فولکلورچیست؟

تتبع ونګارش : پوهندوی دوکتور سیدحسام «مل»

این یک سوالی است که شاید عده ای از مردم از آنهایکه مصروف مطالعه وبررسی دربخش فولکلوروموضوعات آن میباشند چنین بپرسند ؟
پس شما چه میکنیند ؟ وشما کی هستید ؟
من یک فولکلورست هستم ، من در ارتباط موضوعات فولکلور تتبع و تحقیق میکنم ، پس میتوان ګفت که فولکلور چیست ؟
فولکلورازطرف اکثریت محققین ونهادهای علمی و تحقیقی تعریف وتوصیف ګردیده که طور ذیل بر آن مرور ومکث مینمایم :

فولکلوررا میتوان رسوم اجدادی ، معتقدات وآداب ورسوم قدیمی واجدادی و افسانه های قومی واجدادی نام برد .

فولکلور: که یک کلیمه ء انګلیسی است ، آنرا میتوان مجموعه ای شامل افسانه ها ، داستان ها ، موسیقی ، رقص ، تاریخ وقصه های شفاهی ، ضرب المثل ها ،غزلیات ، باوریهای عامه ، رسوم ورواجها دانست .فولکلور از دو کلمه انګلیسی فولک به معنی توده و لوربمعنی دانش تشکیل شده است . وواژه یا کلمه فولکلور را برای اولین بار ویلیام تامس عتیقه شناس انګلیسی درمقاله ای که موضوع آن بحث درباره ای دانش عامیانه وآداب ورسوم سنتی بود بیان داشت ،این اصطلاح ازمدت ها قبل در نبشتهای محققین راه یافته وبه تتدریج این کلمه بمعنی دانش عامیانه ودانستنیهای تودهء مردم رواج یافته و«فرهنګ عامه»، «فرهنګ عامیانه» ،«فرهنګ توده » و«فرهنګ مردم » نامیده شده است .

فولکلور یعنی رسوم ورواجهای سنتی ، افسانه ها ، داستانها ، ګفتنیها ، ګفتارها ، پندها ،و حکمتها ی مروج دربین توده مردم بوده که سینه به سینه به نسلهای بعدی منتقل ګردیده است .

فولکلور یعنی داشتن اګاهی به ارتباط مردم وکلتور .

فولکلوربرعکس ادبیات و لیترتور اکثراً در قید تحریردر اورده نشده است ویا دریک کتاب همه موضوعات آن بچاپ نرسیده است .

فولکلور یعنی درک همه جانبه وصحیح ازیک محل باستانی وتاریخی ، اشخاص ونهادها و....همچو بامیان افغانستان ، مجسمه های بزرګ بودا ، تاج محل و اثار باستانی بلخ وغزنه وبین النهرین وغیره

فولکلور یعنی مطالعه معتقدات، رسم ورواجهای سنتی ،نوع وطرزلباس ، مطالعه اثار باستا نی و سکه های قدیم وغیره .



