هدا از طرف جلال بايانی کاوشگر
[ داکــتر نــجيـب الله در شــــجاعت بی نــظير ، در رشادت بی همتا ، در راســـتی متين ، در صداقت بی بديل و در وطن پـرســـــــــــــتی شـــــــــهره آفاق بود]
بدون شک داکتر نجيب الله از محبوب ترین شخصیت ها و رهبران بود و هست که مردم افغانستان و منطقه بیشترین صفت ، ستايش ، محبت و علاقه را به آن ورشادت ان ابراز ميدارند
و مردم در کران تا کران وطن پیوسته فضیلت های اواظهار ميدارند نام نجيب الله جاودان است، به حق او آینه تمام نمای خصلت ها و منش های والای شخصیت مبارز ، صلح طلب ، ترقی پسند و وطن دوستی داشت و بی بديل بود و هست . او قامتی افراشته، قدی رسا در راه سياست ، مديريت ، رهبريت و پيکار داشت در حد اعلای عشق به مردم خود داشت . مردم درباره او می نویسد: «او مردی عاقل بود ،او حاکم عادلی بود نامش جاويد و ماندگار است . داکتر نجيب الله در میان رهبران سه صده افغانستان هم سان با ميرويس خان ، احمد شا بابا و شاه امان الله در شجاعت بی نظیر ، در رشادت بی همتا ، در راستی متين ، در صداقت بی بديل ، در مردم دوستی شهره دنيا و در آزادمنشی و ظلم ستیزی سرآمد همگان بود. داکتر نجيب الله در عین زیبایی افکار در درون سینه اش قلبی تپنده از شهامت و سلحشوری داشت. داکتر نجيب الله همواره پشتیبان و خواهان سعادت ، آرامی و خوشی مردم بود ؛ او ارزش آمدن صلح و آرامش را بيشتر از جان و خان خود دوست داشت و برايش سر داد . او درطول پيکار اش در برابر مخالفان و بدخواهان سعادت ، آرامش و صلح ، قاطعانه می ایستاد و مانع سنگ اندازيهای داخل حزب وطن ميگرديد . نقل شده است یکی از دشمنان سرسخت مصالحه و آشــتی را که از هيچ گونه دشمنی با طرحه مصالحه فروگذار نمی کرد و پیوسته به ناکامی پروسه صلح می پرداخت گفته بود \" فراموش نه کنيد که مردم از هوا و غذا کرده به صلح نياز دارند ، بگذاريد آنها در فضای صلح زيست و اين وطن آباد گردد \"
با اعلان مشی مصالحه ملی به انزوا افغانستان در سطح بين المللی پايان داده پس از آنکه طرحه مصالحه در اعماق وجود مردم کشور جا گرفت و همگان به زيبای و کارايی آن شهادت ميدادند و نشان دهنده ژرفای تأثیر مصالحه بود و در جان و روان مردم منحيث يک استراتيژيک جا گرفت . با اعلان آشتی ملی اشک های هر خردمندی واقعی وطن سرازیر می گردد و اما خنجر بود در سينه آنهايکه پلان داشتند که افغانستان با شرايط امروز بکشانند ، در کوچه ، کوچه ، سرک ، سرک کابل و ولايات به هزاران حمام خون بسازند ، کابل را به آتش بکشانند ، پايه های اقتصادی يک دولت مستحکم ، منظم ، آب ديده را از ريشه محو و نابود سازند و سر انجام وطن را نخست تحويل پاکستان نموده در اخير دو دسته به اشغال Nato در آورند . داکتر نجيب الله بار ها گفته بود \" از خدا هراس کنيد اين وطن را لانه پاکستانی ، ايرانی ، عرب نه سازيد و اگر دشمن مردم پيروز شود کوچه و پس کوچه شما رل بعد از آنکه ما اشغالگران روس را اخراج کرديم آنها به عساکر غربی ها و امريکا اجازه داده و جا گرفته و ديگراز تماميت ارزضی ، خود اراديت و آزادی خبر نه ميباشد \" اگر داکتر نجيب الله ولی نبود ؛ خالی هم نبود وهر کلام او هر سخن او در وطن تحقق گرفت به کرسی نشست . و داکتر نجيب الله لحظه ای در فداکاری و جانبازی به خاطر آمدن صلح ، آشتی فروگذاری نکرد. تاریخ نگاران درباره حضور او در جنگ حماسه آفرين ننگرهار می نویسند: « داکتر نجيب الله ريس جمهور در جنگ حماسه ننگرهار حضور داشت ، او با درک عميق از شرايط نظامی چنان تدابير گرفت و به اجرأ گذاشت که با شکست دو فرقه منظم پاکستانی تعداد اجيران عرب و وابستگان افغان به استخبارات نظامی پاکستان را با تلفات مرگبار شکست داد که باعث حيرت کاخ های واشنتن ، لندن ، رياض ، تهران و اسلام آباد گرديد ، او شخصأ در نبر ننگرهار حضور يافت »« و به يقين در این معرکه حماسی ، نقشی بسیار ارزنده از خود تبارز داد او ابر مرد ميدان نبرد و سياست بود ، او اسطوره فراموش ناشدنی و جاودان است ، او در میدان نبرد از دلیری و شجاعت کم نظیری بهره مند بود. یکی هم تاريخ از میدان های جنگ ننگرهار رشادت های نجيب الله را در دل خود ثبت کرد ه است. رزم او ، نبرد او ، رشادت او ، خلاقيت او و در اخير سرفروشی او برای آرامان او و وطن او از ویژگی های او به شمار می رود و جز او دیگری را سراغ نداریم که در هيچ ميدانی پيکار و نبرد کرده باشند. امروز قاتلين مجهول و معلوم داکتر نجيب الله درباره مبارزه بی نظیر او در میدان می گويند: « شـــهيد داکتر نجيب الله واقعأ و به حق يک رهبر بود » و در حاليکه از حماســــــه که ســـــــــــــرداد ولی عزت ، شـــــرف ، غرور افغانی و ســـــــــرافرازی افغان وافغانســــــــــــــتان نگداشــــت .