د پاملرنې وړ
د عدالت نړیوالې محکمې د پنجشنبې په ورځ مارچ ۲۸ (حمل نهمه) اسرائیل ته حکم وکړ چې له ځنډ پرته دې غزې ته عاجلې بشري مرستې تامینې کړي.
دغې محکمې ویلي دي چې فلسطینیان له قحطۍ څخه کړېږي او اسرائيل باید په غزې کې «د اساسي خدمتونو او عاجلو بشري مرستو د تضمین لپاره له ممانعت پرته لازم او اغیزناک اقدامات» وکړي.
د محکمې قاضیان وايي چې په دغو اساسي خدمتونو او عاجلو بشري مرستو کې غذايي مواد، اوبه، برېښنا، تیل، سرپنا، کالي، روغتيايي ضرورتونه، درمل او صحې مراقبتونه شامل دي.
متحدو ایالتونو دا ځل د غزې په اړه د امنیت شورا پریکړه لیک ویتو نه کړ او همدغه کار د واشنګټن او تل ابیب روابط کړکیچن کړي. واشنګټن ویلي چې د عدالت د نړیوالې محکمې پرېکړه ارزوي او په اړه یې د اوس لپاره تبصره نه کوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاندې متیو میلر وویل چې واشنګټن په غزې کې د بشري مرستو د بهیر ننګه کوي او پخوا یې هم له اسرائيل څخه غوښتي وو چې دا بهیر اسان کړي.
په همدې حال کې جنوبي افریقا یو ځل بیا د عدالت له نړیوالې محکمې څخه غوښتي چې په غزې کې د فلسطینیانو د ژغورنې لپاره بیړني اقدامات وکړي. دا هېواد وايي د غزې اوسېدونکي له لوږې مري.
اسرائيل ویلي دي چې جنوبي افریقا د دغې محکمې له اصولو څخه ناوړه ګټه اخلي.
د عدالت د نړیوالې محکمې پرېکړې د قانون په اساس لازم الاجرا دي، خو دا محکمې د خپلو پرېکړو د تطبیق لپاره کم وسائیل په لاس کې لري.
دا په داسې حال کې ده چې په غزې کې جګړه کوڅه په کوڅه روانه ده او د بې سرحده ډاکټرانو سازمان ویلي چې د امنیت شورا د پرېکړه لیک له تصویب څخه وروسته په غزې کې هېڅ تغیر لیدل شوی نه دی او وضعیت هماغسې دی.
د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په اوومه د حماس جنګیالیو په اسرائيل بریدونه وکړل او د اسرائيلي مقاماتو په وینا ۱۱۶۰ تنه یې ووژل او ۲۴۰ نور یې یرغمل کړل.
اسرائیل هم په غزې باندې بریدونه وکړل او د غزې تړانګه یې ورانه او ویجاړه کړه. په غزې کې د حماس تر کنترول لاندې د عامې روغتیا وزارت وايي چې د اسرائيل په بریدونو کې تر دې دمه ۳۲۵۵۰ تنه وژل شوي چې اکثریت یې ښځې او ماشومان دي.
نورې مقالې
د عدالت نړیوالې محکمې د پنجشنبې په ورځ مارچ ۲۸ (حمل نهمه) اسرائیل ته حکم وکړ چې له ځنډ پرته دې غزې ته عاجلې بشري مرستې تامینې کړي.
دغې محکمې ویلي دي چې فلسطینیان له قحطۍ څخه کړېږي او اسرائيل باید په غزې کې «د اساسي خدمتونو او عاجلو بشري مرستو د تضمین لپاره له ممانعت پرته لازم او اغیزناک اقدامات» وکړي.
د محکمې قاضیان وايي چې په دغو اساسي خدمتونو او عاجلو بشري مرستو کې غذايي مواد، اوبه، برېښنا، تیل، سرپنا، کالي، روغتيايي ضرورتونه، درمل او صحې مراقبتونه شامل دي.
متحدو ایالتونو دا ځل د غزې په اړه د امنیت شورا پریکړه لیک ویتو نه کړ او همدغه کار د واشنګټن او تل ابیب روابط کړکیچن کړي. واشنګټن ویلي چې د عدالت د نړیوالې محکمې پرېکړه ارزوي او په اړه یې د اوس لپاره تبصره نه کوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاندې متیو میلر وویل چې واشنګټن په غزې کې د بشري مرستو د بهیر ننګه کوي او پخوا یې هم له اسرائيل څخه غوښتي وو چې دا بهیر اسان کړي.
په همدې حال کې جنوبي افریقا یو ځل بیا د عدالت له نړیوالې محکمې څخه غوښتي چې په غزې کې د فلسطینیانو د ژغورنې لپاره بیړني اقدامات وکړي. دا هېواد وايي د غزې اوسېدونکي له لوږې مري.
اسرائيل ویلي دي چې جنوبي افریقا د دغې محکمې له اصولو څخه ناوړه ګټه اخلي.
د عدالت د نړیوالې محکمې پرېکړې د قانون په اساس لازم الاجرا دي، خو دا محکمې د خپلو پرېکړو د تطبیق لپاره کم وسائیل په لاس کې لري.
