د مصنوعي ځېرکتیا په واسطه د هند د صدراعظم نریندرا مودي په ضد د دوو مشهورو فلمي ستوریو جوړو شویو (جعلي) ویدیوګانو د دغه هېواد په ټاکنو کې د مداخلې اندېښنې پارولې دي.

د هند په انتخاباتو کې د مصنوعي ځېرکتیا په واسطه د مداخلې او ګډوډۍ اندېښنې له هغه وروسته وپارېدې، چې د هند د مشهورو ستوریو عامر خان او رنویر کپور په خپرو شویو جعلي ویدیوګانو کې د نریندرا مودي خلاف تبلیغات شوي.

دا ویدیوګانې ډېرې خپرې شوې او ښکاري چې په مهارت سره جوړې شوې دي. په دغو دواړو ویدیوګانو کې، چې یوه یې ۴۱ سکنټه او بله یې نیمه دقیقه ده، ویل شوي دي چې نریندرا مودي په خپلو ژمنو عمل نه دی کړی او د اقتصادي ستونزو په حل کولو کې ناکام شوی دی.

په دغو ویدیوګانو کې عامر خان او رنویر کپور له خلکو غواړي چې په ټاکنو کې د نریندرا مودي لوی مخالف سیاسي ګوند کانګرس ته رایه ورکړي.

رویټرز خبري اژانس وايي چې دا ویدیوګانې په یوې اوونۍ کې څه باندې ۵۰۰زره خلکو لیدلې دي. لا معلومه نه ده چې دا ویدیوګانې چا او چېرې جوړې کړې دي.

که څه هم په هند کې کاندیدانو د فیسبوک، ایکس او ټولنیزو رسنیو له نورو برخو څخه هم په خپلو کمپاینونو کې ګټه اخلي، خو دا لومړی ځل دی چې د دغه هېواد په ټاکنو کې مصنوعي ځېرکتیا په دې ډول کارل کېږي.

د کانګرس ګوند یوې ویاندې سوجاتا پاول د اپریل په ۱۷ نېټه په خپل ایکس حساب کې د رنوبر کپور دا جعلي ویدیو خپره کړه چې څه باندې ۴۳۰زره خلکو لېدلې او زرګونو نور شریکه کړې ده.

نوموړې رویټرز ته ویلي دي چې هغه پوهېدله دا ویدیو جعلي ده،‌ مګر دلیل یې دا و چې دا یو ښه ابتکار و، خو وروسته بیا دا ویدیو د هغې د ایکس په حساب کې ونه لیدل شوه.

عامر خان او رنویر کپور ویلي دي چې دا ویدیوګانې جعلي دي او په هغوی پورې اړه نه لري. رنویر کپور په خپلې ټولنیزې شبکې ایکس کې له خپلو پلویانو غوښتي دي‌چې د جعلي ویدیوګانو څخه ځانونه وژغوري.

د ټولنیزو رسنیو سترو شبکو میټا او ایکس هم دا ویدیوګانې جعلي بللې دي.

رویټرز خبري‌ اژانس وايی چې د نریندرا مودي ګوند مسئولینو یې په دې اړه ورته له څه ویلو ډډه کړې ده.

راپورونه وايي چې په هند کې ځينې نورې انتخاباتي جعلي ویدیوګانې هم جوړې شوې دي.

په هند کې د اپریل له ۱۹ نېټې څخه د جون تر لومړۍ پورې عمومي انتخابات کېږي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د ویاند متهیو مېلر لخوا په خپاره شوي بیان کې راغلي، چې "امریکا ځکه پر دې کمپنیو بندیزونه اعلانوي چې په پراخه کچه د وېجاړۍ وسایلو په جوړولو کې مرسته کوي."

امریکا یو ځل بیا ټینګار کړی "په نړیواله کچه د داسې هڅو اړتیا ده چې د هستوي وسلو نه خپرولو نظام پیاوړی کوي."

په بیان کې راغلي، هغه کمپنۍ چې بندیزونه پرې لګېدلي درې یې په چین او یوه یې په بېلاروس کې ده او دغو ټولو پاکستان ته د لېرې واټن ویشتونکو توغندیو تر څنګ د کروز مزایلو په جوړولو کې همکاري کړې.

