژي او کاري پلان یې درلودلی، آیا وضعیت به همداسې وای لکه اوس چی دی؟ همداسې زمونږ لسانسه، ماسټران او ډاکټران په کور ناست دي او یا کچالو یا پیاز خرڅوي؛ اما برعکس داسې کسان په دندو ګمارل کيږي او یا شوي دي  چې دوی کافي سواد نلري، کافي د کار کولو وړتیا نلري، خو یو څه لري چې واسطه، زور، ټوپک، بهرنی پاسپورټ، غوړه مالي (بلې صاحب او نخیر صاحب ) او یا هم دوه کلمې انګلیسي یې زده ده هغه هم د Hi   او  Bye څخه نور زیات نه پوهیږي ، تراوسه پورې په افغانستان کې ټوپک،واسطه او پیسېلومړيتوب لري؛ نه سواد،نه کاري تجربه،نه تخصص،نه تعهد  او نه هم زړسوی ظاهراٌ ویل ګیږيچې آزاد رقابت؛ اما ولس تر اوسه پورې د کوم آزاد رقابت شاهد نه و او نه هم دی. هغه په ځینو اداراتو کې فرمایشي او نمایشي ازموینې اخستیل کیژي. هغه هم د ولس د دوکه کولو په خاطر. اصلا نفر لا له وړاندې په دنده ټاکل شوی وي. دا واقعاٌ د افسوس خبره ده چې زمونږ هره خبره او ژمنه یوازې د ولس غولول او دوکه کول دي او بس .

نو تر څو چې قلم او کتاب د ټوپک او مرمۍ ځای ونه نيسي، تر څو چې لوړې زدکړې او کاري تجربه د واسطې او پیسو ځای ونه نيسي، تر څو چې وړتیا او پلان د میلمستیا او غوړه مالۍ ځای ونه نیسي، تر څو چې انسانیت او اسلامیت د قومیت او ژبې ځای ونه نیسي، تر څو چې آزاد رقابت د اړیکو او معامعلو ځای ونه نیسي او بالاخره تر څو چې قانون او اصول په اداراتو کې پر ټولو باندې یو شان پلي نشي نو همدا دیګ او همدا ټیپر به وي او بس.

