گاز طبیعی منبع انرژی ارزان قیمت، فراوان وتقریباً پاکیزه است که هم اکنون نیز به مقیاس وسیع برای مصارف صنعتی و خانواده ها به کارمیرود و در طی دهههای آینده بهرهبرداری از آن گسترش خواهد یافت. در توسعه اقتصادی جهان، مناطق و کشورهای مختلف، به دلیل منابع و ذخایر عظیم در دسترس و توسعه تکنولوژیهای خلاق، باعث کاهش هزینهها و زمان اجرای پروژهها و در نتیجه بهبود اقتصاد پروژههای توسعه و انتقال گاز شده است.دیپلوم انجنیرعبدالصبور
دولتها و صاحبان صنایع امروزه به دنبال آن دسته از حاملهای انرژی هستند که آلایندههای کمتری تولید میکنند. به همین دلیل جهان به گاز طبیعی روی آورده است. در واقع گاز طبیعی در هر واحد انرژی حدود ۲۴ درصد نسبت به نفت خام و ۴۲ درصد نسبت به زغالسنگ گازهای آلاینده کمتری تولید میکند و این بیانگر آن است که میتوان انرژی بیشتری مصرف و در مقایسه با نفت خام و زغالسنگ، آلوده گی محیط کمترگردد.
مصرف گاز طبیعی در دهه ۱۹۹۰ در اروپا به شدت افزایش یافته، به طوری که در آلمان ۳۰ درصد، در ایتالیا ۵۰ درصد و در انگلیس ۱۰۰ درصد رشد داشته است و در مقابل تولید گاز آلاینده CO2، به همین نسبت کاهش یافته. هر چند انتشار CO2 و ذرات معلق در مقایسه با زغالسنگ و نفت قابل چشمپوشی است. لیکن مقادیر متنابهی از NOx انتشار مییابد که نیازمند بررسی و مطالعات بیشتر آثار و تبعات آن در محیط زیست میباشد.
قابلیت اشتعال گاز طبیعی
هر متر مکعب گاز طبیعی بصورت متوسط ده هزار کیلو کالری ارزش حرارتی دارد ، امّا این مقدار صرف بنام است و ارزش حرارتی دقیق گاز طبیعی هر میدان گازی ، تابع ترکیبات آن بوده ترکیبهای مزاحم سبب پائین آوردن ارزش حرارتی گاز شده و مشکلاتی در انتقال و مصرف گاز بوجود میآورند. ارزش یک متر مکعب گاز طبیعی در طور استاندارد تقریباً به اندازه یک لیتر بنزین میباشد مصرف یک بخاری گازی در هر ساعت از نیم تا یک و نیم متر مکعب گاز طبیعی میباشد.گازی که در منازل، محلهای کسب و کار و بخشهای صنعتی استفاده میشود در واقع متان خالص است که گازی بیرنگ و بیبو و با شعلههای کم رنگ و نسبتاً روشن میسوزد.
کثافت گاز متان ۵۵ صدم است ، ولی با توجه به ترکیبات سنگینتر همراه گاز طبیعی ، کثافت آن می تواند به حدود ۶۵صدم نیز برسد. بنا بر این گاز طبیعی از هوا سبکتر بوده و در صورت نشت از خطوط لوله و یا سایر اجزاء شبکه گاز و یا لوله کشی وسائل گاز سوز در منازل بسمت بالا حرکت میکند و در مکانهای مسقف قسمت زیادی از گاز نشت شده در زیر سقف تجمع میکند.
اما سبکتر بودن گاز طبیعی با عث نمیشود که همه گاز نشت یافته از یک محل بسمت بالا برود بلکه بخشی از گاز نیز ، بویژه در صورتی که عناصر تشکیل دهنده هوا با آن اختلاط کامل پیدا کنند ، بهمراه هوا به اطراف نیز پراکنده میشود . و چون غلظتهای پائین گاز در هوا خطرناکتر است قابلیت انفجار در اطراف محل نشت نیز وجود داردوهم خطرمرگ به انسانهاومواشی است .
گاز طبیعی غالباً ناخالصیهایی چون دیاکسیدکربن (گاز اسیدی، سولفید هیدروجن ((گاز ترش) و آب و همچنین نیتروجن، هلیوم و سایر گازهای نادر را به همراه دارد. دیاکسید را به حوزههای نفتی قدیمی تخلیه شده تزریق میکنند تا تولید آنها افزایش یابد. نیتروجن نیز گازی است قابل تزریق به حوزههای نفتی و هلیوم در صنایع الکترونیک موارد استفاده ارزشمند و فراوان دارد.
