محمدروښان ښاد
افغانستان له لومړي او لویه سره د جرګو او مرکو په وطن مشهور دی، ځکه دې هیواد کې چې کله هم ستونزې لویې شوي او بحرانونو څخه د وتلو لپاره اقدام شوی دی، نو ولسونه په خپلو کې سره جرګه شوي دي او بیا یې د حل مناسبې لارې وړاندیز کړي دي.
د څلوېښت کلن جنګ له امله نور افغانان د دغه بدمرغه جنګ زغم ته بې وسه شوی دی او ځکه یې نو تر ټولو لویه هیله د جنګ ختمېدل او د تلپاتې سولې تامین دی، خو سوله د افغانانو ورکه ده. جنګ په هیواد کې داخلي ناورینونه زېږولي.
سیمه او نړۍ لا هم په افغان وطن کې روان جنګ ته پوکی ورکوي. هغوی د ودرولو پرځای د لا تېزولو او دوامدار ساتلو هڅه کوي، خصوصاً ایران، پاکستان او روسیه عملاً له وسله والو طالبانو سره د مهماتو او امکاناتو مرستې کوي او در ګرده یې جګړې ته هڅوي. دوی غواړي چې د ولسمشر غني په هڅو او هلو ځلو د سولې برابر شوی فرصت ضایع کړي، مګر ولسمشر غني له دغه فرصت څخه د ښې استفادې لپاره مټې را نغښتې دي. په همدې موخه یې د سولې مشورتي لویه جرګه راغوښتې ده، نوموړي پرون د سولې مشورتي لویې جرګې ته په وینا کې وویل: "جرگه در تاریخ افغانستان اهمیت خاص خود را دارد، این یک عنعنه ای ملی است که افغانها در طول تاریخ بخاطر فیصله های بزرگ به آن متوسل میشدند، نقشهایی مثبت که جرگهها در مورد مسایل محلی و سیاست خارجی افغانستان، صلح و جنگ در دوره های مخلتف بازی کرده، این همه را تاریخ بزرگ کشور ما به یاد دارد."
افغانستان د څلوېښت کلن جنګ او بحران باوجود لا هم واحد پاتې شو، ډېرو یې د نړېدو، پاشل کېدو او تجزیه کېدو لپاره ناوړه او ناولې هڅې ورکړې، خو هیڅ نتیجه یې ورنه کړه. د افغانانو لوی قوت د دوی ملي وحدت دی او د دې ترڅنګ ځینې نورې نېکمرغۍ هم لري چې یوه له هغو څخه لکه ولسمشر غني چې وایي لویه جرګه ده: "خوشخبت هستیم که نهاد ملی داریم، که ممثل اراده ملی ماست، و تمصال واقعی مردم سالاری و وحدت ملی ماست. لویه جرگه یک عنعنه است که به برکت مردم سالاری و نظام جمهوریت حالا به یک رسم نهادینه نیز تبدیل شده است. این چه زیبا اصطلاحیست – ترکیبی از پشتو و دری. لویه کلمه پشتوست و جرگه کلمه فارسی دری و این تصادف نیست این همان پیوند عمیق و خدا داده برای سرزمین ماست.
اینجا پیوند مردمها به اندازه همین اصطلاح با هم گره خورده است و بافت باغ گونهای افغانستان را بوجود آورده است. برماست که برمشترکات ما سرمایه گذاری کنیم و از نفاق دوری کنیم.
اینجا ما اتفاق و برادری و همدلی خویش را به نمایش گذاشته ایم و رسم پسندیده ای اسلامی را حرمت گذاشته ایم که نه تنها مشوره را گرامی و مقدس میداند بلکه اتحاد و همدلی را بخش اساسی دین گفته است.
حدیث مبارک است که میگوید دست خدا با جمع است و شیطان در نفاق است.
خداوند می فرماید که به ریسمان الهی چنگ بزنید و پراگنده نشوید. در پرتو ارشادات دین مقدس اسلام زیر یک سقف یکجا شدن و لبیک گفتن به اتحاد همان ریسمان الهی است."
تر هغو چې افغانان یو لاس او یو موټی وي او دوی د تل په څېر خپلو ارزښتونو ته ژمن وي، نو د نړۍ هیڅ زبرځواک ورباندي نشي بریالی کېدلی او نه هم دوی له منځه وړلی شي.