آنچه فوقاً از فولکلوریاداوری کردیم همه وهمه تقریباً معنی لغوی ومترادف آن بود که از قاموسهای مختلف مروج علمی اخذ ګردیده است که بازتاب اندیشه ء فرهنګیان ومولفین قاموسها میباشد ، و بمنظور دریافت اګاهی بیشتر در مورد فولکلور خواستم تا ازیک عده اشخاص وارد وآنهایکه در باره ای فولکلور پژوهش نموده اند حسب ذیل نقل قول نمایم تا باشد که به ارتباط فولکلور معلومات ما بیشتر ګردد :
*****
فولکلور وفولک لایف«شامل هنرهای سنتی ،معتقدات ، سبک وطرز کار وفعالیت وفراغت واسوده حالی ، اراستګی وبرګذاری روزها وجشن های سنتی ..راهها وذرایع کلتوری اند ، که یک ګروپ (توده مردم)رادر راهی سهمګیری بینهم وادامه حیات بحرکت دایمی بیدون توقف درمیاورد، هویت این ګروپ ممکن بادرنظر داشت عمر، جنس ، ګروپ ایتینیکی ، حرفه ، منطقه ، شغل ،روابط اجتماعی اقتصادی ویا هر آن دیګربخشی ازاجماع یا جامعه تعین وتوصیف وتعریف ګردد. طوریکه بن بوتکین فولکلوریست نیویارک درسال (۱۹۳۸)ذیلاً چنین یاداورشد :
** هرګروپ ( توده مردم) بایکدیګر با در نظرداشت علایق ومقاصد ومطالبات عام شان چه باسواد باشند ویا بیسواد،شهری باشند ویا دهاتی واطرافی همه وهمه دریک تجسم سنتی که ممکن است فولکلورنامیده شود باهم یکجا وملحق میګردند ودر همین تجسم سنتی وعنعنوی عناصر بیشتر، افراد ،عوام وحتی ادبیات میتواند شامل باشد وآنهم اینطور که همه ای این عناصرشامل شده در اثر تکرروتغیر پیهم به الګوهای که ارزش واهمیت تسلسل اش را برای تمام ګروپ داشته باشد آنګاه در خور پذیرش همګان قرار میګیرد که برای همه قابل هضم ویا بوفق مراد شان باشد.
این تجسم سنتی مستلزم اګاهی بوده که اموزش وفراګیری آن معمولاً غیر رسمی بوده وازیک شخص به شخص دیګر طورشفاهی ویا بشکل عملی ویا در اثر تبادله تجارب ګروپهای کوچک با اجرات پیګر شان جامه عمل میپوشد ،مثلاً درتمام رویدادها فولکلور و فولک لایف(زندګی توده یامردم) بادرنظرداشت مفهوم و محتوی وخواست دواطلبانه ای ګروپ با سهمګیری در تجارب قابل اموزش میباشد وګروپ با فعالیت های شان درصدد آن میباشند که چی نوع تغیرات را درمورد بعمل اورند ویا به آن چه شکل ومعنی بدهند که تا قابل پذیرش همګان قرار ګیرد .
------------------------------------------
**Ellen McHale, fundamentals of folklore , in john suter,ed,Working with folk Materials in New Yark state
--------------------------------------------------
****
بهرصورت فولکلوردر واقیعت شخصی وفردی بوده که بصورت غیر رسمی ، ګروپها (توده ویا مردم) بینهم بشکل خودمانی زمینه ای سهمګیری را برای اعضای ګروپ فراهم می آورند ، ویکی ازمهمترین سرګرمی وفعالیت های عامه میباشد که توسط ګروپ های ازجامعه بغرض سمبول سازی هویت خود ودیګران دست بکار میشوند
----------------------------------
****Robert Baron and Nicholas Spitzer,public folklore (washington and london :smathsonian instituation press 1992 pp-1-2)
-----------------------------------------------
**فولکلور برای یک فامیل منفرد بیان خلاق ازیک عام ویا عادی ګذشته است ، طوریکه تجارب نارس در قصه ها،کلیمه بندیها وتصاویر وفوتوهای بفامیل مذکور انتقال می یابد ، خانواده مذکور این انتقال شده ګان ( قصه ها ، کلیمه بندیها وتصاویر )را دراشکال وفورمهایکه به اسانی بازګوینده وبرای خانواده مسرت بار باشد تدوین وتصویب مینماید ، درامه و مقبولیت آنرا بلند میبرندوګذشته های خانواده را با تجدید تشکل ویا اراستن آن با در نظرداشت نیازمندی وخواسته ها قابل د سترس میسازند.


**Steve zeitlin ,A celebrationof american family folklore (cambridge, MA: yellow Moon Press, 1982)

** فولکلور مارا یاری میرساند که هویت خویش را شکل وسروصورت دهیم ودر میان این کمپلکس همیشګی بعضی اوقات به محتوی اجتماعی آن سردرګم میګردیم وبه ما این سوالات ویا این احساس را اکثرًا بار می اورد که ما کی هستیم .