دا په داسې حال کې ده چې په غزې کې جګړه کوڅه په کوڅه روانه ده او د بې سرحده ډاکټرانو سازمان ویلي چې د امنیت شورا د پرېکړه لیک له تصویب څخه وروسته په غزې کې هېڅ تغیر لیدل شوی نه دی او وضعیت هماغسې دی.
د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په اوومه د حماس جنګیالیو په اسرائيل بریدونه وکړل او د اسرائيلي مقاماتو په وینا ۱۱۶۰ تنه یې ووژل او ۲۴۰ نور یې یرغمل کړل.
اسرائیل هم په غزې باندې بریدونه وکړل او د غزې تړانګه یې ورانه او ویجاړه کړه. په غزې کې د حماس تر کنترول لاندې د عامې روغتیا وزارت وايي چې د اسرائيل په بریدونو کې تر دې دمه ۳۲۵۵۰ تنه وژل شوي چې اکثریت یې ښځې او ماشومان دي.
په دې شپږ مخه لیک کې د سترې محکمې له عالي شورا غوښتل شوي چې په عدلي چارو کې د ایاېسای د اجنټانو د پرلپسې لاسوهنو په اړه دې یوه عدلي ناسته راوبلل شي.
په لیک کې ویل شوي چې قضايي کنونشن به معلومه کړي چې د هېواد د نورو عالي محکمو قاضیان هم له دغه حالت سره مخ دي او که نه.
په لیک کې قاضیانو ته له قانوني لارو له دغه حالت سره د چلن لارښوونه هم شوې، خو سربېره پر دې روښانه نه ده چې قاضیان څنګه دا ډول لاسوهونه ثابتولی شي.
په لیک کې د قضائیه قوې د خپلواکۍ د ډاډمنتیا لپاره د یو اداري ځواب اړتیا هم په ګوته شوې.
د اسلام اباد د عالي محکمې د قاضیانو په دې لیک کې راغلي، قاضیانو د ۲۰۲۳ کال د مې پر لسمه قاضي القضات ته په یوه لیک کې په زغرده ویلي وو چې د ایاېسای د لاسوهنو په اړه د عدات د توهین مقدمې پیل کړي.
د لیک یوه برخه کې د ۲۰۲۱۸ کال د اکتوبر پر ۱۱مه د اسلام اباد عالي محکمې د یوه پخواني قاضي شوکت عزیز صدیقي برطرفه کېدو ته هم اشاره شوې چې نوموړي د څارګرې ادارې لخوا د مداخلې په تړاو رپوټ ورکړی و.
سترې محکمې د مارچ پر ۲۲مه په یوه پرېکړه کې د قاضي شوکت صدیقي برطرفه کېدل لغوه کړل او هغه یې یو متقاعد قاضي وباله.
په دغه لیک کې ویل شوي، که د قضائیه قوې په خپلواکۍ کې مداخله کېږي، نو چا د قضائیه قوې خپلواکۍ کمزورې کړې ده او چا یې ملا تړلې ده؟ په لیک کې راغلي ټول باید ځواب ویونکي وي چې دا بهیر بیا تکرار نه شي او د داسې وضعیت په تړاو د قاضیانو لپاره د چلن په قانون کې هېڅ لارښود نه شته چې څنګه دداسې حالت رپوټ ورکړي.
د قاضي په خوبخونه کې پټه کامره
په لیک کې ویل شوي، چې د ایاېسای د یوه کارمن له لوري پر یوه قاضي فشار راوړل شوی چې د خپلو ملګرو او خپلوانو له لارې یې عریضې بې اعتباره اعلان کړه او قاضي د سخت ذهني فشار له کبله په روغتون کې بستري شو.
پر قضائي قوې د څارګرو ادارو د فشار د یوې بېلګې په توګه ویل شوي چې د ۲۰۲۳ کال مې کې د عالي محکمې د یوه قاضي ورور د وسله والو لخوا وتښتول شو او ۲۴ ساعته وروسته خوشی شو.
په لیک کې د قاضي نوم نه دی ښودل شوی خو ویل شوي چې د قاضي زوی او د کورنۍ غړي یې څارلي دي او وروسته یې د ورور د تښتولو پرېکړه وشوه.
دې لیک کې ویل شوي چې د یو قاضي د حکومتي کور ناستې کوټه کې یې څراغ کې پټه کمره ورته لګولې وه او هر څه یې ترې ریکارډ کړي وو چې غږ او وېډیو دواړه یې لېږدول.
په لیک کې راغلي، د قاضي په خوبخونه کې یوه کمره لګول شوې چې د قاضي او د هغه د کورنۍ او شخصي یو اېسبي وېډیوګانې هم ترلاسه شوې دي.
د لیک په پای کې ویل شوي چې د ۲۰۲۴ کال د فبرورۍ پر ۱۲مه، پنځو قاضیانو د اسلام اباد عالي محکمې مشر قاضي ته د محکمې د بشپړې غونډې رابللو لپاره غوښتنه شوې وه چې لا تر اوسه نه ده رابلل شوې.
