رحمت اله روان
به اساس راپور (رابرت واتکینز) هماهنگ کنندهي کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد برای افغانستان وضع امنیتی در این کشور از زمان سقوط طالبان در ده سال پیش، در بدترین حالت قرار دارد،
برعلاوه از راپور سازمان ملل متحد بتاریخ ۹ فبروری سال ۲۰۱۱ از طرف پوهنتون سلطنتی دولت انګلستان یک کنفرانس جداګانه در مورد برسی اوضاع سیاسی وامنیتی منطقه جنوب وجنوب غرب اسیا وارزیابی سترا تیژی های سیاسی ،نظامی واقتصادی کشور های ذیدخل دار امور افغانستان دعوت ګردیده بود، در این کنفرانس محترم جنرال نورالحق (علومی) رئیس نوبتی حزب واحد افغانستان منحیث صاحب نظر امور سیاسی،نظامی وشخصیت با رسوخ وبانفوذ در سطح افغانستان دعوت شده بود،محترم علومی در اجلاس عمومی کنفرانس که موضوع انرا بصورت کل بحث در باره اوردن ثبات در افغانستان تشکیل میداد ودر ان هئتی از افغانستان،هندوستان،پاکستان،نماینده ګان وزارت ها ی خارچه ایالات متحده امریکا وانګلستان شرکت داشتند در مورو مسائل افغانستان سخنرانی همه جانبه اراد نموده که فشرده ان چنین میباشد.
جناب رئیس ،خانم ها واقا یان : نخست از همه میخواستم از مقامات پوهنتون شاهی کشور انگلستان به نسبت دعوت من جهت اشتراک درین کنفرانس با اهمیت تشکر وقدر دانی نموده وآرزومندی خویشرا برای کار موفقیت آ میز وپر ثمر آن ابراز نمایم
بی ثباتی در افغانستان مشکل چند بعد یست . در این کشور تاهنوز آتش جنگ شعله ور است . حق حیات مردم تامین نیست ؛ نه تنها تروریستان وشبکه های تروریستی بلکه آنانیکه بنام آزادی ودموکراسی آ مده اند با عث قتل وکشتار انسانهای بیگناه وو یرانی روال زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم میشوند. معضل جنگسا لاران وزورمندان محلی ومافیای مواد مخدر که چالش عمده در برابر گسترش وتحکیم حاکمیت دولتی بشمار میروند حل نشده؛ نیروهای خارجی خود موازی با دولت افغانستان به یکی از مراکز نیرومند قدرت خارج ازکنترول تبدیل شده اند. ارودو توانایی پشبرد مستقلانه وظایف امنیتی را ندارد.
افغانستان تا هنوز فاقد یک حکومت واداره کارا وپاسخگو ، ، سیستم قضا ئی بیطرف ونهاد های ملی وموثر حفظ وحراست حقوق اتباع است.
مردم بیکار اند ، حکومت هیچ برنامه ئی برای فقر زدایی ، ارایه خدمات وتامینات اجتماعی که از مولفه های اساسی ثبات به شمار میروند، رویدست ندارد. سرمایگذاری در عرصه توسعه بشری وظرفیت سازی قناعت بخش نیست چنانچه در سالجاری دولت افغانستان نتوا نست نصف از بودجه انکشافی را به مصرف برساند. فساد فراگیر ، عدم شفافیت وتقلب بی مانند در جریان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی مشروعیت کل نظام را زیر سوال برده است.
در بعد خارجی مداخلات مسلحانه از آنجمله صدور ترورستان وباند های خرابکار از قلمرو کشورهای همسایه افغانستان بخصوص پاکستان قطع نگردیده است.
فاکتور هایکه مستقیما به ثبات افغانستان اثر میگذارند، فراوان اند وشما به خوبی ازان اگاهی دارید. من قصد ندارم در اینجا فهرست کامل از مشکلات افغانستا ن را پیشکش نمایم ولی بصورت کل ودر یک کلام میخواستم بگویم که افغانستان تا اکنون باوجود 10 سال حضور گسترده وفعال نظامی وسیاسی جامعه بین المللی بخصوص کشور های غربی، ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا در وضعیت جنگی واز نظر اداره در ردیف کشور های ورشکسته ( Failed states ) قرا دارد و حکومت آن از " تعمیل انحصاری قدرت مشروع " عاجز است.