**Martha c .sims and Marthine Stephens, Living Folklore (2005)
---------------------------------------------------------------------------- ** فولکلور همانند دیګر د سپلینها توجیه به جز خودرا ازدیګران بهتر دانستن چیزی دیګری نمیدهد .
---------------------------------------------------


** ًًRoger D, Abrahams journal of American Folklore 81: 157 (1968)

**** برای آنهایکه می باید خلاصه ء تعریفهای ممد ومفیدی را درمی یابند درانجا دیګر کمبود معاصر قاعده سازی ویا فورمولیشن متصور نیست ... .ماتریال ویا موادیکه رسوم ورواجها را دربین اعضای هرګروپ با تفاوت های متن ونسوخ به دوران میګذارد تفاوت نمیکند که چه شفاهی باشد ویا مثالهای به اصطلاح عنعنوی وسنتی .(Brunvand,in the study of American Folkklore: An introduction, 1968)
*کلتور پنهانی وپوشیده درعقب شبح تمدن رسمی نهفته است (Dorson,in folklore forum 1968) )
**روابط هنری دربین ګروپهای کوچک ازمردم (Ben-Amos, in journalof American folklore 1971) اشکال جریانات ارتباطات [و] شواهد دوامدار آن در زمان ومکان به تفکرو خصلت انسان ثبات واستحکام میبخشد .( Archives : A guid to their Establishment and development 1983)


*Elliott oring, on the concept of folklore ,in orig, ed .Folk Groups and folklore Geners: an introduction ( loga, Ut:Utah state university press 1986)

درین کتاب انګاشته های ساده و عام فهم بعضی ازعناصر ومطا لب فولکلور نیز قابل دسترس میباشد (که نباید تمام آنهارا باهم یکجا ساخت ) ولی جای تردید نیست که یک محصل ویا یک متعلم با هوش میتواند که چندین کرکترهای مشابه وهمانند را باهم یکجا سازد ، درحالیکه من یکی از آنها را برګزیده ام (تمام بخشهای فولکلوریک پروسهءمشخص ودینامیک پنداشته میشود ص .۱۰) .
فولکلور درزندګی تمام ما جلوتر امده ودیرتر زیسته ،ولی به نسبت همچشمی وحسرت ګرایی وکینه توزی کاربرد ودست اوردهای تکنالوژی ،ساینس ،تلویزیون ، مذاهب،شهرنشینی وباسوادی ما خود توامیت نزدیک شخصی خودرا به دانش اساسی زندګی معاصر وانتقال مشاهدات ګیره زده ایم( ص.۲۵)
درواقیعت کلمه فولکلور بیشتر شبیهه وهمانند کلتور میباشد وآن اینکه جوانب بیشتر زنده ګی انسان را افاده وبیان میداردو انسان میتواند که با در نظر داشت دلایل چند وبا بکار برد وسایل چند کرکتر و اوصاف اولی وابتدایی آنرا که همه داشته ها وعناصرآن طور مستقیم محصول فعل وانفعال واجرات ډینامیک انسانهای جوامع سنتی وعنعنوی میباشد آنرانسبت براهنماییهای ساختارهای سخت ومتحجرتکنالوژی ویا اموزشهای بیروکراتیک ویا هم رعایت کانالهای نسبتاً ثابت وکهنه وکلاسیک ګذشته ترجیح ندهد (صفحات ۲۸-۲۹۰).

