پیام تسلیت و غمشریکی

همچنان به مناسبت فقدان این شخصیت گران ارج علمی و از علم برداران علم حقوق معاصر و مدافع پیگیر و متعهد اصالت قانون ، به جامعه علمی و حقوقی  أفغانستان ، همسلکان و اعضای انجمن ، مراتب تسلیت تقدیم میگردد:

از شمار دوچشم یک تن کم

و از شمار خرد هزاران بیش

پوهاند دوکتور محمد قاسم فاضلی فقید متولد ۱۲ ماه فبرورى سال ( ۱۹۳۲ م ) شهر کابل میباشد.

استاد بزرگوار و فقید ما تحصیلات مسلکی حقوق را در پوهنتون « گرونوبل»  کشور فرانسه و دوکتورا درین رشته را در پوهنتون « آیکوله ناسیونال سوپریور پی تی تی»  در شهر پاریس به پایان رسانید.

پوهاند فاضلی در سال ۱۹۶۰م.  در پست های در وزارت مخابرات "مدیریت عمومی پست" و همچنان در وزارت عدلیه به حیث "رئیس تقنین " ایفای وظیفه نموده است.

در سال های ۱۹۶۶ م.  به حیث پروفیسور و استاد و امر ديپارتمنت حقوق جزا و کریمنولوژی در فاكولته حقوق پوهنتون کابل مصدر خدمات شايان گرديد.

در سالهای  (۱۹۷۰م ) با حفظ سمت استاد در پوهنحي حقوق ، عضو اتحادیه وکلای افغانستان  و مدت پنج سال به حیث وکیل مدافع در محاکم افغانستان اجرای وظيفه كرده است.

پوهاند  داكتر فاضلی بعد از سقوط طالبان به وطن برگشت،  ابتدا به حیث مشاور حقوقی ريىس جمهور و از سال  ( ۲۰۰۷ الی ۲۰۱۰  م ) به حیث سفیر افغانستان در جمهورى چک  و سفير افغانستان در دفتر يونسكو در پاريس مسووليت داشت.

پوهاند دوکتور فاضلى در جلاى وطن و اقامت در كشور فرانسه بحيث استاد در يونورستي پاريس ايفاى وظيفه مينمود.

پوهاند استاد فاضلی با وجودیکه طی سالیان متمادی با مباحث حقوقی  از دریچه‌های مختلف، قاضی، وکیل مدافع، مشاور حقوقی و تسوید کننده اسناد تقنینی سرو کار داشته است ، اما تدریس همیشه شغل اصلی استاد بزرگوار بوده است که از مکاتب خانگی چنداول تا  پروفیسور و استاد و امر ديپارتمنت حقوق جزا و کریمنولوژی در فاكولته حقوق پوهنتون کابل و تا یونورستی سوربون و پاریس کشور فرانسه مصدر خدمات شايان گرديده است.  استاد فقید ما درآماده ساختن چندین نسل از حقوقدان سهم شایسته داشته است و هزاران شاگرد شان در ارگانهای حراست حقوق کشور مصدر خدمات ارزشمند گردیده اند . دست تفقد و لطف استاد بزرگوار ما بر انجمن همیشه مشوق شاگردان شان بوده و بویژه بعد از وفات بنیاد گزارواولین رییس انجمن زنده یاد پوهاند دوکتور مصوون فقید ، حامی مهربان و مرجع ذیصلاح معنوی ما بودند . در دسامبر(  ۲۰۰۰م ) تقریظ ارزشمند شان زینت بخش کتاب « صلح ، حقوق و حاکمیت قانون»  انجمن گردید و در جنوری سالجاری در کتاب « قانون اساسی و حاکمیت قانون»  ( جدل تاریخی مشروعه و مشروطه ــ مقابله با بحران حقوقی و فقدان مشروعیت ) نوشته رهنمودی شان بحیث مقدمه مباحث مندرج در کتاب بنشر رسید . استاد فقید درین نوشته شان تاکید فرموده اند:

« در فقدان حاکمیت قانون و نبود صلح واقعی و پایدار، ایجاد موسسات دولتی و شکل گیری دولت مقتدرملی که بتواند با مشکلات جاری مقابله نماید ، سراب بیش نمی باشد ».   