د عمران خان غبرګون
د پاکستان پخواني لومړي وزیر عمران خان د قاضیانو د دغه لیک د رسنیز کېدو په غبرګون ویلي، د کلونو په اوږدو کې موږ د قانون د حاکمیت مخ پر ځوړ حالت لیدلی او په تېرو دوو کلونو کې قانون او اساسي قانون په ښکاره تر پښو لاندې شوی، تخریب شوی او کمزوری شوی- هغه څه چې د قضائي قوې اتبار او واک پاتې شوی و.
د عمران خان پر اېکس (پخواني ټوېټر) یوه بیان کې راغلي، چې د اسلام اباد د عالي محکمې د شپږو زړورو قاضیانو د دې ګام هرکلی کوي او "دغه لیک له خپلو دوو ضمیمو سره په قضايي چارو کې د استخباراتي ادارو بېشرمه او شرموونکې لاسوهنه په ډاګه کوي چې دا د هېواد د قضائیه قوې د خپلواکۍ پر ضد یو ناوړه عمل دی.
عمران خان وايي، دا حقیقت دی چې قاضیان د سیاسي مصلحت پربنسټ د قضاوت کولو په درشل کې وېرول شوي او اړ شوي چې په تېرو دوو کلونو کې د محکمو د عادلانه قضاوت په اړه ډېرې پوښتنې راپورته کړي.
نوموړي د پاکستان له سترې قضايي شورا غوښتي چې "د عالي محکمې د شپږو معززو قاضیانو ددغو جدي تورونو په اړه بې پرې پلټنه وکړي او په زندانونو له کوم جرم پرته اچول شویو زرګونو سیاسي بندیانو ته د عدالت او ارامۍ ډاډ ورکړي".
د پاکستان دفاع وزیر دا څرګندونې په بلوچستان کې د پوځ پر مرکز او په پښتونخوا کې پر چینايي انجینرانو له مرګونو بریدونه وروسته کړې دي.
نوموړي په افغانستان کې د طالبانو پر حکومت تور پورې کړی چې هلته د وسله والو له "پټنځایونو خبر دي" خو د ده په ټکو "د پاکستان پر ضد ازاد بریدونه کوي."
په افغانستان کې د طالبانو حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د ښاغلي اصف تازه څرګندونې "بې بنسټه" بللې دي.
نوموړي بي بي سي ته ويلي، "افغانستان خپله په تېرو څلوېښتو کلوو کې د جنګ قرباني و او خپله يې مشکلات ګاللي دي، دا چې دلته د ستونزو منبع بلل کېږي دا غلطه خبره ده، له مسووليت تېښته ده او د خپلو ناکاميو توجيح کول دي.
طالب چارواکو پخوا هم ویلي وو، چې پاکستان دې خپلې ستونزې په کور دننه حل کړي او د پړې ګوته دې افغانستان ته نه نیسي.
په تورخم کې د طالبانو ځايي چارواکو او خبریالانو بيبيسي ته ویلي، چې هلته له وړاندې پر لوحو لیکل شوي چې د مارچ له ۳۱مې وروسته به هغو موټر چلوونکو ته د تګ راتګ اجازه نه ورکوي چې د پاکستان ویزه ونه لري.
نژدې دوه میاشتې وړاندې هم دغه لار شاوخوا لس ورځې له همدې امله تړل شوې وه چې له امله یې پر توکو بار سلګونه لارۍ دواړو خواو ته ولاړې وې.
هممهاله د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف په مشرۍ په اسلام اباد کې بېړنۍ غونډه شوې. د ښاغلي شریف له دفتره په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي، چې دغه غونډه کې د پاکستان د پوځ مشر هم برخه لرله.
د پاکستان لومړي وزیر پر چینايي انجینرانو د برید "د څېړنې غوښتنه کړې" او ویل شوي چې په دغه پېښه کې ښکېلو کسانو ته دې "سزا" ورکړل شي. خو دا نه دي ویل شوي چې دا برید چا کړی دی.
په اعلامیه کې دا هم ویل شوي چې "ټينګه ژمنه شوې، له دې هېواده [پاکستان] اورپکي په بشپړ ډول له منځه ورکوي."
د پاکستان د پوځ مشر چې په دغه هېواد کې تر ټولو پياوړی کس کې بلل کېږي، ټینګار کړی چې "تروریزم سره به خپل ټول ځواک مبارزه کوي."
په پاکستان کې وروستیو پرلپسې بریدونو په دغه هېواد کې د خلکو اندېښنې ډېرې کړې دي. د دې ترڅنګ، د پاکستان سیاسي او اقتصادي حالت هم د اندېښنې وړ ښکاري.
په یوه کمساري لیک کې د اسلام اباد عالي محکمې شپږ قاضیانو د دې هېواد سترې محکمې شورا ته ویلي چې استخباراتي ادارې یې د محاکمو په بهیرونو کې لاسوهنه کوي او د کورنۍ غړي یې ځوروي.
همدې هم په دغه هېواد کې پراخ غبرګونه پارولي دي او نن (چارشنبه) د پاکستان سترې محکمې شورا پرې بحثونه کوي.https://