د امریکا بهرنیو چارو وزارت ویلي دغو څلورو واړو کمپنیو په لوړه کچه د تباهۍ اړولو په برخه کې پاکستان ته د موادو په برابرولو کې مرسته کړې او د پاکستان په هستوي پیاړتیا کې یې هم رول لوبولی دی.

امریکا دا تور هم لګولی چې دغو کمپنیو د پاکستان د لېرې واټن ویشتونکو توغندیو او همداراز کروز توغندیو جوړولو کې هم همکاري کړې ده.

له دې مخکې د تېر کال اکتوبر میاشت کې هم امریکا په دې تور په درېیو نورو چینايي شرکتونو هم بندیزونه لګولي وو چې د پاکستان کروزو مزایلو پروګرام لپاره یې پرزې او د اړتیا وړ توکي برابرول.

د پاکستان غبرګون څه دی؟

پاکستان د امریکا د یاد اعلان په غبرګون ویلي چې اسلام آباد د امریکا نویو بندیزونو د اعلان څرنګوالي په اړه په جریان کې نه دی خو تېر کې یې د شک پر بنسټ ورته بندیزونه لګولي دي.

پاکستان ویلي امریکا پخوا هم د ورته بندیزونو اعلان وروسته دوی ته کوم کره داسې شواهد نه دي ورکړي چې د دوی ادعا پر ځای ثابته کړي.

د پاکستان بهرنیو چارو وزارت د دغه اعلان په غبرګون اعلامیه خپره کړې او ټینګار یې کړی چې "د سیاسي موخو لپاره د بندیذونو لارې ردوي."

پاکستان ویلي په دغه لېست کې ډېر داسې شیان دي چې حساس نه بلل کېږي او نه یې هم مخکې په اړه څه ویل شوي خو امریکا په تازه بیان کې حساس او ویجاړوونکي بللې دي.
e
خبرداری: بي بي سي د بهرنیو وېبپاڼو د منځپانګې مسؤله نه ده

د پاکستان د دفاعي او وسله وال ځواک دغه بهرنیو سرچینو وچولو په غبرګون په تېر کې د پاکستان حکومت ویلي چې دوی خپله په هېواد کې د ننه له ځمکې په ځمکه د لرې واټن ویشتونکو توغندیو او کروز مزایلو جوړولو توان او کافي امکانات لري.

پاکستان ویلي چې دغو امکاناتو ته په کتو یې د غوري او شاهین په نوم مزایل هم پخپل توان جوړ کړي دي.

دا کمپنۍ له څه ډول بندیزونو سره مخ دي؟

د امریکا بهرنیو چارو وزارت د دې اعلان سره هممهاله دا وضاحت هم خپور کړی چې له دې وروسته به په امریکا کې د دغو کمپنیو ټول جایدادونه او پانګې کنګلېږي.

همدارنګه امریکا ویلي، له امریکایي وګړو سره د دوی شتمني هم کنګلوي.

د امریکا بهرنیو چارو وزارت وړاندې ویلي وو، د دغو کمپنیو کارکوونکي او څښتنان امریکا ته هم نشي تللی او امریکایانو ته یې هم له دغو کمپنیو سره د نه کار سپارښتنه کړې ده.

بېلابېلو اروپايي هېوادونو کې د مېشتو افغانانو یوه ۱۲ کسیزه جرګه ګۍ افغانستان ته تللې او د طالبانو حکومت له چارواکو سره په لیدنو کتنو بوخته ده.

په دې جرګه ګۍ کې علمي او فرهنګي شخصیتونه راټول شوي او افغانستان ته د دې لپاره تللي چې د طالبانو حکومت له چارواکو سره نجونو ته د زدکړو او ښځو ته د کار اجازې ورکولو په ګډون بېلابېلو مهمو مسایلو اړوند غوښتنې او وړاندیزونه شریک کړي.

د دې جرګه ګۍ یوه غړي او له رسنیو سره د خبرو مسوول ډاکتر حکمت الله حکمت بي بي سي ته وویل چې تر دې دمه یې د ریاست الوزراء پر سیاسي او اداري مرستیالانو سربېره د طالبانو حکومت کې د کورنیو او بهرنیو چارو، امر بالمعروف، نهی عن المنکر او شکایتونو اورېدو او همدا راز پوهنې وزارتونو له سرپرستانو سره لیدلي دي.