سولفید هیدروژن (H2S) بسیار سمی است و مقادیر بسیار ناچیز آن نیز میتواند کشنده و مهلک باشد. سولفید هیدروژن بسیار خورنده و فرساینده است و میتواند به لولهها، اتصالات و شیرهای چاه آسیب و خسارت وارد کند. بنابراین قبل از انتقال گاز طبیعی به خطوط لوله، سولفید هیدروژن جداسازی شده و دیاکسید کربن و آب آن نیز از طریق آبزدایی یا نمکگیری گرفته میشود.
لوله یاپایپ لاین که ازترکمنستان ازطریق خاک افغانستان کشیده میشود طول مجموعی پایپ لاین به (1650) کيلومتر می رسد،که از جمله (169) کیلومتر آن در داخل ترکمنستان،( 750) کیلومتر در داخل خاک افغانستان و متباقی (731) کیلومتر آن در پاکستان تمدید مي گردد سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند انتقال مییابد و افغانستان در حدود ۵.۱ میلیارد متر مکعب آن را برای استفاده در بخش های مختلف خریداری خواهد کرد. هزینه ساخت این خط لوله گاز بیش از ۸ میلیارد دلار برآورد شده که از سوی شرکتها و موسسات بینالمللی، از جمله "بانک توسعه آسیا"، تامین خواهد شد. براساس پیشبینیها، اجرای طرح در سال ۲۰۱۲ آغاز و در سال ۲۰۱۴ به پایان خواهد رسید، دراین پروژه تعداد بیش از یکصد هزار نفر اعم از کارگران فنی و ماهر، کارگران و مستخدمین عادی با اعطای امتیازات مناسب مصروف کار خواهند گردید،که از جمله برای تعداد کثیر از افغان نیز زمینه های کار با پرداخت حقوق وامتیازات مناسب مهیا خواهد شد.
بعضاً کشیدن خط لوله گاز درداخل زمین گران وهم مشکل است بناً این لوله به روی سطح زمین کشیده خواهدشد وهمیشه ازفاصله دور درتیررس راکت اندازومرمی های سلاح ثقیل قرارخواهد داشت ازاین رو نگهداشت ان یکی ازوظایف ایمانی وجدانی وملی فرد فرد افغان بدون استثنابه حساب می اید طالبان وهمه گروه های جنگی که درمخالفت با دولت کرزی وامریکا قراردارند مخالفت ایشان هیچ نوع ارتباط بااین پروژه و همه پروژه های ملی دیگرنداردوباید نداشته باشد این پروژه های عام المنفعه نه ازکرزی ونه ازامریکا بلکه مربوط به ملت افغان است.
بس است که به اشاره بیگانگان وطن خود را تخریب ودربازارهای پاکستان بفروش رسانیدیم باید ازگذشتها درسهای درست گرفته باشیم .امروزدوپرابلم عمده دربرابرجهان ازجمله سایرپرابلمها قراردارد یکی اینکه محیط زیست را حفظ کنند چون گازات ودودزیاد بخصوص گازات گلخانه ای که دما کره زمین را تغیرداده ودرفضا باعث تخریب طبقه (اوزون) میشود خوب این یک بحث جدااست که وقت زیادرا دربرمیگرد به همین چند نکته قناعت میکنیم که درصورت رسیدن شعات افتاب مستقیما به زمین بدون انکه ازاین طبقه بگذرد حیات بروی زمین ناممکن است ثانیاًجهان بحران انرژی مواجه است نباید این فرصت را ازدست داد که این پروژه ازخاک ایرانیها که خستگی ناپذیر بخاطر گرفتن این امیتازلحظه شماری میکردند بدهیم .باید ازان حراست وحفاظت نمایم چون یکی از بزرگترین پروژه های ملی پرعاید ازیکطرف اوبکارگماشته شدن کتله اعظیم ازهموطنان ما وهم استفاده ازگازدرتمام ولایات که خط لوله گازازان عبورمیکند طبعاً درصورت امکان کشیدن ان به سایرولایات دیگر جانشین موادسوختی گرانبها مثل چوب سوخت وموادنفتی میشود ،استفاده ازگاز بسیار ساده پاک وسریع وارزان است ازطرف هم چون ضرورت به سوخت چوب پیدانمیشود درجلوگیری ازبین بردن جنگلات که در نگهداشت میحط زیست وباریدن بارانها رول بسزای دارد کمک بزرگ میکند.لازم است تاهمه نگهداشت ازمنابع ملی را وظیفه ملی ،دینی واخروی خودبدانند ازتخریب مکاتب وپروژه های اقتصادی به جزاز خود افغانها هیچ کس دیگرمتضرر نمیشودبناً به اینده وطن اولادخود توجه داشت ، چون اکثریت مردم دروطن ما ازسواد لازم برخوردارنیستند دولت بایدبرعلاوه امنیت فزیکی ازاین پروژه خود را مکلف به تبلیغات وسعی درنگاهداشت ان نماید.
پایان