در تدوین کتاب :  « قرارداد دوحه ، صلح و یا سراب » استاد سمت رهنمای علمی مولف را داشت.

استاد فقید در یک سال اخیر پیوسته بر ضرورت تاخیر نا پذیرانفاذ قانون اساسی تاکید مینمود و نظرات رهنمودی شانرا در تدوین فراخوان درین ارتباط حایز اهمیت اصولی بود.

انجمن حقوقدانان افتخار دارد که  بمناست نودمین زاد روز استاد فقید کتاب شان تحت عنوان «قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان» (یک حاشیه نویسی حقوقی - سیاسی ) در دسامبر ( ۲۰۰۷ م ) به چاپ رسیده و اکنون بشکل دیجیتال منتشر نمود.

درین کتاب نحوه نفاذ و اجرای قانون اساسی و چگونگی دوری از روحیه توافقات «بن»، موقعیت حقوقی سیاسی افغانستان در عرصه بین المللی، توازن سیاسی - قومی و مشروعیت دولت، دادخواهی بعد از بحران و عدالت  انتقالی در افغانستان، ترکیبی از پدیده های متعارض، اختلاط نظام‌های ریاستی و پارلمانی، انحلال حکومت در ریاست جمهوری، مواجهه بین قانون و شریعت و اصل تفکیک قوا، را مورد مطالعه قرار گرفته است.

مؤلف فقید با وجودی که بحیث عضو کمیسیون تسوید قانون اساسی تعین گردیده بود ، بنابر درک این واقعیت که بخاطر عوامل معلوم نمی‌تواند کار قابل قدری  را انجام دهد، از کار در آن کمیسیون امتناع می‌نماید و پیام ماندگار شانرا به نسل جوان درج کتاب مینماید که:  

استاد فقید ما درین کتاب تاکید مینماید که:  

« بر نسل‌های نو است که نگذارند پیکار سیاسی از راه اعتقادات تند نفسی، توهم پسند و تعصب گرایانه غلبه کند و فضای بی‌شایبه دینی نباید با هجوم کدورت‌ها و غرض‌های سیاسی تیره گردد».

زنده یاد پوهاند فاضلی فقید درین أواخر کتاب شان تحت عنوان : « امیزش و تعارض بین دین و سیاست در أفغانستان » را با مجوز دیجیتال ساختن آن به انجمن اهدا فرمود که بشکل دیجیتال در اختیار همسلکان و علاقمندان قرار میگیرد.

استاد بزرگوار آثار ، کتابها و مقالات زیادعلمى، حقوقى و در ارتباط به حل و فصل مسايل افغانستان به زبان‌های دری و فرانسوی به رشته تحریر درآورده است.

در مبارزه تاريخى و جارى علم و جهل كه افغانستان آماج دشمنان حاكميت قانون و حيات مدنى قرار دارد و ارزش‌هاى متعالى را سلاخى مينمايند، فقدان شخصیت بزرگ ملی و دلسوز بوطن و مردم که سالها بخاطر احقاق حقوق هموطنان عزیز ، تامین عدالت ، برابری ، مساوات و تامین حق و آزادی زنان  تلاش نموده است ، یک ضایعه جبران ناپذیر می باشد که راه و آرمان شان تداوم میآبد و جاودان است.

مرد نمیرد به مرگ ، مرگ از او نام جست

نام چو جاوید گشت ، مردنش آسان کجاست

روانشان و یادشان گرامی و همیشه باد!

با حرمت

شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

مير عبدالواحد سادات رئيس انجمن