حال، پرسش اساسی اینست که چگونه میتوان به مشکلات غلبه کرد تا افغانستان به یک کشور امن و با ثبات و نمونه موفق بازسازی تبدیل شود.
در مورد اسقرار صلح وثبات در افغانستان ، نظام سازی ، انکشاف اقتصادی واجتماعی این کشور مفکوره ها ونظریات سودمند حتی باقید زمان در کنفرانس های بین المللی درباره افغا نستان بخصوص در کنفرا نس لندن مورخ اول فبروری 2006 که ستراتیژی 10 ساله انکشاف افغانستان را به تصویب رسانید، ارایه شده است . آ نچه که من میخواهم در اینجا بیان کنم اینست که برای موفقیت در افغانستان به سه چیز نیاز است، قصد واراده برای بهبود اوضاع در افغانستان ، امکانات ووسایل ، شیوه های مناسب و درست اجراات .
آیا واقعا جامعه بین المللی خاصتا بازیگران اصلی ، ایالات متحده امریکا وجامعه اروپا میخواهند در افغانستان صلح وامنیت تامین شود واین کشور بمثابه یک دولت دارای حاکمیت هرچه زودتر به پای خود استاده شود؟
اگر چنین است باید تعهدات والزامات شانرا در برابر مردم افغانستان عملی سازند ، به مردم افغانستان در تاسیس یک اداره سالم وکارا وخد متگذار یاری رساند ، وسایل وامکانات ضروری را در اختیار این اداره قرار دهند تا کنترول وحاکمیت خویش را در سرتاسر افغانستان گسترش دهد؛ ارد و نهاد های تامین نظم عامه را ازنظر کمی وسایل وتجهیزات مدرن اکمال نمایند تا خود مسئوولیت دفاغ وتامین امنیت را بهعده گیرند.
در عرصه های زیر بنائی، اشتغال افرینی، خدمات اجتماعی ، توسعه بشری وظرفیت سازی سرمایه گذاری های اساسی صورت گیرد؛ از ظرفیت های موجود افغانستان بدون هرگونه تعصب وتبعیض استفاده شود تا پول هنگفتی از حساب کمک به افغانستان جهت استخدام هزاران کارشناسان خارجی که هر یک ما هواراز 5 تا 20 هزار دالر معاش میگرند، به مصرف نرسد.
امروزهر افغان ازخود میپرسد که این همه کمکهای ملیارد دالری جامعه بین المللی به کی پرداخت میگردند ودر کجا به مصرف میرسند؟
درپروسه های سیاسی واجتماعی کشور باید به نقش احزاب سیاسی،سازمانهای اجتماعی وصنفی و به بیان دیگر جامعه مدنی توجه صورت گیرد. بنظر من حکومت بدون مشارکت وتفاهم با نخبه گان سیاسی افغانستان پیرامون یک برنامه ملی نظام سازی وتوسعه اجتماعی ، قادر به حل مشکلات کشور نخواهد بود،اوردن ثبات در افغانستان بدون حاکمیت قانون،عدالت وانصاف در جامعه ناممکن است..
دولت باید مساوات در برابر قانون وقضا را برای هر هموطن از رئیس جمهور تا یک تبعه عادی تضمین کند ، هیچ مقام وفرد نباید مافوق قانون قرار داشته باشد تا مردم اطمینان حاصل کنند که درسایه قانون وتحت حمایت قانون قرار دارند ودر صورت نقض حقوق شان ، دولت ونهاد های حفظ وحراست حقوق اراده وتوانایی دفاع از حقوق وآزادی های مشروع شانرا دارد.