هغه وویل چې د نجونو ښوونځي او د ښځو کار په دغو ټولو کتنو کې د دوی غټه او اصلي غوښتنه وه.

خو نوموړی زیاتوي چې طالب مشرانو ته یې پر دې ورهاخوا په حکومتي اډانه کې د اداري اصلاحاتو، د مسلکي کدرونو د جذب، د یوه ټول منلي حکومت او د ولسونو د رضایت ترلاسه کولو لپاره د کار غوښتنه او سپارښتنه هم کړې ده.

ښاغلي حکمت وايي د طالبانو حکومت نږدې دغو ټولو چارواکو یې غوښتنې او وړاندیزونه په ورین تندي اورېدلي او ورته ویلي یې دي، چې له خپل مشرتابه سره به یې شریکې کړي.

طالبانو په د ۲۰۲۱ کال اګست کې واک ته له راګرځېدو راهیسې له شپږم ټولګې پورته د نجونو ښوونځي تړلي او د ۲۰۲۲ کال په وروستیو کې یې پوهنتونونو ته له تللو هم راوګرځولې.

دوی همدا راز په غیردولتي ادارو کې د ښځو پر کار هم بندیز لګولی دی.

طالبان که څه هم وايي چې د نجونو پر زدکړو او د ښځو پر کار لګېدلي محدودیتونه دایمي نه دي، خو د دوی پر بیا واکمنېدو د شاوخوا دوه نیم کاله له تېرېدو سره سره ورته تر دې دمه حل لاره نه ده موندل شوې.

په دې موده کې افغانستان کې پر ښځو محدودیتونه نور هم اضافه شوي دي.

د عکس تشریح،د دې جرګه ګۍ غړو د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت سرپرست امیرخان متقي سره هم لیدلي
اوس افغانستان ته د دې تللې جرګه ګۍ ویاند وايي، هغو طالب مشرانو چې دوی ورسره لیدلي، دوی ته ویلي چې د نجونو د زدکړو او د ښځو د کار مخالف نه دي او دا چې په دې برخه کې لګېدلي بندیزونه هم د دوی د حکومت دایمي سیاست نه دی.

د نوموړي په وینا دغو طالب چارواکو ورته ویلي، پر داسې لارو چارو کار کوي چې ټولو ته د منلو وي او ستونزې او خنډونه ورسره د تل لپاره حل شي.

هممهاله د طالبانو په حکومت کې د لومړي وزیر دفتر هم یوه خبرپاڼه کې لیکلي، چې له اروپايي هېوادونو دغو ورغلو شخصیتونو د ریاست الوزراء له اداري مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي سره لیدنه کې "ښوونې او روزنې د کیفیت او کمیت د پیاوړتیا او پراخوالي، روغتیا، په ادارو کې د لازیاتو مسلکي او متخصصو کسانو د استخدام او له موجوده اقتصادي ظرفیتونو د استفادې برخو کې" ځانګړې پاملرنه غوښتې ده.

د طالبانو په حکومت کې د کورنیو او بهرنیو چارو وزارتونو هم له سراج الدین حقاني او امیر خان متقي سره د دې جرګه ګۍ د غړو د کتنو په تړاو اعلامیې خپرې کړې دي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت اعلامیه کې راغلي چې ښاغلي حقاني دغو شخصیتونو سره لیدنه کې ویلي، چې "د تعلیم بحث موږ پورې اړه لري، موږ خپله یې زمینه مساعدوو؛ ځکه چې دا زموږ د خپلو بچیانو مسئله ده او هېڅوک زموږ په اولادونو تر موږ ډېر مهربان نه دي."

خو په دې اعلامیه کې د ټولګډونه حکومت په اړه د ښاغلي حقاني له خولې ویل شوي، چې "دنیا باید نور دا حقیقت ومني او دې سره عادت شي چې افغانستان یو خپلواک هېواد دی، همداسې چې د نورو په کورنیو چارو کې مداخله نه کوي، دا نه خوښوي نور ورته داسې فرمایش ورکړي چې زموږ ملي حاکمیت سره پُخلا نه وي."