انحنیرعبدالصبور صافی
مذاکرات سه جانبۀ که بین سران افغانستان ،پاکستان وایران درپاکستان بتاریخ ۱۶فبروری ۲۰۱۲ درشهراسلام آباد انجام شد، دراین مذاکرات موضوعات منطقه وجهان بخصوص روابط افغانستان وپاکستان طی۱۱سال گذشته مورد بحث قرار گرفت ،میتوان گفت این مذاکرات درمورد صلح با افغانستان نتنهاهیچ دستاوردمثبت نداشت بلکه با گفته های توهین آمیزوزیرخارجه
ازآن جای که عمل کردپاکستان ناشی ازمداخله است که ازسالها ادامه دارد واین مداخلات پاکستان اززمان سرادرمحمد داوودخان به طورکاملاً اشکارا آغازشده ودرزما ن حکومت حزب دموکراتیک خلق وبخصوص بعداز ورودقطعات شوروی سابق به اوج خود رسید،درطول این مدت هیچگاهی هم پاکستان نگفته که درامورداخلی افغانستان مداخله کرده است.
ایااین رهبران مجاهدین شاهد زنده این مداخلات بودند؛ یاخیر؟ البته که بودند، همه نتهاشاهدتعلیم و تربیه نظامی وتروریستی به گروه های مجاهدین بوده بلکه درآن عملاً اشتراک داشتند، وبا مجاهدین، نظامیان آی اس آی مستقیماً درجبهات اشتراک داشتند، ولی بازهم با چنین دیده درآیی آقای آصف علی زرداری میگویدکه ( پاکستان گروه های تندرورا هیچ گاه حمایت نگرده وی میگوید حکومت پاکستان و قوای مسلح این کشور چه به طورمستقیم و یا غیر مستقیم از تندروان در افغانستان حمایت نکرده است، وی اضافه میکند که بقایای تندروان از زمان جنگ با شوروی پیشین هنوز در پاکستان موجود اند).
ولی رهبران مجاهدین وشخصاً آقای کرزی درجهاد سهم داشت هیچگاهی به پاکستانیها سریعاً نمی گویند که آقایان شما چه وقت مداخله نظامی تانرا درامورداخلی افغانستان تائید کرده اید؛که حالاکنید، این یک روش دایمی وهمیشگی شمااززمان اشغال شوروی تا فعلاً است وادامه داردوخواهد داشت، ضرب المثل مشهوراست که میگویند (پیش پنج هم پنج ،پیش صاحب پنج هم پنج) مگراین همه رهبران جهادی که امروزبه کرسی های بلند دولتی تکیه زده اند ازاین مداخله اگاهی ندارند ؟
مگرگروپ های چریکی وتعلیمات نظامی ایشان درخاک پاکستان صورت نمی گرفت ؟
مگر نظامیان پاکستان یکجا بامجاهدین درجبهات مختلف علیه شورویها اشتراک نمی کردند؟
پس امروزازکجا پاکستان این جرأت را پیدامی کند که ازوجوداین همه مداخلات نظامی درافغانستان انکارمیکند، همین طورکه دیروزبه حزب دموکراتیک خلق این مداخلات را انکارمیکرد ورهبری فعلی کابل هم دراین انکارمهدست شان بودند، امروزعین روش رادرمقابل حکومت آقای کرزی در پیش گرفته است، این ناشی میشود ازیک سیاست کُند ودیپلوماسی ضعیف خارجی کشورماازاین رو خانم حناربانی میگوید که گفتارآقای کرزی مضحک است ولی وزرات خارجه افغانستان درمورد خاموشی اختیارمیکندواین مداخلات را افشاء نمیکنند.
راکت هاازخاک پاکستان به داخل خاک افغانستان اصابت میکند ده هاکشته وزخمی میدهیم ولی دولت از احتجاج دیپلوماتیک خودداری میکند، کاروان های تاجران افغان درخاک پاکستان برخلاف همه قرار دادهای که میان دوکشوربه اساس قوانین بین المللی عقدشده ووجوددارند، توقف داده میشود تاسرحدکی بسیاری ازمواد غذائی تاجران افغان ضایع میگردد وهم بخاطرتوقف ازایشان تکس اضافه گرفته میشود، ولی پاکستان ازآن منکراست وآن راگاهی سوی تفاهم وگاهی یک بهانۀ دیگرمی تراشد وازمسئوولیت آن شانه خالی میکنندولی باز هم ازمداخله ودرامورداخلی افغانستان به نفع گروه جانب دارخود انکارمیکند وکابل خاموش است این خاموشی ها جسارت پاکستان راجزآنکه بیشترکند فایدۀ دیگرنخواهدداشت.
تلاشهای که ازطرف امریکاجهت گشایش دفترطالبان درقطربه راه انداخته شد؛ وطورجدی پیگیری میشود، طبق گفتۀ آقای کرزی که پیش ازسفربه پاکستان واشتراک درمذاکرات سه جانبه در یک گفتگو درمورد صلح با طالبان، طی یک مصاحبه که با روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال مطرح نمودند؛ گفته است:
"تماس هایی میان دولت آمریکا و طالبان صورت گرفته است، تماس هایی میان دولت افغانستان و طالبان نیز وجود داشته است" آقای کرزی می افزاید:
"تماس هایی هم صورت گرفته که همه یکجا در آن دخیل بوده ایم، به شمول طالبان."