فساد گسترده در اداره دولت یکی ازچالش های اساسی در برابر تحکیم حاکمیت دولتی وثبات سیاسیت. مردم باور شا نرا به موثریت وکارایی اداره دولتی ازدست داده اند ؛ بی موجب نیست که مردم بخصوص در محلات اداره وقضای طالبان را غرض حل مشکلات شان نسبت به ادارات دولتی ترجیح میدهند.
برای تامین امنیت و ثبات در افغانستان آوردن تغیر واصلاحات اساسی در نظام، اداره دولت وسترا تیژی جامعه بین المللی در داخل افغانستان ضرور است ولی کافی نیست ؛ لازم است تا در بعد خارجی بالای پاکستان فشار های نظا می ، سیاسی واقتصادی آ ورده شود تا علیه شبکه های تروریستی در قلمرو انکشور اقدا مات موثر انجام دهد و از ورود جنگجویان به خاک افغانستان جلوگیری نماید. غیر قابل درک است که ایالات متحده امریکا وانگلستان سالانه ملیاردها دالر را در اختیار دولت واردوی پاکستان میگذارند در حالیکه این کشور به تعهدات خویش در مبا رزه با تروریزم عمل نمیکند. به هیچکس پوشیده نیست که تروریست ها در پاکستان تربیه شده و غرض انجام اعمال تروریستی به افغانستان اعزام میگردند ، هنوز مشکلات در نقاط جنوب کشور حل نشده که تروریست ها به نقاط شمال کشور اعزام میگردند . پاکستا ن به خاطراهداف خاص چیوپولتیکی خویش مانع ثبات در افغانستان میشود. ای اس ای پاکستان در ایجاد ورشد شبکه های تروریستی نقش داشته ودارد. در مسئله کشمیر ، انفجار بمبیی وصدها اقدامات تروریستی در افغانستان پل پای ای اس ای دیده میشود. تجربه زنده گی به ما نشان داده است که حلقات معین و قدرتمند در ین کشور هیچگاهی یک افغا نستان آزاد،مستقل و نیرومند وشگوفا را تحمل کرده نمیتوانند.
کشور ایران نیز خودرا در ثبات افغانستان ذینفع نمیداند. دولت افغانستان مصمم بود تا بند آبی کمال خان را در ولایت هرات و همچنان سه بند آبی را در ولایت کنر احداث نماید ، ولی از آنجایکه آب دریاها به استقامت ایران و پاکستان جریان دارد و این کشورها که ازآب افغانستان حد اعظمی استفاده مینمایند، به نحوی مانع احداث این بند ها میشوند ، درآینده احتمال منازعه بالای آب درمنطقه وجود دارد ؛ وبه همین ترتیب مخا لفت با پروژه انتقال گاز ترکمنستان واسیای میانه از طریق افغانستان به پاکستان وهند. از اینجاست که ما میگویم جنگ در کشورما یک رویارویی داخلی سیاسی ، قومی ، مذهبی وسمتی نه بلکه منازعه ایست که با منافع وسیاست های متضاد در منطقه وبیرون ازآن رابطه مستقیم دارد.
مخترم علومی در جریان کارکنفرانس لندن دریک ورکشاپ کاری پرسش و پاسخ نیز شرکت ورزیدند. وبه برخی از سوالاتی که به ایشا ن راجع ساختند بطور موجز پاسخ دادند
سوال
حضورنیروهای خارجی ویا ایجاد پایگاه دایمی در افغانستان را چگونه ارزیابی مینمائید
جواب،
نیروهای خارجی در چهار چوب ایساف بر بنیاد موافقتنامه بن و بعد از آن تصامیم شورای امنیت سازمان ملل غرض کمک به دولت افغانستان در عرصه های تامین امنیت، خلع سلاح ساختار های مسلح غیر دولتی ، باز سازی وتقویت نهاد های امنیتی در افغانستان حضور دارند. درابتدا ، مردم بگرمی از انها استقبال کردند وامید داشتند که این نیروها امنیت جانی ومالی شانرا تامین خواهند کرد. با تاسف که این نیروها بخصوص نیروهای موسوم به ائتلاف ضد تروریزم در راس ایالات متحده امریکا همانند فاتحان با تکبر وخشونت با مردم برخوردکردند ، زندانها ساختند، اسیر گرفتند ، به حریم شخصی وسنت های مردم تاختند، بر دهات ما بم ریختند که باعث کشتار وآوارگی اهالی ملکی گردید. چنین اقدامات نا بخردانه سبب درگیری آنها با مردم در محلات گردید و دامنه جنگ وسعت یافت . اکنون آنها نه تنها با تروریستان القاعده که تعدا د شان از چند صد نفر بیش نبود بلکه با مردم آ سیب د یده وناراضی که این قوت ها را به چشم اشغالگر میبینند ، در گیر هستند. این وضعیت باید تغییر کند. نیروهای خارجی به حاکمیت ملی افغانستان احترام بگذارند ، قوانین بشری را رعایت کنند وبه وظایفی که در ماندات ( اعتبار نامه ) شان قید گردیده است بپردازند.
