ذبیح الله عماد
د سولې د خبرو له پیل سره یو ځای په طالبانو کې هم جلاوالی راغی. کله چې د قطر له دفتره په افغانستان کې جنګېدونکو طالبانو ته څو عجیب و غریب امرونه راغلل دوی شکمن شول. دا خبره ټولو ته معلومه ده، چې په کلیو او بانډو کې جنګېدونکي طالبان تر بل هر چا غولېدلي دي. دوی د لاس هغه وسله ده، چې یواځې دې ته په تمه دي، چې د بل په امر یو کس ووژني.
دوی ته یې ویلي دي، چې تاسو د دین عسکر یئ، هر کس چې وژنئ ګناه مو نشته. لاندې د طالبانو اختلافونه پړاو په پړاو له لاملونو سره تشرېح شوي دي.
لومړی:
کله، چې د طالبانو استازي قطر ته د خبرو لپاره لاړل؛ نو د عبدالغني برادر او ملا هیبت الله تر منځ اختلاف پیدا شو. په دې سفر کې هغه کسان له سفره پاتې شول، چې ملا هیبت الله یې غوښتنه کوله. په قطر کې له امریکایانو سره خبرې وشوې؛ خو خلیلزاد په ځان پوی شو او دا راپورونه ورورسېدل، چې غني برادر په یوه ځان د ټولو طالبانو استازیتوب نه شی کولای، نو د ازمیښت په خاطر یې له هغه څخه د اوربند غوښتنه وکړه. کله، چې خبره د کويټې شورا ته ورسېده؛ پر هغوی ښه و نه لګېده. د خبرو د دومره نږدېولي پر وخت د ملاهیبت الله ډلې په کابل کې پر امریکایانو برید وکړ په دې سره ټرمپ هم د سولې خبرې لغوه کړې.
دویم:
کله چې کانګرس د طالب چارواکو د لګښت بودجه ورکړه؛ په هلمند، غزني، کندهار، پکتیکا، ارزګان او کونړ کې یوې ډلې د نږدې ټولو ولایتونو د طالب استازو په ګډون ناسته وکړه. دوی دلته د دوی پر سر د شوې معاملې شک په یقین بدل کړ. دوی په خپله ناسته کې وویل، چې موږ خو د امریکا لياره افغانان لا وژنو او زموږ مشران څنګه له کانګرس څځه بودجه اخلي. دا چې د تېر په څېر بیا د سولې او اوربند خبرې نږدې وې؛ په بګرام کې یې برید وکړ. دا ځل نو خلیلزاد ته پوره معلومه شوه، چې طالبان په یوه خبره نه دي. خلیلزاد په ټوېټ کې دوی ته مخامخ وویل، چې تاوتریخوالی دې راکم کړي. هغه ویلي و، چې دا ډله سولې ته هېڅ علاقمندي نه ښيي.
درېیم د ایران او امریکا تر منځ تاوتریخوالی:
د ایران او امریکا تر منځ د اړیکو ترېنګلتیا پر افغان سوله هم ژور اغېز وکړ. طالبان په وروستیو وختونو کې له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ شول هر طالب لوړپوړي قومندان په خپل سر له نورو هېوادونو مرسته واخیسته.
ایران چې د امریکا ضد دی په فراه او هلمند کې یې د صدر ابراهیم ځایناستی او قیوم ذاکر کسانو ته زیات امکانات ورکړل حتا د قیوم ذاکر کورنۍ اوس په ایران کې اوسي. کله چې په قطر کې د طالبانو او امریکایانو تر منځ د اوریند خبره وروستۍ شوه؛ نو هغه ملا برادر او ورسره پلاوي له قیوم او ذاکر او نورو څخه پټې د اړوندو سیمو طالبانو ته پیسې راوړې.
کله چې د صدر ابراهیم ځایناستی او قیوم ذاکر له دې کار څخه خبر شول. پر ملا برادر یې تور پورې کړ، چې غواړي له دوی څخه طالب قومندان جلا کړي. په دې سره یې د دوی له امریکا سره د اوربند شرط و نه مانه. اوس چې طالبان د خپلمنځي تاوتریخوالي خبره کوي؛ موخه یې د هغو طالبانو مخالفت دی، چې د ایران په وسلو او ملاتړ باندې جګړه کوي.
اوس به څه کېږي؟
دایوازځې د صدر ابراهیم ډله نه ده، چې له طالبانو څخه یې پرېکون اعلان کړ. اوس ډېری طالبان هڅه کوي، چې تر امریکا ښه ده، چې له افغان حکومت سره خبرې وکړي. اوس تازه ځینو طالبانو پرېکړه کړې ده، چې د هلمند د رهبري شورا د مشر ملاګل اغا په مشرۍ له طالبانو څخه د جلاوالي غږ پورته کړي. دا ډله یواځې د څو قومندانانو تر منځ یوه لاسلیک ته په تمه ده. همدارنګه د حقاني شبکې مشرتابه به هم د سراج الدین په مشرۍ بله ډله اعلانوي. د طالبانو عالي شور، چې مشري به یې ملارسول کوي هم جلا ډله جوړوي. د دوی تر څنګ په طالبانو کې د محاذ پر نوم یوه ډله جوړېدونکې ده، چې مشري به یې امدادالله منصور کوي. د دوی هم یوازې د یو دوه قومندانانو لاسلیک پاتې دی.
باید ووایو، چې په طالبانو کې د ذاکر د نظامي کمېسیون مشري عاریضي ده.