نکتۀ مهم وخیلی جدی این است که قبل ازاینکه آقای کرزی این مسئله راافشاء کند سازمانهای جاسوسی پاکستان بخصوص آی اس آی ازآن اگاهی داشتند، ازاین رو این مسئله باعث شده بود که پاکستان بادرنظرداشت روابط نسبتاً تیره که باامریکاداشت ونمی توانست ازطریق ایشان این گفته هاراتعقیب و به نفع خود بچرخاندبناً خواستندکه خودرا دراین مذاکرات به شکلی ازاشکال شامل سازند تاازاین پروسه دورنمانده وهمیشه ابتکارعمل داشته باشند، وهرازنوع پروسه صلح میان افغانهاباید خود رااگاه نگهدارند تابتواندآنرا بشکل ازاشکال سبوتاژکند ویا منافع خودرادرآن رقم زند، ازاین رو چون پاکستان خودرا دریک انزوا دید وزیرخارجه خود خانم حناربانی کهررافوراً به کابل فرستاد، تاحسن نیت خود وعلاقمندی خودرا به صلح درافغانستان نشان دهد وبارهبران دولتی ملاقات انجام دهد، لازم بود که آقای حامد کرزی باخانم ربانی درکابل هیچ نوع ملاقات انجام نمیدادند این کارهم ازنظردیپلوماتیک کار نادرست نبود وهم نشاندهنده قدرت دولت افغانستان بود که ازاتکأ به نفس آن نماینده گی میکرد وهم به پاکستان نشان میدادکه بدون پاکستان هم کابل میتواند پلان صلح خویش را پیاده کند، به این ترتیب پاکستان و ارگان های جاسوسی آنرا بیشترتحت تأثیر قرارمیداد، وبه ایشان ذهنیت منفی خلق میکرد، وآنها دراین جهت تلاش بیشترطبعاً با پیشنهادات بیشتربازهم مراجع میکردند وبیشترعلاقمند تماس بادولت کابل میشدند تا خودرابه هرشکل که ممکن است شامل جریان مذاکرات نمایند. ولی شوربختانه که چنان نشد، وارگانهای امنیتی کابل دررأس آقای کرزی اشتباه دیگرراانجام دادند وباخانم حنا ربانی کهر ملاقات نمودند، این عمل به پاکستان بازهم جان تازه داد ودریافت که کابل هنوزهم مهتاج پاکستان است وپاکستان هنوزهم درجلوقرارداردتا دربرابر کابل استادگی کند که مصاحبه وزیرخارجه پاکستان بعدازملاقات سه جانبه درپاکستان نشاندهنده آن است وبه این ترتیب دولت کابل یک چانس خوب را ازدست دادند.
افغانی ساختن مذاکرت :
باوجود اشتباهات که ازروزاول تاامروزپی هم صورت گرفته است اکنون لازم است تا راهی دیگررا درپیش گرفت ، ازملاقات که آقای کرزی بامولانا سمع الحق رهبر جمعیت العلماپاکستان انجام دادند ودراین گفتگوها از آقای مولانا جهت تحکیم صلح درافغانستان دعوت کردند.
مولانا سمیع الحق در صحبت با آژانس خبررسانی اسوشیتد پرس گفت که حامد کرزی برای ترغیب طالبان به مذاکره و پیوستن آنها با روند صلح از او کمک خواست. سیمع الحق به اسوشیتد پرس گفت که رئیس جمهور باید برای ایجاد اعتماد با طالبان اقداماتی راروی دست گیرد زیرا طالبان به حکومت افغانستان اعتماد ندارد. و در صورتی که حکومت افغانستان موقف واضح در مقابل طالبان داشته باشد وی حاضر است در این راستا کمک کند.
بایدگفت که این احزاب مذهبی که درپاکستان وجود دارد به شکال ازاشکال باسازما ن جاسوسی نظامی پاکستان درارتباط میباشند وهم تحت اثرآن قراردارند که این خواست آقای کرزی نتنهاهیچ جای رانخواهد گرفت بلکه زمینه برای ایجادبازی جدید بازخواهدکرد که کابل درآن نفع نخواهد داشت به جای آن بهتراست که روش دیگررا پیش بگیرندوسیاست هاراهم آهنگ سازند.
حال اگر جانب امریکا واقعاً بخواهد که این مذاکرات را افغانی سازد وازقطع جنگ حمایت میکند وازاشتباهات پندگرفته است ،بایدازامکانات بسیارقوی که در دست دارد استفاده مؤثرکرده و این امکانات رادر اختیاردولت کابل قراردهدویا مشترکاً ازآن استفاده نمایند و خواست جانب طالبان رااز طریق دولت افغانستان بپذیرد وبه دولت کابل هم شرایط وامکانات رافراهم کند که تا ازیک طرف اعتمادسازی شود وازطرف دیگر اطوریته دولت کابل بالابرود تاجانب مقابل به آن معتقدشود که حکومت کابل ازحمایت کامل برخورداراست، دراین صورت میتوانند درب یک مذاکره بین الافغانی رابه خوبی بازکنند و پاکستان رابه حاشیه برانند درغیرآنصورت هرنوع معامله پنهانی امریکاباهر جانب که باشد ختم جنگ رادر افغانستان به ارمغان نخواهد آورد.