انچه که مربوط به تاسیس پایگاه های نظامی درافغانستان میشود باید بگویم که در شرایط کنونی که بیش از صد هزار نیرو خارجی وازآنجمله کم وبیش هفتاد هزار سرباز امریکایی با پیشرفته ترین تجهیزات در افغانستان حضور دارند ، هیچگونه نیاز به ایجاد چنین پایگاه ها دیده نمیشود و طرح این موضوع میتواند تحریک کننده باشد وامنیت وثبات افغا نستان را بیشتراز پیش به خطر مواجه سازد.
در دراز مدت ما ترجیح میدهیم که امنیت افغانستان کاملا توسط مردم با شهامت ما در وجود ارو دو وپولیس ملی تامین گردد. به این منظور، ازجامعه بین ا لمللی انتظار داریم که تعهدات شانرا مبنی بر بازسازی ، اکمال وتجهیز همه بخش های اردو اعم از زمینی وهوایی وتقویت پو لیس ملی بطور کامل اجراکنند . بدون شک انکشافات نظامی - سیا سی اطراف افغانستان بخصوص که برخی همسایه های ما به سرعت به طرف نظامی شدن گام برمیدارند وبه اسلحه زروی دست یافتند ویا در صدد دستیابی به ان اند، مایه نگرانی افغانهاست. مسلما در صورتی که امینت افغانستان به خطر مواجه شود، دولت افغانستان بر بنیاد قانون اساسی مکلف است تدابیر موثر را بخاطر دفاع فردی وجمعی ازکشور چه در سطح منطقه وچه فراتر از آن مطابق به منشور سازمان ملل پشبینی واتخاد نماید.
سوال
نظر تان درباره تعو یض نیروهای ناتو به نیروهای نظامی کشور های اسلامی چیست
جواب
ببینید ، نیروها ازکشورهای اسلامی چه باید بکنند ، اسلامی ساختن افغا نستان ویا جنگ با آ نانکه خودرا لشکر اسلام مینامند. افغانستان به نص صریح قانون اساسی یک کشور اسلامیست ونام رسمی نظام " جمهوری اسلامی افغانستان " است . مردم افغانستان همه ، به استثنای یک اقلیت کوچک از هموطنان ما که پیرو ادیان دگیر هستند، مسلمان اند. پس نیاز به اسلامی ساختن افغانستان توسط نیروهای نظامی کشور های اسلامی نیست؛ و اگر قرار باشد این نیروها با القاعده وطالبان بجنگند، بهتر است در کشورهای خود این کار را انجام دهند ویا به پاکستان اعزام شوند زیرا مراکز القاعده در پاکستان قرار دارند. به هرحال بنظر من تعویض قوای ناتو به قوای از کشور های اسلامی وضع را تغیر نمی دهد ، مشکل در ستراتیژی و تاکتیک نظامی قوت هاست. در غیر آن نزد افغانها هر نیروی خارجی ، بیگانه است.
