رحمت اله روان
از سال گذشته به اینسو گفتگو های پنهانی بین طالبان و امریکا در جرمنی و کشور های عربی آغاز شده، در آن پیشرفت های نیز صورت گرفته است،هردو جانب در مورد گشایش دفتر طالبان در قطر و رهای تعدادی از زندانیان انها از زندان امریکا بحث کرده اند اما سید محمداکبرآغا که یکی از اقارب نزدیک مذاکره کنندهء ارشد طالبان سیدطیب آغاست می ګوید
آژانس خبری رویترز با نقل قول از این مقام سابق رژیم طالبان می نویسد که گفته است،مذاکرات حتماً دوباره آغاز خواهد شد، اما چی وقت؟ این مساله به ایجاد فضای اعتماد بین طرفین ارتباط دارد،به گفتهء موصوف امریکایی ها در زمینهء رهایی زندانیان تعهد شان را عملی نکردند، امروز و فردا کرده، در این رابطه موقف شان را تغییر دادند،نماینده گان هردو حزب در کانگرس امریکا در مورد رهایی زندانیان طالب از گونتانامو نگرانی دارند که مبادا آزادی آن ها شورشیان را تقویت کند،به گفتهء سید محمداکبرآغا، کشته شدن افراد ملکی توسط یک نظامی امریکایی در ولایت کندهار، دشواری های موجود را بیشتر ساخته است،وی می گوید، در صورتیکه فضای اعتماد بین طالبان و امریکایی ها دوباره بوجود آید، گام بعدی تامین آتش بس منطقوی خواهد بود. این آتش بس، پیهم در همهء مناطق به خصوص در مناطق پرتنش صورت خواهد گرفت،به نوشتهء آژانس خبری رویترز، اینکه در صورت موفقیت این پروسه؛ ملا محمد عمر رهبرطالبان چی نقشی در افغانستان خواهد داشت؟ پرسشی است که تا هنوز پاسخ به آن باقیست قومندان سابق رژیم طالبان سید محمد اکبر اغا در این رابطه می ګوید،این مساله به مردم افغانستان ارتباط دارد که در کنار ملا محمد عمر می ایستند، یا رییس جمهور حامدکرزی را انتخاب می کند به گفتهء وی مردم افغانستان خوب می دانند، در کشورشان صلح و امنیت تحت زعامت کی تامین شده می تواند؟
زمانی‌که در رسانه‌ها از برنامه‌ریزی برای ایجاد دفتر طالبان در قطر خبرداده شد، پاکستان خود را در حاشیه‌ی تلاش‌های بین‌المللی در رابطه به کمک به تامین امنیت در افغانستان دید. پاکستان سفرهای برخی از مقامات خود را به قطر تدارک دید تا بتواند در این برنامه‌ریزی‌ها نقشی بر عهده گیرد. برخی از کارشناسان به این باورند که اعلام موضع طالبان مبنی بر تعلیق گفتگوها با امریکا در مورد صلح در افغانستان ناشی از مداخله‌ی پاکستان در این زمینه میباشد. از آن‌جا که پاکستان خود را در متن اصلی این گفتگوها نمی‌بیند، بر طالبان فشار وارد می‌کند تا بهانه‌گیری کرده و از ادامه‌ی گفتگوها سرباز زنند؛ زیرا این‌گونه گفتگوها از سوی طالبان برای سران پاکستان امتیازآور به‌شمار نمی‌آید و پاکستان نمی‌خواهد این گفتگوها ادامه یابد. از همین‌رو برخی از کارشناسان به این نظراند که اگر به پاکستان در این مذاکرات نقش داده شود، طالبان موضع خود را به‌سادگی تغییر می‌دهند،بر مبنای این گفته به‌نظر می‌رسد که قطع گفتگوها از سوی طالبان برنامه‌ای بود که آی‌اس‌آی تدارک دیده است. اینکه این موضع‌گیری از سوی طالبان یک موضع‌گیری تاکتیکی میباشد، مورد توجه برخی از منابع دیپلماتیک نیز قرار گرفته است. اخیرا ویلیام پتی سفیر انگلستان در کابل گفته است که توقف گفتگوی امریکا و طالبان تاکتیکی میباشد. وی گفته است که اعلامیه اخیر گروه طالبان در مورد توقف گفتگوها با امریکا حرکت تاکتیکی میباشد که ممکن است تمامی شاخه‌های طالبان با این تصمیم موافق نباشند،این نشان می‌دهد که ممکن است این امر برخلاف میل باطنی طالبان و زیر فشار سیاسی و استخباراتی پاکستان اتخاذ شده باشد. طالبان اخیرا با انتشار اعلامیه‌یی گفته‌اند که موضع امریکا در قبال مذاکرات صلح مبهم است و از این‌رو این گفتگوها را متوقف می‌کند. البته طالبان، مدعی شده است که امریکا مسوول توقف گفتگوها میباشد