ټوپک سالاري یا ښایسته سالاري

د کار او دندې پیدا کولو معیار  په افغانستان کې تر اوسه پوری ( ټوپک، جهالت، زور، واسطه، اړیکې، بډې ورکول، میلمستیا ورکول، مذهبي ، قومي، ژبني او سمتي اړیکي پالل، شراب او کباب ورکول، په فساد ککړه مخیه لرل، قانون ماتوونه ، ګوندي مسایل، جهاد او مقاومت، خلقي او پرچمي  یا چپ لاسی او ښې لاسی، ښکاره چمچه ګیري، غوړه مالي ، ختیځ او لويدیځ ځپلي، د یو بهرني هیواد ملاتړ، د تش په نامه د فلاني رهبر ملاتړ، د بهرني هیواد پاسپورټ درلودل  او په لسګونه نور غیر اسلامي، غیر افغاني او غیر قانوني لارې چارې دي؛ چې د ځوانانو زړونه یي له درس او سبق نه تور کړي دي. ډیری ځوانان وایي چې دلته شایسته سالاري نده دلته ټوپک سالاري او زور سالاري ده. که چیري لیرې لاړ نشو د ښاغلي کرزي حکومت نه را پدیخوا او همدارانګه اوسني ګډ حکومت کې هم په لوړه کچه باندې پر بیلابیلو لوړو دندو او پوستونو داسې کسان ګومارل شوي وو او دي چې تاسو باور په خدای وکړۍ چې په خپل مورنۍ ژبه نه سم خبرې کولای شي او نه لیکلی شي. تخصص، لوړې زدکړې، کاري تجربه او وړتیا خو پرځای پریږده؛  د ګډ حکومت مشرانو ښاغلي غني او عبدالله د ولس سره ژمنه کړې وه چې دوی به پوه او متخصص کسان په دندو ګماري. او نو دا دی چیرې دي هغه پوه او متخصصین زه خو یی نه وینم. د ګډ حکومت د مشرانو د سلاکارانو نه نیولی تر ټیتې کچې کارکوونکو پورې ایا داسې کوم متخصص او با تجربه کس تر اوسه ټاکل شوی دی او که نه؟ او که چیري داسې وای نو به لږتر لږه د افغانستان په یو برخه کې به ( سیاسي، اقتصادي، فرهنګي او ټولنیز مثبت بدلون) خو به په تیر یو کال راغلی و. خو دا دی تاسې یې ګورۍ چې حالت له بدو؛ بدتر شوی دی. همدا اوس هم زمونږ يه سیاسي نمایندګیو کې د افغانستان څخه دباندې داسې کسان په دندو ګمارل شوي او یا بوخت دي چې د دیپلوماسۍ په الف او ب خبر ندي، د هیواد  په تاریخ یي سر نه خلاصیږي، د هیواد په رسمي ژبو نه لیکلی شي او نه هم خبرې کولای شي. د علمي اثر یا کتاب په نوم خو قطعاٌ څه نلري، فعاله دییلوماسي نلري، همدا اوس تاسو وګورۍ زمونږ کابینې ته  لس میاشتې کیږی چې دوی غیر له غونډو، کنفرانسونو، عکس اخیستنو او خبرو څخه نورو ولس ته څه ورکړي دي؟ ایا که چیرې دوی واقعاٌ په کار پوه وای، متخصص وای، ستراتیژي او کاري پلان یې درلودلی، آیا وضعیت به همداسې وای لکه اوس چی دی؟ همداسې زمونږ لسانسه، ماسټران او ډاکټران په کور ناست دي او یا کچالو یا پیاز خرڅوي؛ اما برعکس داسې کسان په دندو ګمارل کيږي او یا شوي دي  چې دوی کافي سواد نلري، کافي د کار کولو وړتیا نلري، خو یو څه لري چې واسطه، زور، ټوپک، بهرنی پاسپورټ، غوړه مالي (بلې صاحب او نخیر صاحب ) او یا هم دوه کلمې انګلیسي یې زده ده هغه هم د Hi   او  Bye څخه نور زیات نه پوهیږي ، تراوسه پورې په افغانستان کې ټوپک،واسطه او پیسېلومړيتوب لري؛ نه سواد،نه کاري تجربه،نه تخصص،نه تعهد  او نه هم زړسوی ظاهراٌ ویل ګیږيچې آزاد رقابت؛ اما ولس تر اوسه پورې د کوم آزاد رقابت شاهد نه و او نه هم دی. هغه په ځینو اداراتو کې فرمایشي او نمایشي ازموینې اخستیل کیژي. هغه هم د ولس د دوکه کولو په خاطر. اصلا نفر لا له وړاندې په دنده ټاکل شوی وي. دا واقعاٌ د افسوس خبره ده چې زمونږ هره خبره او ژمنه یوازې د ولس غولول او دوکه کول دي او بس .

نو تر څو چې قلم او کتاب د ټوپک او مرمۍ ځای ونه نيسي، تر څو چې لوړې زدکړې او کاري تجربه د واسطې او پیسو ځای ونه نيسي، تر څو چې وړتیا او پلان د میلمستیا او غوړه مالۍ ځای ونه نیسي، تر څو چې انسانیت او اسلامیت د قومیت او ژبې ځای ونه نیسي، تر څو چې آزاد رقابت د اړیکو او معامعلو ځای ونه نیسي او بالاخره تر څو چې قانون او اصول په اداراتو کې پر ټولو باندې یو شان پلي نشي نو همدا دیګ او همدا ټیپر به وي او بس.