سوال
حملات شبانه نیروهای خارجی و تلفات ناشی از آنرا چگونه ارزیابی میکنید
جواب
یکی از مشکلات نیروهای خارجی در افغانستان ناشی از نادیده گرفتن ارزشها وسنت ها وعنعنات مردم افغانستان از جمله هجوم د زدانه به حریم شخصی از طرف شب است. مزید برآن،حملات شبانه به قرا و قصبات وتلاشی خانه به خانه باعث ایجاد ترس ورعب وبرهم زدن خواب وآرامش نفوس ملکی تمام قریه اعم از زن ومرد ، پیر وجوان واطفال میگردد که میتو اند اقدام متناقض با قوانین بشری ارزیابی شود.
سوال
آ یا یافتن زبان مشترک وصلح با طالبان ممکن است
جواب
یکی از دلایلی که ملت ما به حضور نیروهای خارجی تن داد ، رهایی از آن رژیم سرکوبگر، زن ستیزو ترقی ستیز بود ؛ واین شاید یگانه دست اورد نیروهای خارجی باشد. حال، صلح به چه قیمت ؟ دولت افغانستان و جامعه جهانی در باره صلح با طالبان به یک زبان حرف نمیزنند . بنظر من اگر طالبان وجنگجویان ضد دولتی از جنگ دست بکشند ، خشونت را کنار بگذارند و قانون اساسی افغانستان را بپذیرند که احتمال آن بسیار ضعیف است ،میتوانند به زندگی عادی برگردند ودر پروسه های سیاسی سهم بگیرند . در غیر آن چه ضرورتی به این همه لشکر کشی ها وآدم کشی ها به بهانه مبارزه با تروریزم بود
سوال
درمورد زندان گوانتا نامه ومتهمین در آ ن چه فکر میکنید
جواب
افشای رازهای زندان گوانتا نامه ، ابو غریب و بگرام رسوایی بزرگ برای مدعیان پاسداری از آزادی، دموکراسی وحقوق بشر در سراسر جهان است . دولت ایالات متحده امریکا خود معترف میباشد که چنین شیوه ها ی برخورد بانوع بشرارزشهای این کشور را زیر سوال برده است واز اینرو رئیس جمهور اوبا ما قول داده تا زندا ن گوانتانامه را بسته کند. انچه که مربوط به سرنوشت زندانیان میشود، باید بگویم که انها قطع نظر از اینکه جنگجویان قانونی (COMBATANT) هستند یانه ، همنوع بشر اند وباید مطابق شئونات انسانی با انها برخوردصورت گیرد؛ یا در ایالات متحده امریکا ویا در کشورهای تابعیت با داشتن حق وکیل مدافع در محاکم بیطرف محاکمه ویا آ زاد شوند.
سوال
درباره انفاذ شریعت درافغانستان چه فکر میکنید
جواب- افغانستان کشور اسلامیست، قوانین نافذ ما همه مطابق به اصول دین مبین اسلام تنظیم وتدوین شده اند. درقانون اساسی دولت افغانستان به صراحت تسجیل شده است که در افغانستان هیچ قانونی مغایر دین اسلام وشریعت نافذ شده نمتواند؛ بنا من کدام مشکلی را در اینجا نمیبینم . ولی اگرمنظور تعبیر خاص ازشریعت مثلا منع تحصیل وکار زن و یا اجرای مجازات خلاف کرامت انسانی باشد، من با آن مخالفم ، چنین چیزی در هیچ جای از جهان اسلام وجود ندارد.
سوال
دید شما در باره حقوق زن چیست
جواب
من به تساوی حقوق زن ومرد باور دارم ، نه بخاطر آنکه زن نصف پیکر جامعه است، نه به خاطر آنکه زن مادر است وهمسر بلکه از آنجهت که زن انسان است وهمانند مرد آ زاد به دنیا آمده ودرای کرامت ذاتی انسانیست ؛ به فحوای این آیة مبارک" ولقد کرمنا بنی آ دم. .."
نوټ : معلومات بیشتر درمورد چګونګی سفر و متن مکمل سخنرانی محترم جنرال نور الحق( علومی)در کنفرانس لندن از سایت جدید حزب واحد بنام بامداد بدست اورده میتوانید،پا ی رحمت اله روان