براساس نتایج یک نظرسنجی، هشتاد و چهار درصد مصاحبه‌شوندگان از پیش‌‌شرط‌های حکومت برای انجام مذاکرات با طالبان و دیگر گروه‌های مخالف دولت حمایت کرده‌اند. هم‌چنین به‌گفته‌ی مسوولان «پترو»، پنجاه درصد مصاحبه‌شوندگان از شرایط طالبان برای خروج نیروهای بین‌المللی از کشور نیز حمایت کرده‌اندهم‌چنین نزدیک به شصت درصد پرسش‌شوندگان در مورد علاقمندی رهبران طالبان برای رسیدن به صلح در کشور، ابراز شک و تردید کرده، اما تعدادی هم گفته‌اند که برخی از گروه‌های مسلح مایل‌‌اند که به روند صلح بپیوندند،بر اساس این گزارش، مردم افغانستان نسبت به هرگونه معامله و پنهان کاری در روند صلح هشدار داده اند و از دولت افغانستان خواسته اند که دستاوردهای 10 ساله مردم افغانستان نباید قربانی مذاکره با طالبان و یا منافع بازیگران سیاسی شود،در این گزارش که به نام “صداهای ناشنیده” تهیه شده آمده است، مردم افغانستان درسراسر این کشور از جنگ خسته شده اند و خواهان صلح، امنیت و ثبات در این کشور هستند،این در حالی است که یک نظر سنجی دیگر که از سوی روزنامه “نیویارک تایمز” صورت گرفته است، نزدیک به 70 درصد مردم آمریکا نیز خواهان پایان دادن به جنگ افغانستان هستند
گروه جهانی بحران درگزارش تازۀ زیر نام « در جستجوی راه حل سیاسی در افغانستان» گفته است که گفتگو های صلح با طالبان، صلح پایدار را در افغانستان به دنبال نخواهد داشت این ګروه میانجیګیری سازمان ملل متحد در روند ګفتګو های صلح شده است،بربنیاد این گزارش پراگنده گی سیاسی داخلی و فشار های خارجی حکومت رییس جمهور کرزی را ضعیف ساخته است و توان پیشبرد گفتگو ها را ندارد،این گروه واشنگتن و کابل را در گفتگو های صلح ناکام می داند و افزود که این گونه گفتگو ها جنگ های داخلی را در افغانستان دامن خواهد زد،تحلیلگر ارشد گروه بین المللی بحران، کاندیس راندو گفته است: «نگرانی های جدی در بارۀ سیاست آشتی ملی جکومت افغانستان وجود دارد، ایالات متحد امریکا از دسترسی به طالبان به دور مانده است، تنش ها میان حکومت های کابل و واشنگتن افزایش یافته اند و مهم تر از این که نظام سیاسی افغانستان شکسته است سیاست آشتی ملی کار نمی کند وطالبان گفتگو ها را به حالت تعلیق در آورده اند، همه این موضوعات به یک چیز اشاره می کند که یک گروه سوم که در عین زمان بی طرف باشد باید برای آغاز این گفتگو ها صلح میانجیگری کند.
یافته های این گروه نشان می دهند که با شدت گرفتن رقابت های سیاسی داخلی میان حکومت افغانستان، رهبران طالبان و دیگر بازیگران کلیدی منطقه یی و جهانی در آستانۀ خروج نیروهای ناتو و آیساف در پایان سال ۲۰۱۴ چشم انداز صلح را بیش از پیش تضعیف خواهد شد،کاندیس راندوگفته است: « امکان قوی برای آغاز یک جنگ داخلی وجود دارد ما در سال های ۲۰۱۳ و۲۰۱۴ چالش های بزرگی خواهیم داشت بیرون شدن نیرو های نانو از افغانستان به گونۀ شتابزده که هیچ کسی انتظار ان را نداشت و نگرانی دیگر این که شمار نیرو های ارتش ملی به اندازه کافی نیست و منابع کافی را در اختیار ندارد که امنیت را تأمین کرده بتواند این مشکلات یک جا به تردید های سیاسی که در درون حکومت افغانستان وجود دارد اشاره به نا آرامی ها یی می کند که در آینده رخ خواهند داد بدون یک مداخله بیرونی از سوی سازمان ملل متحد ویک روند میانجی گری که گام به گام با همۀ گروه های مخالف نه تنها طالبان، بل حزب جمیعت، حزب اسلامی و جنبش ملی گفتگو کند درغیر آن امکان جلوگیری از یک جنگ داخلی در افغانستان وجود ندارد،بربنیاد این گزارش در حالی که دورۀ کاری رییس جمهور کرزی در پایان سال دو هزارو چهارده میلادی پایان میابد، یافته های گروه جهانی بحران نشان می دهند که هرگونه تلاش برای تمدید دوره کاری ریاست جمهوری رییس جمهورکرزی بحران جدی رادر افغانستان به میان خواهد آورد وتمایل مردم را به استفاده از جنگ افزار در برابر حکومت بیشتر خواهد ساخت،گروه جهانی بحران خواهان تعدیل قانون اساسی افغانستان از سوی شورای ملی شده است و می افزاید که پس از پایان کار رییس جمهور هرگونه تقسیم قدرت در افغانستان باید بربنیاد انتخابات انجام شود.پای رحمت اله روان