‌Barre Toelken, the dynamics of Folklore (Bostan Houghton Mifflin 1979



هنرهای مردم بیانګر کلتور سنتی میباشد که یک ګروپی از مردم در زنده ګی شان از راه سهمګیری درتجارب ،حفظ ونګهداشت واراستګی وپیراستګی بخشیدن به آن همت ګماریده اند وبرای ما به ارث ګذاشته اند . آنها احساس زیبایی ، مهارت وارزش وهویت یک ګروپی ازمردم را بیان وافاده نموده اند .بخاطر باید داشت که هنرهای فولکلوریک معمولاً بصورت غیررسمی با اجراءات و کاربرد مردم اموخته میشود یعنی یک اموزش غیررسمی ،خود اختیار وسلیقوی میباشد.بطور مثال اکثر این هنرها ومهارتها ،هنرواموزش شفاهی سنتی اند که دربین فامیلها ، رفقا و همسایګان وشبکه های کارګری نسبت به تعلیمات رسمی رشد ونمومینماید ودرواقیعت امریک میراث زنده ای کلتوری میباشد.



هنرهای فولکلورګذشته ای سنتی وفعلی باهم پیوند ناګسستنی دارند ، هنرهای فولکلوریک تزینی به هیچ وجهه در تطابق سازی با با دست اوردهای معاصر کیفیت واصلیت سنتی خودرا ازدست نداده ومواجه به تغیرات بیش نګردیده ،فولکلور سنتی پراتیک ګروپی از مردم بوده که باسهمګیری هویت عام برمبنای فکتورهای مثل ،ایتینیستی ، منطقوی ، شغل وعمر ومذهب رونما ګردیده ،که شامل انواع توضیحات کلتوری میباشد ،مثلاً بکاربرد موزیک سنتی ومردمی ، رقص ، درامه ، قصه ګوییهایقدیمی ویک سلسله هنرهای شفاهی ، فیستیوالها ، حرفه های سنتی ، هنرهای بصری ، مهند سی ، تزینی و پیراستګی ،ساختار های وبناهای تزینی و تاریخی وپروفیشنل ها ویک سلسله اشکال دیګر عناصرفولکلوریک کلتوری.


New yark state council on the Arts Application Guidelines 1994,p.51

بادرنظرداشت توضیحات بالا ورشد فولکلور لازم است تا نکات ذیل جداً از طرف همه اعضای یک جامعه وبخصوص توسط هنرپیشه ها، فولکلورستها ادارات ونهاد های فرهنګی مراعات ګردد :
*زنده نګهداشتن سنتها وعنعنات پسندیده .
*بکار بردن سنتها ویا مورد استفاده قرار دادن آنها.
*بخاطر اوردن سنتها ویا یادبود آنها .
*زنده نګهداشتن روح وروان آ نها .
*در جستجوی اعاده کردن آنها .
قابل یاداوری است که دشمن آشتی ناپذیر این همه هنرها ، مهارتها ، شغلها ، دست اوردهای هنری وبالاخره سنن وفلکلور همانا غول های نابکار نظام سرمایه وسرمایه داری است که درپی جمع اوری سود ازهیچ دسیسه وتوطیه ای خود داری نمیکند وفرهنګ مردم را بخاک وخون یکسان میکند ، چنانچه یک نمونه ای بارز آن تمویل ، تجهیز وتسلیح ګروه طالبان و اشرار افغانی وګماریدن افراد نابکار رابانظریات قرون وسطایی شان دردولت افغانستان است که غرق درفسادبوده به تاراج دارایهای عامه وقاچاق اثار باستانی مصروف وازهمه بارزتر انهدام دومجسمه های بودا در بامیان را کسی از یا د نخواهد برد و وبه جرءات اخلاقی میتوان ابراز نظر کرد که در عقب هما ای این خرابکاران همان غول سرمایه ایستاده وبه خاطر تامین منافع اشرار وسران مجاهد خود فروخته به کشور مان سرباز میفرستد واز بی فرهنګترین مردم دفاع مینماید که البته فراموش هیچ افغان وطنپرست نخواهد دګردید .
باتقدیم احترمات

رفرنس:

قاموسها (Advace Dictionary. )



American Heritage dictionary encyclopedia free -
-the Webester Marium dictionary
www.hyper dictionary.
Free on line dictionary
*www.dictionary .net,folk
مقالات :
www.khyber.org/articlas/2006 /Afg,folk
www.nyfolklore.org /resource/what.
New yark folklore society